Қаралық ғылыми­практикалық конференция I том

 

 

378 

 

­  тілді  оқыту    үдерісінің    интегративті  сипатқа    ие  болуымен,  сөйлеу  əрекеті 

түрлерін өзара байланыста кешенді түрде алып отыру мақсатының қойылуы; 

­  Білім  беру  парадигмасының  өзгеруімен  байланысты  оқыту  технологияларын 

басшылыққа алу талабы.  

 Қазақ  тілін  оқыту  мəселесіне  арналған    монографиялардың,  ғылыми  зерттеу 

жұмыстарының,  мақалалардың  қатары    жеткілікті,  дегенмен  қазақ  тілі  бойынша    тиімді 

жақсы оқулық қандай болуы керек деген мəселе кешенді түрде қарастырылған емес. 

Қазақ  тілін  оқыту  грамматиканы  оқыту,  лексиканы  оқыту,  оқылыммен  жұмыс, 

жазылыммен  жұмыс сияқты  бағыттарда жеке –жеке қарастырылды. Ал қазіргі уақытта 12 

жылдық  білім  беру  жүйесі  мен  үш  тілде  білім  беру  концепциясының    енуімен  жаңа 

оқулықтар  жазу  талабы  көтерілді.  Жаңа  оқулықтарды  құрастыруда  авторлар  қандай 

қағида, ұстанымдарды басшылыққа алуы  тиіс деген сұраққа жауап беру үшін осы уақытқа 

дейін  жарық  көрген,  қолданыста  жүрген  оқулықтарға  сараптама  жасау  қажет  болады. 

Сараптама жасауда  қандай өлшемдер басшылыққа  алынуы керек? 

 Халықаралық  стандартқа  жəне  білім  беру  бағдарламаларында  көрсетілген  талаптар 

мен міндеттердің  оқулық мазмұнында қамтылуы тұрғысынан қайта бағалау керек ( 1) 

Оқулық  құрастырудың  негізінде  бір  ғана  əдіс  емес,бірнеше  əдісті  теңдестірілген 

кешені,  коммуникативті  жағдаятты  қалыптастырушы  компоненттердің  теңдестірілген 

арақатынасы,  тіл  үйренушінің  когнитивті  ерекшеліктерін  теңдестіре  есепке  алу 

ұстанымдары  басшылыққа  алынуы  тиіс  деп  есептейміз.  Енді  əрқайсысына  жеке  –жеке 

тоқталар болсақ. 

Қазақ тілін оқытудың қазіргі уақытта қалыптасқан тəжірибесінде мына  нəтижелерді 

атап өту керек: 

1) 

тілдің  граматикалық  құрылымы    туралы  ақпаратты  коммуникативті­ 

функционалдық  аспектіде беру. Қазақ тілінің    грамматикалық құрылысы негізделетін 

фонетика­морфологиялық жүйені дыбыстық заңдалықтармен байланыста берудің озық 

үлгілері  бар.  Олар  бір  мағынаны  жеткізетін    фонетикалық  бірнеше  форманы    жеңіл 

меңгерудің  тиімді  жолдарын  қалыптастырды.  Коммуникативті  –функционалдық 

принцип  бойынша  бірнеше  грамматикалық  категориялар  сөйлеу  жағдаятында 

қолданылуына қарай кешенді түрде беріледі; 

2) 

мəтінмен  жұмыс    түрлерін  түсіну  деңгейлерімен  байланыста  ұсыну 

қалыптасты.  Мəтінді  тіл  үйренушінің  қызығушылығы  мен  мақсатына,  жас 

ерекшелігіне сай іріктеу, бейімдеу тəжірибесі қалыптасты. Оқылымға арналған  қазіргі 

өмір шындығын бейнелейтін шағын шығармалар  қоры жинақталды; 

3) 

аудиоматериалдармен,  бейнетаспалармен  жұмыс  істеу  əдістері  сабақта 

белсенді қолданылатын болды; 

4) 

тіл  үйреншуінің  жеке  тұлғасының  таным  үдерісін,  қызығушылығы  мен 

белсенді  əрекетін  туғызатын  оқытудың  интербелсенді    əдістерін  сабақта  қолдану 

жалпылық сипатқа ие бола бастады. 

5) 

жазылым  түрлері      тіл  үйренушінің  шығармашылық  əрекетін,  сыни  ойлау 

іскерлігін  дамытуға  бағытталып  отыр.  Жазба  жұмысының  түрлері,  оны  үйретудің 

əдістері  жалпылық сипатқа ие болмаса да, сөйлеу əрекеті ретінде  ғылыми­əдістемелік 

негіздерін сипаттайтын əдістемелік нұсқаулықтар жарыққа шыға бастады; 

6) 

оқытудың  коммуниткативті  əдісі  сұхбат  түрлерін  сөйлеу  актілерінің 

түрлеріне  қарай  ұсынуды,  ауызекі  сөйлеу  клишелерінің  жүйесін      меңгертуді 

қалыптастырды.  Сұхбаттың  модельдерін  меңгерген  тіл  үйренуші  трансформациялау 

арқылы    сөйлеу  клишелері  мен  грамматикалық  құрылымдарды  əртүрлі  сөйлеу 

жағдаяттарында  қайталау,  қолдану  арқылы  меңгеретін  болды.  Яғни  тілді  үйретуді  

 

 

379 

 

шынайы  дисурстарға құру, модельдеу тəжірибесі қазақ тілін оқытуды кеңніен қолдана 

бастады.  

Әрине,  қазақ  тілін  оқытуда  қолданылып  жатқан  бұл  əдістер  мен  əрекет  түрлері 

жалпы сипат алып, барлық жағдайда орын алып отыр  деуге болмайды. Бір қуантарлығы­ 

олардың  жеке  көріністе  болса  да,  орын  алып  отырғаны.Мектепке  дайындалатын  оқу­

əдістемелік  кешендерді  құруды  осы  аталған  тəжірибелер  жинақталып,  жалпының  игілігі 

үшін,  тиімді,  пайдалы,  жақсы    оқулықтар  жазуда    басшылыққа  алынуы  керек  деп 

ойлаймыз. 

Оқу материалдарын ұсынуда  дедуктивті жəне индуктивті   пайымдау əдістері өзара 

тең  деңгейде  қолданылуы  керек.  Қазіргі  уақытта  бір  ғана  əдісті  қатаң  қадағалап  оқулық 

құру мүмкін емес.  

Оқулық құрастыруда мына қағидалар басшылыққа алынуы тиіс деп есептейміз: 

1)  жүйелілік;  2)    оқу  материалдары  арасындағы  сабақтастық,  3)  тіл  үйренушінің 

тілдің білу деңгейіне сəйкестігі, 4) заманауи технологиялардың қолданылуы 

 

Жүйелілік қағидасы оқулық құруда негізгі қағида ретніде алынып, бірнеше бағытты 

қамтуы тиіс. 

1) 

грамматикалық  категориялар    (жалғау,  шақ  түрлері  жəне  т.б.)  өзара 

дамытушы, толықтырушы, қолданыстағы  қызметтерін жүйелі беру түрінде ұсынылуы 

тиіс. Курс аяқталғанда, тіл үйернушіде тілдің грамматикалық құрылымы туралы тұтас 

түсінік  білім  қалыптасуы  тиіс.  Бұл  білімді  ол  өз  қажеттілігіне  қарай  қолданатындай 

болуы  керек.  Яғни  жекелеген  дайын  фразаларды  қолдану    немесе  грамматикалық 

формаларды  білу  тіл  үйренушің  лингвистикалық  құзыретінің  қалыптасқандағын 

көрсетпейді.  

2) 

жүйелілік  ақпараттарды  қабылдауда  адамның  танымында  болатын  

когнитивті  процестердің    механизмін  ескеруден,  соған  сай    оқушы  əрекетін 

ұйымдастыратын тапсырма түрлерінің мазмұны мен мақсатынан да көрінуі тиіс. 

3) 

жүйелілік  сөйле  əрекеті  түрлерін    оқыту  барысында  теңдестіре,  өзара  

шарттасқан байланысында ескерілуі тиіс.  

 Грамматикалық категорияларды ұсынуда  олардың қолданылу жиілігі,қолданыстағы 

өзара  байланысын    есепке  алу  керек.    Бірақ    əр  тілдік  материалдың    белгілері  тілді 

меңгерту  деңгей  түрлеріне  аяқталған  сипатта  берілуі  тиіс.  Мысалы,  жедел  өткен  шақтың 

болымды,  болымсыз,  көпше,  жекеше,  сұраулы  түрлері  бір  тарауда  толыққанды  берілуі 

тиіс.  Қазақ  тілінде  бір  форманың  бірнеше  фонетикалық  вариантын    бір  сабақта  меңгеру 

қиын  түсіп  жатады.  Ондай  жағдайда  материалды  бөлшектеп,  алайда өзара  сабақтастықта 

беру    тиімді.  Мысалы,  жатыс  септігінің    сөйлемде  жіктелуі,  жіктелмей  берілу,  сонымен 

байланысты сұраулы жəне болымсыз түрлерінің жасалуы тəуелденіп берілуі, жай септелуі 

бір курста берілуі керек. Өйткені жатыс септігіне дейін,əдетте, тəуелдік жалғауы беріледі. 

Ал    қазақ  тілінің  басты  ерекшілігі  ­  меншіктеу  мағынасының  жиі  қолданылуымен, 

сонымен  байланысты септелудің  жай  жəне тəуелді септеу  деген  екі  түрінің   үнемі қатар 

жүруінен  көрінеді.Тілде  үйренуде  орын  алатын    басты  таным  процесі  жалпылау, 

ассоциациялық  байланыстар  орнату  болып  табылады.  Сондықтан  тілдің  материалдарды 

беруді жекеден жалпыға немесе логика тілімен айтсақ, бөлшектен  бүтінге жүретін ойлау 

заңдылығы жүзеге асады. Сол себепті   ақпараттың аяқталуы маңызды болып табылады. 

Жүйелілік  қағидасы  оқу  материалдарын,  тақырыптарын  басшылыққа  алу  тіл 

үйренушінің  психологияялық    қалпын  үнемі  назарда  ұстауға  мүмкіндік  береді.  Өйткені 

тілдің    грамматикасы  туралы    жүйелі  берілмеген  ақпарат  оның  бойында  қорқынышты 

 

 

380 

 

қалыптастырады  да,  тіл  үйренушінің  əрі  қарай  үйренуге    деген  ынтасын,  уəждемесін 

азайтады. 

 Отандық  оқулықтарда  кездесетін  негізгі  кемшіліктер  ретінде  мыналарды  атауға 

болады: 

      1.Тапсырма  түрлерін  беруде  оқушының  қызығушылығын  ояту,  белгілі  бір  

қайшылықтарға  құру  идеясы  жетпейді.  Мысалы,  «Кітапханада»  тақырыбы  бойынша 

берілген  сұхбатта    екі  оқушы  бір­бірінен  қандай  кітап  оқығаны  немесе  кітапхана  туралы 

ақпарат  сұрап жатады. Ал, шындығында,өмірде бұндай сұхбаттардың орын алуы мүмкін 

бе? Қай уақытта адамдар бір ­бірінен кітапхананың құрылымы туралы сұрайды?  Егер   бір 

ақпаратты  табу  не,  іздеу  керек  болса,  қайда  орналасқанын  сұрауы  мүмкін.    Ал  жай 

кітапханада  қанша  кітап  бар,  қанша  зал  бар?деген    ақпаратты    кітапхана  қызметкері  

кездесу не таныстыру барысында айтуы мүмкін. Ал  оқырмандардың айтуы мүмкін бе? 

Сонымен  қатар  «өз  бөлмеңді  сипатта  немесе  суреттегі  бөлмені  сипатта»  деген 

тапсырмалар  да  оқушының    іздену  уəждемесін  туғызбайды.  Өйткені  суретте  оның 

түсінігіндегі  бөлменің  суреті  мен  кітапта  берілген  суреттің  арасында    көп  жағдайда   

айырмашылық  болмайды  да,  баланың  қызығушылығын  тудырамйды.  Қызығушылық 

тумаған  соң,  уəждеме  тумайды.    Қай  уақытта  адам  танымында  қызығушылық  туады? 

Оның түсінігімен сəйкес келмейтін   тұстарды байқағанда, адам қызығады,зерттеп, қарай  

бастайды. 

 Мысалы, мұздан жасалған үйлер  немесе, су үстіндегі үйлер, немесе ұшақ ішіндегі 

үйлерді сипаттау, онымен танысу тіл үйренушіге қызықты болады. Тілдің материалдар 

өзінен­өзі қолданысқа түсіп, күшсіз меңгеріле бастайды. 

     2.Келесі  кемшілік    оқулықтарда  берілетін    мəтіндердің  таныс  ақпараттарға,  

тұжырымдарға,  ақыл  кеңес,  өсиетнамаларға  үнемі  ақыл­  кеңес    беруге  құрылуы  да 

оқушыны  жалықтырады.Мысалы,  «Бүгін  дүйсенбі.  Мен  сырт  киім  кидім.  Ол  тон.  Түсі 

қара.  Басыма  бас  кимі  кидім.  Ол  құлақшын.  Түсі  қоңыр.  Мен  аяғыма  етік  кидім.  Түсі 

қара»  деп ешкім ешқашан айтпайтыны түсінікті. Оқушыда  өз бетінше бұндай ақпараттар 

бермейтіні    белгілі.  Сонда  киім  туралы  лексиканы  қалай  меңгертуге,  қолданысқа 

шығаруға  болады?  деген  сұраққа    оқулық  авторлары  оқушыға  таныс  ақпараттардың 

негізінде таныс емес, оны қызықтыратын   жаңа ақпараттарды беру арқылы  шығара алады 

деуге  болады.  Мысалы,    əлем    оқушыларының  мектепке  киетін  арнайы    киімдерімен 

таныстыру олардың өздерінде бар мəліметтермен басқаларды салыстыра отырып, тануына 

мүмкіндік береді.  

Оқулықтарда    оқу  материалы  ретінде    дискурспен  байланысы  жоқ,  жұлып  алынған  

мəтіндер көп беріледі. Мысалы: Бүгін менің туған  күнім. Мен он үшке  толамын. Менің 

қуанып  жүрмін.    Мен  бір  мүшел  жасқа  толдым,  сондықтан  достарымды  туған  күніме 

шақырамын.  Оларға  дастархан  дайындаймын.  Маған  анам  сыйлық  әперді.  Туған  күн 

қандай жақсы. 

Бұл хат па, біреуге жазған əңгіме ме? Нақты  адресаты жоқ сөз. Бұндай əңгімені он 

үш жасар бала кімге, қашан, не үшін айтуы мүмкін? деген сұрақтарға жауап берілсе, онда 

мəтін  орнын  табады.  Ал  мына  мəтін  жасанды,  табиғилықтан  алыс.  Сонымен  қатар 

мəтіннің  логикалық  құрылымында  жетпей  жатқан  ақпараттар  бар.  Мысалы,  мен  қуанып 

жүрмін деген тұжырым əрі қарай толық ашылмайды.  

3.  Мəтіндердің  мазмұнының      абстрактілі,    жалпылық  сипаты  да    оқушының 

қызығушылығын  оятпайды.  Мысалы,  Егер  адам  жоспармен  өмір  сүрсе,  ол  жетістікке 

жетеді.  Адам  алдына  мақсат  қойылса    және  соған  қарай  еңбек  етсе,  жетістікке 

жетеді.  Егер  адам  өткен  өміріне  есеп  берсе,  жасаған  қателіктеріннен  сабақ  алса, 

жетістікке жетеді, сондықтан туған күніңде өзіңе есеп бер. 

 

 

381 

 

Мəтін  6­сынып  оқушысына    берілген.  Мəтіннің  нақты  авторы,  қайдан  алынғаны 

көрсетілмейді. Енді ол мəтін  бойынша берілген сұрақтарға келсек.  

1. 

Өмірде  қандай жоспарлар болады? 

2. 

Адам алдына қандай мақсат қояды?  

3. 

Адам өзіне қалай есеп береді? 

4. 

Адам  қателігінен қандай сабақ алады? 

 Бұл    сұрақтардың  6­сынып  оушысына  берілгені  қаншалықты  орынды?  Егер  бұл 

сұраққа  дейін  біреу  туралы  əңгімелер  болса,  онда  сұрақтардың  қойылуы  орынды  болар 

еді. Бұл сұрақтар жоғарыдағы мəтіннен кейін беріліп тұр.  Ал мəтіннің  қандай мақсатпен 

берілгені түсініксіз.  Оқушының өз жеке жоспарлары туралы сөйлесу, сонан соң  өмірдегі 

жоспарлары туралы  əңгімелесу орынды болар еді. 

4.  Оқулықтарда  кездесетін  келесі  ортақ  кемшіліктер  ретінде    грамматикалық 

материалдардың  күрделі, тіл иесіне берілетіндей мазмұнда  ұсынылуы деп атауға болады. 

Грамматикалық  категорияларды    беруде  сабақтастық,  жеңілден  ауырға  қағидалары 

сақтала  бермейді. Мысалы, есімшенің септелуі бір сабақта бір кесте түрінде  беріледі. Ал 

есімшенің  əр  септікте  септелуінің    өз  функционалдық  –семнатикалық  ерекшеліктері  бар. 

Олардың  коммункация  мақсатына  сай  қолданылуы  да  əртүрлі.  Грамматикалық 

формаларды үйретуде не маңызды формаларды жаттатқызу ма, əлде оларды тіл үйренуші 

қолданатындай дағды түріне айналдыру ма? Сондықтан   грамматикалық  тақырыптарды  

дискурспен байланыста қайталамалы, дамытушы мазмұнда беру керек. 

 Орыс  тілді  мектептерге  арналған  қазақ  тілі  оқулықтары      оқушының  тілдік, 

коммуникативтік, лингвомəдени құзырет түрлерін қалыптастыруды мақсат етуі керек. Бұл 

мақсаттардың орындалуы  оқушының сөйлеу əрекеті  түрлері бойныша  қажетті деңгейде 

қарым­қатынасқа  түсіп,  сұхбаттасушымен  əңгімені  қолдай  алуынан,  өз  ойын,  пікірін  

жеткізе  алуынан,  қарым­қатынас  түрлері  мен  дискурсқа  сай    лингвомəдени  құзырет 

түрлерін  қолдана алуынан  көрінуі керек  

 

Әдебиеттер: 

1  С.С.Құнанбаева Современное иноязычное образование методология и теории. Алматы, 

2006.­ 

2  З.Қ.Ахметжанова. Очерки по национальной концептологии. Алматы, 2012.­  145 б. 

3  Н.Д.Гальскова  Н.И.Гез.  Теория  обучения  иностранным  языкам.  М.,  Издательский 

центр”Академия”, 2008.­336 С. 

4  Адилбекова Ж.С. Қазіргі сабақтарға қойылатын талаптар. Вестник КАСУ №1 ­ 2008 

5  Николенко  И.Ю.  'Преимущества  сбалансированного  подхода  к  обучению  русскому 

языку 

как 

иностранному' 

по 

специальности 

'Народное 

образование. 

Педагогика'ЖурналВестник  Московского  государственного  гуманитарного  университета 

им. М.А. Шолохова. Педагогика и психология. Выпуск № 4 / 2011 59­67 с. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

382 

 

УДК 811.111 

Ерохина Л.Н.

 1

, Искакова Н.Д.

 2 

1

к.п.н., профессор Восточно-Казахстанского государственного технического 

университета им. Д. Серикбаева,Усть-Каменогорск, Казахстан,  

e-mail: lyerokhina@mail.ru 

2

ст. преподаватель Казахского университета международных отношений и мировых 

языков им. Абылай хана, Алматы, Казахстан, e-mail: rustemlw@hotmail.com 

 

ФОРМИРОВАНИЕ УСТОЙЧИВЫХ ПРОФЕССИОНАЛЬНЫХ ИНТЕРЕСОВ 

БАКАЛАВРОВ, МАГИСТРАНТОВ И PH.D. ДОКТОРАНТОВ ТЕХНИЧЕСКОГО 

ВУЗА ПРИ ОБУЧЕНИИ ИНОСТРАННОМУ ЯЗЫКУ 

 

   

Abstract.  The  Republic  of  Kazakhstan  being  poly­ethnic  and  poly­confessional  state 

overcomes nowadays complex and inconsistent period of culture­language period. The linguistic 

situation  which  was  characterized  in  the  Conception  of  Language  Policy  in  the  Republic  of 

Kazakhstan is the best evidence. It should be mentioned that actually in all bills and documents 

dealing with language politics the main idea is speaking several languages.  

   

Key  words:  contemporary  language  education,  professional  orientation,  academic  and 

methodic documentation, industrial & innovative development, trilingual policy, technical higher 

education.  

 

   

В настоящее время индустриально­инновационное развитие Республики Казахстан 

является  условием  улучшения  конкурентноспособности  отечественного  промышленного 

производства и Указ Президента Республики Казахстан Н.А.Назарбаева от 1 августа 2014 

года 

№ 

874 

«Об 

утверждении 

Государственной 

программы 

индустриально­

инновационного развития Республики Казахстан на 2015­2019 годы» является логическим 

продолжением  Государственной  программы  по  форсированному  индустриально­

инновационному развитию Республики Казахстан на 2010­2014 годы и учитывает опыт ее 

реализации [1].  

   

 Технические  университеты  являются  кузницей  кадров,  которые  будут  решать 

вопросы  индустриально­инновационного  развития.  Разделение  обучения  на  два  этапа: 

бакалавриат  и  магистратуру  имеет  свои  плюсы  и  минусы.  PhD  как  100%  выполненную 

профессиональную  ориентацию  мы  в  данной  статье  рассматриваем  в  качестве  будущих 

научных  работников  и  авторов  учебно­методических  пособий,  а  также  учебников, 

написанных  и  изданных  на  казахском,  русском  и  английском  языках,  чему  есть 

подтверждение.  Это  такие  работы  как  «AcademicWritinginScientificPractice.»  Учебно­

методическое    пособие  для  практической  и  самостоятельной  работы  магистрантов  и 

докторантов  специальностей  6D071200  «Машиностроение»,  6D070900  «Металлургия», 

6D072300  «Техническая  физика».  –  Усть­Каменогорск:  ВКГТУ,  2016.  –  250  стр., 

подготовленное  авторским  коллективом  в  составе:  Плотникова  С.В.,  Ерохиной  Л.Н., 

Тұрлыбекұлы  А.,  Сакимова  М.А.,  Диссертационные  исследования  докторантов  Ph.D. 

ВКГТУ  им.  Д.Серикбаева  консультируются  учеными  вузов  дальнего  зарубежья  и  в 

результате  в  учебно­методическом  пособии  приведены  реальные  научные  статьи  на 

основе которых идет обучение академическому письму.  

   

В  поставленных  целях  учитываются:  дисциплинарный  дискурс,  вокабуляр, 

идентифицируется стиль дисциплины, идет обучение традиционным образцам и форматам 

написания научных статей, а также развиваются аналитические способности докторантов 

и  магистрантов  в  процессе  научной  работы  на  базе  Национального  ядерного  центра 

 

 

383 

 

Республики  Казахстан  (г.  Курчатов),  в  Национальном  ядерном  центре.  С  точки  зрения 

требований  к  коммуникативным  умениям  говорения  на  уровне  С1­С2,  авторы  делали 

подборку аутентичных научных статей, опубликованных в открытом доступе с указанием 

высокого 

импакт 

фактора. 

Статьи 

снабжены 

глоссарием 

и 

разнообразными 

упражнениями,  требующими  беглой  речи,  владения  фактологическим  материалом  по 

указанным  дисциплинам,  знания  терминологии,  умения  описывать  на  английском  языке 

таблицы, схемы, диаграммы, читать формулы, работать в Интернете.  

   

Еще  одно  учебно­методическое  пособие  Ерохиной  Л.Н.,  Сакимова  М.А., 

Тұрлыбекұлы  А.  «Manual  of  precision  information.  Прецизионная  информация. 

Руководство.  Прецизиондық  ақпарат.  Нұсқаулық»,  предназначенная  для  практической  и 

самостоятельной  работы  магистрантов  и  докторантов  подготовлено  к  изданию  в    Усть­

Каменогорске:  ВКГТУ  им.  Д.  Серикбаева,  2016  г.,  70  с.  предлагает  достаточно  большой 

круг  слов,  терминов  и  формул  в  таких  отраслях  науки  и  техники  как:  механика,  оптика, 

электричество  и  магнетизм,  квантовая  физика,  а  также  таблица  Менделеева  со  вновь 

открытыми тринадцатью элементами. Говоря об актуальности данного учебного пособия, 

мы  выделяем  несколько  факторов:  издание  содержит  материал,  достаточный  для 

прочтения  и  произношения  вслух  подавляющего  большинства  математических, 

физических формул и выражений на английском, русском и казахском языках; в учебном 

пособии  приводятся  инновационные  подходы  к  формированию  навыков  и  умений 

обучающихся,  основанные  на  современных  реалиях  перевода  с  английского,  русского  и 

казахского  языков;  работа  приобретает  особую  актуальность,  поскольку  в  нее  включены 

новые слова и  технические термины, вошедшие в последнее  время в терминологический 

набор казахского языка. 

   

С точки зрения педагогики и психологии быстрое увеличение объема информации 

не  приводит  к  положительному  результату  у  обучаемого  бакалавра  и  магистранта.  Для 

будущей  плодотворной  профессиональной  деятельности  у  бакалавров  должны  быть 

сформированы  профессиональные  интересы,  которые  предполагают  фундаментальность 

естественнонаучных  и  гуманитарных  дисциплин,  способствующих  развитию  личности  и 

верному  выбору  программы  жизни  в  своей  стране,  стремление  к  образованию  на 

протяжении всей жизни, что является одним из основных факторов Болонского процесса 

[2], [3,4].  

   

Выделяем  два  направления  в  развитии  образования:  традиционный  и  в  духе 

инновационной  стратегии,  которая  зиждется  на  реальных  изменениях  в  структуре 

Министерства образования и науки РК и учебно­методической документации технических 

университетов.  «На  переднем  крае»,  в  аудитории  лицом  к  лицу  с  бакалаврами  или 

магистрантами  находится  преподаватель.  И  первый  элемент  –  личность  преподавателя. 

Например,  нам  легко  и  просто  вести  практические  занятия  по  профессионально­

ориентированному английскому языку у студентов специальности 5В073700 «Обогащение 

полезных  ископаемых»,  так  как  наша  трудовая  деятельность  успешно  начиналась  в 

научно­исследовательском и проектном институте по обогащению руд цветных металлов 

«Казмеханобр».  

  Второй  компонент  –  изменение  функций  и  строения  знаний.  Так,  по  иностранному 

языку  на  первом  курсе  у  бакалавров  значительно  снижен  пороговый  уровень  владения 

знаниями.  Далее,  на  втором  или  третьем  курсе  у  бакалавров  ведется  профессионально­

ориентированный  иностранный  язык  в  объёме  3  кредитов.  Заканчивается  устным 

экзаменом. Следующий этап – приемные экзамены в магистратуру с достаточно высокой 

планкой  по  иностранному  языку  и  процесс  познания  становится  не  рутинным, 

репродуктивным, а приобретает разные формы, используя мультимедийные технологии.  

 

 

384 

 

   

С  точки  зрения  психологии,  чтобы  не  подавлять  личность  –  можно  при 

инновационном  обучении  отказаться  от  выставления  отметок,  но  при  этом  рейтинг  1  и 

рейтинг  2  влияют  на  активную  работу  бакалавров  и  магистрантов.  Так,  например,  при 

проведении занятий по английскому языку с магистрантами по специальностям 6М070300 

«Информационные  системы»  и  6М070400  «Вычислительная  техника  и  программное 

обеспечение»  стимулируется  активный  отклик  на  проблемы,  обсуждаемые  в  процессе 

практического  занятия.  Это  такие  как:  «CareersinComputing,  TheInternet,  Netiquette, 

ResearchontheInternet,  DesigningWebPage,  Multimedia,  Conferences»,  а  также  чтение, 

перевод и обсуждение оригинальных статей по специальности с выходом на презентацию 

на  английском  языке  в  Power  Рoint  положений  магистерской  диссертации  [6].  Каждая 

презентация  обсуждается  всей  группой  на  английском  языке  и  только  после  создания 

возможностей  для  обучаемого  занять  инициативную  позицию  в  учебном  процессе,  мы 

вступаем в активный диалог на английском языке. Например, Сорокин А. (14­МВТ­2) на 

основе патентного поиска написал статью на международную студенческую конференцию 

на  тему:  «AnalysisofExistingMetricsforAssessingImageQualityinStreamingVideo».  Работа 

выполнена  по  кафедре  Денисовой  Н.Ф.  Нетесов  А.  (14­МВТ­1)  участвовал  в 

вышеуказанной 

конференции 

с 

докладом 

«ModelforCalculatingtheSpreadofPollutantsinViewofCityDevelopment». 

Руководитель 

– 

Рахметуллина  С.Ж.  Магистрант  разработал  программное  обеспечение  для  подсчета 

уровня  загрязнения  атмосферы  города  с  вычленением  загрязнителей.  Очень  интересная 

работа  была  выполнена  магистрантом  Алтаевым  Д.  Это  разработка  программного 

обеспечения  для  функционирования  HR  на  предприятии  «Казцинк».    Речь  идет  о 

DevelopmentofHumanResourcesPotentialMonitoringExpertSystem,  в  котором  определяются 

ключевые бизнес позиции и активность менеджмента в работе отдела кадров на Казцинке. 

Талантливый  менеджер  –  выпускник  нашего  университета  органично  вписался  в  работу 

HR и представил инновационную разработку по профессиональной ориентации рабочих и 

инженерного  состава  Казцинка.  Оракызы  Макпал,  обучавшаяся  по  гранту  Казцинка 

разработала  программу  SAPWarehouseManagementSystemо  переработке  и  хранении 

компонетов  заводского  изготовления  на  территории  Казцинка.  Общее  количество 

магистрантов  в  группе  –  15  и  все  выполнили  оригинальные  исследовательские  работы, 

основанные  на  патентном  поиске  материалов  на  английском  языке,  публикованных  не 

позднее пяти лет.      

   

Итак,  магистранты  горно­металлургического  факультета.  Это  геологи,  металлурги, 

землеустроители,  обогатители.  Их  работы  не  менее  интересны,  особенно  по 

металлургическому  циклу.  Так,  Зикенов  А.  из  группы  14­ММТК­2  подготовил  на  основе 

патентного поиска и работы по теме магистерской диссертации презентацию  по Effect of 

Impurities  Blister  Lead    ­  Copper,  Antimony,  Tin  on  the  Kinetics  and  Thermodynamics  of  the 

Distribution  of  Arsenic    between  Iron  Metal  and  Liquid  Lead.  Магистрант  Тыныбаева  А. 

представила  патентный  поиск  по  теме  Information  Technology  Design    Taxonomy  of 

Administrative  –territorial  Structure  of  the  Republic  of  Kazakhstan.  The  Composition    of  the 

Surveying Works in Construction  ­ a Brand New Approach – это работа Прошуниной Н. из 14 

­МГТ­2  группы.  Не  менее  профессионально  ориентирована  исследовательская  работа 

Набиевой А. из 14­ММТК­2 под руководством зав. кафедрой Куленовой Н.А. Это Research 

of  Extraction  of  Lanthanum  and  Neodymium  Compounds  from  Technogenic  Wastes  Using 

Fullerenols. Интересных работ много. Мы остановимся на еще  одной.  Это Нурмуханбетов  

Д.  из  группы  14­  ММТ­2  .  Он  исследовал  Gold­ArsenicOresProcessingbyElectrohlorination. 

Была предложена новая технология электрохлоринации рудной пульпы. Профессионально 

выполнена  работа  магистрантом  Хабаровым  Д.  Его  поиск  по  зарубежным  источникам  на 

 

 

385 

 

основе 

профессиональной 

работы 

вылился 

в 

исследование  

InvestigationandDevelopmentofVacuumArcRemeltingProcessofTantalum.  За  магистерскими 

диссертациями, безусловно, последуют PhDнаучные исследования.   

   

Самостоятельный профессиональный творческий поиск у магистрантов был, когда 

они строили карьеру и пришли к пониманию того, что бакалавр – это недостаточно. Т.е., 

произошли  качественные  изменения  в  индивидуальном  развитии,  и  это  отразилось  на 

деятельности,  мышлении.  После  стажировки  за  рубежом  пришло  понимание  важности  и 

значимости инновационного, индивидуального обучения, так как появилась возможность 

формировать  самого  себя  в  иной  культурной  и  научной  системе,  с  иным  социальным 

опытом,  что  в  дальнейшем  проявится  в  возросшем  уровне  социальной  зрелости.  При 

условии  внедрения  инноваций  мы  рассматриваем  дифференцированное  обучение, 

проблемное 

обучение, 

программированное 

обучение, 

модульное 

обучение 

и 

мультимедийные  презентации  как  одну  из  составляющих  иноязычного  образования  в 

высшей школе.  

  Мы  сделали  акцент  на  внедрении  в  учебный  процесс  электронного  учебного  пособия 

«PaletteofFiveCountriesandStyles»,  созданного  в  2014  на  основе  опубликованной 

одноименной  монографии  Ерохиной  Л.Н.,  изданной  в  2011  году  и  лекций  по 

лингвокультурологии, читаемых в КазУМОиМЯ.  

   

Современное  высшее  образование  требует  не  только  сохранения  педагогического 

потенциала,  но  особый  научный  интерес  представляют  IT  технологии,  в  частности, 

мультимедийная презентация. Если говорить о трудностях применения МП в иноязычном 

образовании,  то  они  связаны  с  решением  многих  дидактических  проблем  [7,с.32].  Мы 

считаем, 

что 

разработанное 

нами 

электронное 

учебное 

пособие 

«PaletteofFiveCountriesandStyles»  внедряет  в  иноязычное  образование  МП  компьютерную 

педагогическую  технологию,  позволяющую  развивать  профессионально­творческую 

компетентность студентов.  

  Дидактические  условия  конструирования  и  внедрения  мультимедийной  презентации  в 

процессе  обучения  иностранному  языку  во  многом  предполагают  применение  в  сфере 

бизнеса,  но  это  стало  и  неотъемлемой  частью  образовательного  процесса,  так  как  МП  – 

одна  из  форм  повышения  качества  иноязычного  образования,  затем  МП  выступает  как 

образовательный  продукт,  как  средство  интенсификации  учебного  процесса  по  ИЯ,  как 

средство  медиаобразования,  как  средство,  воспитывающее  самоконтроль  и  самооценку. 

Современный  мир  стремительно  развивается.  Страны,  устанавливая  взаимоотношения, 

сталкиваются с различием языков и культур, неодинаковостью видения мира, нарушением 

привычных 

ассоциативных 

связей. 

Мы 

рекомендуем 

тьюториал 

«PalеtteofFiveCountriesandStyles», 

который 

состоит 

из 

пяти 

больших 

разделов, 

посвященных  США,  Великобритании,  Канаде,  Новой  Зеландии  и  Австралии.  Каждая 

страна  имеет  несколько  подразделов,  таких  как:  General  Information,  History,  Government, 

Land,  Nature,  People,  Culture,  Economy.  Можно  переходить  из  раздела  в  раздел,  изучая 

информацию,  затем  ответить  на  вопросы  и  выполнить  тест.  Например,  тест  по  штатам  в 

США:  сначала  дается  карта  США  со  всеми  названиями,  после  изучения  предъявляем 

незаполненный названиями образец и просим внести названия штатов. Это увлекательное 

занятие  с  возможной  корректировкой  ошибочного  выбора  можно  продолжать  до  полного 

овладения  материалом.  В  процессе  сообщения  авторы  продемонстрируют  работу 

электронного учебного пособия.  

   

Материал  лекций,  читаемых  автором  пособия,  а,  в  дальнейшем,  другими 

преподавателями  на  переводческом  факультете  КазУМОиМЯ  им.Абылай  хана,  отражен  и 

монографии  «PaletteofFiveCountriesandStyles»  и  в  материалах  электронного  учебного 

 

 

386 

 

пособия  [5,  с.  5­268].  Здесь  необходимо  отметить  важность  таких  сведений  как 

функционирование  английского  языка  в  качестве  государственного  в  Канаде  (второй 

французский), в Новой Зеландии (второй маори). И только в Великобритании и Австралии 

английский язык  провозглашен  государственным. Говоря о политическом строе  стран мы 

отмечаем,  что  Канада  (www.cic.gc.ca  а  также  www.canada.gc.ca)  –  конституционная 

монархия  и  доминион  Великобритании,  Новая  Зеландия  (http://www.immigration.gov.nz) 

конституционная  монархия,  а  королева  Великобритании  Елизавета  II  также  является  и 

королевой Новой Зеландии. В этой волшебной стране с изумрудными городами есть такая 

политическая  реалия  как  омбудсмэн  (ombudsman).  Это  официальное  лицо,  избираемое 

парламентом  для  того,  чтобы  расследовать  жалобы  граждан  Новой  Зеландии  на 

противоправные действия правительственных департаментов. Должность омбудсмена есть 

и в Парламенте Республики Казахстан. Говоря об актуальности и нарастающем интересе к 

национальным  культурам,  т.е.  к  тому,  что  называется  термином  «beyondthelanguage»,  на 

лекциях  анализируется  практический  материал  по  переводу  реалий  Канады,  Австралии  и 

Новой Зеландии. Основным объектом лингвострановедения США являются лексические и 

фразеологические  американизмы,  а  также  единицы  афористического  уровня.  Они 

специфичны для материальной и духовной культуры США и составляют основное отличие 

американского  варианта  английского  языка  от  британского,  австралийского  и  других 

(usembassy@freenet.kz, http://www.usembassy­kazakhstan.freenet.kz). 

   

Полученные результаты позволяют сделать следующие выводы: 

1.  МП  презентации  в  учебном  процессе  по  ИЯ  на  разных  уровнях  мы  рассматриваем  как 

подвид  компьютерной  педагогической  технологии  с  разными  этапами:  планирования, 

презентации, разработки МП, редакции, апробации и оценки [8]. 

2. МП может содержать меню для перехода к разным разделам, которые можно создать с 

помощью  AdobeFlashCS5,  AdobeFlashBuilder,  PowerPoint  презентацию  или  просто 

обыкновенный видеофайл.  

3. Но конечный вывод – это то, что преподаватель, если он не IT, не может без 

квалифицированной помощи создать качественный продукт, а здесь начинается поле 

законодательных актов[9]. 

 

жүктеу/скачать 9,92 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: