Басқарушының шешім қабылдау стратегиясы және тактикасы

Әр түрлі басқару міндеттерін шешу барысында менеджер белгілі бір стратегиялар мен тактикаларды таңдайды. Әр басшының басқару жұмысында қалыптасады:

Алайда, ұйымның қалыпты жұмыс істеуі үшін менеджер тиімді шешімдер қабылдауы керек, яғни.басқару жағдайына сәйкес келетін стратегиялар мен тактикаларды таңдау.

Басқару стратегиясын таңдауәрқашан келесі сұрақтарға жауап береді:

1. Бұл жағдайда осы басқару міндетін қою заңды ма және оны шешу керек пе?

2. Қойылған басқару міндетін іске асыру үшін жағдайлар бар ма?

3. Егер мәселе шешілмесе не болады?

Тапсырманың маңыздылығын, оның күрделілігін дұрыс бағалау маңызды, сондықтан субъективті түрде тапсырма маңызды емес, екінші дәрежелі санатқа жатқызылмайды.

Тактика дегеніміз-мақсатқа жету (мәселені шешу) әдісін немесе құралдарын таңдау. Тактикада, шын мәнінде, қалаған мен шындықтың арақатынасы бар – көшбасшы не істегісі келетіні мен оның шынымен не істей алатыны арасындағы қайшылық.

Тактиканы таңдау кезінде мақсатқа жету құралдары және мақсаттың өзін түзету қарастырылады. Нақты басқару міндеттерін шешуде тактиканы таңдай отырып, көшбасшы дұрыс бағалау қажеттілігіне негізделеді:

1) міндеттердің маңыздылығы;

2) оларды шешу уақыты;

3) перспективалық және ағымдағы міндеттердің арақатынасы;

4) тапсырмалардың күрделілік дәрежесі.

Белгілі бір тактиканы таңдау байланысты:

1) Басшының басқару практикасының жеке тәжірибесінен;

2) ең проблемалық жағдайдың мәнінен;

3) басшының жеке ерекшеліктерінен.

Белгілі бір тактиканы таңдау таңдамалы. Басшының жеке басқару тұжырымдамасы оның лауазымына, құзыреттілік деңгейіне, субъективті мүмкіндіктеріне байланысты қалыптасады.

Тактиканы таңдаудың психологиялық механизмін анықтайтын маңызды фактор-менеджердің басқару міндеттерінің маңыздылығын түсінуі.

Бір басқару мәселесін шешкен кезде әр түрлі басшылар әр түрлі тактиканы таңдайды. Белгілі бір басқару мәселелерін шешуде ең қолайлы тактиканың иерархиясын тұжырымдауға болады:

1. Жауапкершілігі жоғары тәуекел тактикасы.

2. Жауапкершіліктің бір бөлігін алып тастау үшін ұзақ мерзімді шешім тактикасы.

3. Тәуекел мәселесін өз бетінше шешу тактикасы.

4. Минималды Тәуелсіздік тактикасы және мәселені шешпеу үшін жауапкершіліктен кету.

Әр түрлі тактиканы таңдаудағы психологиялық себептер келесідей болуы мүмкін: қызметте жетістікке жетуге бағдарлау, өзін-өзі жоғары бағалау, оң әлеуметтік көзқарастар, "ерекшеленуге"ұмтылу.

Қақтығыс жағдайында көшбасшының мінез-құлық стратегиясы келесідей анықталуы мүмкін:

1) көшбасшы командалық рөл атқаратын, басқалардың пікірлеріне әсер ететін және басқа тараптың мүдделерін елемейтін қарсыласу стратегиясы;

2) басқалардың мүдделерін ескере отырып, табысқа жетуге ұмтылуға негізделген ынтымақтастық стратегиясы;

3) қарама-қайшылық пен ынтымақтастық арасындағы "орташа" позицияны таңдауға негізделген компаға келу стратегиясы;

1 жауапты таңдаңыз

5) басшы мақсатты жүзеге асыру кезінде оң нәтижелерге қол жеткізуге белсенділік пен қызығушылық танытпаған кезде бейімделу стратегиясы.

Басқару мәселелерін шешуде белгілі бір стратегия мен тактиканы таңдау менеджерлердің типологиясына байланысты. Көшбасшылық қасиеттері айқын көшбасшы күтім немесе орналастыру стратегиясын таңдамайды, керісінше қарама-қайшылық немесе ынтымақтастық стратегиясын таңдайды. Көшбасшының мінезін біле отырып, басқару мәселелерін шешуде белгілі бір стратегияны таңдауға қатысты болжам жасауға болады.

• 
  Топтың мүшелерінің бір – біріне деген сенімі мен талапшылдығы;
  
• 
  Тілектесті әрі іскерлік сынау;
  
• 
  Бүкіл ұжымға қатысты мәселені шешуде өз ойын еркін жеткізу;
  
• 
  Басшының жұмысшыларға қысым жасамауы және олардың өз еркімен шешім қабылда й алуы;
  
• 
  Ұжымға тиесілі болуынан рахат алу;
  
• 
  Ұжымның мүшелеріне фрустрациялық жағдайда көмектесу;
  
• 
  Топтағы жағдайды жақсарту үшін өзіне жауапкершілік алу.