Құрама жем құрамының 3 пайызға дейінін минерал текті шикізаттар –құрғақ
ұнтақталған бор, ас тұзы, қабыршақ ұны, доломит пен әктас ұндары, фосфаттар, сүйек ұны,
бентонит сазының ұнтақтары құрайды.
Бор (көмірқышқыл кальций, СаСО
3)
ақ, аморфты ұлпа, суда ерімейді, 37
пайыз
кальций, 0,18 фосфор, 0,5 калий, 0,3 натрийді сақтайды.
Әктас. Бор жоқ болғанда құрама жемге әктасты енгізеді. Әктастың ірілігі
саңылауының Ø 0,5 мм електен өтуі керек.
Травертин ұны минералды аймақта шөгетін кеуекті әктас. Қазіргі кезде жақсы
зерттелгені ақ және сары травертиндер. Оның құрамында 39,5 кальций, 0,3 магний, 6
дейін
темір, кобальт, мырыш, мыс, күкірт болады. Мал организімінде фосфор мен натрийдің
көбеюіне әсер етеді.
Ұлу бақалшықтарының ұны (мука из раковин моллюсков) –
ауылшаруашылығы
малдарының барлық түрлеріне, ал жармасы құсты азықтандыру үшін қолданылады. Онда
35-38 пайыз кальций сақталады.
Ас тұзы. Тұз малдың рационын натрий және хлормен байытып, жемнің дәмдік
сапасын
жақсартып, малдың тәбетін жақсартады.Топырағы мен суында йод жетіспейтін
аймақта орналасқан шаруашылық малдарына йодталған тұз береді. Ас тұзы-ақ, кристалды
ұлпа, суда жақсы ериді, 95 пайызы натрий хлоридін, оның ішінде 39 пайызы натрий мен 57
пайызы хлорды сақтайды.
Сапропель- негізінен кальций, сонымен қатар микроэлементтер
мен антибиотиктер
сақтайды. Сапропель өзен, тоған түбінде кездеседі. Өзен сапропелін барлық малға, соның
ішінде құстарға да таза күйде береді. Оның құрамында құрғақ затында органикалық заттар
– 4,4-26 дейін ,күлі -3-42 дейін, протеин -1-6, кальций-1,6, фосфор -0,2 дейін болады.
Цеолит- құрамында пайдалы макроэлементтер қосылысы мен 30-дан астам
микроэлементтері бар. Қазақстанда цеолиттің бірнеше кен орны зерттелінген. Соның
ішінде Алматы облысы Шанқай кен
орнының жұмысы жолға қойылған, ондағы
зерттелінген минералдағы цеолиттің мөлшері 50 пайыздан астам және оның қоры 3,5 млн.
тоннадай.
Шанқай цеолитін құрама жемге енгізу нормасы: 2-6 айлық бұзауларға-2-2,5 %; 60
күндік балапандарға- 2-4 %; тауықтарға – 3 -4 %;
Жас бақтақ балықтарға -2-3 %.
Достарыңызбен бөлісу: