Қазақстан республикасы ғылым және жоғары білім министрлігі ш. УӘлиханов атындағы

411 
1) шардың үлкен дөңгелегінің ауданы белгілі, ендеше шардың радиусы 
R – ді тауып алайық, S=πR
2
πR
2 
= 50π 
R
2 
= 50 
ОҒ = R =
2) Есеп шарты бойынша шардың бір қимасының ауданы 25π. Осы қиманың радиусы О
1
В –
ның мәнін табайық. 
S=πR
2
π·О
1
В
2 
= 25π 
О
1
В
2 
= 25 
О
1
В = 5 см. 
3) ΔВО
1
Е - тік бұрышты, АЕ = 3см. О
1
В = 5 см. 
О
1
Е
2 
= О
1
В
2
– АЕ
2
О
1
Е
2 
= 5
2
– 3
2
, О
1
Е
2 
= 16, О
1
Е
= 4 см, О
1
Е
= ОО
2
= 4 см 
4) ΔОО
2
Ғ - тік бұрышты, ОО
2
= 4см. ОҒ = 
5√2
см. 
О
2
Ғ
2 
= ОҒ
2
– ОО
2
2
О
2
Ғ
2 
= (
5√2
)
2
– 4
2
, О
2
Ғ
2 
= 34 
О
2
Ғ
= 
см, О
2
Ғ
= АО
2
 = 
см
5) ΔАО
2
Е - тік бұрышты үшбұрышын қарастырамыз, АЕ = 3см. АО
2
= 
см 
О
2
Е
2 
= АО
2
2
– АЕ
2
О
2
Е
2 
= (
)
2
– 3
2
О
2
Е
2 
= 25 
О
2
Е
= 5 см 
Сонымен, О
2
Е
= ОО
1
= 5 см 
Жауабы:
 
ОО
1
= 5 см
 
ОО
2
= 4 см 

412 
3-есеп. 
Радиусы 41дм шарды оның центрінен 9дм қашықтықта жазықтық қиып өтеді. 
Қиманың ауданын табыңдар. 
Шешуі: Sқима = π·r
2
= π·ВО
1
2
ΔОВО
1
– тік бұрышты 
О В
1
2
= АО
2
– ОО
1
2
ОВ
1
2
= 41
2 
– 9
2
= 1681 - 81=1600 
S
қима
= π·ВО
1
2
= 1600π (дм
2
) 
Жауабы:
 
1600π 
Қорытындылай келе, cызба геометриялық нүктелердің, сызықтардың, беттердің жиыны болып 
табылатын кеңістіктік пішіндерді жазықтықта кескіндеу, олардың проекциялық кескіндері 
бойынша сызбаны оқу, яғни объектіні кеңістіктік елестету әдістері (тәсілдері) туралы түсінік 
беретін геометрия бөлімдерінің бірі болып табылады. Сызба геометрия өзінің мазмұны 
бойынша өзге ғылымдардың арасында ерекше орын алады, себебі ол онсыз ешқандай 
инженерлік шығармашылық болмайтын адамның кеңістіктік елестетуін дамытудың ең жақсы 
құралы болып табылады [4; 5 б]. 
Айналу денелері бөлімдегі тақырыптарды оқушының түсінуі, бұл тақырыптың тапсырма-
ларын мүлтіксіз орындауы оқушының ойлау қабілетін дамытып, математикалық қабілеттерін 
шыңдайды. Жалпы барлық оқушылар осы айналу денелері бөліміне келгенде біраз оқудағы 
белсенділіктері төмендейді. Сондықтан теориялық материалды практикалық материалмен 
байланыстырсақ, жақсы нәтижеге жетеміз деген ойдамыз 
[5; 56 б]. 
Әдебиет 
1. Четверухин Н.Ф.
 
Изображение фигур в курсе геометрии.-М.: Просвещение, 1959. -255 с. 
2. Әбілқасымова А.Е.
 
Математиканы оқытудың теориясы мен әдістемесі. — Алматы: Білім, 
1998. — 186 б.
 
3.
 
Мәлібекова М.С., Исаева К.Р.
 
Дербес компьютерді оқу процесінде қолдану. — Алматы: 
Ғылым, 2001. — 145 б. 
4. Жаңабаев Ж. Инженерлік графика (Сызба геометрия, машина жасау сызуы). Оқулық/Ж. 
Жаңабаев. Экономика, – Алматы. 2012. – 507 бет
5. Құсайынова Л. Жаңа сабақ технологиясы.Қазақстан мектебі, 2003 жыл №3, 75б.

жүктеу/скачать 19,8 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: