50 жылдығына арналған аймақТЫҚ Ғылыми практикалық конференция материалдары «педагогические чтения»

240 

 

Задания первого уровня: 

1. Найдите лишнее слово и запишите его. 

А...ея, звёз...ный, шо...е. 

2. Превратите  неодушевлённые  имена  существительные  в  одушевлён-

ные, используя суффиксы. 

Гора, гардероб, журнал, разведка, автомобиль. 

3. Спишите, вставив разделительный ъ знак. 

Под...ехала, за...играть, об...явление, под...езд. 

Задания второго уровня: 

1. Поставь вопрос и определи падеж имени существительного. 

Бродил () по лесу. 

2. Придумайте и запишите по три слова 1, 2, 3 склонения. 

1 скл.  ж.р. – ... 

 

2 скл. м.р. – ... 

 

3 скл. ж.р. – ... 

   

м.р. – ... 

 

 

с.р. – ... 

3. Прочитайте. Выпишите к выделенным словам однокоренные. 

Дорога, дорожный, дорогой, подорожник. 

Задания третьего уровня: 

Задания творческого уровня направлены на развитие самостоятельности, 

творческого подхода. 

1. Сочини стихотворение по заданным рифмам: 

снежинка, пушинка, летает, забавляет. 

2. Сочини сказку о снегирях. 

3. Составь  кроссворд  по  теме:  «Словарные  слова», «Имя  существитель-

ное». 

4. Сочини загадки, составь ребус. 

Личностно-ориентированное  обучение  и  воспитание  школьников  явля-

ется  ведущим  при  организации  учебно-воспитательного  процесса  в  совре-

менных  условиях.  Такое  обучение  направлено  на  развитие  и  саморазвитие 

ребёнка, становления как личности с учётом индивидуальных особенностей, 

интересов и способностей. 

Проанализировав  свою  работу  за  2  года,  я  пришла  к  выводу,  что  лич-

ностно-ориентированный  подход  к  обучению  и  воспитанию  приносит  удо-

влетворение и ученикам, и учителю. Это всё можно увидеть в творческих ра-

ботах учащихся, успехах в учёбе, а главное  – горящие глаза моих учеников. 

Чтобы  сделать  процесс  обучения  личностно-ориентированным,  нужно  не-

многое:  признать  право  каждого  ребёнка  на  самоценность,  индивидуаль-

ность, стремление самостоятельно добывать знания и применять их в разно-

образной и интересной для него деятельности. И, как следствие, формирова-

ние информационно-коммуникативной компетентности у учащихся, повыша-

ется интерес к процессу обучения, а значит, и качество знаний. 

 

Литература 

1. Якиманская  И.С.,  Якунина  О.С  Личностно-ориентированный  урок:  планирование 

и технология проведения. // Директор школы. – 2003. – №8. 

241 

 

2. Зайцев  С.В.  Личностно-ориентированное  обучение  младших  школьников.  //  Ди-

ректор школы. – 2005. – №3. 

3. Якиманская  И.С.  Личностно-ориентированное  обучение  в  современной  школе.  – 

М., 2000. 

4. Лаврентьев  В.В.Требования  к  уроку  как  основной  форме  организации  учебного 

процесса в условиях личностно-ориентированного обучения // Завуч. – 2005. – №1. 

 

 

ИСПОЛЬЗОВАНИЕ ИНФОРМАЦИОННО-КОММУНИКАТИВНЫХ 

ТЕХНОЛОГИЙ В ПРЕПОДАВАНИИ ИСТОРИИ  

В 12-ЛЕТНЕЙ ШКОЛЕ 

 

Н.Б. Савченко 

СОШ №34 инновационного типа, г. Павлодар 

 

При  проектировании  системы  12-летнего  школьного  образования  веду-

щая роль отводится, на наш взгляд, следующим направлениям, имеющим ха-

рактер целевых установок: 

1. Конструирование  образовательных  сред  взамен  прямой  трансляции 

знаний, как условие природосообразности и вариативности учебного процес-

са;  использование  в  обучении  образовательных  сред,  выходящих  за  рамки 

школ (телевидение, СМИ, музейное образование, Интернет). 

2. Реалистичность, природосообразность  и  социализация обучения,  поз-

воляющие выстраивать учебный процесс вокруг реальных объектов и собы-

тий  окружающего  мира,  с  опорой  на  личный  опыт  и  индивидуальные  осо-

бенности  школьников;  предупреждение  или  преодоление  отчуждения  уча-

щихся от образовательного процесса. 

3. Информатизация  и  компьютеризация  образования,  характерная  для 

постиндустриального  общества  и  включающая  освоение  школьниками  но-

вейших  средств  телекоммуникаций  сети  Интернет,  способов  и  технологий 

работы с информационными массивами. 

Основной  задачей  учителя,  преподающего  в  12-летней  школе,  является 

пробуждение у  учащихся интереса к истории как к науке. Огромную роль в 

решении  этой  задачи  играют  информационно-коммуникативные  технологии 

(ИКТ). 

По мнению ведущих отечественных и зарубежных ученых (Г. Кокебаева, 

А. Кайыпбаева, К. Байпаков, А.А. Кузнецов, А.Л. Семенов), в 12-летней шко-

ле возрастает значимость информационно- коммуникативной компетентности 

учащихся  и  учителей  школ,  осуществляющих  свою  профессиональную  дея-

тельность  в  условиях  широкого  внедрения  средств  информационных  и  ком-

муникационных технологий в образовательное пространство школы. От того, 

насколько качественно будут подготовлены кадры, насколько «свободно» они 

будут  применять  средства  информационных  и  коммуникационных  техноло-

гий (под которыми будем понимать «программные, программно-аппаратные и 

технические средства и устройства, функционирующие на базе микропроцес-

242 

 

сорной,  вычислительной  техники,  а  также  современных  средств  и  систем 

транслирования  информации  информационного  обмена,  обеспечивающие 

операции по сбору, продуцированию, накоплению, хранению, обработке, пе-

редаче информации и возможность доступа к информационным ресурсам ло-

кальных и глобальных компьютерных сетей») в учебном процессе, зависит, в 

большей степени, будущее всего мирового социума. В своем Послании наро-

ду  Казахстана  «Социально-экономическая  модернизация  –  главный  вектор 

развития  Казахстана»  от  27.01.2012  Президент  Республики  Н.А. Назарбаев 

призвал  всех  казахстанцев  к  овладению  информационными  технологиями. 

Эффективное использование широчайшего спектра возможностей, реализуе-

мых на базе средств ИКТ, связывается сегодня с формированием ИКТ – ком-

петенции как важнейшей составляющей общеинтеллектуальной информаци-

онно-коммуникационной  компетенции  всех  участников  образовательного 

процесса. 

Выпускник  12-летней  школы  должен  обладать  умениями  получать  ин-

формацию из различных источников, обрабатывать ее с помощью логических 

операций  и  применять  в  реальных  жизненных  ситуациях.  Информационная 

образованность, понимаемая как овладение методологическим инструментом 

для  получения,  восприятия  и  критического  анализа  информации,  является 

средством  социализации  учащихся  и  должна  быть  заложена  в  содержание 

учебных курсов 12-летней школы. 

В преподавании курса истории ИКТ могут использоваться в нескольких 

направлениях: 

– для диагностики качества образования (тесты); 

– для подготовки презентаций и докладов, выступлений; 

– как  средство  наглядности  на  уроках  при  введении  нового  материала 

(мультимедиа, видео, аудио, компакт-диски); 

– для проведения практических занятий (электронные учебники); 

– для  самообразования  учащихся и  учителей (Интернет,  компакт-диски, 

дистанционное образование, онлайн – олимпиады); 

– для электронной переписки, форумов, конференций. 

Яркими и интересными становятся уроки истории с использованием Ac-

tivboard,  программного  обеспечения Activstudio,  подключения  к  сети  Интер-

нет.  Установленное программное  обеспечение Activstudio  для  создания  фай-

лов  Flipchart  активно  используется  как  для  подачи  обучающего  материала, 

так и для фиксирования элементов текущего учебного процесса: ответы уча-

щихся, комментарии преподавателей и т.п. Проведенные уроки с интерактив-

ной доской фиксируются  в  специальном  журнале.  Электронная  доска  помо-

гает детям преодолеть страх и стеснение у доски, легко вовлекает их в учеб-

ный  процесс.  В  классе  не  остаётся  равнодушных,  все  предметы  становятся 

лёгкими и увлекательными. За счет большой наглядности использование ин-

терактивной доски позволяет привлечь внимание детей к процессу обучения, 

повышает  мотивацию.  Наглядное  управление  программами,  быстрые  замет-

ки,  корректировка  рукой  на  доске,  запись  в  видеофайл,  который  можно  ис-

243 

 

пользовать как раздаточный материал, который учащиеся могут взять домой 

для самостоятельной работы. 

Продуктивными  становятся  уроки,  на  которых  рассказ  учителя  сопро-

вождается  презентациями  Power  Point.  В  сети  Интернет  имеется  множество 

готовых презентаций для учителя истории. Они требуют доработки и коррек-

ции.  Всегда  удобнее  создавать  слайды  самостоятельно.  В  учебном  году  раз-

работаны  презентации  по  отдельным  темам  курса  истории  «Древний  Шу-

мер», «Древняя Греция», «Древнейшие люди», «Каменный век»,. «Топоними-

ка» и другие. Электронная доска позволяет учителю и обучающимся во время 

объяснения вносить маркером дополнения, пояснения и сохранять или не со-

хранять  записи  прямо  в  слайде.  Преподавание  с  помощью  интерактивной 

доски имеет следующие преимущества: 

– Материалы к уроку можно приготовить заранее – это обеспечит хоро-

ший темп занятия и сохранит время на обсуждения. 

– Можно создавать ссылки с одного файла на другой – например, аудио-, 

видеофайлы или Интернет-страницы. Это позволяет не тратить время на по-

иск нужных ресурсов. Кроме того, к интерактивной доске можно подключить 

и другое аудио- и видеооборудование. Это важно при изучении истории, когда 

преподаватели хотят, чтобы учащиеся могли одновременно читать текст и ви-

деть изображение. 

– Материал можно структурировать по страницам, что требует поэтапно-

го логического подхода и облегчает планирование. 

– После занятия файлы можно сохранить в школьной сети, чтобы учени-

ки всегда имели доступ к ним. Файлы можно сохранить в изначальном виде 

или  такими,  какими  они  стали  в  конце  занятия  вместе  с  дополнениями.  Их 

можно использовать во время проверки знаний учеников.  

Создание уроков-презентаций, которые становятся неотъемлемой частью 

образовательного процесса, является творческим стимулом для учителя. Есть 

уроки, где нужно на доске вычерчивать большое количество схем и опорных 

сигналов,  демонстрировать  картинки  и  фотографии  малого  формата  –  для 

этого  требуется  много  времени  и  места.  Данная  задача  успешно  решается  с 

помощью  компьютера,  проектора  и  экрана.  Презентации  помогают  удовле-

творить  творческие  амбиции  учителей  и  пополняют  базу  методических  раз-

работок  уроков.  Работа  с  презентациями  заставляет  учителя  конкретизиро-

вать объемный материал, формулировать свои мысли предельно кратко и ла-

конично, систематизировать полученную информацию, представляя ее в виде 

краткого  конспекта.  Школьники  под  руководством  учителя  отрабатывают 

навык составления конспектов. 

Педагоги готовят уроки с использованием компьютера вместе со своими 

учащимися, вовлекая их в интересный процесс совместного творчества. Спе-

цифика этих уроков в том, что использование ИКТ позволяет активизировать 

деятельность  учащихся  в  процессе  овладения  знаниями.  Современный  под-

росток сегодня хорошо владеет компьютером и, как показало анкетирование, 

244 

 

много времени проводит у монитора. Задача современного педагога – исполь-

зовать такую заинтересованность учащихся, направлять ее в нужное русло. 

Состав  источников  информации  среды  учения  на  современном  этапе 

развития общества существенно обогатился за счет становления и быстрого 

развития  в  сфере  образования  компьютерной  информационной  сети.  Вирту-

альная информационная среда обладает специфическим материалом. Его со-

ставные части: 

– аппарат представления учебной информации; 

– аппарат ориентирования; 

– аппарат усвоения учебного материала. 

В сравнении с традиционными источниками знаний они обладают рядом 

бесспорных  преимуществ:  скорость  обработки  и  передачи  информации,  по-

явление  возможностей  хранения  информации  на  различных  носителях,  ин-

формационная емкость компьютера и т.д. 

Это  обстоятельство  обязывает  педагогическое  сообщество  адекватно 

оценить  виртуальную  среду  в  составе  прочих  источников  информации  по 

масштабам  и  эффективности  ее  образовательного  воздействия.  Использова-

ние  виртуального  образовательного  пространства  позволяет  принципиально 

новым способом представить концептуальную часть содержания предметного 

значения, а именно через: 

– гипертекст как средство нелинейной архитектуры изложения учебного 

материала; 

– анимацию  –  динамические  рисунки,  графики,  таблицы,  схемы,  диа-

граммы; 

– демонстрационные  и  манипуляционные  динамические  модели  объек-

тов и процессов; 

– аудиоинформацию; 

– видеосюжеты; 

– элементы «виртуальной реальности». 

Важно  учитывать  и  то,  что  взаимосвязь  локальных  и  глобальных  сете-

вых ресурсов позволяет обучающемуся осваивать предмет как неотъемлемую 

составляющую часть культуры цивилизации, видеть и изучать ее в различных 

контекстах отношений с другими обстоятельствами человеческой деятельно-

сти. 

Программно-педагогические  средства  образуют  различные  типы  пред-

метных электронных учебных изданий. К настоящему времени сформирова-

лась их некоторая система. 

Типы  электронных  мультимедийных  изданий:  электронные  учебники, 

электронные энциклопедии, электронные справочники, электронные каталоги 

рисунков, фото, иллюстраций, моделей, видеоматериалов, таблиц, схем, тема-

тических  презентаций,  электронные  библиотеки  (каталоги  и  соответствую-

щие им коллекции электронных версий учебников, учебных пособий и т.д.), 

электронные тренажеры, электронные тесты. 

245 

 

Но  главным  в  труде  учителя  всегда  остается  возможность  творить,  по-

этому ему вместе с учащимися просто необходимо создавать свои электрон-

ные средства обучения в соответствии с выбранной программой, учебником, 

особенностями ученического коллектива. 

В современных условиях главной задачей образования является не толь-

ко получение учениками определенной суммы знаний, но и формирование у 

них умений и навыков самостоятельного приобретения знаний. Опыт работы 

показывает, что у учащихся, активно работающих с компьютером, формиру-

ется более высокий уровень самообразовательных навыков: умение ориенти-

роваться в бурном потоке информации, умение выделять главное, обобщать, 

делать выводы. 

Информационно-коммуникационные  технологии  значительно  расширя-

ют возможности познания и обучения учащихся 12-летней школы. Электрон-

ные  интерактивные  доски  поддерживают  в  классе  атмосферу  оживленного 

общения и вызывают дискуссии – это существенно помогает при ознакомле-

нии учащихся с новым материалом. С помощью интерактивной доски я смог-

ла всецело завладеть вниманием учеников на уроках и получила возможность 

общаться с классом, не отходя от доски, продолжая работать с материалом. 

Интерактивная доска предоставляет учителю широкие образовательные 

возможности.  Дети  и  родители  утверждают,  что  образовательный  процесс 

стал более веселым, интересным и увлекательным. Учащиеся обожают рабо-

тать  с  электронной  интерактивной  доской!  Им  нравится  работать  с  инстру-

ментом, для управления которым достаточно несколько прикосновений. Они 

сами порой напрашиваются на проверку знаний, чтобы лишний раз порабо-

тать  с  доской.  Все  это  наполняет  класс  подлинным  энтузиазмом.  По  моим 

наблюдениям, при использовании электронной доски учащиеся более внима-

тельны, увлечены и заинтересованы, чем при работе на обычной доске. 

Каждый учитель мечтает, чтобы на уроке работали все дети – я испыты-

ваю огромное чувство радости, когда на каждом уроке с использованием ин-

терактивной доски работают все дети без исключения. У них уже есть люби-

мые  программы  и  задания,  иногда  они  просят  меня  установить  именно  их. 

Им легко и интересно учиться. Каждый день они готовы узнавать новое, по-

тому что они хотят этого сами. 

 

Литература 

1. Роберт И.В. Толкование слов и словосочетаний понятийного аппарата информати-

зации образования. // Информатика и образование. – 2004. – №6 – С. 63-70, с. 66. 

2. Дик Н.Ф. Как стать лучшим учителем.// Ростов-на-Дону, 2006. – С. 243. 

 

 

246 

 

ФИЗИКАНЫ ОҚЫТУДА АҚПАРАТТЫҚ ТЕХНОЛОГИЯНЫ 

ПАЙДАЛАНУДЫҢ МӘНІ 

 

А.Е. Сағындықова 

Мүткенов атындағы жалпы білім беру орта мектебі, 

Ақтоғай ауданының Мүткенов ауылы 

 

Қазіргі кезде әртүрлі сабақ өткізу формаларын жүзеге асыруға мүмкіндік 

беретін оқу үрдісін ақпараттандырудың көптеген әдіснамалық және ұйымдас- 

тырушылық  үлгілері  бар.  Оқушылардың  ақпараттық  және  коммуникативтік 

технологиялармен  жұмысының  жеке  және  топтық  формалары  мүмкін, 

сонымен  қатар  экранға  немесе  интербелсенді  тақтаға  мультимедиалық 

проектор  көмегімен  прекцияланатын  көрнекі-демонстрациялық  қосымша- 

ларды  пайдаланып  өткізілетін  сабақ  формалары  қолданылады.  Ауқымды 

компьютерлік  желіні  пайдаланғанда  оқытуды  жекешелендірудің  жаңа 

жолдары  ашылады.  Мұғалім  топтық  және  жеке  жұмыс  режимдерін 

сәйкестендіре  алады.  Мысалы,  материалды  бекітуге  арналған  сабақта 

оқушылардың  бір  бөлігі  тақырып  бойынша  тестті  компьютерде  орындай 

алады.  Ал  екінші  бөлігі  өздігінен  компьютерлік  симмуляция  режимдерін 

өзгертіп, бақыланып отырған құбылыстар мен олардың заңдылықтары жайлы 

компьютерлік  үлгі  көмегімен  оларды  демонстрациялауға  дайындалады. 

Олардың  әңгімелеуі  барысында  фрагмент  дыбыссыз  режимде  басқа 

мониторда  демонстрацияланады.  Оқушылардың  үшінші  тобы  берілген 

физикалық  құбылысты  тәжірибеде  пайдалану  жайлы  мәліметтер  берілген 

объектілерден  кесте  жинап,  барлық  мониторларға  олар  жинаған  таблица 

беріліп  тұрған  кезде  оқушылар  алдында  түсіндіріп  өтеді.  Төртінші  топ 

зертханалық  тәжірибенің  видеофрагментін  бірнеше  рет  қайталап  көріп,  оны 

мұғалім  дайындаған  блоктардан  демонстрациялық  үстелде  іске  асыруға 

тырысады. Сабақ өткізудің жалпы сыныптық формасын таңдаған жағадайда 

әртүрлі  көрнекі  электронды  оқулықтар  кітапханасы  мен  солардың  негізінде 

жасалған  презентацияларды  пайдаланған  жөн.  Бұл  кітапханаларға  кіретін 

ақпараттық объектілерді келесі типтер бойынша жіктеуге болады. 

Видеофрагменттер (видеоүзінділер) – мектеп  зертханасында түсірілген 

физикалық  эксперименттер,  қызықты  тәжірибелер,  физикалық  құбылыстар 

байқалатын  қазіргі  заманғы  ойыншықтар  (сувенирлер),  медицинада 

қолданылатын  қазіргі  заманғы  құрылғылар.  Видеофрагменттер  дыбыспен 

жабдықталған,  оның  көмегімен  құрылғының  жұмыс  істеу  принципі 

түсіндіріледі, экрандағы құбылыспен байланысты физика курсы мазмұнының 

элементтері  мазмұндалады.  Көру  кезінде  фрагментті  тоқтатуға,  қайталап 

көруге  болады.  Видеофрагменттерді  физика  кабинетінің  демонстрациялық 

тәжірибелер  мен  эксперименттер  өткізуге  мүмкіндік  беретін  құралдармен 

жеткіліксіз  жабдықталған  кезде  пайдаланған  тиімді.  Видеофрагменттер 

түсірілу  орнына  байланысты  табиғи  және  зертханалық  болып  жіктеледі. 

Табиғи  видеотүсірілімдер  қазіргі  заманғы  техника  жұмысында  физикалық 

247 

 

принциптердің  пайдаланылуын  демонстрациялайды.  Мұндай  видеофраг- 

менттер сөзсіз оқушыларға жаңа ақпарат беру арқылы сабақты әсерлендіреді. 

Дәстүрлі  түрде  сабақта  алдымен  зертханалық  эксперименттер  негізделген 

теориялық  принциптер  қарастырылады,  ал  кейін  осы  принциптердің 

техникада  қолданылуы  оқытылады.  Оқытудың  мұндай  жолы  әлемді  физика 

көмегімен  нақты  оқыту  кезеңдерін  қайталайды.  Алайда,  мұғалімнің  міндеті 

оқушы  алдында  қызықты  есеп  қою,  оны  проблемаға  қызықтыру  болып 

табылатынын  ұмытпағанымыз  жөн.  Зертханалық  видеотүсірімдерді  өз 

алдына таңдау критерийлері бойынша классикалық, жаңа және қызықты деп 

бөлуге  болады.  Классикалық  тәжірибелер  мұғалімнің  жоғары  квалифика- 

циясын  талап  ететін,  қажетті  дұрыс  құрылғының  болуын  қажет  ететін 

әдістемелік  әдебиетте  сипатталған  (СВЧ-диапазонды  электромагниттік 

толқындардың  қасиеттері,  қорғасын  цилиндрлердің  тартылуы,  серіппедегі 

толқындар).  Белгілі  тәжірибелердің  бірқатары  қараңғыланған  бөлме,  ұзақ 

уақыттық  дайындық  немесе  проекциялық  құрылғы  (жарықтың  шағылуы, 

жарықтың  поляризациялануы,  толық  ішкі  шағылу)  қажет  етеді,  сондықтан 

оларды нақты жағдайда көрсету қиынға соғады. 

Әрине,  нақты  экспериментті  көрсету  мүмкіндігі  болса,  оны  көрсеткен 

дұрыс.  Бұл  жағдайда  видеофрагменттер  бағалау  мақсатында,  қайталау, 

оқушылардың  өзіндік  жұмыстары  үшін  пайдаланылады.  Компьютерлік 

анимациялар  көмегімен  атомды-молекулалық  немесе  планетарлық  деңгейде 

зат  құрылымын  білуге  байланысты  үрдістердің  өтуімен  байланысты 

сызбаларды  көрсетуге  болады  (газдардың  қысымы,  токтың  ағуы,  ядролық 

реакциялар, желдің пайда болуы, Жердің магнит өрісі, күн тұтылу). Сонымен 

қатар,  оларды  механизм  жұмысы  барысында  көруге  келмейтін  техникалық 

құрылғылардың  (сорғыш,  көбейткіш  аппарат,  қозғалтқыш)  жұмыс  істеу 

принципі  динамикасын  демонстрациялау  үшін  пайдалануға  болады. 

Анимациялардың  үшінші  типі  уақыт  өте  қандай  да  бір  параметрлердің 

өзгеруімен  байланысты  физикалық  шамаларды,  абстрактілік  түсініктерді 

енгізуді  жеңілдетуге  арналған  (әртүрлі  санақ  жүйелеріне  қатысты  қозғалыс, 

жылдамдық  векторы  түрінде  үдеу,  бұранда  ережесі).  Мұндай  модель 

мұғалімге оны сипаттау барысында-ақ жұмыстың психологиялық акценттерін 

дұрыс  қоюға,  сонымен  қатар  оқушының  компьютерлік  үлгімен  ары  қарай 

өздік  жұмысына  үлкен  мүмкіндік  береді.  Оқу  үрдісін  ақпараттандырудың 

бағдарламалық  құраушысынан  басқа  физиканы  оқытуда  мұндай  сабақтарды 

өткізуде  қолданылатын  компьютерлік  құрылғылардың  рөлі  басым. 

Ақпараттық  және  коммуникациялық  технологияларды  қолдайтын  жаңа 

техникалық құралдар спектрі жеткілікті. Оқушылардың көпшілігі естігенінің 

5%  және  көргенінің  20%  есте  сақтайтыны  белгілі.  Аудио-  және 

видеоақпаратты бір мезгілде қолдану есте сақтауды 40–50% дейін арттырады. 

Қазіргі  кезде  сабаққа  дайындалу  барысында  мұғалім  сабақ  мазмұны 

оқушылар үшін танымдылығы жағынан қызықты әрі жаңаша өтуі үшін өзінің 

бағалы  уақытын  қажетті  материалды  іздеу  мен  жүйелеуге  жұмсайды.  Ал 

жекелеген курс бойынша мәселелік – бағдарлы оқу бағдарламалары пакетінің 

248 

 

болуы  мұғалімге  «мұғалім  –  оқушы»  жүйесінде  ақпаратты  беруді,  өңдеуді 

және  қайталауды  жаңаша  ұйымдастыруына  мүмкіндік  береді.  Бірақ,  мұның 

барлығы  жүзеге  асуы  үшін  мұғалім  компьютерлік  оқыту  технологиясы 

бойынша  білімдер  мен  іскерліктерді  игеруі  қажет.  Бұл  дайындық 

диференциалды  болуы  тиіс.  Себебі,  әрбір  пән  мұғалімі  үшін  компьютерді 

оқыту  үрдісінде  пайдалану  әртүрлі  сипатқа  ие.  Ғылым  ғасырының 

табалдырығынан  аттағалы  тұрған  қазіргі  таңда  компьютер  өмірдің  барлық 

саласына  кеңінен  енуде.  Елбасы  атап  көрсеткендей,  «Қазіргі  заманда 

жастарға  ақпараттық  технологиямен  байланысты  әлемдік  стандартқа  сай 

мүдделі жаңа білім беру өте – мөте қажет» – жас ұрпаққа білім беру жолында 

ақпараттық  технологияны  оқу  үрдісіне  оңтайландыру  мен  тиімділігін 

арттырудың маңызы зор. 

Физика  –  тәжірибелік  ғылым,  сондықтан  физиканы  оқыту  үрдісі 

тәжірибе  негізінде  құрылу  керек.  Бірақ  мектеп  жағдайында  тәжірибелердің 

көп  түрін  өткізу  мүмкін  еместігі  белгілі.  Тәжірибелердің  бір  бөлігі  қажетті 

жабдықтардың  жетіспеуіне  байланысты,  екінші  бір  бөлігі  оқушылардың 

өміріне  қауіп  төндіруіне  байланысты  мектеп  аясында  жасала  алмайды.  Ал 

тәжірибелердің кейбір түрлері тым ұзақ өтетіндіктен, оларды бақылауға көп 

уақыт  қажет  етіледі,  керісінше,  бірқатар  тәжірибелер  өте  тез  өтуіне 

байланысты, оларды бақылау мүлдем жүзеге аспайды. Осындай қайшылықты 

жағдайда  электрондық  оқулықтарды  қолдану  тиімді  болып  келеді. 

Электрондық  оқулықтарды  қолдану  оқушылардың  физика  пәні  бойынша 

білім  сапасын  көтерумен  қатар,  олардың  оқу  сабақтарында  электрондық 

оқулықтармен 

жұмыс  істеу 

дағдыларын  дамытады.  Электрондық 

оқулықтарды  қолдану  арқылы  физика  сабағын  өткізудің  артықшылықтары 

келесі мәселелерді шешу мүмкіндігімен түсіндіріледі: 

– оқыту  үрдісінде  жеке  және  дифференциалды  оқыту  әдістерін  іске 

асыру;  

– оқушылардың  шығармашылық  қабілеттерін,  талдай  білу  дағдыларын, 

болжау, шығармашылық тұрғыда ойлау біліктіліктерін дамыту; 

– оқушылардың физиканы оқуға деген қажеттіліктерін арттыру; 

– оқушыларды  осы  заманғы  жағдайларда  жұмыс  істеуге,  ақпараттық 

қоғамда өмір сүруге дайындау; 

– оқушылардың дербес компьютермен жұмыс істеу дағдыларын дамыту; 

– оқушылардың  іс-әрекетін  объективті  бағалауды  қамтамасыз  ете 

отырып, мұғалімге жүйелік бақылауды ұйымдастыруға көмек көрсету; 

– жеке  тұлғаны  дамытуда  алға  қойылатын  бірқатар  міндеттерді 

орындауда септігін тигізу; 

– оқушылардың  танымдық  іс-әрекеттерін  белсендендіру,  оқылған 

материалды қабылдау мен меңгерудің деңгейін арттыру. 

Келесі  педагогикалық  міндеттерді  орындау  барысында  оқыту  үрдісін 

электрондық  оқулықтар  әдістемесінің  тәжірибелік  көрсетілімдер  мен 

зертханалық  жұмыстарға  негізделген  дәстүрлі  оқыту  әдістемесінен  айқын 

артықшылықтарының барлығы байқалады:  

249 

 

1. Нақты  көрсетілімділік  немесе  зертханалық  тәжірибеде  бақылануы 

қиынға  соғатын  физикалық  құбылыстарды  ұсыну  (гравитациялық  өрістегі 

Жер  серігінің  қозғалысы,  электромагниттік  өрістегі  зарядталған  бөлшектің 

күйі).  

2. Әртүрлі  теориялық  үлгілерде  алынатын  нәтижелерді  көрнекі  түрде 

салыстыру  (классикалық  және  релятивистік  механика  тұрғысынан 

есептегендегі  күштік  өрістердегі  бөлшектердің  қозғалысын  салыстыра 

отырып бақылау).  

3. Қаражат жағынан қымбат болатын немесе оқушы денсаулығына қауіп 

төндіретін зертханалық қондырғыларды компьютерлік үлгілер арқылы алмас- 

тыру (үдеткіштің жұмыс режимін таңдау, электрондық сұлбаны тексеру).  

4. Өздігінен  жоспар  құрып,  виртуалды  компьютерлік  тәжірибелерді 

орындау  арқылы  оқушыларды  жаңа  материалды  белсенді  меңгеру  үрдісіне 

тарту.  

5. Күрделі немесе аналитикалық тұрғыда шешімі табылмайтын сызықты 

емес  теңдеулерді  шешу,  молекулалық  физикадағы  шексіз  көп  бөлшектерден 

тұратын  ансамбльдің  күйін  сипаттау,  астрономиядағы  көп  денелер  есебін 

шешу.  

6. Тәжірибе  жүзінде  бақылауға  мүмкіндік  болмайтын  құбылыстарды 

көрсету (мысалы, зарядталған бөлшектің магнит өрісіндегі қозғалысы).  

7. Математикалық  дайындықтары  төмен  оқушылар  тобында  құбылыс- 

тың  теориялық  сипатының  негізгі  идеяларын  физика  үшін  дәстүрлі  болып 

саналатын математикалық баяндау арқылы көрсету.  

Сондықтан,  оқыту  үрдісінде  электрондық  оқулықтардың  алатын  орны 

ерекше. 

Электрондық  оқулықты  қолдана  отырып  сабақты  келесі  түрде 

құрастыруға болады: 

1. Электрондық  оқулық  жаңа  материалды  меңгеру  және  оны  бекіту 

барысында қолданылады (компьютер алдындағы жұмыс ұзақтығы 20 мин.).  

2. Аралас сабақта электрондық оқулықтың көмегімен оқылған материал- 

ды  қайталау  және  жалпылау  іске  асырылады  (15-17  минут).  Мұндай  нұсқа 

қорытынды  қайталау  сабақтарында  тиімді  болып  келеді.  Сабақтың  осындай 

түрінде  бірнеше  тақырыптың  мазмұнын  қарап  шығуға,  түсініктердің  ортақ 

қасиеттерін  ерекшелеуге,  ең  маңызды  ұғымдар  мен  оқиғаларды  қайталауға, 

себеп-салдарлық  байланыстарды  анықтауға  тура  келеді.  Осындай  деңгейде 

оқушылар  алдымен  бірлесіп  (мұғалім  түсіндірген  кезде),  одан  кейін  жұп 

құрап (мұғалімнің тапсырмасы бойынша), ең соңында жеке (кезекпен) жұмыс 

істеу керек. Аралас сабақ – мектеп тәжірибесінде көптеп қолданылатын сабақ 

түрі.  Сабақ  үстінде  өткенді  қайталау,  жаңа  материалды  меңгеру,  пысықтау 

және  тексеру,  бағалау  жұмыстары  оқушылардың  логикалық  ойлау 

қабілеттерін  арттырады,  назарын  тұрақты  етеді.  Сондықтан  ол  мұғалімнің 

оқу  ісін  ұйымдастыруында  және  оқушылардың  оқу  материалын  жете 

түсінуіне өте қолайлы. 

250 

 

3. Сабақтың соңына қарай (10 мин.) оқушылар тақырыптың электрондық 

өрнегіне  қатынас  жасайды,  өздерінің  нұсқаларымен  салыстырады.  Осының 

негізінде оқушыларды зерттеу жұмыстарына баулу мақсаты іске асырылады.  

4. Электрондық  оқулықтардағы  берілетін  виртуалдық  лабораториялық 

жұмыстарды  нақты  лабораториялық  жұмысты  істер  алдында  ұсынуға 

болады. Оқушылар нақты қандай нәтижеге келу екенін көзбен көре алады. 

5. Кейбір 

виртуалды  лабораториялық  жұмыстарды  фронтальды 

лабораториялық  эксперименттерден  кейін  көрсетуге  болады.  Мысалы, 

«Магниттік  өрістер»  бейнефильмді  «Магнит  спектрі»  деген  фронтальды 

тәжірибені  өткізгеннен  кейін  және  оқушылар  тұрақты  магниттермен 

танысқаннан кейін көрсетуге болады. 

6. Электрондық  оқулық  оқушылардың  негізгі  түсініктерді  меңгеруін 

бақылау үшін қолданылады.  

Элекрондық  оқулықтарды  қолдану  оқушылардың  материалды  тез  және 

обьективті түрде меңгеру деңгейін анықтауға мүмкіндік береді. 

 

жүктеу/скачать 6,98 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: