Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі «Өрлеу» біліктілікті арттыру ұлттық орталығы» АҚ

511 

 

культурным,  техническим  ресурсам  в  мире.  Хотя    нет  наибольшего  числа 

носителей  языка,  английский  язык  более    интернационален  в  своем 

распределении,  чем  все  другие    языки.  В  2000  году  у  мандаринского  диалекта 

китайского языка было приблизительно 874 миллиона носителей,  у хинди - 366,  а  

у  английского  -  341  миллион.  В  дополнение  к  341  миллиону  носителей 

английского  языка  также  имеются  еще  150  -  300  миллионов  спикеров,  которые 

используют  его  в  качестве  второго  языка  и  100  -  1,000  миллионов  спикеров, 

которые  используют  его  в  качестве  иностранного  языка  (Кристэл,  1997).  Кроме 

того,  английский  язык  -  главный  коммуникационный  язык  средств  массовой 

информации в мире. 

Международным  соглашением  английский  язык  признан    официальным 

языком  для воздушных и морских коммуникаций, а также одним из официальных 

языков  Европейского  союза,  Организации  Объединенных  Наций  и  большинства 

международных спортивных организаций, включая Международный олимпийский 

комитет.  Кристалл  (как  процитировано  в  Graddol,  2000:  8)  оценил,  что  85% 

международных  организаций  теперь  используют  английский  язык  в  качестве  их 

рабочего  языка.  Таким  образом,  это    выдающийся  язык  с  широкой 

коммуникацией.  Его  статус  как  обычно  используемый  язык  для  приобретения 

доступа к интеллектуальным, культурным и техническим ресурсам в мире отмечен 

в  качестве  языка  библиотеки,  среды  науки,  технологии  и  международной 

торговли. Книги, журналы  и  газеты, написанные  на английском  языке,  доступны 

во  многих  странах  во  всем  мире.  В  1997  году  95%  статей  были  написаны  на 

английском языке, при этом только половина авторов приехала из англоговорящих 

стран  (Википедия,  2006).  Из-за  увеличивающегося  использования  английского 

языка  в  качестве  первого  глобального  языка,  владение  им  не  просто 

преимущество,  а  необходимость.  В  международном  контексте,  Кук  (как 

процитировано  в  Pennycook,  2001),  подтверждает,  что  английский  язык  служит 

главными  воротами,  чтобы  получить  лучшую  работу,  особенно  в 

транснациональных  компаниях.  В  нашей  стране  владение  английским  языком 

увеличит  возможность  конкурировать  за  лучшую  карьеру.  Относительно  этого, 

решение  правительства  РК  ввести  обучение  английскому  языку  в  начальных 

школах    -  хороший  шаг,  потому  что  раннее  изучение  английского  языка  дает 

хорошие результаты. 

Раннее обучение английскому языку по общему признанию не гарантирует 

высоких  результатов.  Это  должно  быть  поддержано  при  помощи  подходящей 

программы  и  учебного  плана,  во  всех  случаях  надлежащего  числа  часов, 

проведенных  в  английском  классе,  в  предоставлении    факультативных  часов,  

условиями  изучения  и  занятостью  соответствующих  методов  и  используемых 

действий (Rixon, 2000).Чем ранее ребенок изучает иностранный язык, тем больше 

его  возможности    достигнуть  высоких  результатов.  Несмотря  на  большие 

потенциальные  преимущества  старта  обучения  английского  языка  в  начальных 

школах,  внедрение  в  Казахстане  имеет  некоторые  проблемы.  Во-первых,  не  во 

всех местностях работают учителя по специальности, особенно в сельских. Второй 

причиной является тот факт, что обучение английскому языку младших учеников  

-  новая  и  очень  динамическая  область.  Хотя  и  ведутся  работы  по  пополнению 

методических  копилок,  у  педагогов  часто  вызывает  сомнение  what‘  и  how‘ 

512 

 

преподавать.  В-третьих,  статус  английского  языка  в  учебном  плане  начальных 

школ  -  все  еще  местное  содержание.  Министерство  образования  и  науки  не  

предоставляет программу английского языка в начальной школе. Программа, как 

предполагается, разрабатывается региональным или провинциальным правлением 

учебного  плана.  Хотя  всем  известно,  что  цель  обучающего  английского  языка  в 

начальной  школе  состоит  в  том,  чтобы  обеспечить  хорошую  основу  для 

коммуникативной  компетентности.  На  практике  некоторые  учителя  все  еще 

применяют  традиционные  методы,  обычно  используемые  в  средней  школе. 

Использование  таких  подходов  несоответствующее,  чтобы  достигнуть  цели  - 

сформировать  коммуникативную  компетентность.  Чтобы  выучить  язык,  чтобы 

использовать  его  в  качестве  средства  сообщения,  ученики  должны  иметь  дело  с 

четырьмя языковыми навыками (слушанием, разговором, чтением и написанием) и 

языковой  системой  (звуковая  структура  и  словарь).  Справляясь  с  этими 

элементами,  они,  как  ожидается,  будут  в  состоянии  объединить  их  в 

коммуникационных действиях.  

Рассмотрим  виды  речевой  деятельности,  формы  и  приёмы  работы  по  их 

формированию на начальном этапе обучения иностранному языку. 

Слушание  (аудирование) –  это  понимание  воспринимаемой  на  слух  речи, 

составная  часть  речевой  деятельности,  с  чего  начинается  создание  устной 

коммуникации. Оно складывается из умения дифференцировать воспринимаемые 

звуки,  интегрировать  их  в  смысловые  комплексы,  осуществлять  вероятное 

прогнозирование.  При  этом  процесс  восприятия  происходит  в  определённом 

темпе.  Выделяют  два  вида  слушания:  аудирование  с  полным  пониманием  и 

аудирование  основного  содержания  услышанного.  Следует  заметить,  что 

аудирование  не  только  приём  сообщения,  но  и  подготовка  ответной  реакции  на 

услышанное. 

Аудирование  тесно  связано  с  говорением.  Для  того  чтобы  научиться 

понимать речь, необходимо говорить, и по тому, как будет принята речь, судите о 

своём понимании. 

Аудирование  связано  и  с  чтением,  и  с  письмом.  Действительно,  для  того 

чтобы проверить аудирование, используется говорение и письмо. 

Аудирование  начинается  с  первых  минут  изучения  иностранного  языка  и 

даёт  возможность  реализовать  воспитательные  и  образовательные  цели.  Оно 

позволяет  учить  школьников  внимательно  вслушаться  в  звучащую  речь, 

формировать  умение  предвосхищать  смысловое  содержание  высказывания  и 

воспитывать,  таким  образом,  культуру  слушания.          И  оно  является  одним  из 

самых важных способов обучения  английскому языку. 

Воспитательное  значение  заключается  в  развивающем  воздействии  на 

ребёнка,  это  положительно  сказывается  на  развитии  памяти,  прежде  всего, 

слуховой,  что  важно  для  изучения  любого  предмета.  Аудирование  является 

важным средством обучения языку, так как даёт возможность овладевать звуковой 

стороной  изучаемого  языка,  его  фонемным  составом  и  интонацией,  ритмом, 

ударением,  мелодикой.  Через  аудирование  идёт  усвоение  лексики,  его 

грамматических  структур,  что  облегчает  овладение  говорением,  чтением  и 

письмом.  Учитель  учит  различать  звуки  изолированно  и  в  сочетаниях,  слышать 

разницу, например, 

, слышать долготу и краткость, ритм, интонацию. 

513 

 

Хотя  разговор  -  наиболее  распространенная  форма  коммуникации,  из-за 

несколько причин, слушание - первое умение, чтобы быть опытным в языке. Во-

первых,  никто  не  может  сказать  слово  перед  его  слушанием.  Таким  образом,  

учитель  должен  принять  во  внимание,  что  уровень  языкового  входа  (слушание) 

должен  быть  выше,  чем  уровень  языкового  производства  (разговор). 

Внимательные  слушатели  часто  говорят  более  точно  и  творчески,  чем 

невнимательные,  их  словарный  запас  обширнее.  Во-вторых,  в  разговоре  можно 

ответить  точно  только  после  слушания.  Наши  ежедневные  взаимодействия 

доказывают,  что  плохое  слушание  может  привести  к  ненужным  аргументам  и 

проблемам.  В-третьих,  слушание  составляет  половину  коммуникационного 

процесса. В-четвертых, дети получают информацию большинства через слушание. 

Наконец, дети тратят больше времени на слушание, так как находятся в классах. 

Осознавая  эти  причины,  мы  можем  понять,  насколько  важно  слушание  для 

учеников. При этом, слушать звуки иностранного языка - важное умение, которое 

ученикам  удается  очень  сложно.  Это  довольно  естественно,  что  звуки,  которые 

они  слышат,  по  крайней  мере  в  начальных  стадиях,  незнакомы.  Таким  образом, 

они  всегда  чувствуют  ненужное  давление,  чтобы  понять  каждое  слово.  Как 

следствие  ученики  не  могут  сконцентрироваться  на  понимании  звуков 

иностранного  языка,  которые  они  учат.  Метод  по  умолчанию,  используемый  в 

классе  слушания  обычно,  начинается  с  некоторых  видов  предварительного 

обучения  контекста  объединенного  материала  слушания  с  введением  в  часть 

словаря, включенного в текст. Чтобы достигнуть целей, связанных со слушанием, 

учитель продумывает следующие шаги: 

1.Удостовериться, что дети настроены должным образом. Все отвлекающие 

факторы,  несвязанные  с  материалом,  шум  и  движение  должны  быть  удалены. 

Важно  помочь  ученикам  подготовиться  к  задаче  слушания  задолго  до  того,  как 

они  услышали  сам  текст.  В  первую  очередь,  учитель  должен  гарантировать,  что 

дети  поймут  язык,  смогут  выполнить  задачу,  а  также  выбрать,  объяснить  и 

продемонстрировать использование фонологических особенностей, используемых 

в тексте. 

2.  Использовать  материалы,  основанные  на  широком  диапазоне 

аутентичных текстов, включая монологи и диалоги. 

3.  Говорить  оживленным  и  интересным  способом,  так,  чтобы  у  учеников 

появился глубокий интерес к деятельности. 

4.  Быть  уверенным,  что  его  говорящая  скорость  не  превышает  скорость 

слушания учеников. 

5.  Стимулировать  учеников,  дать  понять,  что  их  внимательное  слушание 

заслуживает похвалу.  

6. Если класс предоставляет разнообразие ответов, составьте их список или 

запишите на видео. Так дети смогут прослушать и выбрать один ответ. Даже если 

они  все завершили  задачу успешно, всегда есть  возможность  замотивировать  их, 

если прислушаться к тексту еще раз и проверить ответы для себя. 

Заканчивая  начальный  этап  обучения,  ученик  должен  ответить  на  вопрос: 

“Что я могу сказать (написать) и что я могу прочитать (понять на слух) по темам 

программы?”. 

514 

 

Целью  обучения  английскому  языку  учеников  начальной  школы  должно 

быть  его  использование  учениками  в  качестве  средства  коммуникации.  Плюсы 

раннего  начала  систематического  изучения  иностранного  языкане  сводятся 

ксущественному 

повышению 

качества 

владения 

языком 

учащимися, 

оканчивающими 

среднюю 

школу. 

Важен 

весомый 

интеллектуальный, 

воспитательный  и  нравственный  потенциал  предмета,  его  межпредметный 

характер,  позволяющий  легко  устанавливать  и  реализовывать  связи  с  другими 

предметами:  родным  языком,  предметами  эстетического  цикла,  предметом 

"окружающий мир" и другими. 

В начальной школе закладываются основы общения на иностранном языке в 

устной  и  письменной  форме.  При  этом  существенная  часть  учебного  времени 

затрачивается  на  формирование  навыков:  произносительных,  графических, 

орфографических,  лексических  и  грамматических.  При  этом,  как  показали 

специальные  исследования,  успешность  формирования  в  начальной  школе, 

например, лексических навыков может существенно различаться в зависимости от 

используемых технологий обучения. 

Таким  образом,  изучение  английского  языка  в  начальной  школе  является 

многосторонним, а также помогает и в изучении других предметов гуманитарного 

профиля,  что  делает  учебный  процесс  более  интересным.  Но  главное 

преимущество  в  изучении  иностранного  языка  заключается  в  умении  общаться, 

правильно  и  грамотно  выстраивать  свою  речь, поэтому, если  дети  будут  учиться 

этому с самых первых лет обучения в школе, это пойдет им только во благо. 

 

Литература 

1.

 

Cameron,   L.   2005.   Teaching   english   to   young   learners.   

Cambridge. 

2.

 

Crystal,  D.  1997.  

3.

 

The  Сambridge encyclopedia  of  the  english  language 

4.

 

Field,   J.   1998.   Skills   and   strategies:   Towards   a   new   

methodology   for listening.  

 

 

 

515 

 

СЕКЦИЯ 

4. 

УПРАВЛЕНИЕ 

РАЗВИТИЕМ 

ОБРАЗОВАТЕЛЬНЫХ 

УЧРЕЖДЕНИЙ 

В 

УСЛОВИЯХ 

ВВЕДЕНИЯ 

ГОСУДАРСТВЕННОГО 

ОБРАЗОВАТЕЛЬНОГО  СТАНДАРТА  ДОШКОЛЬНОГО  И  НАЧАЛЬНОГО 

ОБРАЗОВАНИЯ: ПРОБЛЕМЫ, РИСКИ, ПУТИ РЕШЕНИЯ 

 

Елемесова  Аяужан  Маратқызы,  педагогика  магистрі,  тәрбиеші,  «№  1 

«Балапан» балабақша-бөбекжай  

 

ШЕТ ЕЛДЕГІ ҮЗДІКСІЗ ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ТӘРБИЕ БЕРУ 

ЕРЕКШЕЛІГІ 

 

Бүгінгі  таңда  қоғамда  болып  жатқан  ғылыми-техникалық  және  әлеуметтік, 

саяси  өзгерістер  барысында  экологиялық  тәрбие    ең  негізгі  көкейкесті  мәселеге 

айналып  отыр.  Оның  айғағы,  қазіргі  кездегі  табиғат  құбылыстарының,  табиғат 

заңдылықтарының  бұзылуы,  табиғат  апаттарының  көбеюі,  климаттың  өзгеруі. 

Оған  себеп-табиғаттың,  қоршаған  ортаның  заңдылықтарымен  адамзаттың 

санаспауы салдарынан туған қарама –қайшылықтарға байланысты болып отыр. 

Президентіміз  Н.Ә.Назарбаев  «Қазақстан  -  2030»  атты  өз  халқына 

Жолдауында  адамдардың  денсаулығын  жақсарту,  ауруларды  болдырмау  және 

салауатты  өмір  салтын  қалыптастыру  үшін  экологиялық    мәселелерді  шешу 

қажеттілігі  жайында  айтылған.  Онда:  «Экологиялық  нашар  ахуал  бүгінде  адам 

өлімінің  28%-на  себеп  болып  отырғанын,  ал  кейбір  аймақтарда  жағдай  мұнан  да 

қиын  және  дұрыс  тамақтанбау  да  теріс  демографиялық  ахуалға  әкеліп  соғады»  - 

деді.  Ал  1991  жылғы  «ҚР  жалпы  білім  беретін  мектептері  тұжырымдамасында», 

1992 жылғы «ҚР білім беру туралы» Заңында және 1996 жылғы «ҚР экологиялық 

қауіпсіздігінің тұжырымдамасында» бүгінгі күні жас ұрпаққа экологиялық тәрбие 

беру бірден –бір қажетті кезек күттірмес мәселе екендігі атап көрсетілген [1, б.1-

2]. 

Мектеп жасына дейінгі экологиялық білім беру мен тәрбиелеу – бұл үздіксіз 

экологиялық  тәрбие  беру  жүйесінің  алғашқы  сатысы,  балалардың  бойында 

экологиялық  сауаттылықты  қалыптастыру  сатысы.  Осында    отбасында, 

балабақшада    тұлғаның  қалыптасуы,  тәрбиеленуінің  алғашқы  кезеңдерінде 

экологиялық  көзқарастар,  қоршаған  орта  туралы  білім  мен  түсінік  және 

табиғаттағы қарапайым өзін ұстау дағдылары қалыптасады [2, б. 3]. 

Жалпы  экологиялық    білім  мақсаты  ретінде  экологиялық  мәдениетті 

қалыптастыру    жөнінде    (С.Н.  Глазачев,  В.П.  Горлачев,  Н.С.  Дежникова,  О.Н. 

Козлова, И.И. Мазур, О.Г. Тавстуха ). 

Үздіксіз экологиялық білім. Соның ішінде оның жалпы жүйесін құру туралы  

(А.Ф. Баранов, Н.Б. Дементьев, Ю.И. Михальченко, JI.B. Моисеева, О.В. Попова, 

Б.И. Стрелец, Л.Ф. Тарарина .). 

Жалпы  экологиялық  білім  мен  тәрбиенің  теориялық-әдістемелік  негізін  

анықтауда    (А.Н.  Захлебный,  И.Д.  Зверев,  В.М.  Сенкевич,  Г.П.  Сикорская,  И.Т. 

Суравегина.). 

Жалпы  білім  беру  ұйымдарына  экологиялық  білім  мен  тәрбие  жөнінде 

педагогикалық  мамандарды  дайындау  жөнінде    (В.И.  Блинников,  Г.С.  Ка-

мерилова, С.С. Кашлев, A.B. Миронов,.) өз үлестерін қосқан. 

516 

 

Бала қоршаған ортамен өзара байланысын, өзінің орнын саналы түрде түсіну 

үшін  кем  дегенде үш өзара байланысты шарт қажет: 

- балаларға қарапайым экологиялық білімді жеткізуге қабілетті экологиялық 

білімі бар тәрбиешілердің болуы; 

-  балаларға  түсінікті  баспа  және  видео  -  визуальды  құралдар  (экологиялық 

сөздік, видеофильмдер); 

-Әсіресе  қалалық  жерде  тұратын  балалар  үшін  тірі  табиғатпен  қарым  –

қатынас,  экскурсиялар  ұйымдастыру.Балаға  ата  –ана  әсер  етуі  ерекше  рөл 

атқарады. 

Экологиялық  сөздікте  экологиялық  тәрбие-психологиялық-педагогикалық  

үрдіс, индивид бойында ғылыми білімдерді қалыптастырып қана қоймай, сонымен 

қатар  қоршаған  ортаны  қорғау  саласындағы    оның  өмірлік  мақсаты  мен 

ұстанымын    нақты  сендірулер,  моральдық  принциптерді  және  табиғат  байлығын 

дұрыс  қолдана  білу  мен  қоғамның  өзі  мен  жеке  азаматтардың  экологиялық 

мәдениетін қалыптастыру [3, б. 20]. 

Экологиялық  тәрбие  үрдісінде  табиғатқа  деген  сүйіспеншілігін  анықтап, 

экологиялық  мәселелерді  шешуге  әсер  ететін  нақты  экологиялық  құндылықтар 

жүйесі қалыптасады.  Экологиялық тәрбие-сауатты экологиялық әрекетте  жүзеге 

асатын, қоршаған ортаны сақтау мен  пайдалануға қатысты құнды бағдарға, тәртіп 

нормалары  мен  арнайы  білімге  бағытталған  тәрбие,  білімін  жетілдіру,  тәжірибе 

жинақтау мен тұлғаны дамытудағы  үрдісі [4, б. 10-12]. 

Ендеше    мектеп  жасына  дейінгілерге  экологиялық  тәрбие  берудің  бірнеше 

мақсаттарын көрсетуге болады: 

Қоршаған  орта  мен  қоғам  арасындағы  өзара  қарым-қатынас  пен    өзара 

әрекет  етулері  туралы  жалпы  түсінікпен  балаларды  таныстыру:  сол  үшін  қажет 

құралдар  мен  біліктіліктерді  беру,  қоршаған  ортаға  деген  жағымды  қатынасты 

қалыптастыру. 

Дамыған  елдерде  экологиялық  білім  жетерліктей  осы  саладағы    ұлттық 

заңдармен  байланысқан,  кепілдендірілген  қаржыландыру  мен  мемлекеттік 

қоғамдық  ұйымдардың  нәтижелі  инфрақұрылымды    әрекеті  бар  тарих  пен 

тәжірибеге  ие.  Үздіксіз  экологиялық  білім  туралы  Г.А.  Ягодина  еңбектерінде 

айтылады:  «Экологиялық  білім  –  бұл  білім,  білік,  дағдыдан  гөрі  көбірек,  бұл 

әлемдік көзқарас, бұл сенім мен «Жер» атты кеме үшін жауапты ерекше адам рөлі, 

өмір  талпынысы» [5, б. 20]. 

Н.Н.Кондратьеваның  «Мы»  бағдарламасының  мазмұнының  негізі  –  «адам, 

оның  табиғатпен,  өзге  адамдармен,  байланысы  туралы  білімі  мен  жоғары 

құндылық ретіндегі адам мен табиғат туралы түсінік, тірі ағзаға гуманды қарым-

қатынас  және  оны  жүзеге  асыру  туралы  білім»  Н.А.  Рыжованың  «Наш  дом  — 

природа» атты  бағдарламасының  негізгі  мақсаты  –  өмірінің  алғашқы  уақытынан 

бастап  қоршаған  ортаны,  табиғатты  жақсы  көру  мен  түсіне  алатын,  оларға 

күтіммен  қарайтын  гуманды,  әлеуметтік  –белсенді,  шығармашыл  тұлғаны 

тәрбиелеу.Ерекше көңіл мұнда табиғатқа деген толық көзқарас және ондағы адам 

орнына ерекше көңіл бөлінеді [8]. 

Өндірістік  дамыған  елдерде    Германия,  АҚШ,  Ұлыбритания,  Жапонияда 

экологиялық  тәрбие табиғатқа  деген  тек  қана сүйіспеншілікті  қалыптастыру  ғана 

емес, сонымен қатар күнделікті өмірдегі дұрыс тәртіпке тәрбиелеу. Кейбір елдерде 

517 

 

балалар қаланы зиянды әсерлерден қорғауға тырысады. Мысалы, Данияда балалар 

табиғатпен тілдесу мен оның заңдылықтарын түсінуге үйренетін орман бақшалары 

бар. Бұл елдерде экологиялық білім беру мен тәрбиелеудің артықшылығы арнайы 

жобалы  күндер  мен  апталарға  бөлінген,  табиғатты  толық,  эмоционалды 

қабылдаушылықты  оятуға  бағытталған    экологиялық  ойындарды  жоспарлау  мен 

сабақтардың табиғатта өтуі [9]. 

Экологиялық  тәрбие  беруде  шет  елде  ерекше  орынды  ұлттық  саябақтар  – 

сол  саябаққа  келетін  халық  пен  мектеп  оқушыларымен  жұмысшылар  жұмыстар 

жүргізеді.  АҚШ-та  «Юный  рейнджер»  атты    5-12  жастағы  балаларға  арналған 

бағдарлама  бар.  Мектеп  дем  алыстарында  балалар  кеуде  «юный  рейнджер» 

белгішілерін    алғандар,  саябақтағы  әртүрлі  жұмыс  түрлерін:  сызбалы-картамен 

жұмыс,  қорғалатын  және  қызыл  кітапқа  енген  нысандармен  танысу,  қоқыстан 

тазалау,  жануарларға  көмек  қарастыратын  топтық  және  жеке  тапсырмалар 

орындау [10]. 

Тапсырмалар  бұдан  өзге  қызықты    баллар  үшін  танымдық  материалдары: 

сөзжұмбақ,  сурет-жұмбақ,  аяқталмай  қалған  сөйлемдер  бар    арнайы  дәптерлер 

немесе  буклеттерде  беріледі.  Балалардың  жұмыстары  саябақтың  меңгерушісінің 

қорытынды баяндамасымен аяқталады. Мұнда жүргізілген шараның қорытындысы 

айтылып, әртүрлі номинациялар бойынша балалар марапатталады.  

Германияда қоршаған орта саласындағы  білім   бойынша жұмыс 1970 жылы 

басталды.  Балабақша  үшін  арнайы  бағдарлама  жоқ,  бірақ  олар  ортақ  әрекеттерге 

еркін  қатысады:  балалармен  олардың  жас  ерекшелігіне  сай  арнайы  сабақтар, 

экологиялық  ойындар,  жәрмеңкелер,  «Қоқыссыз  өмір  сүреміз»,  «Біз  және 

қоршаған орта» тақырыбында ертеңгіліктер жүргізіледі. 

Балабақша 

тәрбиешілері 

үшін 

біліктілікті 

көтеру 

курстары 

ұйымдастырылып, экологиялық тәрбие беруге қатысты буклеттер мен кітапшалар 

шығарылады.  

Норвегияда  балабақша  жұмысшылары  арнайы  дайындықтан  өтілуі  тиіс. 

Олар  экология  негізі  мен  табиғатты  қорғауды,  өз  елінің  табиғат  байлықтарының 

жағдайын  білу  және  экологиялық  білім  беру  мен  тәрбиелеу  әдістемесін  меңгеру 

керек.  

Финляндияда  арнайы  табиғат  орталықтарында  5  жасынан  бастап  жүйелі 

мектеп  жасына  дейінгі  экологиялық  тәрбие  басталады.  Оқыту  әдістері  әртүрлі: 

баланың жеке шығармашылығын мадақтау, табиғаттағы экскурсия, ойындар.  

Швецияда  40 жылдай орман мектептері – Густава Фромның басшылығымен 

құрылған  Мулле  мектебі  жұмыс  істейді.  Бұндай  мектептердің  басты  мақсаты  – 

балалардың ұзақ уақыт  таза ауада болуы және табиғатпен бірлескен өмір. Орман 

мектебінің негізгі ұстанымы: табиғат арқылы баланы дамыту, психологиялық және 

физиологиялық  денсаулығын  нығайту.  Тәрбиешімен  бірге  балалар  табиғатта 

бақылау  жасап,  ойын,  өсімдіктер  мен  табиғат  материалдарымен  тәжірибе 

жүргізеді.  Барлық  сабақтарда  мектеп  белгісі  орман  баласы  Мулле  қатысады. 

Мектеп 3 сатыдан тұрады:  

1 саты – (1,5-4 жас) – бұлар қанқыздар. Олар өздеріне әлемді ашып, әр түрлі 

әсер ала отырып, жаңалықтарға алаңдайды.  

2 саты – (4-7 жас) – бұл сол «Мулле мектебі». Қоршаған ортаны зерттеумен 

айналысады. 

518 

 

3  саты  –  (7-10  жас)  –  «орман  саяхатшылары».  Олар  орман  ішінде  жүріп 

«неге?», «не себепті?» сұрақтарына жауап іздейді.  «Орман мектептері» әдістемесі 

кеңінен  таралып,  Мулле  мектептері  енді  Норвегия,  Жапония,  Балтық  елдерінде 

тіпті Ресейде (Санкт-Петербург маңында)  де бар.   

Жапондық  ата-аналар  балаларының  болашақтағы  денсаулығы  және 

болашақта балаларға жақсартпаса да ең дегенде қоршаған ортаның қазіргі кездегі 

сапа деңгейін сақтап қалар деген үмітпен   балаларының экологиялық тәрбиесіне 

ерекше  көңіл  бөледі.  Жапонияда  табиғатқа  деген  сүйіспеншілікті  Батыс 

Еуропадағы елдердегідей 3 жастан бастайтындығын ескерсек, онда біздің тәуелсіз 

елдің  ұрпақтарын  бойында  экологиялық  мәдениетті  қалыптастыру  балабақша 

жасынан бастау алғаны жөн. 

Көптеген  шет  елдің  мектеп  жасына  дейінгі  балаларға  экологиялық  тәрбие 

беру  ерекшеліктерін  саралай  келе,  қазіргі  кезде  табиғатты  қорғау,    экологиялық 

тәрбие  беруге  ерекше  көңіл  бөлінгендігіне  көзімізді  жеткіземіз.  Кез-келген 

мемлекет  мақсат,  міндеттерін  орындау  үшін,  елдік  географиялық  орналасуы  мен 

табиғатының  және  баланың  жас,  психологиялық  ерекшелігін  ескереді.  Сонымен, 

шет  елдің  экологиялық  тәрбие  берудегі  артықшылығын  оқу  үрдісінде  тиімді 

пайдалана  білу,  тәрбиешінің  педагогикалық  шеберлігі  мен  ізденпаздығына 

байланысты екендігі сөзсіз. 

жүктеу/скачать 5,87 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: