Қалмахан Ержан Сейтұлы


Иман мен амал арасындағы байланыс



Pdf көрінісі
бет13/24
Дата10.03.2023
өлшемі407,48 Kb.
#73166
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   24
Байланысты:
imammaturidi

 
Иман мен амал арасындағы байланыс 
Ислам мҽзһабтары арасында иман мен амалды бір ұғым ретінде, немесе 
екеуінің екі бҿлек ұғым ретінде қарастырылуы мҽзһабтар арасында 
пікірталастарға себеп болған. Мұғтазила, харижит жҽне шия ғалымдары амалды 
иманның ажырамас бҿлігі ретінде қабылдап, амалды тҽрк еткен кісіні 
мұсылман ретінде санамаған.
Мысалы харижит ғалымдарының бір бҿлігі настармен (Құран мен хадис) 
бекітілген илҽһи ҽмірлердің бірін тҽрк еткен адам кҽпір болып саналады дейді.
Имам Матуриди амалдарға сену басқа, оның парыз екенін біле тұра 
орындамау басқа дейді. Парыз амалды мүлдем мойындамау адамды күпірлікке 
алып барады, ал мойындап тұрып оған амал етпеген адам күнҽһар мүмин. 
Ислам шарттары (намаз, ораза, қажылық, зекет) иманның шарттарына 
жатпайды, олар иманнан бҿлек парыз дейді.
Ҽһли сүннет ғалымдары амал мен иман екеуі екі нҽрсе болғандықтан, 
жүрегінде иманы бар жҽне оны тілімен айтқан кісі мұсылман. Мұндай 
жағдайда, ҽлгі кісі амалды тҽрк еткендігі үшін кҽпір болмайды, тек күнҽһар 
мүмин болады деген.
Имам Матуриди де амал иманның бір бҿлігі емес. Ҿйткені Құран Кҽрімде: 
«Иман еткендер және ізгі амал істегендер...» деп келетін кҿптеген аят бар. 


25 
Бұл жерде иман мен амал «жҽне» деген сҿз арқылы бір-бірінен бҿлектеніп тұр,- 
дейді. 
Имам Матуриди иманды жүректің қуаттауы ретінде қабылдағандықтан 
амалды иманнан бҿлек қарастырады. Ҿйткені Аллаһ Тағала Құранда иман мен 
амалды бҿлек баяндаған. Сондай-ақ, амал етпегендер айыпталса да, олар мүмин 
деп сипатталған. Құранда «Еркектен немесе әйелден кім иман келтіруші 
болып, ізгі істерден істесе, міне солар жәннәтқа кіреді» («Ниса» сүресі 106-
аят), - деген аят бар. 
Имам Матуриди бойынша бұл аят амалдың иманға қатысы жоқ екенін 
кҿрсетеді. Ҿйткені «кім иман келтіруші болып, ізгі істерден істесе» деген аят 
амал ету жҿнінде айтылуда. Егер де ізгі амал жасау иман болып саналғанда, ол 
кезде «Кім мүмин болып, ізгі істерден істесе» деп келер еді дейді. Сондай-ақ, 
имам Матуриди «мүмин болып» деген сҿз бен ізгі амалдың тек иманмен 
пайдалы болатынын айтады. Сондықтан да амалды иманның бір бҿлшегі 
ретінде қарайтын харижит жҽне мұғтазила мҽзһабының кҿзқарастарымен 
келіспеген. «Шынайы мҥминдер Аллаһтың (есімі) зікір етілгенде


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   24




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет