Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі «Өрлеу» біліктілікті арттыру ұлттық орталығы ақФ

193 
 
Сегодня  миром  правит  триада  «образование-наука-инновация».Это 
нацеливает  нас,  педагогов,на  внедрение  и  реализацию  инновационного 
подхода,  исследовательской  деятельности,  профессионально  -  педагогической 
компетентности. 
А  для  этого  в  школах  нужно  не  просто  учить,  а  создавать  условия  для 
успешного  учения.  И  тогда  наши  дети  будут  оперативно  развитыми, 
компетентными,  мобильными  личностями.  Одной  из  главных  целей 
современного  образования,  обеспечивающий  эффективную  интеграцию 
ребенка  в  обществе,  является  формирование  установки  на  творческую 
деятельность.  Поэтому  одной  из  социально  значимых  целей  современной 
школы  является  развитие  творческой  личности  в  процессе  обучения  и 
воспитания. 
А  как  достичь  этих  целей?  Что  делать?  Как  привить  детям  любовь  к 
русскому языку? 
Чтобы достичь поставленных целей в своей педагогической деятельности, 
я осуществляю комплексный подход к обучению русскому языку. А для этого 
использую  различные  инновационные  технологии:  технологии  критического 
мышления, методы диалогового обучения, самооценивания, взаимооценивания, 
виды  формативного  оценивания,  также  для  совершенствования  знаний  и 
умений применяю информационно-компьютерную технологию. 
Информационно-компьютерная  технология  помогает  совершенствовать 
орфографические  и  пунктуационные  умения  при  выполнений  заданий  как 
групповой,  так  и  парной  и  индивидуальной  работы.  ИКТ  очень  полезна  на 
уроках  русской  литературы,  так  как  способствует  использованию  различных 
видео-аудио материалов, также иллюстративного материала по теории языка. 
Я  считаю,  что  эти  технологии  способствуют  повышению  грамотности 
учащихся. 
Во-первых, использование инновационных технологий позволяет учителю 
контролировать  деятельность  каждого  ученика,  способствует  активизации 
творческих и познавательных способностей учащихся на уроке. 
Это  приводит  к  росту  качественной  успеваемости  по  русскому  языку  и 
сохраняет устойчивый интерес к предмету. 
Во-вторых,  в  центре  образовательного  процесса  должен  стоят  ребенок. 
Ученик  уже  в  школе  должен  научиться  делать  выбор,  отвечать  за  свою 
деятельность,  планировать  и  достигать  поставленной  цели.  Чтобы 
сформировать  такие  качества,  необходимо  чтобы  ребенок  умел  выявлять 
ошибки в суждениях, отвергать ненужную и неверную информацию, отбирать 
и сопоставлять уже имеющиеся знания в контексте новых. 
Этому  способствуют  стратегии  критического  мышления.  На  уроках 
литературы мои ученики пишут эссе, составляют пятистишья, тонкие и толстые 
вопросы по тексту, размышляют по стратегии «Шесть шляп мышления Эдварда 
де Боно». 
Для  систематизации  уже  имеющихся  знаний  применяю  прием  кластера, 
который способствует свободно и открыто думать по поводу какой-либо темы. 

194 
 
Также  при  изучении  теоретического  материала  применяю  методический 
прием,  известный  как  инсерт.  Этот  прием  является  средством,  позволяющим 
ученику  отслеживать  свое  понимание  прочитанного  задания,  текста. 
Технически  он  достаточно  прост.  Учеников  надо  познакомить  с  рядом 
маркировочных знаков и предложить им по мере чтения ставить их карандашом 
на полях специально подобранного и распечатанного текста. 
Нужно отметить, что все инновационные технологии тесно связаны друг с 
другом, и в какой-то мере взаимодополняются. 
Использование стратегии критического мышления возможна на уроках при 
сочетании индивидуальной, парной и групповой формы работы. Известно, что 
работа  в  группах  способствует  созданию  атмосферы  взаимопомощи, 
комфортности, уверенности в себе и в своих знаниях.  
Групповая работа  способствует  систематизации  полученной информации, 
развитию мыслительной деятельности каждого ученика, повышает мотивацию. 
Все это ведет к достижению определенных результатов.  
Эффективным  методом  повышения  качества  знания  и  умений  является, 
бесспорно, оценивание.  
Оценивание  –  это  также  отражение  процесса  взаимодействия  между 
государством и школой, учителем и учеником, школой и родителями. Только в 
том  случае,  когда  система  оценивания  соответствует  целям  и  задачам 
образовательного  процесса,  она  становится  эффективным  механизмом 
повышения  его  качества.  Поэтому  считаю,  что  настало  время  пересмотра 
оценивания  знаний  и  умений  наших  учеников  и  применения  формативного 
оценивания. 
Целью  формативного  оценивания  является  корректировка  деятельности 
учителя  и  учащихся  в  процессе  обучения  на  основе  промежуточных 
результатов, полученных в процессе обучения. 
Корректировка  деятельности  предполагает  постановку  задач  учителем 
совместно с учащимися для улучшения результатов обучения. 
Компоненты формативного оценивания 
1. Обеспечение учителем эффективной обратной связи с учащимися. 
2. Активное участие учащихся в процессе собственного учения. 
3. Корректировка процесса обучения с учетом результатов оценивания. 
4.  Признание  глубокого  влияния  оценивания  на  мотивацию  и  самоуважение 
учащихся, которые, в свою очередь, оказывают важное влияние на учебу. 
5. Умение учащихся оценивать свои знания самостоятельно. 
Особенность техник формативного оценивания заключается в том, что это 
оценивание, которое используется в повседневной практике на каждом уроке, а 
это означает, что учитель и ученики могут влиять на качество образования на 
самых  ранних  этапах  обучения.  Кроме  того,  формативное  оценивание 
применяется  в  таком  виде,  который  приемлем  как  для  учащихся,  так  и  для 
учителя. [2] 
Подводя  определенные  итоги  своей  работы,  хочу  обратить  внимание  на 
следующее:  вся  моя  деятельность  как  учителя  направлена  на  развитие 

195 
 
самостоятельной,  активно  развивающейся  творческой  личности,  способной  к 
самореализации  в  обществе.  Для  достижения  этой  серьезной  цели  стараюсь 
создать  на  своих  уроках  нужные  условия  для  самовыражения  учащихся, 
использовать  различные  педагогические  технологии  и  приемы  для  развития 
творческого  и  интеллектуального  потенциала  учащихся.  И  хочу  отметить,что 
только в тесном сотрудничестве учителя и ученика можно добиться стабильных 
результатов,  повысить  мотивацию  ученика  на  получение  знаний.  Чтобы 
добиться поставленных целей каждый учитель должен безустанно трудиться и 
всегда помнить, что только знание может возвысить престиж страны. Поэтому 
надо использовать все приемлемые методы и технологии. 
И хочу сказать:«Все в наших руках!». 
 
Литература: 
1. «Казахстанская правда». - 06.09.2012. - с.2,8. 
2.  Формативное  оценивание  на  уроках  математики.  Практическое  пособие  для 
учителя/ Сост. Р.Х.Шакиров, М.Ф.Кыдыралиева, Г.Н.Сахарова, А.А.Буркитова. 
– «Билим» - с.4  
 
 
ГЕОГРАФИЯ ПӘНІНЕН ОҚУШЫЛАРДЫҢ ФУНКЦИОНАЛДЫҚ 
САУАТТЫЛЫҒЫН АРТТЫРУ
 
 
Жакей Фарида Мәлікқызы, 
№170орта мектеп 
fenu_91@mail.ru 
 
Елбасы  Н.Ә.Назарбаев  2012  жылғы  27  қаңтардағы  «Әлеуметтік-
экономикалық жаңғырту - Қазақстан дамуының басты бағыты» атты Қазақстан 
халқына  Жолдауында  мектеп  оқушыларының  функционалдық  сауаттылығын 
дамыту  бойынша  ұлттық  жоспарды  қабылдау  жөнінде  нақты  міндет  қойды. 
Аталған  міндет  Қазақстанның  әлемдегі  бәсекеге  қабілетті  50  елдің  қатарына 
кіруі  барысында  маңызды  қадам  болып  табылады.  Мұндай  стратегиялық 
міндетті шешу жағдайында белсенділігі жоғары, шығармашыл тұрғыда ойлауға 
және шешім қабылдай алуға, кәсіби жолын таңдай алу қабілеттілігін, өмір бойы 
білім  алуға  дайын  тұратын  тұлғаның  ең  басты  функциялық  сапаларын 
қалыптастыру орта білім беру жүйесіне жүктеліп отыр. 
Қазақстан 
Республикасының 
Президенті 
Н. 
Ә. 
Назарбаевтың 
бастамасымен  өмірге  келген  функционалдық  сауаттылықтың  мақсаты  – 
оқушылардың  білімдерін  өмірде  тиімді  қолдануға  үйрету.  Сонымен  қатар,  ол 
орта  білім  жүйесінің  парадигмасын  түбегейлі  өзгертудің  негізі  болып 
табылады. 
«Функционалдық  сауаттылық»  ұғымы  алғаш  рет  өткен  ғасырдың  60 
жылдары ЮНЕСКО құжаттарында пайда болды және кейіннен зерттеушілердің 
қолдануына  енді.  Функционалдық  сауаттылық,  кеңінен  алғанда,  білім  берудің 

196 
 
(бірінші  кезекте  жалпы  білім  беруді)  көп  жоспарлы  адамзат  қызметімен 
байланысын  біріктіретін  тұлғаның  әлеуметтік  бағдарлану  тәсілі  ретінде 
түсіндіріледі.  Қазіргі  тез  құбылмалы  әлемде  функционалдық  сауаттылық 
адамдардың  әлеуметтік,  мәдени,  саяси  және  экономикалық  қызметтерге 
белсенді  қатысуына,  сондай-ақ  өмір  бойы  білім  алуына  ықпал  ететін  базалық 
факторлардың біріне айналуда. 
Сауаттылық  тұлғаның  тұрақты  қасиеті  болып  табылатындықтан, 
функционалдық  сауаттылық  сол  тұлға  меңгерген  белгілі  бір  білім-біліктерден 
көрініс  табады.  Өйткені  функционалдық  сауаттылыққа  адам  нақты  білім  алу 
кезеңдерінен  өткеннен  кейін  қол  жеткізеді.  Сондықтан  білім  белгілі  бір 
сауаттылық  деңгейін  қамтамасыз  ететін  құрал  және  нақты  іс-әрекеттердің 
нәтижесі  ретінде  қарастырылады.  Ендеше,  еліміздің  болашағы  –  жас  ұрпақты 
оқытуда  білімнің  түпкі  нәтижесі  деп  саналатын  құзіреттіліктердің  біртұтас 
бірлігі  ретіндегі  функционалдық  сауаттылықтың  мәнін,  рөлін  айқындау,  оны 
мектеп тәжірибесіне ендіру уақыт талабына сай келеді. [1, 7-8 б.] 
Функционалдық сауаттылық – адамның сыртқы ортамен қарым-қатынасқа 
түсе  алу  қабілеті  және  сол  ортаға  барынша  тез  бейімделе  алуы  мен  қарым-
қатынас  жасай  алу  деңгейінің  көрсеткіші.  Олай  болса,  функционалдық 
сауаттылық  тұлғаның  белгілі  бір  мәдени  ортада  өмір  сүруі  үшін  қажетті  деп 
саналатын  және  оның  әлеуметтік  қарым-қатынас  жасауын  қамтамасыз  ететін 
білім, білік, дағдылардың жиынтығынан құралады. Ал кең мағынасында ол тек 
білік пен білімділік әлеміне барудың жолы ғана емес, ол – ұлттың, елдің немесе 
жеке  адамдар  тобының  мәдени  және  әлеуметтік  дамуының  өлшемі.  Осындай 
сапалық  сипаты  тұрғысынан  қарағанда  функционалдық  сауаттылық  жеке 
адамды дамытудың тетігі ретінде қолданылады.  
XXI  ғасырдың  жан-жақты,  зерделі,  дарынды,  талантты  адамдарды 
қалыптастыруда білім беру мәселесі, оның оқыту жүйесін заман талабына сай 
үйлестіре  алу  міндеті  туындап,  жаға  талаптар  қойылуда.  соған  орай 
ұстаздардың  алдында  тұрған  міндет:  табысты  және  әрекетке  дайын  қабілетті, 
әлеуметтік  рөлін  сезінетін  құзырлы  тұлғаны  қалыптастыру.  мақсатқа  жету 
оқушының  өзі  арқылы  іске  асады.  мұғалім  -бағыт  беруші,  ұйымдастырушы. 
Функционалдық  сауаттылық  тұжырымдамасына  негізделген  анағұрлым 
танымал 
халықаралық 
бағалау 
зерттемелерінің 
бірі 
Экономикалық 
ынтымақтастық  және  даму  ұйымының  (ЭЫДҰ)  қолдауымен  өткізілетін 15 
жастағы 
оқушылардың 
оқу 
жетістіктерін 
бағалаудың 
халықаралық 
бағдарламасы  (Programmer  for  International  Student  Assessment  –  РІSА)  болып 
табылады.  РІSА  15  жастағы  жасөспірімдердің  мектепте  алған  білімдерін, 
іскерлігі мен дағдыларын адами іс-әрекеттердің әртүрлі салаларында, сондай-ақ 
тұлғааралық  қарым-қатынас  пен  әлеуметтік  қатынастарда  өмірлік  міндеттерді 
шешу үшін пайдалана алу қабілеттерін бағалайды.  
Функционалдық  сауаттылықтың  тағы  бір  тетігі-ата-аналардың  балаларды 
оқыту  мен  тәрбиелеуге  белсенді  қатысуын  қамтамасыз  ету.  Ата-анасы  баланы 
жас  кезінен  адами  құндылықтар  дарытып,  саналы  өмір  сүруге  баулуға 
борышты. Ата-ананың бала тәрбиелеуде функционалдық сауаттылығын көтеру 

197 
 
мектеп  мұғалімдерімен  олардың  тығыз  байланыс  жасап,  екі  жақты  әріптестік 
әрекетінің негізінде қалыптасады. Яғни ата-ананың баласының ерекше қасиетін 
тануы,  оны  түрлі  жағдаятта  түсініп,  қол  ұшын  беруі,  олардың  қабілетін 
дамытуға,  бойына  рухани  құндылықтарды  қалыптастыруға,  жағымсыз  мәнез-
құлық,  әдеттерден  арылуға  көмек  беретін  функционалдық  сауаттылық  ата-ана 
бойында да болуға тиіс. [2, 2-4 б.] 
Қай ұстаз болмасын қазіргі күн талабына сай оқытудың ең тиімді жаңа әдіс 
– тәсілдерін қолдану арқылы оқушылардың білімін тереңдетіп, оны практикада 
қолдана  білуге  таным  белсенділігін  арттыруға  тырысатыны  анық.  География 
пәні – өзіндік ерекшелігі бар пән. Ол жалпы құрлық – жер бетін, планетамызды, 
ондағы  тіршілік  ететін  өсімдік  –  жануарлар  дүниесін,  жер  бедерін,  байлығын 
және өмір сүріп отырған бірнеше мыңдаған ұлттар мен ұлыстардың тіршілігін 
зерттеп үйрететін ғылым. Сондықтан, география пәні мұғалімі болу деген сөз – 
кең көлемді, терең білімді, есте сақтау қабілеті күшті, мазмұн – табиғаты терең 
ұстаз мұғалімдерді талап етуі, әрі осыны қажет етеді. Сабақтың мазмұны, түрі 
және әдіс – тәсілі оқыту жүйесінде біртұтас бірімен  – бірі тығыз байланысты. 
География  пәнінің  басқа  пәндерден  ерекшелігі  –  мұнда  оқушылар  өздігінен 
ізденіп,  білім  дағдысын  толықтыруға  әр  түрлі  суреттер,  сызбанұсқалар, 
карталармен  көп  жұмыстар  жүргізуге  ерекше  назар  аударылады.  Олардың 
пәнге  қызығуын  арттырудың  бір  жолы  –  сабақта  жаңа  білімді  меңгертуде 
оқушалырдың өздерін белсенді қатыстысу. Сабақты жалықпай тыңдап көңілді 
отыруына,  білім  алуға  ынталандыра  түсуге  жағдай  жасау  үшін  сабақты 
түрлендіре, жаңа технологияларды пайдаланып өткізу қажет. Ол үшін мұғалім 
өз  пәнін  әр  –  түрлі  әдіс  –  тәсілдермен  өткізуге  көңіл  бөледі.  Оқу  нормативі 
вариативті  болуы  ықтимал,  ол  әр  мұғалім  өз  әрекетінде  мүмкіндігіне  қарай 
сабақ  үрдісінде  түрлі  әдіс  –  тәсілдерді  қолдануы  қажет.  Бұл  жерде 
шығармашылық мүмкіндігінде шек жоқ, әр ұстаздың өзінің жеке қабілеті, оның 
жеке  тұлға  сапасы,  өзінің  әдістемесі  өзінше  болуы  мүмкін.  Бірақ  жұмыс 
бағытында  барлық  мұғалімдердің  жалпы  бағдарлама  бойынша  берілген 
нормативті  сақтауы  қажет.  Қазіргі  жаңа  педагогикалық  технология 
географияны  оқытуда  Шаталовтың  ұсынған  әдісі  негізінде  тірек  –  конспект, 
диаграмма,  график,  логикалық  тірек  –  сызбасы  қолданылады.  Әсіресе,  көп 
назар  топтық  және  жеке  оқушылармен  жұмыс  істеуге  аударылады,  бұл  жерде 
жаңа технология жүйесінде мәнді ойындардың, семинар, дискуссия, баспасөз – 
конференциясы,  лекция,  сынақ,  топ  серуендері,  практикалық  жұмыстардың 
маңызы зор. [3, 4-17 б.] 
Бүгінгі таңда СТО әдістерінің тиімділігі – сенімділікке тәрбиелейді 
— Оқушының сабаққа белсенділігі артады 
— Топтық тапсырмалар орындауға үйренеді 
— Өзара сыйластыққа тәрбиелейді 
— Өз пікірін ашық айтады 
— Бірін – бірі тыңдауға үйренеді 
— Негізгі жауапты айтуға үйренеді. 

198 
 
Бұл  технологияны  сабақта  үнемі  қолдану  барысында  бұрын  сәтсіздіктен 
қашып,  оқуға  талаптанбайтын,  ғылымның  маңызын  төмен  санап,  білімнің 
қажетін  ескермейтін,  құнды  ақпараттарды  енжар  қабылдайтын  оқушылар, 
әсіресе,  үлгірімі  орташа  деңгейдегі  балалардың  сабаққа  қатысы  өзгереді.  Осы 
технологиямен  өткізілген  сабақ  үлгілерін  ұсынып  отырмын.  Қазіргі  оқытудың 
талабына  сай  компьютерлік  технологияны  пайдаланып  «Аустралия  Одағы» 
тақырыбына  өткізген  ашық  сабағымды  ұсынамын.  Негізгі  мақсатым  – 
оқушыларға  Аустралия  Одағы  халқы,  олардың  саны  мен  елдің  тұрмыс  – 
тіршілігі,  шаруашылықтары  туралы  кең  мағлұмат  бере  отырып,  елдің  дамуы 
мен таралуы ерекшеліктерін, тілдік және ұлттық атаулары арасындағы себеп — 
салдар байланыстарды анықтай білуге үйрету. 
 І. Қызығушылықты ояту. 
 Оқушылардың  оқитын  тақырыбына  деген  қызығушылығын  туғызу. 
Оқушылардан  сұрақтар  жиналады.  Нені  білгісі  келетіні  туралы  себептер 
айтылады. Немесе белгілі бір алынып отырған тақырып мәселе төңірегінде не 
білгеніңді жинақтап тізім жасау. Сосын топпен ой алмасу. Оқушылардың өздері 
таңдап алған белгілердің түріне қарай оқушылар 3 топқа бөлініп отырады.  
Мысал. 1. Аустралия материгінде қандай табиғат зоналары орналасқан? 
2 «Вили - вили», «криктер», «скрэб», ұғымдарын түсіндір. 
3 Неге Орталық Аустралияда криктер көп таралған?  
Оқушы Мұғалім 
Әр оқушы өз білетіндерін еркін айтады 
Өз лидерін анықтайды 
Әр оқушы жеке – жеке белгілеп, лидерге ұсынады 
Өздерін  –  өздері  бағалайды.  Оқушылардың  топқа  дұрыс  бөлінуін 
қадағалайды. 
ІІ. Мағынаны ашу.  
Бұл кезеңде оқушы жаңа ақпараттармен, пікірлермен таныса бастайды. Бұл 
қадамда әр топ өздеріне берілген мәтінді оқиды. Тақырыпқа байланысты видио 
көру, лекция тыңдау, тәжірибе немесе эксперимент жасауға болады. Оқушы өз 
бетімен осы тақырып бойынша жұмыс жасау керек. 
Мәтінмен жұмыс. Түртіп алу. 
Тақырыбы: «Аустралия Одағы». Мәтіннің жоспары: 
1. Аустралия Одағы. 
2. Байырғы және келімсек халықтары 
3. Шаруашылықтары. 
Мәтінді  оқи  отырып,  бұрыннан  білетін  және  жаңалықтармен  таныса 
отырып,  күдікті  дәлелдей  алмайтын  және  түсініксіз,  әлі  де  тереңірек  білгісі 
келетін  белгілерді  қояды.  Осыдан  кейін  әр  топ  өздерінің  ойларын  біріктіре 
отырып  талдау  жасайды.  Бір  –  біріне  сұрақтар  қояды.  Бұл  кездегі  оқушы  мен 
мұғалімнің әрекеттері. 
Оқушы Мұғалім 
Мәтінді оқиды. 
Топта жеке, бәрі бірігіп шартты белгілер қойып, талдау жасайды. 

199 
 
Әр топтан біреуі жауап береді. 
 Негізгі жауапты таңдауға үйренеді. 
 Бір  –  бірін  тыңдауға  үйренеді.  Мәтінді  оқуға  10  минут  уақыт  береді. 
Ойлануға,  пікір  айтуға  уақыт  береді.  Әр  топтың  тапсырмасын  мұқият 
орындауын 
қадағалайды. 
Жолдастарының 
жауаптарын 
тыңдауын, 
толықтыруын, дұрыс жауап беруін қадағалайды. 
ІІІ.  Ой  толғаныс.  Соңғы  маңызды  бөлім.  Алған  білімдерін 
қорытындылайтын  кезең.  Бұрын  не  білетінін,  қазір  не  білгенін  салыстырады. 
Өздері  қойған  сұрақтарына  қаншалықты  жауап  алғанын  бағалайды.  Алған 
білімдерінің ұнағанын ортаға салады. Аустралияның ашылуы жақсы болды ма? 
3  дәлелмен  жауап  береді.  Иә  Бейтарап  Жоқ1.  Жаңа  материк  ашылды.  2. 
Эндемик  өсімдіктер  мен  жануарлар  белгілі  болды.  3.  Жаңа  жердің  табиғаты, 
халқы, шаруашылығы жөніндегі деректер белгілі болды.  
1.  Еуропалықтар  келгеннен  кейін  жергілікті  халықты  аяусыз  құлдыққа 
салып, олардың өркениеті мен мәдениетін жойды. 
2. Бағынбаған аборигендердің көпшілігі қырғынға ұшырады. 
3. Байырғы халықтар тіршілікке қолайсыз аудандарға көшірілді. 
Бұл кезеңде оқушы мен мұғалімнің әрекеттері. 
Оқушы еркін сөйлейді. 
3 дәлел келтіріп, сөзін дәлелдеп айтады. Уақыт береді 
Нақты жауаппен дәлелдеуін талап етеді. 
Үйге тапсырма: «Егер мен саяхатшы болсам» (эссе) 
 Мұғалімнің қол жеткен жетістіктері: 
— Оқушылардың қызығушылығы артты. 
— Оқушылар тапсырманы орындауда сыни ойлай білді. 
— Бір – бірін сыйлауға, құрметтеуге үйренеді. 
— Топ алдына шығып, еркін өз ойын айтуға дағдыланады. 
Қорыта келер болсақ, Жас ұрпақтың жаңаша ойлануына, олардың біртұтас 
дүниетанымының  қалыптасуында  әлемдік  сапа  деңгейіндегі  білім,  білік 
негіздерін меңгеруіне ықпал ететін жанаша білім мазмұнын құру жалпы білім 
беру  жүйесіндегі  өзекті  мәселе  .Өйткені  бізді  дамудың  жаңа  кезеңі  күтіп  тұр. 
Сол  кезеңге  лайық  ұлттық  санасы  жаңғырған  жаңа  ұрпақ  тәрбиелеу  міндеті 
мойынымызда.  Сондықтан  да  біз  бәсекеге  қабілетті  тұлғаны  қалыптастыруға 
міндеттіміз.  Барлық  кедергілерді  жеңу  табысқа  талпыну  өз  қолымызда  деп 
білемін.  «Оқусыз  –  білім  жоқ,  білімсіз  күнің  жоқ»  деген  халық  даналығы 
ешқашан мәнін жоғалтпайды. 
 
Әдебиеттер: 
1. Н. Ә. Назарбаев. Әлеуметтік-экономикалық жаңғырту - Қазақстан дамуының 
басты бағыты. - 2012 ж. «Ана тілі» газеті, № 5. – 7-8 бет. 
2.  Искакова  Р.,  Ерназарова  З.  «Жаңа  технологияны  пайдалану  әдістері». 
Қызылорда, 2004 жыл 2-4 бет. 
3.  «Қазақстан  мектебі»  ғылыми  –  педагогикалық  журналы.  №  8,  2013ж.  4-17 
бет. 

200 
 
ПЕДАГОГТАРДЫҢ КӘСІБИ ДАМУЫН БАҒАЛАУДЫҢ ТИІМДІЛІГІ
 
 
Жакилина Тогжан Тиебалдиевна, 
директорының ғылыми- әдістемелік 
жөніндегі орынбасары 
Астана қаласы №34 орта мектеп, 
email: zhakilina@bk.ru 
 
Елбасы  Н.  Ә.  Назарбаевтың  «Еліміздің  ертеңі  бүгінгі  жас  ұрпақтың 
қолында,  ал  жас ұрпақ  тағдыры  ұстаздардың  қолында»,-  деген  сөзінен  мектеп 
қабырғасындағы  әр  оқушының  болашағы  үшін  ұстаздардың  алдында  үлкен 
жауапкершілік  тұрғандығы  белгілі.  Өйткені  бүгінгі  алған  білім  болашақ 
жастардың  мамандығының,  кәсібінің  негізі.  Ұлы  Абайдың:  «Тегінде,  адам 
баласы  адам  баласынан  ақыл,  ғылым,  ар,  мінез  деген  нәрселермен  озады»,  - 
деген сөздерінен де ұстаздық мамандықтың болмысы нақты ашылып тұрғандай. 
Ойы  жүйрік,  ақылы  терең,  бәсекеге  қабілетті,  өзгерістерге  бейім, 
шығармашылығы  биік,  кәсіби  шеберлігі  жетілген,  ізденуші,  зерттеуші, 
жасампаз,  жаңашыл  ұстаз  –  бүгінгі  қоғамның  тапсырысы.  Демек, 
мемлекетіміздің  болашағы  құзыретті  тұлға  қалыптастыруда  кәсіби  шеберлігі 
шыңдалған, құзырлығы жоғары, өз ісінің шебері болу үшін ұстаздан нені талап 
етеді десек, ол мұғалімнің шығармашылық іс-әрекетінің мазмұны зерттеушілік 
қызметтен, жеке ізденістерден тұратындығын айту керек. 
Қазақстан Республикасының білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға 
арналған  мемлекеттік  бағдарламасында  қазіргі  мектептің  міндеті  «білімді, 
тәрбиелі,  сыни  тұрғыдан  ойлай  білетін,  физикалық  және  рухани  дүниесі  бай, 
өзін-өзі дамытуға және шығармашылыққа қабілетті азаматты қалыптастырудың 
құзыреттіліктерін дамыту» болып табылатындығына баса назар аударылған. 
Нәтижеге  бағытталған  білім  берудің  жаңа  жүйесіне  көшу  мұғалімдердің 
кәсіби  біліктілігін  арттыруда  да  жаңа  көзқарасты  қалыптастыруды, 
құзырлықтарын үнемі дамытуды талап етеді. Жоғары мәдениетті адам ғана осы 
қажеттіліктерді шешудің жолдарын іздейді.  
Cондықтан  мектеп  мұғалімдерінің  кәсіби  дамуын  зерделеу  -  мұғалімнің 
білім  беру  қызметіндегі  сапалық  өзгерістерін  анықтау  болып  табылады.  Осы 
негізде  мұғалім  қызметіне  диагностика  жүргізіліп,  рейтингтік  бағалау 
жасаудың  қажеттілігі  бар.  Рейтингтік  бағалау  жүргізудегі  мақсат  –  педагог 
қызметкерлер  жұмысының  сапасы  туралы  обьективті  ақпарат  алу.  Бұл  үдеріс 
жариялылық пен ашықтық түрінде болуы маңызды. 
Рейтинг педагог кадрларға психологиялық әсер етеді, оларды үнемі өзінің 
кәсіптік  деңгейін  көтерумен  жұмыс  жасауына  мәжбүрлейді  және  ұжымда 
бәсекелестік  қалыптастырады.  Сонымен  бірге  әр  мұғалім  туралы  нақты 
ақпараттың  болу  мектеп  басшылығы  мен  әдістемелік  бірлестік  жетекшілері 
үшін ары қарай жұмыс жоспарлауға мүмкіндік береді. 
Рейтингтік  бағалау  жүйесі  картасы  оқу  жылы  басындағы  бірінші 
педагогикалық кеңеспен бекітіледі.Мектепте оқу жылының бірінші және екінші 

201 
 

жүктеу/скачать 5,28 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: