Аралық бақылау сұрақтары №4 Онтогенез. Онтогенез типтері. Заманауи медицинадағы өзектілігі
Онтогенез кезеңдері. Эмбрионалдық кезең
жүктеу/скачать 1,53 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Онтогенез кезеңдері. Постэмбрионалдық кезең.
| Онтогенез кезеңдері. Эмбрионалдық кезең.
Онтогенез кезеңдері: 1. Эмбриональдық кезең- ұрықтың жатырда даму кезеңі. Сатылары: бөлшектену, бластула, гаструла, нейрула, гистогенез, органогенез. 2. Постэмбрионалдық кезең- туылғаннан өлгенге дейінгі кезең. Онтогенетикалық дамудың үшінші түрі – преэмбрионалды немесе гаметогенез кезеңін ажырататын әртүрлі жіктелулері бар. Эмбрионалды кезең зигота түзілгеннен бастап, туылғанға дейін созылады. Постэмбрионалды (постнаталды) кезең организмнің туылғаннан өлгенге дейінгі кезеңі. Онтогенез мәселелерін, оның кезеңдерін, механизмдерін зерттеу гистологияда толық қарастырылады, ал қазір адам онтогенезін түсіну үшін кейбір жағдайларын ғана қарастырамыз. Ұрықтану дегеніміз – жұмыртқа жасушасы мен сперматозоидтың бірігу процесі, нәтижесінде зиготадан - бір жасушалы эмбрион түзіледі. Сперматозоидтың жұмыртқамен кездесуі фаллопий түтікте өтеді, ұрықтандыру осы жерде жүреді. Бөлшектену - бұл зиготаның бірқатар митоздық бөліністері, ол жатыр қуысына фаллопиялық түтіктен енетін морула түзумен аяқталады . Бластоциста - ұрықтанғаннан кейінгі төртінші күні бластоцельдің пайда болуынан (сұйықтық толтырылған қуыс) пайда болады. Гаструляция – дамудың екінші аптасының соңында басталады және қозғалу қабілетінің жасушаларында пайда болуымен сипатталады. Гаструла - көп қабатты ұрық (эктодерма, эндодерма және мезодерма). Органогенез - жеке мүшелердің қалыптасуы. Ф.Мюллер (1864) және Э.Геккель (1866) ағзаларының жеке және тарихи дамуы арасындағы байланыс биогенетикалық заңмен өрнектелген, бұл әр адамның жеке дамуындағы өз түрлерінің тарихи дамуын қайталайтындығын көрсетеді (онтогенез - филогенездің қысқаша қайталануы). Кестеде адамның эмбриональдық дамуы қандай кезеңдерден өтетіні көрсетілген. Ұрық жапырақшаларының туындылары. Онтогенез кезеңдері. Постэмбрионалдық кезең. Онтогенез кезеңдері: 1. Эмбриональдық кезең- ұрықтың жатырда даму кезеңі. Сатылары: бөлшектену, бластула, гаструла, нейрула, гистогенез, органогенез. 2. Постэмбрионалдық кезең- туылғаннан өлгенге дейінгі кезең. Постэмбриональды даму -дененің туылған кезінен басталып, өлімге дейін жалғасады. Постэмбриональды даму өсумен қатар жүреді. Постэмбриональды дамудың 2 негізгі түрі бар: тікелей даму және түрленіп даму, немесе метаморфоз (жанама даму). Тікелей постэмбриональды даму - бұл туылған ағза ересек адамнан кіші мөлшерде және ағзалардың дамымауымен ерекшеленетін дамудың бір түрі. Тікелей даму жағдайында жас жеке тұлға ересек организмнен айтарлықтай ерекшеленбейді және ересектер сияқты өмір салтын ұстанады. Дамудың бұл түрі, мысалы, жорғалаушылар, құстар, сүтқоректілерге тән. Постэмбриональды дамудың 3 кезеңі бар: 1) кәмелетке толмаған (жыныстық жетілуге дейін, репродуктивті кезеңге дейін); 2) жыныстық жетілу (өмірдің көп бөлігін алады, репродуктивті жыныстық жетілу); 3) қартаю (репродуктивтік кезеннен кейін, қайтыс болғанға дейінгі кезең). жүктеу/скачать 1,53 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|