«бекітемін» «келісілді»

Құрастырушы: аға оқытушы, заң ғылымдарының магистрі Құмарова Ұлдай Құмарқызы

Мәдени-тынығу жұмысы және жалпы білім беру кафедрасы

Дәріс – 15 сағат

Практикалық сабақтар – 15 сағат

О СӨЖ – 15 сағат

СӨЖ – 45 сағат

Барлығы – 90 сағат

Бақылау түрі – емтихан

Кафедра отырысында талқыланды «___»___________20 _ ж. Хаттама № ___

Факультет кеңесінде мақұлданды

Өтетін уақыты: 2016-2017 оқу жылының 5,6,7 семестрі

Өтетін орны: Орал қаласы, Достық көшесі 194үй, 509/1 кабинет, уақыты: сабақ және СӨЖ кестесі бойынша

3. Пререквизиттер және постреквизиттер

Пререквизиттер: Математика, физика,тіршілік қауіпсіздігі

Постреквизиттер: Кәсіптік пәндер

4.Курстың қысқаша сипаттамасы

Осы курсты оқуда студенттер еңбек қорғаудың заңдылық негіздерімен, өндірістік қауіпсіздік, еңбек гигиенасы, өндірістік санитария, қауіпсіздік техникасы, өрт қауіпсіздігі мәселелерімен таныстырылады, сонымен қатар пәнді меңгеру барысында студенттер мемлекеттік стандарттар жүйесімен жұмыс істеуді, әдебиеттерді іздестіру жолдарымен және қауіпсіздік сұрақтарын зерттеу және шешу әдістерімен таныстырылады.

Сонымен қатар, келесі сурақтармен таныстырылады: төтенше жағдай кезінде халықты қорғау, өндірістегі жұмысшыларды, халықшаруашылық объектілерін қорғау, авария, апаттың алдың алу немесе құтқару, қалыпына келтіру жұмыстарын ұйымдастыру барысында сауатты шешім қабылдап, дұрыс іс- әрекет жасауға үйрету.

Тиісті заң және басқа да нормативтік актілер негізінде адамның еңбек үрдісі кезіндегі қауіпсіздігін, денсаулығы мен еңбек қабілеттілігін қамтамасыз етуге бағытталған әлеуметтік-экономикалық, ұйымдастыру, техникалық, гигиеналық және емдеу-алдын алу шаралары

Жоғарыда аталған мақсатты орындау үшін төмендегідей міндеттер қойылады:

а) қауіптілікті, оның сандық сипаттамасын анықтау;

б) шығыс пен кірісті салыстыра отырып қауіптен қорғайтын қорғаныс құралдары мен әдістерін жасақтау;

в) кері әсерлерін жою.

Пәнді оқып үйрену объектісі – адамның мекендеу ортасы мен жағдайы.

Зерттеу тақырыбы – қауіпсіздік тұрғысынан алып қарағандағы адамның физиологиялық және психологиялық мүмкіндіктері, қауіпсіз жағдайларды қалыптастыру.

• 
  Пәнді оқу нәтижесінде студент:
  

• 
  өндірістегі еңбек қорғаудың теориялық, заңдылық және нормативті-техникалық негіздерін;
  

• 
  өндірістік аварияларды болжау әдістерін және олардың салдарын жоюды меңгеруі керек;
  

• 
  өндірістік авариялар мен төтенше жағдайлардың өрбу үрдістерін және олардың алдын алу шараларын;
  

• 
  мүмкін болар авариялық жағдайлар және басқа да техникалық есептерді жүргізу жолдары;
  

- еңбек қорғаудың теориялық, заңдылық және нормативті-техникалық негіздеріне байланысты сұрақтарды шешуде;

- өндірістегі еңбек қорғауды ұйымдастыру және қауіпсіздікті қамтамасыз ету сұрақтарын шешуге;

- өндірістің қауіпті, зиянды факторларынан еңбеккерлерді қорғаудың ұжымдық және жеке жабдықтарын таңдауда және техникалық қорғау құралдарын қолдана білуде;

- өндірістік жарақаттану және кәсіби аурудың алдын алу сұрақтарын ше-шуде;

• 
  еңбек қорғау шараларын жоспарлау сұрақтарынан.
  

Студенттердің аралық бақылаудағы үлгерімі олардың аудиториялық және аудиториядан тыс оқылатын оқу пәннің тақырыптарына байланысты бағаланады. Аралық бақылаудың бағасы аудиториялық сабақтар кезінде жиналған ағымдық бақылаудан (рейтинг бағасы) және аралық бақылаудың (аудиториядан тыс) бағалары қосылады.

Академиялық период бойына әр орындалған тапсырмаға 100 балл шкаласы бойынша студенттердің оқу жетістіктерінің ағымдық бақылау үлгерімдері (ағымдық сабақтардағы жауап, үй тапсырмасын тапсыру, студенттің өзіндік жұмысы) (әрі қарай - СӨЖ), ағымдық бақылау және ағымдық бақылау үлгерімінің соңғы қорытынды нәтижесі барлық бағаның орташа арифметикалық көрсеткіші бойынша есептелінеді.

Дисконт:

2. Тапсырманы орындамау – (-10 балл)

3. Сабақта тәртіпсіз отыру – (-5 балл)

4. Ұялы телефонды қолдану - (- 20 балл)

Бонус:

1. Сабақта белсенді жұмыс атқару – 10 балл

2. Жұмыстың уақытынан бұрын тапсырылуы – 10 балл

3. Сабақта сұрақтар қойып, сабаққа қытынасып отыру – 10 балл

1. 
   Сабақ жібермеу;
   
2. 
   Жіберілген сабақтарды оқытушы бекіткен уақытта тапсыру.
   
3. 
   Сабаққа кешікпеу.
   
4. 
   Ұялы телефондарды сөндіру
   

6. Оқу процесіне белсенді қатысу.

7. Үй тапсырмасын жауапкершілікпен орындау.

8. Сабақта кері байланысты конструктивті ұстау.

1. Пәннің мақсаты, міндеттері.

2. Еңбекті қорғаудың даму тарихы.
№ 2 Тақырып: «Адам-машина-өндірістік орта» жүйесі

Мақсаты: «Адам-машина-өндірістік орта» жүйесін талқылау.

Сабақ мазмұны:

1. Қауіптіліктер. Қауіптіліктер жіктелімі.

2. Өндірістік ортаның зиянды факторлары және олардың адамға әсері.

3. Жұмыстың ауырлық және зияндылық бойынша жіктелімі

4. Өндірістік қауіпсіздік теориясының негіздері

5. «Адам-машина-өндірістік орта» жүйесіндегі проблемалар.

1. Кәсіпкерлік қызмет субъектілерінің ұғымы. Жеке тұлға кәсіпкерлік құқық субъектісі

1. Еңбек қауіпсіздігі стандарттарының жүйесі (ЕҚСЖ).

2. Басқару органдарының негізгі қызметтері мен міндеттері.

3. Кәсіпорында еңбек қорғау жағдайын бақылау және қадағалау қызметін ұйымдастыру.
№4 Тақырып: Еңбек қауіпсіздігіне оқыту және жарақаттанушылық

Мақсаты: Еңбек қауіпсіздігіне оқыту және жарақаттанушылық проблемаларға сипаттама беру

Сабақ мазмұны:

1. Еңбек етудің қауіпсіз тәсілдеріне үйрету.

2. Жазатайым оқиғаларды тергеу және есепке алу.

3. Өндірістік жарақаттанушылық пен кәсіби ауруларды талдау әдістері және

есеп беру.
№ 5 Тақырып: Өндірістік ортаның метеорологиялық жағдайлары

Мақсаты: Өндірістік ортаның метеорологиялық жағдайларын білу

Сабақ мазмұны:

1.Өндіріс пен кәсіпорындардың санитарлық жіктелімі.

2. Жұмыс орындарының микроклиматы және олардың параметрлері.

3. Метеорологиялық факторлардың адам ағзасына және еңбек қауіпсіздігіне

әсері.

4. Еңбектің нормативтік метеорологиялық жағдайларын жасау тәсілдері.

1. Зиянды заттардың қауіптілігі кластары, адам ағзасына әсері

2. Зиянды заттардан қорғау құралдары мен тәсілдері.

№ 7 Тақырып: Өндірістік жайларды желдету

1. Желдету түрлері. Желдету жүйелеріне қойылатын санитарлық-гигиеналық

талаптар

2. Қажетті ауа алмасуды анықтау

3. Ауаны кондиционирлеу

4. Желдету жүйесінің өнімділігін бақылау

5. Өндірістік үй-жайларды жылыту

жазбаша, жаппай, жеке тұратын студенттерге білімін нығайту үшін сұрақтар қолдану.

1. Өндірістік жарықтандыруға қойылатын жалпы талаптар.

2. Өндірістік жарықтандырудың түрлері.

3. Табиғи жарықтандыру, оны мөлшерлеу және есептеу

1. Жасанды жарықтандыру, оның түрлері және жобалау.

2. Жарықтандырғыш құралдар және олардың жіктелімі.

3. Жасанды жарықтандыруды есептеу әдістері және оны мөлшерлеу.

4. Жарықтандырудың гигиеналық нормалары.
№ 10 Тақырып: Өндірістік шу және діріл

Мақсаты: Өндірістік шу және дірілді қарастыру.

Сабақ мазмұны:

1.Өндірістік шу мен дірілдің адам ағзасына зиянды әсер етуі.

2. Шудың, дірілдің сипаттамалары.

3. Шу мен дірілдің деңгейлерін нормалау және бақылау.

4. Шу мен дірілдің зиянды әсерден қорғау шаралары.

5. Діріл мен шуды өлшеуге арналған аспаптар. Жеке қорғау құралдары.

1.Электр тогының адамға әсер етуі.

2. Адамның әртүрлі электр желілерінде электр тогымен зақымдану жағдай-

ларын талдау.

3. Электр қауіпсіздігі бойынша жайларды жіктеу.

4. Электр қауіпсіздігін қамтамасыз ету. Қорғаныстық жерлендіру, нөлдік сымға

қосу, токтан ажырату.

5. Электр қорғаныс құралдары және сақтандыру құрылғылары.

1. Кәсіпорын басшылары мен мамандардың өрт қауіпсіздігін қамтамасыз етудегі міндеттері.

2. Жану процесі туралы жалпы түсінік. Өрт пен жарылыс, оның себептері мен жіктелуі.

3. Жанғыш заттар. Заттардың өрт және жарылыс қауіптілігі, оның көрсеткіштері.

4. Өндіріс, ғимараттар мен қондырғылардың өрт және жарылыс қауіптілігі бойынша жіктелуі.
№ 13 Тақырып: Өрт қарсы қорғаныс жүйесі

Мақсаты: Өрт қарсы қорғаныс жүйесінің түрлері

Сабақ мазмұны:

1. Өртке қарсы қорғаныс жүйелері.

2. Өртті сөндіру. Өрт сөндіру тәсілдері және отсөндіруші заттар.

3. Өрт сөндіру құралдары мен техникасы.

4. Өртке қарсы сумен жабдықтау және оны есептеу.

5. Өрттік байланыс және дабыл қағу.

1. Компьютердің адамға әсер етуі

2. Бейнетерминал (БТ) және дербес электронды-есептеуіш машинамен (ДЭЕМ)

жұмыс кезіндегі қауіпсіздік талаптары

3. Электр және өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ету

4. Электромагниттік сәулеленуден қорғану

5. Компьютерлік жұмыс орындарын ұйымдастыруға қойылатын талаптар
№ 15 Тақырып: Жұмыс орындарын еңбек жағдайлары бойынша аттестаттау

Мақсаты: Жұмыс орындарын еңбек жағдайлары бойынша аттестаттауға сипаттама беру.

Сабақ мазмұны:

1. Жұмыс орындарын еңбек шарттары бойынша аттестаттау жүргізу ережелері

2. Аттестаттау мақсаттары мен міндеттері

3. Аттестацияға дайындық және оны өткізу тәртібі

4. Еңбек шарттарын жиынтық бағалау

5. Аттестаттау нәтижелерін рәсімдеу тәртібі

9. 
   Пән бойынша тапсырмаларды орындау және тапсыру кестесі
   

Тіркеу бөлімінде қорытынды бағаларды есептеу кезінде 0,6; 0,4: коэффициенттері қолданылады.

ҚБғ =	РБ1 (100) + РБ2 (100)	х 0,6 + ҚБ (100) х 0,4
	2

РБ 2 – 2-ші рейтингті бақылау;

ҚБ – қорытынды бақылау;

ҚБғ – барлық баға.

1. Пәннің мақсаты, міндеттері.

2. Еңбекті қорғаудың даму тарихы.

3.Еңбекті қорғаудың маңызы

1. 
   Адамның психофизиологиялық мүмкіндіктері. Қол және ой еңбегі.
   
2. 
   Еңбектің ауырлығы және қарқындылығы. Адамның психофизиологиялық ерекшеліктері және оның еңбек қауіпсіздігіне әсері.
   
3. 
   Еңбек қауіпсіздігінің еңбек гигиенасымен, еңбекті ғылыми ұйымдастырумен, еңбек психологиясымен, эргономикамен және басқа да ғылымдармен байланысын кестелеу.
   

1. 
   Еңбек қауіпсіздігінің стандарттар жүйесі.
   
2. 
   Салалық стандарт, кәсіпорын стандарты, нормалар, ережелер, еңбек қауіпсіздігі жөніндегі нұсқаулар
   

1. 
   Кәсіби ауруларды талдау әдістері
   
2. 
   Жастар және әйелдер еңбегі
   

1. 
   Метеорологиялық жағдай параметрлері, нормалары, оларды бағалау әдістері.
   
2. 
   Микроклимат параметрлерін нормаға келтіру жолдары.
   

1. Зиянды заттардың қауіптілігі кластары, адам ағзасына әсері

2. Зиянды заттардан қорғау құралдары мен тәсілдері.
Тақырыбы №7: Өндірістік жайларды желдету

Мақсаты: Өндірістік жайларды желдетуге сипаттама беру.

Сабақтың мазмұны - берілген тақырыптар бойынша презентация дайындау:

1. 
   Желдету түрлері
   
2. 
   Атмосфераға қатысты әлемдік проблемалар
   

1. 
   Өндірістік жарық және оны нормаға келтіру.
   
2. 
   Жарықтың және жұмыс орнының ішкі бояуы түсінің адамның жұмыс қабілеттілігіне және денсаулығына әсері.
   
3. 
   Өндірістік жарық түрлері(табиғи және жасанды) және оларға қойылатын негізгі талаптар.
   
4. 
   Жарықты нормаға келтіру, бағалайтын тәсілдер мен құралдар.
   

1. Жасанды жарықтандыру, оның түрлері және жобалау.

2. Жарықтандырғыш құралдар және олардың жіктелімі.

3. Жасанды жарықтандыруды есептеу әдістері және оны мөлшерлеу.

4. Жарықтандырудың гигиеналық нормалары.
Тақырыбы №10: Өндірістік шу және діріл

Мақсаты: Өндірістік шу және дірілді қарастыру.

Сабақтың мазмұны - ^{әдебиеттермен жұмыстана отырып мынандай тақырыптар бойынша жазбаша түрде толық жауап беру:}

1. 
   Өндірістік шуыл, ультрадыбыс, инфрадыбыстың адам организміне әсері.
   
2. 
   Шуылдың шекті деңгейі. Бағалаудың тәсілдері мен құралдары.
   

1.Электр тогының адамға әсер етуі.

2. Адамның әртүрлі электр желілерінде электр тогымен зақымдану жағдай-

ларын талдау.

3. Электр қауіпсіздігі бойынша жайларды жіктеу.

4. Электр қауіпсіздігін қамтамасыз ету. Қорғаныстық жерлендіру, нөлдік сымға

қосу, токтан ажырату.

5. Электр қорғаныс құралдары және сақтандыру құрылғылары.

1. 
   Өрт қаупіне байланысты халық шаруашылығы обьектілерінің сипаттамалары және жалпы мағлұмат.
   
2. 
   Ауыл шаруашылығындағы және тұрмыстағы өрттің негізгі себептері. Өрттен келетін экономикалық шығын.
   
3. 
   Өрт және жарылу қаупіне байланысты өндіріс,зат және материал түрлері. Өрттен сақтану. Ауыл шаруашылығы үйлері мен ғимараттарының өртке төзімділігі.
   

1. 
   Өртке қарсы қорғаныс жүйелері.
   
2. 
   Өртті сөндіру. Өрт сөндіру тәсілдері және отсөндіруші заттар.
   
3. 
   Өрт сөндіру құралдары мен техникасы.
   
4. 
   Өртке қарсы сумен жабдықтау және оны есептеу.
   
5. 
   Өрттік байланыс және дабыл қағу.
   

1. Компьютердің адамға әсер етуі

2. Бейнетерминал (БТ) және дербес электронды-есептеуіш машинамен (ДЭЕМ)

жұмыс кезіндегі қауіпсіздік талаптары

1. Жұмыс орындарын еңбек шарттары бойынша аттестаттау жүргізу ере-желері

2. Аттестаттау мақсаттары мен міндеттері

3. Аттестацияға дайындық және оны өткізу тәртібі

4. Еңбек шарттарын жиынтық бағалау

5. Аттестаттау нәтижелерін рәсімдеу тәртібі

1. 
   ҚР Еңбек кодексі. – Алматы: «Юрист» баспасы, 2015.
   
2. 
   Хакімжанов Т.Е. Еңбек қорғау. – Алматы, 2010.
   
3. 
   Әбдіров А. Қауіпсіздік техникасы. – Астана: Фолиант, 2010.
   
4. 
   Жаданов Н., Құдайбергенов Н.А. Еңбек қорғау. – Астана: Фолиант, 2011.
   
5. 
   Байтоқаев Ө.Б. Еңбек қорғау бойынша практикум. – Алматы, 2012
   
6. 
   Беляков Г.И. Безопасность жизнедеятельности на производстве. Охрана труда.
   

7. 
   Зотов Б.И., Курдюмов В.И. Безопасность жизнедеятельности на производстве. –
   

8. 
   Раздорожный А.А. Охрана труда и производственная безопасность. – М.:
   
9. 
   Издательство «Экзамен, 2011.
   
10. 
    Бурлак Г.Н. Безопасность работ на компьютере. Учеб. пособие. - М.: Финансы и
    
11. 
    статистика. 2010
    
12. 
    Зотов Б.И., Курдюмов В.И. Проектирование и расчет средств обеспечения
    
13. 
    безопасности. – М.:КолосС, 2012.
    
14. 
    Хван Т.А., Хван П.А. Безопасность жизнедеятельности. Практикум. – Ростов
    

15. 
    Кукин П. П. Безопасность жизнедеятельности. Безопасность технологических процессов и производств (Охрана труда): Учеб. пособ-3-е изд., испр.-М.: Высш. школа, 2010.-319 с.
    
16. 
    Кукин П. П., Лапин В. Л., Подгорных Е. А. и др., Безопасность технологических процессов и производств "Охрана труда":Учеб.пособие для студ. вузов. - М. : Высшая школа,2011.-318 с.
    
17. 
    Под ред. Арустамова Э. А.Безопасность жизнедеятельности: Учеб. -2-е изд., перераб. и доп.-М.: ИД "Дашков и К", 2012.-678 с.
    
18. 
    Под ред. Марининой Л. К. Безопасность труда в химической промышленности: Учеб. пособ. -М.: Академия, 2010.-528 с.
    
19. 
    Беляков Г. И. Безопасность жизнедеятельности на производстве (охрана труда): Учеб.
    
20. 
    для вузов. -СПб.: Лань, 2010.- 512 с.
    
21. 
    Буралев Ю. В., Павлова Е. И. Безопасность жизнедеятельности на транспорте:Учебник по спец."Менеджмент".-М.: Транспорт,2011.-200 с.
    
22. 
    Зотов Б. И., Курдюмов В. И. Безопасность жизнедеятельности на производстве: Учебник.-2-е изд., перераб. и доп.-М.: Колос, 2011. – 432 с.
    
23. 
    Зотов Б. И. Безопасность жизнедеятельности на производстве: Учебник.-М.: Колос,
    

24. 
    Зотов Б. И., Курдюмов В. И. Безопасность жизнедеятельности на производстве: Учеб. -2-е изд., перераб. и доп.-М.: КолосС, 2010.- 432 с.
    
25. 
    Молчанов Е. А. Исследование производственных вибраций: Руководство к лабораторной работе по курсу "Охрана труда" для студентов всех специальностей. –Уральск.: РИО, 2011.-15с.
    
26. 
    Скала В. И. Охрана труда и техника безопасности в практической деятельности субъектов Республики Казахстан.-А.: LEM, 2010.-276 с.
    
27. 
    Фролов А. В.,Бакаева Т.Н. Безопасность жизнедеятельности. Охрана труда: Учеб. пособ. для вузов. - Р-н-Д.: Феникс, 2011.-736 с.
    
28. 
    Шкрабак В. С. и др., Безопасность жизнедеятельности в сельскохозяйственном производстве: Учебник.-М.: Колос,С, 2010.-512 с.