Абай атындағы


Г.А. Самигулина, А.С. Шаяхметова



Pdf көрінісі
бет17/23
Дата31.03.2017
өлшемі5,39 Mb.
#10805
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   ...   23

Г.А. Самигулина, А.С. Шаяхметова
*
  
 
ҚАЗІРГІ БІЛІМ БЕРУДЕ ҚАШЫҚТЫҚТАН ОҚЫТУДЫҢ  
АЛАТЫН ОРНЫ 
 
(
 
Алматы қ., Қ.И. Сатбаев атындағы ҚазҰТУ, * -  PhD докторант) 
 
Мақалада  қазіргі  білім  беру  жүйесінде  қашықтықтан  оқытудың  алатын  орны 
қарастырылған. Дәлірек айтсақ, білім деңгейі, оқу тапсырмалары мен білім қоғамында 
сол  тапсырмаларды  шешу  құралдарымен  анықталатын  қазіргі  білім  парадигмасының 
мәнді элементтерінің біріне айналуы жайлы айтылған. Олай дейтініміз, қашықтықтан 
оқыту  жас  шектеуін  қысқартып,  шалғайда  тұратын  білім  алушы  мен  мүмкіндігі 
шектеулі  жандарға  үлкен  мүмкіндік  аша  отырып,  кәсіби  ортаны    кеңейтеді.  Қазіргі 
уақытта  ӛмір бойғы білім алуды қамтамасыз ететін жалғыз білім беру формасы және 
де белгілі  бір топтағы адамдардың оқуға деген мүмкіндігіне негізделген. 
В  статье  рассматривается  место  дистанционного  обучения  в  современной 
образовательной 
парадигме. 
Точнее, 
дистанционное 
обучение 
становится 
существенным  элементом  современной  образовательной  парадигмы,  определяемой 
уровень  знаний  об  учебных  задачах  и  о  средствах  решения  этих  задач  в  обществе 
знания.  Дистанционное  обучение  сокращает  возрастной  барьер,  открывает 
возможности  для  лиц,  пространственно  находящихся  далеко  или  ограниченных  в 
подвижности,  тем  самым  расширяя  круг  профессионально  активного  населения.  Это 
образование является единственно возможной на данный момент формой обеспечения 
образования  на  протяжении  всей  жизни  и  не  может  сводиться  к  предоставлению 

118 
 
возможностей обучения для отдельных категорий людей. 
The article considers the place of distance learning in the modern educational paradigm. 
More precisely, the distance education becomes an essential element of  modern educational 
paradigm defined by the level of knowledge about educational objectives and the means to 
address these challenges in a knowledge society. Distance learning reduces age barrier opens 
up  opportunities  for  individuals  spatially  far  removed  or  limited  in  mobility,  thereby 
expanding  the range of  professionally active population. This formation is only possible at 
the  moment  form  of  education  throughout  life  and  can  not  be  limited  to  the  provision  of 
training opportunities for certain categories of people. 
 
Түйін 
сөздер: 
қашықтықтан 
оқыту, 
«жергіліктендіру»,педагогикалық 
дизайн, 
инновациялық жүйе. 
Ключевые  слова:  дистанционное  обучение,  «локализация»,  педагогический  дизайн, 
инновационная система. 
Keywords: distance education, «localization», pedagogical design, innovation system 
 
Қашықтықтан  оқытуды  кӛбінесе  жоғарғы  білім  жүйесінде  жаһандану  мен 
постиндустриялды  қоғаммен  байланысты  инновация  ретінде  қарастырамыз. 
Қашықтықтан  оқыту  білім  беруді  ұйымдастырудың  дәстүрлі  мүмкіндіктерін  кеңейту, 
жеке  оқу  жоспары  бойынша  білім  алушылар  мен  оқытушылар  арасындағы  байланыс 
белгілі  бір жүйе негізінде жүзеге асады. Сондай-ақ қашықтықтан оқыту жас шектеуін 
қысқартып,  шалғайда  тұратын  білім  алушы  мен  мүмкіндігі  шектеулі  жандарға  үлкен 
мүмкіндік  аша  отырып,  кәсіби  ортаны  кеңейтеді.  Айтылған  мәселелер  тӛмендегі 
ғалымдардың  Э.Чейт,  Д.Коган,  С.Слотер,  Л.Лесли,  Б.Рейдинг,  Дж.Деланти  және  т.б. 
еңбектерінде кездеседі.  
Қашықтықтан  оқыту  білім  деңгейі,  оқу  тапсырмалары  мен  білім  қоғамында  сол 
тапсырмаларды шешу құралдарымен анықталатын қазіргі білім парадигмасының мәнді 
элементтерінің  біріне  айналуда.  Бұл  парадигмада  қашықтықтан  оқытуды 
«жергіліктендіру»    концептуалдық  және  ұйымдастырушылық  кӛзқараспен  алып 
қарағанда  теориялық  және  функционалдық  модельді  талдау  арқылы  қашықтықтан 
оқыту кеңістігін сипаттау негізгі мәселе болып отыр [1]. 
 
Кейбір  зерттеулерге  сүйенсек,  қашықтықтан  оқыту  нақты  және  анықталған 
қағидасы  жоқ,  білім  беру  мен  оқу  үдерісі  уақыт  пен  кеңістікке  бӛлінген  жағдайда 
қолайлы  оқытуды  қамтамасыз  ету,  білім  беруді  жеткізудің  кӛптеген  мүмкіндіктерінің 
бірі болып табылады. Дәстүрлі оқытудағыдай қашықтықтан оқытудың теориялық негізі 
болып, философиялық және психологиялық жол табуды айтуға әбден болады. Мәселен, 
қашықтықтан  оқытуда  қолданылатын  оқу  материалдарын  ұйымдастыруға  ықпалын 
барынша  тигізетін  ертеректе  бихевирристік  теорияға  негізделген  компьютерлік 
технологияны пайдаланатын оқыту моделі жатады. Қашықтықтан оқытуда жинақталған 
тәжірибе  теориялық  тәсіл  негізін  құрушы  келесі  оқу  үдерісі  жағдайында  кӛрініс 
табады: 
1)
 
оқытушы мен білім алушы ғана емес, сондай-ақ ұйымдастырушы топ мүшелері 
де қашықтықпен бӛлінген; 
2)
 
оқу  материалдарын  «жеткізу»  мен  екі  жақпен  байланыс  орнату  үшін  әр  түрлі 
технологиялар қолданылады; 
3)
 
оқыту  мен  қолайлы  байланысты  қамтамасыз  етуді  ұйымдастыру  ерекше  мәнге 
ие. 
Бұл  тәсілдер  Д.Киганның  еңбегінде  жалпыланып  және  жүйеленген.  Сонымен, 
Д.Киган  сараптаудың  негізгі  үш  бағытын  ерекшелеп  кӛрсеткен:  біріншісі,  оқу 
үдерісінде  білім  алушының  жеке  дара  және  де,  тәуелсіздігі;  екіншісі,  «білім  беруді 
индустрияландыру»; үшіншісі, байланыс тәсілдері [2].  

119 
 
Бірінші жағдайға тоқталатын болсақ, оқу үдерісі кезінде білім алушының жеке дара 
мен  тәуелсіздігі  қашықтықтан  оқытудың  дидактикалық  принциптерінің  негізгі  мәнін 
анықтайды. 
Екінші жағдай бойынша қашықтықтан оқыту жүйесінде оқытушы мен білім алушы 
арасында байланыс пен ӛзара байланысты талдаумен дидактикалық принциптерді құру. 
Сондай-ақ  білім  беру  жағдайындағы  байланыс  білім  алу  үдерісін  бақылау 
мүмкіндігімен  анықталады.  Оқу  үдерісін  ұйымдастыру  кӛзқарасы  негізінде 
қашықтықтан  оқыту  жүйесін  сараптау  жайында  О.Петерсонның  «білім  беруді 
индустрияландыру»  теориясында  қарастырылған.  Неміс  зерттеушісі  кӛрсеткендей, 
оқытушы  мен  білім  алушы  арасындағы  байланыс  белгілі-бір  технологиялық  ереже 
бойынша  бақылауға  алынады,  эмоциялы  емес  тіл  арқылы  жүзеге  асады,  шектелген 
мүмкіндікті талдау мен білім алушының бағытталған қажеттілігіне негізделген, ӛнімді 
жұмыс  нәтижесі  арқылы  қойылған  мақсатқа  жетуге  мүмкіндік  береді.    Сондай-ақ, 
қашықтықтан  оқыту  жүйесі  алғашқы  оқу  тапсырмаларын,  еңбекті    бӛлу,  оқу  курсын  
«жинау» және т.с.с. жоспарлауды  қажет  етеді.  Сондықтан да қашықтықтан оқытуды 
білім берудің «индустриялды» түрі ретінде қарастырса болады [3,4]. 
Осыған  орай,  К.Дид  онлайндық  педагогиканың  бірнеше  зерттеу  бағыттарын  атап 
кӛрсетеді: 
1.
 
Педагогикалық дизайн. 
-
 
ӛнідірісте жаңа технологиялардың пайда болуына орай, болашақ қажеттіліктерді 
талдау; 
-
 
білім алуда қолайлы педагогикалық дизайн түрлерін оқыту; 
-
 
білім  беруді  тұтыну  мен  құрастыру  басымдылықтарының  әртүрлі  мәселелерін 
шешуде қажет тепе-теңдік пен келісімді анықтау; 
-
 
білім алушылардың ұмтылысын салыстыру. 
2.
 
Білім алмасу желілері. 
-
 
тәжірибелі 
оқытушылар 
педагогикалық 
басымдылықтарды 
қаншалықты 
қолданатындықтарын зерттеу; 
-
 
тікелей  гипермедиялық  режим  кӛмегімен  емес,  бір-бірімен  шынжыр  тәрізді 
байланысқан білімді қорытындылау әдісін құру; 
-
 
ақпаратты  қабылдаудың  әртүрлілігі  мен  оқытуда  әсер  ететін  сызықтық  емес 
басқаруды анықтау; 
-
 
әртүрлі типтегі білім алушы мен оқытудың әртүрлі тапсырмаларына құрылымдық 
және ашық жетекішілік етудің оңтайлы тепе-теңдігін анықтау. 
3.
 
Виртуалды бірлестіктер. 
Қашықтықтан  қатысу  дәрежесін  оқыту  әр  деңгейдегі  телекоммуникациялық  ӛту 
мүмкіндігімен  қамтамасыз  етіледі.  Сондай-ақ  әр  деңгейдің  әлеуметтік  байланысты 
жақсартудағы қолайлылығы анықталады. 
-
 
қашықтықтан  оқыту  мен  оқу  білім  алушының  талпынысын  жоғарлату  мен 
жұмыс ӛнімінің қаншалықты жақсаратынын анықтайды; 
-
 
қашықтықтағы оқытушы мен білім алушының талпынысын арттырудағы жұмыс 
іскерлігін анықтау; 
-
 
«электронды  қабырғалы  аудитория»  атты  педагогикалық  қолайлы  тәжірибені, 
сынып бӛлмесі тӛңірегіндегі дүниені шынайы ӛмірдегідей етіп арнайы технологиялық 
құралдармен сәйкестендіру;  
-
 
білім  алушылардың  технологиялық  ортадағы  бір-бірімен  қарым-қатынасы 
желідегі анық тұлғалық деңгейі анықталады. 
4.
 
Біріккен жасанды орта. 
Жасанды  ортаға  тән  оқытудағы  психологиялық  құбылыстардың  әсері  символдық 
ақпараттың сезімтал формасына түрленуінің салыстырмалы деңгейі анықталады немесе 

120 
 
білім  алушының  жасанды  ортаға  физикалық  тұрғыдан  енуі  арқылы  әр  түрдегі  оқу 
материалын меңгеруіне ықпалын тигізеді. 
Функционалдық  кӛзқарас  тұрғысынан  алып  қарайтын  болсақ,  қашықтықтан 
оқытудың  келесі  формаларын  қарастыруға  болады:  толығымен,  онлайндық,  аралас, 
дәстүрлі  курстың  онлайндық  нұсқасы,  ӛздігінен  реттелетін  білім  алу  мен  шалғай 
аудиторияларда синхронды оқыту, корреспоненттік және трансляциялық қашықтықтан 
оқыту және т.б жатады. 
Жаңа  ақпараттық-коммуникациялық  технологиялардың  кеңейтілген  қолданысы 
білім  алудың  трансляциялық  және  корреспонденттік  модельдерінің  пайда  болуына 
әкеледі. Ақпараттық білім беру ортасы - бұл ашық, бір-бірімен байланысқан жүйе және 
үнемі  жаңаланып  отыратын  оқу  үдерісінің  барлық  тұтынушыларымен  байланыс 
орнатуға интерактивті мүмкіндік беретін білім алу құралдарының арнайы байланысқан 
кешені.  
Ақпараттық  білім  беру  ортасының  негізгі  техникалық  сипаттамаларына  кӛп 
компоненттілік  (оқу-әдістемелік  материалдар,  программалық  жабдықтама,  тренингтік 
жүйелер,  білімді  бақылау  жүйелері,  техникалық  құралдар,  мәліметтер  қоры, 
ақпараттық-анықтамалық жүйелер және т.б.), интегралдық, бӛлшектік жатады. Сондай-
ақ  мұндай  жүйе  дидактикалық  технологиялар  мен  ақпараттық  қорлардың, 
программалық жабдықтаудың және т.с.с. бірігуі ғана емес, білім алушының жеке білімі 
мен курс мазмұнын байланыстыратын «білім беру оқиғаларын» құрайды. Сондықтан да 
виртуалды білім беру ортасын толығымен құру үшін келесі қосымшалар ескерілуі тиіс: 
1)
 
әлеуметтік жағдайды тануға байланысты басымдылық; 
2)
 
білім алушының қажеттілігіне байланысты білім алу мен жетілу арасындағы 
байланысты ескере отырып, білім беру формасын таңдау; 
3)
 
білім  алушыны  негізгі  объект  пен  білім  беру  жүйесінің  элементі  ретінде 
қарастыру қажет. 
4)
 
әлеуметтік, педагогикалық және когнитвтілігі бар білім беру бірлестіктерінің 
қолайлылығы тұлғаның қалыптасуы үшін ӛнімді ортаны қамтамасыз етеді. 
Қашықтықтан  оқытудың  қолайлылығы  жоспарланған  оқыту  формасы  тәрізді 
электронды  және  басқа  да  технологиялардың  кӛмегімен  жүзеге  асатын  арнайы 
әдістерді  талап  ететін  арнайы  ұйымдастыру  мен  әкімшілік  мәселелер  құруға 
байланысты [5].  
Сонымен,  қашықтықтан  оқыту  жоғарғы  білім  беру  жүйесінде  мәнді 
инновациялардың  бірі,  яғни  ақпараттық  қоғам  мен  білім  қоғамының  даму 
бағдарламасымен  байланысты  қазіргі  білім  беру  парадигмасының  мәнді  элементі 
ретінде  қарастырылады.  Еліміздің  бірқатар  ғалымдары  да  қашықтықтан    оқытуды 
дамыту мәселелерін зерттеуде ӛз  үлестерін қосуда.
  
Қашықтықтан  оқыту  қазіргі  кезде  үздіксіз  білімді  қамтамасыз  ететін  оқытудың 
бірден-бір формасы болып табылады. Олай дейтініміз, басты орында қашан да сапалы 
білім тұрады. ХХІ ғасыр – білім, ғылым және сапа ғасыры болғандықтан Қазақстанның 
білім беру жүйесінде болып жатқан әлеуметтік-экономикалық ӛзгерістер, күннен-күнге 
жаңарып  жатқан  ақпараттық-коммуникациялық  технологиялар,  еңбек  нарығындағы 
бәсекелестіктің  артуы  осыған  дәлел.  Соған  сәйкес,  әлемдік  тәжірибеде  қашықтықтан 
білім  берудің  орны  ерекшеленіп  тұр.  Сондықтан  бүгінде  елімізде  білім  берудің 
қашықтықтан оқыту технологиясы жақсы жүзеге асырылуда. 
   
 
1.
 
М.В.  Соколова,  А.Е.  Пупцев,  М.Л.  Солодовникова.  дистанционное  образование  в 
высшей  школе  Беларуси  в  контексте  общества  знания:  проблемы  и  перспективы
2013. 
2.
 
Keegan, D. Foundations of distance education. London and New York: Routledge, 1996. 

121 
 
3.
 
Rovai,  A.,  Ponton,  M.,  Baker,  J.  Distance  Learning  in  Higher  Education.  New  York: 
Columbia University Press, 2008; The Theory and Рractice of ОпНм Learning / Ed. by T. 
Anderson. Athabasca: Athabasca University Press, 2008. P. 20. 
4.
 
Dede,  C.  The  Evolution  of  Distance  Education:  Emerging  Technologies  and  Distributed 
Learning // The American Journal of Distance Education. 1996. № 10(2). Р. 4-36;  
5.
 
Нурбеков  Б.Ж.  Қашықтықтан    оқытуды  дамыту  мәселесі  //Вестник  ПГУ  №1, 
Павлодар, 2010.
 
 
 
 
УДК 378.1 
М.А. Скиба, А.Р. Турганбаева  
 
ПРИНЦИПЫ СОЗДАНИЯ СИСТЕМЫ ОЦЕНКИ  
КАЧЕСТВА ОБРАЗОВАНИЯ  
 
(г. Алматы, КазЭУ имени Т.Рыскулова) 
 
Мақалада білім берудің сапасын бағалау жүйесін құру принциптері сипатталады, 
соның  ішінде  ашықтығы,  жан-жақтылығы,  айқындылығы,  қоғамдық-кәсіби 
қатыстылығы.  Материалда  жоғары  оқу  орындарында  білім  беру  сапасының  негізгі 
бағыттары анықталған. Сондықтан білім беру сапасын тӛмендегі құрылымдар арқылы 
ашуға  болады:  ресурстар,  үрдіс,  мазмұн,  адами  капитал,  нәтижелер  және  ӛзгерістер 
сапасы арылы. Жоғары білім беру аумағында болып жатқан ӛзгерістерге байланысты 
барлық  деңгейдегі  білім  беру  сапасын  қамтамасыз  ету  жүйесін  қайта  жандандыру 
қажеттілігі  туындайды.  Осы  үрдістерге  қызығушы  жақтардың  белсенді  қатысуы 
сапалы білім берілуіне мүмкіндік береді. 
В  статье  описаны  принципы  создания  системы  оценки  качества  образования, 
такие как: открытость, объективность, прозрачность, общест-венно-профессиональное 
участие.  В  материале  выявлены  основные  тренды  в  сфере  обеспечения  качества  
образования  в  вузах.  Таким  образом,  качество  образования  можно  раскрыть  через 
составляющие:  качество  ресурсов,  процесса,  содержания,    человеческих  ресурсов, 
результатов,  изменений.  В  связи  с  происходящими  в  сфере  высшего  образования 
изменениями  делается  вывод  о  необходимости  перезагрузки  системы  обеспечения 
качества  на  всех  уровнях.  Широкое  участие  заинтересованных  сторон  в  этих 
процессах  будет  способствовать  предоставлению  качест-венных  образовательных 
услуг. 
This  article  describes  the  principles  of  education  quality  assessment  system,  such  as: 
openness,  objectivity,  transparency,  social  and  professional  involvement.  The  article 
identified  the  main  trends  in  the  field  of  quality  assurance  in  higher  education.  Thus,  the 
quality  of  education  can  be  opened  through  components:  quality  of  resources,  process, 
content,  human  resources,  results,  changes.  Because  of  an  increase  in  higher  education 
changes  concludes  rebooting  quality  assurance  at  all  levels.  Stakeholder  participation  in 
these processes will contribute to the provision of quality educational services. 
 
Түйін сөздер: сапаны бағалау жүйесі, білім беру сапасы, сапа бағалау кӛрсеткіштер. 
Ключевые слова: система оценки качества, качество образования, критерии оценки. 
Keywords:  quality  assessment,  quality  of  education,  educational  services,  evaluation 
criteria. 
 
Вхождение  в  мировое  образовательное  пространство  изменяет  как  саму 
казахстанскую образовательную систему, так и систему оценки качества образования, 
приводит к появлению новых инструментов и механизмов ее оценки [1]. Мобильность 

122 
 
обучающихся  составляет  основу  глобализации  в  сфере  высшего  образования,  кроме 
того  развивается  мобильность  образовательных  программ  и  институциональная 
мобильность.  Иностранные  кампусы  становятся  частью  региональных  кластеров  и 
региональных  инновационных  стратегий  экономики  знаний.  Меняется  модель 
финансирования  зарубежных  кампусов.  Научно-исследовательская  деятельность 
включается  в  трансграничное  образование.  Глобальные  рейтинги  стимулируют 
проактивные стратегии экспортирования образовательных услуг.  
Характеристиками  образовательного  процесса,  реализуемого  в  условиях 
глобализации, являются:  
1)
 
учет требований потребителей: 

 
ориентация  образовательного  процесса  на  личностное  и  профессиональное 
развитие обучающегося;  

 
возможность  альтернативного  формирования  образовательной  траектории  и 
признание неформального обучения; 

 
комплексный подход к развитию учебной и профессиональной компетентности;  

 
образовательная  мобильность  (возможность  обучающихся  свободно  менять 
место, профиль и уровень обучения); 

 
независимая общественно-профессиональная оценка качества образования; 
2)
 
полнота образовательной среды и ее инновационность: 

 
открытость  в  проектировании  образовательной  среды  и  образовательной 
траектории;  

 
современное  информационное  и  программное  обеспечение  образовательного 
процесса; 

 
элитарность образования  (отбор обучающихся, имеющих повышенный уровень 
мотивации 
к  получению 
образования; 
обеспечение 
повышенного 
уровня 
профессиональной компетентности ППС);  

 
трансграничность высшего образования; 

 
интернационализация; 
3)
 
нацеленность на результаты обучения: 

 
результативность 
(направленность 
на 
формирование 
образованности 
обучающегося);  

 
контекстность (профессиональная направленность);   

 
сравнимость уровней и результатов обучения; 
4)
 
управление образованием как бизнес-процессом: 

 
прозрачность процессов и логики принятия решений;  

 
коллегиальность; 

 
самооценка и мониторинг; 

 
дифференциация образования (уровневая и профильная); 

 
взаимодействие с другими образовательными организациями; 

 
привлечение внешних независимых экспертов; 

 
аутсорсинг вспомогательных процессов; 
5)
 
объективность 
и 
адекватность 
информационных 
потоков 
и 
статистических данных: 

 
достоверность представляемой информации; 

 
создание достоверной статистической базы для принятия решений; 

 
полнота и достаточность информации; 

 
бенчмаркинг; 

 
накопление статистических сведений в независимых коллекторах (рейтинговые 
агентства); 

123 
 

 
трансграничные сравнительные исследования качества образования; 
6)
 
социальная направленность: 

 
гибкость и мобильность образовательной  системы,  

 
доступность образования для представителей всех слоев общества; 

 
обучение на протяжении всей жизни. 
Повышение  мобильности  в  сфере  образования  и  трудоустройстве  делает 
первоочередной  необходимостью  решение  проблемы  признания  дипломов  для 
продолжения обучения и подтверждения квалификаций для трудоустройства [2]. 
Для  поддержки  и  стимулирования  международного  сотрудничества  в  сфере 
образования  были  разработаны  «Руководящие  принципы  ЮНЕСКО  –  ОЭСР: 
обеспечение  качества  высшего  образования»  [3-7].  Они  направлены  на  защиту 
студентов и иных заинтересованных сторон от риска получения образовательных услуг 
низкого  качества  и  недобросовестных  поставщиков  таких  услуг,  а  также 
стимулирования 
развития 
систем 
качественного 
трансграничного 
высшего 
образования, отвечающего разнообразным потребностям людей.  
В  качестве  желательных  практик,  которые  указываются  в    «Руководящих 
принципах», можно выделить:  
1.
 
Включение  трансграничного  высшего  образования  в  законодательную  базу 
страны. 
2.
 
Комплексный охват всех форм  трансграничного высшего образования 
3.
 
Защита студентов и потребителей. 
4.
 
Прозрачность поставщиков образовательных услуг. 
5.
 
Доступ и распространение информации для потенциальных студентов. 
6.
 
Сотрудничество. 
Также «Руководящие принципы» рекомендуют обеспечивать поддержку развития 
всех  форм  трансграничного  образования,  таких  как:  мобильность  обучающихся, 
институциональная мобильность, дистанционное образование. 
В аналитическом докладе, подготовленном Директоратом по образованию ОЭСР, 
подчеркивается,  что  слабыми  сторонами  в  большинстве  стран  являются  обеспечение 
доступа  к  информации  и  защита  студентов  и  потребителей  от  недобросовестных 
поставщиков и услуг трансграничного высшего образования. В среднем большинством 
стран  исполняются  такие  цели  как:  принятие  законов,  регулирующих  трансграничное 
образование,  обеспечение  всесторонности,  прозрачности  и  взаимного  сотрудничества. 
В целом страны ОЭСР демонстрируют высокий уровень создания комплексных систем 
обеспечения качества. 
Одним  из  важных  элементов  «Руководящих  принципов»  является  наличие  в 
странах  прозрачных  рамок  и  соглашений  по  вопросам  трансграничного  высшего 
образования.  Дополняя  вышесказанное,  «Руководящие  принципы»  рекомендуют 
обеспечить  доступность  информации  о  вузах,  аккредитационных  агентствах  и 
результатах аккредитации вузов для потенциальных студентов.  
Страны  Евросоюза  совместно  с  США,  Австралией,  Великобританией  в  рамках 
Генерального  соглашения  по  торговле  услугами  (GATS,  1995г.)  начали  торговлю 
услугами всех видов после-среднего образования.  
GATS  применяется  ко  всем  услугам,  которые  обеспечиваются  на  коммерческой 
основе  или  в  ходе  конкуренции  с  поставщиком,  кроме  услуг,  связанных  с 
функционированием государственной власти. Согласно GATS, применительно к вузам,  
признание  получают  четыре  способа  оказания  услуг,  включающих  кросс-граничное 
обеспечение    (дистанционные  техногии,  e-learning);  иностранное  потребление 
(академическая  мобильность,  т.е.  освоение  отдельных  учебных  предметов  в  других 
вузах  за  рубежом,  прохождение  профессиональной  практики  в  других  странах, 

124 
 
стажировка);  коммерческое  присутствие  (филиалы  зарубежных  университетов, 
партнерские  соглашения,  двух-дипломное  образование,  реализация  образовательных 
программ  на  базе  местных  вузов);  присутствие  физических  лиц  (приглашенные  ППС, 
научные руководители и т.д.) [8-9]. 
Для  того  чтобы  обеспечить  гармоничную  трансформацию  системы  образования 
отдельных  стран  в  единое  глобальное  образовательное  пространство  необходимо 
уточнить понимание термина «качество» в контексте глобализационных процессов
Под «качеством» чаще всего понимается степень соответствия присущих объекту 
(продукции  или  услуге)  характеристик  установленным  требованиям.  Таким  образом, 
учитывая  сложную  структуру  потребления,  под  качеством  образования,  обеспечение 
которого  подтверждается  при  самооценке  и  внешних  аудитах,  оценивается  степень 
соответствия характеристик, присущих: 

 
организации образования нормативным документам; 

 
квалификации  преподавателей  и  административно-управленческого  персонала 
квалификационным характеристикам должностей; 

 
управлению организацией образования теории менеджмента; 

 
содержания образования требованиям госстандартов; 

 
образовательного процесса требованиям нормативно-правовых документов; 

 
учебно-методического 
и 
информационного 
обеспечения 
требованиям 
нормативно-правовых документов; 

 
образованности  обучающихся  образовательным  целям  и  модели  выпускника 
или специалиста; 

 
личности и образованности обучающихся требованиям членов их семей; 

 
образованности обучающихся возможности продолжения образования; 

 
компетентности обучающихся требованиям потенциальных работодателей;  

 
личности обучающихся социальному заказу общества. 
Таким образом, качество образования можно раскрыть через такие понятия, как:  

 
качество  ресурсов  (информационно-образовательного  поля;  учебно-
методического  обеспечения;  академической  поддержки;  библиотечного  фонда; 
материально-технической базы; безопасности пребывания в вузе); 

 
качество процесса (управления образовательным процессом;  преподавания; 
методик и технологий обучения; измерения и оценки компетенций); 

 
качество  содержания  (образовательных  программ;  содержания  учебных 
дисциплин); 

 
качество человеческих ресурсов (кадров, в том числе ППС; уровень знаний 
абитуриентов;  обучающихся,  их  способности  и  возможности,  готовность  к 
познавательной деятельности); 

 
качество результатов (модели выпускника; результатов обучения); 

 
качество  изменений  (качество  взаимодействия  с  работодателями;  качество 
условий  для  личностного  развития;  качество  дополнительных  услуг  в  сфере 
образования; качество взаимодействия с внешней средой). 
Основной характеристикой любой системы управления качеством, определяющей 
эффективность ее функционирования, является наличие адекватной системы поддержки 
методов оценки качества образования, процессов сбора, накопления, поиска, обработки 
и  передачи  информации.  Она  должна  обеспечить  руководителей  образовательных 
организаций  всех  уровней  обязательным  минимумом  информации  о  состоянии  и 
развитии  образовательных    процессов  и  систем.  При  этом  информация  должна  быть 
максимально  полной  по  объему  и  содержанию,    адекватной  запросам,  объективной, 
прозрачной, конкретной и наблюдаться в динамике. 

125 
 
Учитывая анализ действующих механизмов оценки качества образования, следует 
отметить,  что  особый  интерес  вызывают  новые  механизмы  оценки  качества 
образования, их внедрение, несомненно, приводит к повышению качества образования, 
переход к постоянному мониторингу образовательного процесса.   
Среди положительных тенденций в обеспечении объективности и независимости 
оценки  качества  образования  в  Казахстане  можно  отметить  создание  вертикали 
контроля  качества,  независимой  от  уровня  региона,  и  независимых  от  министерства 
частных некоммерческих аккредитационных агентств. 
Сложившаяся  система  оценки  качества  образования  охватывает  все  основные 
направления  деятельности  системы  образования.    В  то  же  время  действующие 
механизмы не полностью гармонизированы, при оценке преобладают количественные 
показатели.    Складывающиеся  новые  виды  механизмов  позволяют  осуществлять 
мониторинг  деятельности  организации,  реализовать  оценку  качества  образования  как 
непрерывный  процесс.  Введение  Закона  об  образовании  повлекло  за  собой 
модернизацию  сопутствующих  нормативных  актов  и  дальнейшее  совершенствование 
системы оценки качества образования. 
Однако,  содержание  критериев  оценки,  определение  индикаторов  требует 
дальнейшего совершенствования с учетом сложившихся  реалий Республики Казахстан 
(академической  свободы  вузов,  кадрового  потенциала,  материально-технического 
обеспечения,  специфики  образовательных  учреждений  и  т.д.).  Фактически  возникает 
потребность  в  улучшении  системы  оценки  качества  образования  через  распределение 
ответственности  между  субъектами  организаций  образования,  внедрение  системы 
непрерывного  мониторинга  деятельности  образовательных  организаций,  внедрение 
новых  образовательных  и  информационных    технологий,  оптимальных  методов, 
средств  и  форм  обучения,  способствующих  фундаментальности,  формированию 
целостной системы научных знаний и профессиональных компетенций.  
Основные тренды в сфере обеспечения качества  образования в вузах сводятся к 
следующему: 

 
приверженность принципам обеспечения качества образования; 

 
развитие академической свободы вузов; 

 
разработка и внедрение внутренней культуры качества вуза на базе  различных 
моделей  системы  качества  (на  основе  оценочного  метода  управления  качеством 
деятельности вуза; ESG, международных стандартов серии ISO 9001:2008, на всеобщем 
менеджменте  качества,  универсальной  системы    показателей,  модели  Европейского 
фонда по менеджменту качества (EFQM) и других национальных моделей); 

 
обеспечение сравнимого качества образовательных программ; 

 
определение  образовательных  целей  (выявление  структуры  проектируемой 
образованности учащихся); 

 
определение  начального  (исходного)  уровня  образованности  учащихся; 
принятие  адекватных  решений  в  зависимости  от  уровня  сформированности 
образованности  у    учащихся  (переход  на  новую  образовательную  ступень  или 
коррекция образованности), определение дальнейшей образовательной стратегии.  

 
осуществление  постоянной,  интерактивной,  достоверной  обратной  связи, 
обеспечивающей сравнение реальной образованности учащихся с проектируемой; 

 
разработка  образовательных  технологий,  обеспечивающих  целенаправленное, 
поэтапное формирование образованности учащихся; 

 
обеспечение наличия компетентного профессорско-преподавательского состава 
и создания для него адекватных рабочих условий; 

 
распространение  опыта  в  области  разработки  эффективных  методов 
образовательной деятельности;  

126 
 

 
взаимное признание степеней и периодов академической мобильности; 

 
распространение  точной  и  надежной  информации  о  критериях  и  процедурах 
обеспечения качества в вузе; 

 
описание программ и квалификаций, результатов обучения; 

 
прозрачность  финансового  статуса  учебного  заведения  и  образовательных 
программ;  
В  связи  с  происходящими  в  сфере  высшего  образования  изменениями  можно 
сделать  вывод  о  необходимости  перезагрузки  системы  обеспечения  качества  на  всех 
уровнях.  Широкое  участие  заинтересованных  сторон  в  этих  процессах  будет 
способствовать предоставлению качественных образовательных услуг [10-11].  
Академическая  свобода  позволит  вузам  эффективно  использовать  имеющиеся 
ресурсы  в  целях  обеспечения  качества  высшего  образования.  Учитывая  то,  что 
государство  является  главным  заинтересованным  лицом  и  главным  стейкхолдером, 
именно  на  его  уровне  изменения  в  процессах  обеспечения  качества  будут  носить 
системообразующий характер.  
Государственно-частное партнерство повысит ответственность вузов за результат 
образовательного процесса. 
Однако государственная политика в высшем образовании не может базироваться 
только  на  административных  механизмах.  Академическая    и  студенческая 
общественность  должна  активно  участвовать  в  развитии  процедур  оценки  качества 
образования, только в этом случае качество образования будет всесторонне оценено. 

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   ...   23




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет