ҚАЗАҚСТАННЫҢ ӘЛЕУМЕТТІК- ЭКОНОМИКАЛЫҚ ДАМУЫНЫҢ ҚАЗІРГІ ТЕНДЕНЦИЯЛАРЫ

ҚАЗАҚСТАННЫҢ ӘЛЕУМЕТТІК- ЭКОНОМИКАЛЫҚ ДАМУЫНЫҢ ҚАЗІРГІ ТЕНДЕНЦИЯЛАРЫ 
СОВРЕМЕННЫЕ ТЕНДЕНЦИИ СОЦИАЛЬНО-ЭКОНОМИЧЕСКОГО РАЗВИТИЯ КАЗАХСТАНА 
77 
 
В  связи  с  непростой  экономической  ситуацией,  как  в  экономике  страны,  так  и  мира  в  целом, 
возникает  необходимость  в  использовании  современных  инструментов  в  управлении  предприятием 
для обеспечения её результативности и доходности.  
Контроллинг – это относительно новое явление в теории и практике современного управления, 
возникшее  на  стыке  экономического  анализа,  планирования,  управленческого  учета  и  менеджмента 
[3, c.7]. 
Понятие  контроллинг  произошло  от  английского  «to  control»  –  контролировать,  управлять  [4, 
c.7]. В США  и Великобритании в  основном  используется термин «управленческий  учет» вместо кон-
троллинг. В настоящее время нет общепринятого определения понятия контроллинга, но его нельзя 
отождествлять с контролем, так как контроль – проверка или наблюдение с целью проверки, из этого 
можно  сделать  вывод,  что  контроль  направлен  в  прошлое,  а  контроллинг  –  направлен  в  будущее  с 
целью обеспечить эффективную работу организации в течение длительного срока [3, c.10]. 
А.М. Карминский и С.Г. Фалько в определении контроллинга выделяют четыре составляющие: 
1) философская составляющая проявляется в философии и образе мышления руководителей, 
направлена на эффективное использование ресурсов и развитие предприятия; 
2)  функциональная  составляющая  выражается  в  том,  что  контроллниг  –  это  система  инфор-
мационно-аналитическая,  методическая  и  инструментальная  поддержка  руководства  в  процессе 
управления, которая ориентирована на перспективу; 
3) организационная составляющая заключается в том, что контроллинг  - это структурный эле-
мент предприятия, деятельность, которого регламентируется внутренними документами предприятия; 
4) научная составляющая выражена в том, что контроллинг – это научная дисциплина. изучаю-
щая  теорию  измерения  ресурсов,  результатов  производственно-хозяйственной  деятельности  и  про-
цессов [2, c.8]. 
Сущность  контроллинга    заключается  в  том,  что  -  это  комплексная  система  экономического 
управления предприятием, которая направлена на достижение целей организации, связанных с полу-
чением прибыли и повышение уровня конкурентоспособности. 
Основной целью контроллинга является ориентация управленческого процесса на достижение 
всех целей, стоящих перед организацией. Для этого контроллинг обеспечивает выполнение следую-
щих функций: 
- координация управленческой деятельности по достижению целей предприятия; 
- информационная и консультационная поддержка принятия управленческих решений; 
-  создание  и  обеспечение  функционирования  общей  информационной  системы  правления 
предприятием; 
- обеспечение рациональности управленческого процесса [5, c.8]. 
Основными субъектами,  использования  информации  контроллинга являются высшее  руковод-
ство и руководители среднего звена [2, c.9].  
Объектами изучения контроллинга являются: 
-  Внешняя  среда  –  ориентация  управленческого  процесса  по  избежанию  рисков,  связанных  с 
внешней средой в долгосрочно-краткосрочной перспективе [2, c.75]; 
-  Маркетинг  и  сбыт  –  информационная  поддержка  менеджмента  по  удовлетворению  потреб-
ностей покупателей [2, c.83]; 
- Обеспечение ресурсами – контроль за экономичностью издержек снабжения, текущая оценка 
закупок и формирование системы материального снабжения ориентированный на рынок [2, c.88]; 
- Производство – управление производственными издержками [2, c.91]; 
-  Логистика  –  текущий  контроль  за  экономичностью  процессов  складирования  и  транспор-
тирования материальных ресурсов [2, c.96]; 
- Финансы – управление и поддержка рентабельности и обеспечение ликвидности [2, c.98];  
- Персонал – система внутрифирменного планирования и контроля в сфере персонала, форми-
рующая основные положения по управлению персоналом [2, c.107]; 
- Инвестиции – достижение целей предприятия в области инвестиций [2, c.110]; 
-  Инновационные  процессы  –  ориентация  нововведений  на  стратегические  цели  предприятия, 
определение взаимовлияния и координация по направлениям деятельности, сопряженным с иннова-
ционным  направлением,  информационная  поддержка  и  контроль  за  ходом  инновационных  проектов 
[2, c.114]. 
Контроллинг организуется на предприятиях, где управление находится в кризисе либо хозяйст-
венная деятельность не удовлетворяет современным требованиям и требованиям рынка.  
Факторы - предпосылки для создания системы контроллинга:  
- ухудшение ( или худшие) экономические показатели в отрасли; 
- появление или изменение целей в ложившихся условиях функционирования; 
- устаревшие методы планирования, калькуляции и анализа, не удовлетворяющие руководство 
предприятия; 

ҚАЗАҚСТАННЫҢ ӘЛЕУМЕТТІК- ЭКОНОМИКАЛЫҚ ДАМУЫНЫҢ ҚАЗІРГІ ТЕНДЕНЦИЯЛАРЫ 
СОВРЕМЕННЫЕ ТЕНДЕНЦИИ СОЦИАЛЬНО-ЭКОНОМИЧЕСКОГО РАЗВИТИЯ КАЗАХСТАНА 
78 
 
- отсутствие методик учета и анализа, несоответствие требованиям для отслеживания деятель-
ности и принятия управленческих решений; 
- дублирование или отсутствие некоторых функций, наличие конфликтных ситуаций при их вы-
полнении [2, c.230]. 
Три основных правила, которые необходимо учитывать при внедрении контроллинга: 
1. Следует начинать процесс  при появлении первых слабых признаков возможных рисков, но 
не в период резкого снижения основных показателей деятельности предприятия; 
2.  Наличие  достаточных  финансовых  и  людских  ресурсов,  так  внедрение  контроллинга  –  это 
дорогостоящее мероприятие; 
3. Психологическая готовность коллектива к нововведениям [2, c.232]. 
Если  основные  правила  не  нарушаются  и  руководство  предприятия  намерено  внедрить  кон-
троллинг, то оно проходит следующие фазы внедрения: 
1. Принятие решения[2, c.232]; 
2. «Вживание» контроллинга в текущую деятельность предприятия – фаза демонстрации дейст-
венности  разработанных  инструментов  и  убеждения  руководства  в  необходимости  внедрения  их  на 
практику [2, c.233]; 
3.  Упрочнение  позиций  –  получение  признания  контроллинга  и  распространения  в  подраз-
делениях [2, c.234]; 
4. Рост значимости и объема функций контроллинга – фаза полного признания и статус равно-
правного партнера [2, c.235]. 
Следует  обратить  внимание  на  тот  факт,  что  внедрение  контроллинга  не  является  автома-
тическим гарантом успеха предприятия, освобождая руководство от управления предприятием. 
Создание службы контроллинга на предприятии имеет свои плюсы и минусы, прежде чем при-
янять  решение  о  создании  службы  контроллинга  необходимо  внимательно  рассмотреть  и  взвешать 
все «за» и «против».  
 
 
 
Таблица 1. Плюсы и минусы создание службы контроллинга на предприятии 
 
Если создание службы контроллинга с высокой степенью вероятности может привести к созда-
нию  нездоровой  атмосферы  в  коллективе,  конфликтам  между  подразделениями,  и  при  этом  у  руко-
водства  предприятия  нет  твердой  убежденности  в  правильности  предпринимаемого  шага,  то  в  этой 
ситуации целесообразнее отказаться от идеи создания такой службы [6, c.5]. 
Необходимость внедрения контроллинга обусловлена тем, что в его основе лежат основопола-
гающие принципы, которые призваны обеспечить успешное функционирование предприятия в долго-
срочной перспективе следующим путем: 
- Адаптация к внешним изменениям условий среды; 

ҚАЗАҚСТАННЫҢ ӘЛЕУМЕТТІК- ЭКОНОМИКАЛЫҚ ДАМУЫНЫҢ ҚАЗІРГІ ТЕНДЕНЦИЯЛАРЫ 
СОВРЕМЕННЫЕ ТЕНДЕНЦИИ СОЦИАЛЬНО-ЭКОНОМИЧЕСКОГО РАЗВИТИЯ КАЗАХСТАНА 
79 
 
-  Согласование  оперативных  планов  со  стратегическим  планом  развития  организационной  си-
стемы; 
- Координация и интеграция оперативных планов по бизнес – процессам; 
-  Создание  системы  обеспечения  менеджеров  информацией  для  различных  уровней  управ-
ления в оптимальные промежутки времени; 
- Создание системы контроля над исполнением планов, корректировки их содержания и сроков 
их исполнения; 
- Адаптация организационной структуры управления предприятием в целях повышения ее гиб-
кости и способности быстро реагировать на изменения внешней среды [2, c.7]. 
Анализируя вышесказанное можно сказать, что внедряя контроллинг можно уменьшить послед-
ствия настоящего кризиса и быть подготовленными к последующим. 
 
Литература: 
1.  Фоминских, О. Кризис в Казахстане продлится 2 года //О.Фоминских// Экономика «Капитал».- 
(https://kapital.kz/economic/43115/krizis-v-kazahstane-prodlitsya-2-goda.html) 
2.    Карминский,  А.М.  Контроллинг  [Текст  ]:  учебник    /А.М.  Карминский,  С.Г.  Фалько.  –  М.: 
Финансы и статистика, -2006.- 336с. 
3.  Попова, Л.В. Контроллинг [Текст]: учеб. пособие / Л.В. Попова, Р.Е. Исакова, Т.А. Головина. - 
М.: Дело и Сервис, 2003.- 192с. 
4.  Ташенова, С.Д. Контроллинг [Текст]: учеб. пособие / С.Д.  Ташенова. - Алматы.: Экономика, 
2007. -136 с. 
5.  Пономарева, Е. В. Контроллинг на предприятии [Текст]: учеб. пособие / Е. В.  Пономарева. — 
СПб.: Издательство Санкт-Петербургского университета управления и экономики, 2012. — 188 с. 
6.  Фалько, С. Польза контроллинга на предприятии // С. Фалько// электронный журнал: Управ-
ляем  предприятием  №  10  (10)  ноябрь  2011).  -  (http://upr.ru/article/POLZA_KONTROLLINGA_ 
DLYa_PREDPRIYaTIYa-1017)  
 
 
 
УДК 338.2:338.12.4574 
 
ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ  ЭКОНОМИКАЛЫҚ САЯСАТ МӘСЕЛЕЛЕРІ 
 
Ахметжанова  Б.Қ.  –  А.Байтұрсынов  атындағы  Қостанай  мемлекеттік  университеті  эконо-
мика   кафедрасының аға оқытушысы 
 
Қазақстандағы экономикалық саясат мәселесі, әлеуметтік және білім саласының нарықтық 
қатынастарға көшуге байланысты оның жаңа мазмұны мен құрылымы, әлеуметтік-экономикалық  
даму деңгейі қарастырылған. 
Кілт сөздері: экономикалық саясат, экономикалық өсу, мемлекеттік қызмет, еңбекақы, 
инновация. 
 
Қазақстан  тәуелсіздік  алған  сәттен  бастап  экономикалық  саясатты  жүргізіп  келеді,  оның  негізгі 
басымдықтары  мыналар  болып  табылады:  макроэкономикалық  тұрақтылықты,  әлеуметтік  қолай-
лылық  пен  ел  экономикасын  жаңғыртуды  қамтамасыз  ету.  Ел  экономикасын  дамытудың  заманауи 
үрдістері оң құрылымдық және институционалдық өзгерістермен сипатталады.  
2008-2010  жылдардағы  әлемдік  қаржы  дағдарысы  Қазақстандағы  экономиканың  өсу  қарқынын 
баяулатты,  алайда  қабылданған  дағдарысқа  қарсы  шешімдердің  нәтижесінде  елде  макроэконо-
микалық және әлеуметтік тұрақтылық сақталуда. 
"Әлемдік қаржы-экономикалық дағдарысы экономиканың өсу қарқынына ықпал етті, бірақ біздің 
дамуымызды  тоқтатқан  жоқ.  Жинақталған  экономикалық  әлеует  соңғы  үш  жылдың  аса  қиын  дағда-
рыстық  шайқасында  бізге  тұрлаулылықты  қамтамасыз  еттіӨзгеріп  отырған  әлемде  экономикалық 
саясатты  жүргізу  кезінде  оза  қимылдайтын,  стандартты  емес  және  жедел  шаралар  қабылдау  қажет. 
Бұл үшін елдің ішіндегі сияқты әлемдегі ағымдағы экономикалық жағдайға тұрақты түрде мониторинг 
және талдау жүргізу керек.  
Орталық  экономикалық  саясаттың  түрлі  аспектілері  бойынша  талдамалық  зерттеулер  жүргізу 
бойынша өз қызметтерін ұсынады, олардың арасында мыналар бар: экономикалық өсу факторларын 
талдау  және  салалар  мен  өңірлердің  макроэкономикалық  болжамдары,  талдау  және  даму  үрдістері, 
елдің  әлеуметтік-экономикалық  дамуының  өзекті  проблемаларын  зерттеу,  шағын  және  орта 
кәсіпкерлікті  дамыту  саласындағы  мемлекеттік  саясатты  талдау,  елдің  бәсекеге  қабілеттілігін  көтеру 
бойынша ұсынымдар әзірлеу. 

ҚАЗАҚСТАННЫҢ ӘЛЕУМЕТТІК- ЭКОНОМИКАЛЫҚ ДАМУЫНЫҢ ҚАЗІРГІ ТЕНДЕНЦИЯЛАРЫ 
СОВРЕМЕННЫЕ ТЕНДЕНЦИИ СОЦИАЛЬНО-ЭКОНОМИЧЕСКОГО РАЗВИТИЯ КАЗАХСТАНА 
80 
 
Қазақстан әлемдегі айтарлықтай тұрақты және үдемелі дамыған елдердің бірі болып табылады. 
Біз тұрақты экономикалық өсу жолымен одан әрі алға жылжи береміз. Соңғы жеті жылда Қазақстанда 
ЖІӨ өсу қарқыны орташа алғанда жылына 10 пайызды құрады. Халықтың жан басына шаққанда ЖІӨ 
деңгейі 2006 жылы 5200 АҚШ долларына жетіп, 2000 жылғы деңгейден 4 есе артты. Орташа мерзімді 
бағдарламаға  сәйкес,  Үкімет  қызметінің  стратегиялық  мақсаты  еліміз  Президентінің  маңызды  баста-
масын жүзеге асыру – әлемдегі бәсекеге барынша қабілетті 50 елдің қатарына кіру болып табылады.  
Осы  ретте  біз  Үкіметте  елдің  бәсекеге  қабілеттігі  деңгейіне,  экономиканың  тиісті  салаларының 
тәуекелдік  бағасына  ықпал  ететін  барлық  факторларға  жан-жақты  талдау  жасадық.  Үкіметтің  күш-
жігері,  бәрінен  бұрын,  өндірістің  артуын  ынталандыруға  және  экономиканың  құрылымын  жақсартуға 
бағытталғанын атап өткім келеді. Бұл қағидатты мәселе, өйткені, тек экономикалық қарым-қатынастар 
жүйесін реформалау арқылы біз мемлекеттің тұрақты жоғары бәсекеге қабілеттігін қамтамасыз етуіміз 
мүмкін. 
Аталған  сала  бойынша  Үкімет  пен  әкімдіктер  жұмысының  бірнеше  бағыты  бар.  Бұл  –  мем-
лекеттік қызметті одан әрі реформалау: еңбекақы төлеу, мемлекеттік қызмет қозғамдамасы, олардың 
кәсіби дамуы және т. б. 
Қазіргі  заманғы  кезеңдегі  маңызды  міндет  мемлекеттік  қызмет  көрсетудің  сапасын  арттыру 
болып табылады: 
•  тұтынушыларға  бағытталған,  сондай-ақ  оларды  қанағаттандыратын  қызмет  деңгейін,  мемле-
кеттік қызмет сапасы мен түрін анықтау үшін тұрақты түрде халықтың арасында сауалнама жүргізу; 
• мемлекеттік қызметтің сапа стандартын әзірлеу және енгізу; 
•  тиісті  ақпарат  алу  және  арыз  айту  рәсімдері  қызметіне  халықтың  толық  қол  жетімділігіне 
мүмкіндік жасау; 
•  халықтың  арызының  шешімін  табуының  тиімді  жағдайларын  қамтамасыз  ету.  [1,15б.] 
Аталған блок  аясында сондай-ақ  «Электронды Үкімет» қалыптастыру жөнінде жұмыстар жүргізілуде.  
«Әлеуметтік  жауапкершілік»  өз  мақсаты  ретінде  халықтың  өмір  сүру  көрсеткішінің  сапасы  артуын, 
әлеуметтік  шиеленісушілікті  төмендетуді,  мүлік  дифференциясы  тәуелділігін  жоюды  қарастырады.  
Осы  блок  бойынша  жұмыс  істеу  сондай-ақ  тұрғын  үй  құрылысы  саласындағы  белсенді  мемлекеттік 
саясатты  және  халықтың  әлеуметтік  қорғалмаған  тобына  көмек  көрсетуді  күшейтуді  көздейді.  
Мен  тоқталып  өтетін  тағы  бір  маңызды  мәселенің  бірі  –  жинақтаушы  зейнетақы  жүйесін  дамыту.  Біз 
аталған  салада  көшбасшымыз  және  солай  болып  қала  береміз,  алайда  мынадай  проблемаларды 
шешуге  тиіспіз:  жинақтаушы  зейнетақы  қорларына  жарнасын  төлемейтін  адамдардың  едәуір  бөлігі 
жоқ  емес;  инвестициялық  қаржы  үшін  қаржылық  инструменттер  тізбесін  кеңейту  және  т.  б.  
          «Жаңа  ұрпақ»  -  аталған  блок  өз  мақсаты  ретінде  денсаулығы  мықты,  рухы  күшті,  шыныққан, 
еліміздің  ұлттық  кадрлар  корпусын  қалыптастыруға  үлес  қосатын  жаңа  ұрпақтың  пайда  болуы  үшін 
күш-жігер жұмсауға жағдай туғызуды көздейді.  
 «Мемлекеттің технологиялық дамуы» - бұл кешенді шара іс жүзінде елімізде кезең ауысуының 
сапалы табалдырығынан өтуін табысты жүзеге асыруға жол ашады. Нақталып айтқанда, өнеркәсіптік 
және  технологиялық  артта  қалушылықты  жеңіп  шығу,  келешекте  әлемдік  саяси  және  экономикалық 
жүйеде сапалы да лайықты орын алу. 
Әлемдік  тәжірибе  көрсеткендей,  белгілі  ғалымдар  мен  инженерлердің  шығуы  қоғам  мен 
экономикада жүйелі өзгерістердің заңдық тұрғыдағы нәтижесі бола алады.  Мысалы, инженерлік және 
экономикалық  білім  сапасының  артуы  есімдері  әлемге  белгілі  экономистер  Николай  Кондратьев  пен 
Василий  Леонтьевтің, инженерлер Игорь Сикорский  мен Николай Жуковтың танылуына  мүмкіндіктер 
туғызды.  
Инженерлік  ой-сананың  бұзып-жарып  шығуы  басқару  теориясындағы  әзірлемелермен  қатар 
жүрді  –  Алексей  Гастевтің  еңбек  қондырғысының  мектебі,  Тейлордың  тереңдету  теориясы  «еңбек 
психологиясы», «ұйым теориясы» және басқа да осындай бірнеше бағыттардың пайда болуына ықпал 
етті.  
Осының бәрі де экономикалық білімге өту кезеңінде «адам» капиталының мыңыздылығын тағы 
да бір рет айқындай түседі. Осы кезеңде білім беру ісі ерекше орын алады, қазақстандықтардың жаңа 
ұрпағы үшін сапалы білім берудегі педагогтердің рөлі артады. 
Салалы  білім  –  Қазақстан  экономикасының   серпінді  негізі  Мемлекет  басшысының  мұғалім 
мамандығының мәртебесі мен маңызын арттыру туралы тапсырмасына сәйкес «Білім туралы» Заңда 
педагогикалық  қызметтің  мәртебесін  құқықтық  реттеуге  арналған  жеке  тарау  енгізілді.  Бұл  педаго-
гикалық  қауымдастықтың  үлкен  ризашылығына  ие  болды.  Сіздер  білесіздер,  еліміздің  Президенті  Н. 
Ә.  Назарбаевтың  тапсырмасына  сәйкес,  жоғары  оқу  орындарының  профессорлық-оқытушылық 
құрамын қолдау масқатында «Жоғары оқу орнының үздік оқытушысы» гранты белгіленді. Жыл сайын 
2000  есе  айлық  есептік  көрсеткіш  көлемінде  200  грант  беріліп  отырады.  Грант  жоғары  оқу 
орындарында қызмет ететін оқытушыларға конкурстық негізде, олардың кәсіби деңгейін арттыра түсу 
және  оларға  қолдау  көрсету,  ғылыми-педагогикалық  біліктілігін  одан  әрі  арттыру,  шетелде  тәжірибе 
жүргізуді қоса алғанда, ғылыми зерттеулер жүргізу мақсатында беріледі.  
«Білім туралы» жаңа Заң аясында азаматтардың әлеуметтік кепілдіктері күшейтілді 

ҚАЗАҚСТАННЫҢ ӘЛЕУМЕТТІК- ЭКОНОМИКАЛЫҚ ДАМУЫНЫҢ ҚАЗІРГІ ТЕНДЕНЦИЯЛАРЫ 
СОВРЕМЕННЫЕ ТЕНДЕНЦИИ СОЦИАЛЬНО-ЭКОНОМИЧЕСКОГО РАЗВИТИЯ КАЗАХСТАНА 
81 
 
*соғысқа қатысушыларға көрсетілетін жеңілдіктер бойынша теңестірілетін адамдар үшін жоғары 
оқу орындарына түсуге квота енгізілді; 
* жоғары оқу орындарына оқу үшін төленген қаражат өзгертілмейді, егер ол біржолғы төленетін 
қаражат  түрінде  болған  жағдайда.  Сондай-ақ  жоғары  және  жоғары  оқу  орнынан  кейінгі  білім  беру 
саласында едәуір сапалық өзгерістер болды. Атап айтқанда, әлемдік тәжірибеде енгізілген мамандар 
даярлауда  үш  деңгейлік  модель  –  бакалавр-магистр-доктор  жүйесі  енгізілді,  бұл  академиялық 
кредиттік  жинақталған  жүйеге  негізделген.  Бұл  анағұрлым  икемді  білім  беру  бағдарламасын  жүзеге 
асыруға  мүмкіндік  береді.  [2,53б.]  Жоғары  оқу  орнынан  кейінгі  білім  беру  деңгейінде  енгізілген 
магистратура  отандық  магистуралық  бағдарламаның  беделін  тиісінше  көтеруге,  олардың  сапасын 
арттыруға мүмкіндік береді. Магистратураны бітірушілер басқару және жетекшілік қызметтер атқаруы 
мүмкін, топ-менеджерлер болып жұмыс істейтін болады.  Докторантура бағдарламасына ендігі кезекте 
ғылыми  компоненттермен  қатар,  білім  беру  компоненттері  де  енгізіледі.  Бұл  өзгертулер  білім  беру 
бағдарламасының  мазмұнын,  жоғары  оқу  орындарының  оқытушыларының  жұмыс  формасы  мен 
әдістемелерін қайта қараудың қажеттігінен туындады. PhD (доктор) даярлау жүйесі тиісті талаптарға 
сәйкес,  шетел  университеттерімен  әріптес,  докторлық  бағдарлама  саласын  іске  асыруда 
халықаралық  танымға  ие  болған  жетекші  қазақстандық  университеттер  мен  ғылыми  ұйымдар 
базасында  жүзеге  асырылатын  болады.  Аталған  бағдарлама  теоретикалық  әзірлік  және  ғылыми-
зерттеулер  қызметі  арасында  оңтайлы  балансты  қатмамасыз  етуші  және  кредиттік  оқыту 
технологиясы  негізінде  жүзеге  асырылады.  Әлемде  университеттік  білім  беру  биік  мәртебе  болып 
табылады.  Сондықтан  жоғары  оқу  орындарында  оқыту  және  ғылыми  қызметті  ұйымдастыруға 
көзқарасты  қайта  қарастыруы  тиіс.  Әлемдік  тәжірибеде  білім  беру,  ғылыми  және  инновациялық 
қызметті жемісті жүзеге асырушы инновациялық университеттерді қалыптастыру процесі жүріп жатыр. 
Инновациялық  университеттер  біздің  экономикамызға  инновациялық  сипат  беретін  интеллектуалды 
әлеуетті қалыптастыратын болады. 
Инновациялық  экономика,  ең  алдымен,  негізінде  ғылыми-техникалық  прогресс  пен  инновация-
лық қызмет жататын, қалпына келтірілген өндірісті кеңейтудің интенсивтік түріне өтуді білдіреді. Нақты 
осы  факторлар  алдыңғы  қатарлы  әлемнің  әлеуметтік-экономикалық  жүйесінің  бәсекелестік 
артықшылығын қамтамасыз ете алады.  
Білім  беру  болашағы  –  Қазақстан  экономикасының  болашағы  Әлемдік  тәжірибе  көрсеткендей, 
«экономикалық  білімнің»  маңызды  бөлігі  елімізде  қоғамның  айрықша  интеллектуалдық  байлығын 
қалыптастыру үшін мемлекет тарапынан жағдай туғызу болып табылады, болашақты жасайтын ондай 
адамдарды  келешекте  –  «креативтік  класс»  деп  атамақ.  Білімді  жастардың  болуы  және  ғылыми 
өмірдің  шоғырлануы,  ерекше  орта,  жаңа  білім  мен  технологияны  әзірлеу  мүмкіншілігі,  инновация 
модасы  мен  өзін-өзі  дамыту  –  осының  бәрі  мемлекеттің  технологиялық  серпінді  жасау  мүмкіндігінің 
маңызды  көрсеткіштері.  Үкімет  отандық  бизнеспен  бірлесіп  жұмыс  істеуге  дайын,  ғылыми-зерттеу 
тәжірибелік-конструкторлық  жұмыстағы  корпорациялық  инвестиция  –  бұл  инвестиция  Қазақстанның 
болашағы.  Мұндай  салымдар  зерттеулердің  нақты  нәтижесіне  қол  жеткізіп  қана  қоймай,  ерекше 
инновациялық  ортаны  қалыптастырады,  творчестволық  атмосфера  мен  үнемі  ғылыми  ізденісті 
тудырады.  Әлемнің  жетекші  елдерінде  мемлекеттің  экономикалық  дамуының  белгілі  рейтингісімен 
қатар назарға оның «креативтік индексі» қоса алынатыны кездейсоқ болмаса керек. 
Бүгінде  әлемдік  «креативтік  орталықтар»  ретінде:  Токио,  Лондон,  Нью-Йорк,  Дублин,  Сиэтл, 
Хельсинки, Стокгольм есептеледі. Қазақстан қалалары әлемнің «креативтік орталығы» қатарына кіруі 
тиіс, ал Астана – «креативтік класс» қалыптастыру локомотиві – экономикалық білімнің және әлемдегі 
бәсекеге  барынша  қабілетті  50  елдің  қатарына  кіру  үшін  технологиялық  серпіннің  тірегі  болуы  тиіс.  
Қазақстан  Республикасының  Президенті  «Жаңа  әлемдегі  жаңа  Қазақстан»  атты  Жолдауында  «біз 
бүкіл елімізде әлемдік стандарттар деңгейінде сапалы білім беру қызметіне қол жеткізуге тиіспіз» деп 
атап  өтті.  Бұл,  алдымен,  білім  беру  сапасын  бағалау  қағидаттары  мен  көзқарасты  өзгеруді 
қажетсінеді. Осыған байланысты жоғары оқу орындарын аккредиттеудің халықаралық моделін енгізу, 
мемлекеттік  аккредиттеуден  қоғамдық-кәсібилікке  көшу  қарастырылуда.  «Тілдің  үштұғырлығы» 
бағдарламасы  қазақстандық  ғалымдардың  әлемнің  ғылыми  коммуникациясына  толыққанды  мүше 
болуына,  өздерінің  еңбектерін  ағылшын  тілінде  жариялануына  жол  ашыпҚазақстан  экономикасын 
әртараптандыру жаңа капитал түрін, жаңа құндылықтарды құру, экономикалық білімге азаматтардың 
қатысу формасын кеңейту үшін мүмкіндіктер туғызады.  
Бүгінде  еліміздің  Президенті  белгілеп  берген  мақсаттар  мен  міндеттерді  жүзеге  асыру  үшін 
талап  етілетін  мамандық  пен  кәсіптердің  қысқаша  тізбесін  беруге  болады.  Бұлар  -  басқарушылар, 
инженерлер,  геологтар  мен  тау-кен  инженерлері,  экологтар,  осы  заманға  материалдар  мамандары, 
ғарыштық зерттеулер, логистика теориясы, IT-шешімі мен спутниктік технология бойынша мамандар.  
        Сонымен  бірге,  философтар,  саясаттанушылар,  этнологтар  мен  тарихшылар.  Көліктік  дәлізді 
дамыту,  компьютерлік  бағыттар,  кабельдік  желіні  қалыптастыру,  спутниктік  байланыс,  жаһандық 
экологиялық және мелиорациялық жобалар,  энергетикалық кешенді жаңғырту  – осының бәрі жоғары 
білімді  осы  заманғы  мамандарды  талап  ететін  Үкіметтің,  мемлекеттік  холдингтердің,  қорлар  мен 
корпорациялардың қызметінің салалары. 

жүктеу/скачать 8,81 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: