Қазақстан республикасы ғылым және жоғары білім министрлігі ш. УӘлиханов атындағы

932 
1. 
272: 𝑥 = 34
2. 
𝑥: 28 = 12
Берілген теңдеулердің шешімдерін көрсетейік: 1. 
272: 𝑥 = 34
𝑥 = 272: 34
𝑥 = 8
272: 8 = 34
34 = 34
2-ші теңдеудің шешімі: 2. 
𝑥: 28 = 12
𝑥 = 28 ∙ 12
𝑥 = 336
336: 28 = 12
12 = 12
Жоғарыда қарастылған теңдеулерді қарапайым теңдеулерге жатқызамыз. Енді оқушылар 
қарапайым теңдеулерді шығарғананнан кейін күрделі теңдеулерге көшуге болады [4; 7-8 б.]
: 
1. 
4 ∙ (12 − 𝑥): 3 + 14 = 22
 
2. 
2 ∙ (46 − 𝑥 + 2) ∶ 4 = 3
3. 
(9 − 12: : 𝑥 + 3) ∙ 4 = 32
4.
27: (5𝑥 − 36) + 68 = 71
 
5.
24 + 63: (𝑥 − 6) ∙ 8 = 80
1- ші теңдеудің толық шешімін, түсініктеме келтіріп жазайық: 
4 ∙ (12 − 𝑥): 3 + 14 = 22
4 ∙ (12 − 𝑥): 3
өрнегін белгісіз қосылғыш деп есептейік, сонда теңдеуді шешудің келесі 
қадамын мына түрде жазамыз: 
4 ∙ (12 − 𝑥): 3 = 22 
– 14 
⟹ 4 ∙ (12 − 𝑥): 3 = 8
4 ∙ (12 − 𝑥)
өрнегін белгісіз бөлінгіш деп есептеп, келесі қадам осылай жазылады: 
4 ∙ (12 − 𝑥) = 8 ∙ 3 ⟹ 4 ∙ (12 − 𝑥) = 24
12 − 𝑥
өрнегін белгісіз көбейткіш деп есептейік, сонда 
12 − 𝑥 = 24: 4 ⟹ 12 − 𝑥 = 6
Осыдан, соңғы қадам: 
𝑥 = 12 − 6 ⟹ 𝑥 = 6
Тексеру орындаймыз: 
4 ∙ (12 − 6): 3 + 14 = 22
4 ∙ 6: 3 + 14 = 22
24: 3 + 14 = 22
8 + 14 = 22
22 = 22
Жауабы: 
𝑥 = 6
2-5 теңдеулердің жауаптары: 2) 
𝑥 = 42, 3)𝑥 = 3, 4) 𝑥 = 8, 5) 𝑥 = 50
Қорыта келгенде, теңдеулерді шешу тәсілдерін қарастырылған ретпен үйрету және олардың 
көмегімен есеп шығаруды қарастыру бастауыш буын оқушыларының келесі сыныптар 
талабына сай дайындалуын қамтамасыз етеді. Өйткені, олар теңдеулерді шешуге дағдыланады 
және теңдеу құру арқылы есепті шығару тәсілдерінің мән-мағынасы, ерекшелігі жайында 
бастама түсінік алады. Соның нәтижесінде алгебра элементтерін оқытудың басты мақсатына 
жетудің негізі қаланады. 
Мақалада қарапайым теңдеулердің шешімдерін қарастырып, күрделі теңдеулерге көштік, 
олардың шешімдеріне толық түсініктеме бердік. Теңдеулердің шешімін толық сауатты түрде 
меңгергеннен кейін, мәтінді есептерді алгебралық әдіспен шешуге мүмкіндік бар деп 
есептейміз. Әрине, біз төменде келтірілген әдебиетке сүйеніп отырмыз, себебі теориялық және 
практикалық материалды өзара тығыз байланыстыру өзінің дұрыс және оң нәтижесін береді.
 
Әдебиет 
1. Белошистая А.В. Методика обучения математике в начальной школе, М: 2007 – 455 с. 
2. Бантова М.А., Бельтюкова Г.В. Методика преподавания математики в начальных классах 
Учебное пособие для учащихся школьных отделений пед. училищ. (спец. № 2001) — Под ред. 
М.А. Бантовой. — 3-е изд., испр. — М.: Просвещение, 1984. — 335 с. 

933 
3. 
О.В. Узорова, Е.А. Нефедова. 3000 примеров по математике. Счет в пределах 100. 3-й класс. 
Издательство «АСТ», г. Москва, 2015 г. – 18 с. 
4.
К
ривоногов В. В. Нестандартные задания по математике. 5-11 классы. - М.: Издательство « 
Первое сентября», 2003. - 224 с.

жүктеу/скачать 19,8 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: