Жылжымайтын мүліктің жинақталған тозу шамасы физикалық, функционалдық және сыртқы тозу жиынтығына тең:
1) физикалық тозу жойылатын және жойылмайтын болады. Жойылатын физикалық тозу физикалық тозу белгілерін жоюға жұмсалған шығындар сомасына тең. Жойылмайтын физикалық тозу, егер олардың өмір сүру мерзімі барлық конструктивтік элементтер тозуының орташа өлшемді шамасы ретінде әртүрлі болса, конструктивтік элементтерге бөлу әдісімен есептеледі. Жылжымайтын мүлік объектісінің тиімді жасы физикалық жағдайын, сыртқы түрін, жинақталған тозуын, пайдаланудың экономикалық факторларын және т.б. ескере отырып, хронологиялық жас негізінде анықталады. Нормативтер болмаған жағдайда және / немесе тиісті негіздеме кезінде табиғи тозу бағалау күніндегі конструкциялық элементтің техникалық жай-күйі бойынша сараптамалық жолмен бағалануы мүмкін;
2) функционалдық тозу жойылатын және жойылмайтын болады. Жойылатын функционалдық тозу сапасы бойынша ағымдағы стандарттарға сәйкес келмейтін элементтерді ағымдағы жөндеуге арналған шығындар сомасына тең. Жойылмайтын тозу кірістің жоғалуын капиталдандыру жолымен не жылжымайтын мүліктің төмен сапасына байланысты қуаттың жоғалуы ретінде есептеледі;
3) экономикалық тозу әрдайым жойылмайды. Ол жылжымайтын мүліктің сәтсіз орналасуына және басқа да экономикалық факторларға байланысты кірісті жоғалтуды капиталдандыру арқылы бағаланады.
Жер учаскесі экономикалық ескіруі және сирек жағдайларда функционалдық тозуы мүмкін.
Құнды бағалаудың салыстырмалы тәсілі.
Салыстырмалы тәсіл-ұқсас объектілердің сатылуын талдауға және олардың арасындағы айырмашылықтарды ескеретін тиісті түзетулер енгізу үшін оларды бағалау объектісімен салыстыруға негізделген мүліктің құнын анықтаудың бір немесе жиынтық әдістерін қолдану.
Салыстырмалы тәсіл әдістері:
1) сатуларды салыстырмалы талдау әдісі-салыстырылатын объектілердің таяудағы сатуларын олардың арасындағы айырмашылықтарды ескеретін тиісті түзетулерді орындағаннан кейін бағаланатындармен салыстыру арқылы объектінің құнын айқындау;
2) нарықтық ақпарат әдісі-бағаланатын объектінің орналасқан жерін ескере отырып, қалыптасқан нарықтағы ұсыныс пен сұраныс туралы ақпаратты талдау арқылы объектінің құнын айқындау;
3) қолданыстағы заңнамада көзделген өзге де әдістер.
Нарықтық құнды есептеу үшін салыстырмалы тәсілдің артықшылықтары мен кемшіліктері оны бағалауда қолдану ерекшеліктерін анықтайды:
Артықшылығы:
- бұл негізінен нарықтық мәліметтерге негізделген жалғыз тәсіл
- бұл тәсіл сатып алушылар мен сатушылардың нақты тәжірибесін көрсетеді
Кемшілігі:
- салыстырмалы объектілер бойынша деректерді алудағы қиындықтар
- бірқатар түзетулер енгізу қажеттілігі
- тәсіл өткен оқиғаларға негізделген және болашақ үміттерді ескермейді
Қолдану:
- бағаланатын объектілерге ұқсас объектілер болған кезде ғана қолданылады, олармен жасалған мәмілелер туралы деректер бар