127
Иманқұлұлына жазған хаты», т.б.). Бұл жыр-хаттар
ақ патшаның бұйрығына
наразылық, ыза-кек білдіріп, тікелей көтеріліске шығуға,
Амангелді Иманов
бастаған топқа қосылуға үндейді.
Майданнан жазылған хаттарда жауыздық пен әділетсіздікке қарсылық білдірсе,
майданға жазылған хаттарда ел-жұрттың сағыныш сезімі, амандық-саулық
баяндалады. Эпистолярлық әдебиет
кеңестік дәуірде кең өріс алып, айрықша
дамыды. (С.Сейфуллин, І.Жансүгіров, Б.Майлин, т.б.). 1916 жылғы сәлем хат
жырлары екінші дүниежүзілік соғысы жылдарында
туған эпистолярлық
әдебиетке келіп жалғасты. Бұл кезде жазылған хаттарда патриотизм, Отанды
қанқұйлы
жаудан қорғап қалу, дұшпанға деген өшпенділік сезімі басым.
Ал С.Мұқановтың хат формасында жазылған «Қандас досыма хат»
(М.Шолоховқа),«Досыма хат» (Ү.Балқашевқа) т.б. сын мақалалары әдебиет
мәселелерін терең толғайтындығымен қатар,
халық тарихын шежіредей
тарататындығымен құнды. Бұл хат – мақалалар да С.Мұқановтың эпистолярлық
жанрға ерекше құрметпен қарағанынын белгісі.
Жалпы, ХІХ ғасырдың екінші жартысы мен ХХ ғасыр басында жазылған хаттар
сол кезеңдегі тілді көрсететін нұсқаларға жатады. Бұл кезеңдегі хаттардың
көпшілігі
шағатай
тілінде
жазыл-
ғанекерткіштер.М.Әуезов,С.Мұқанов,Ғ.Мүсірепов,Ғ.Мұстафин, Қ.Аманжолов,
т.б. жазысқан хаттар эпистолярлық әдебиеттің көрнекті үлгілері болып
табылады.
Қорыта
айтқанда, хаттар тарихи деректің бір түрі. Бұларды талдаудың өз
әдістері бар.
Әдебиет
Д.А.Қонаев
.
О моем времени.Алматы, 1992.
АлтынсаринИ
.
Собрание сочинений. В трех томах. Алма-Ата,1978. Т.ІІІ, 9-156
сс.
ВалихановЧ.Ч.
Собрание сочинений.В
пяти томах. «Наука» т.ІV,Алма-
ата,1968,сс.43-124.
Өмірбаяндық деректер. (С.Мұқанов. «Әр жылдардағы хаттар») –Алматы, 2002.
– 286 б.
Вяткин М.П.
«Қазақ ССР тарихы бойынша материалдар» – М-Л., 1940, Т4 -334
б.
«Эпистолярное наследие казахской правящей элиты 1675–1821 гг. Сборник
исторических документов в двух томах»Алматы. 2015.