Бүгінгі санда: Телеарналар жат атауға неге жармасып жүр?
АНА ТІЛІ Қытай халқы қай кезде
жүктеу/скачать 16,59 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Сон дықтан терезе перделері мен ыдыстарға, тіпті к йлек- к ншекке дейін бұл жәндіктің суреттерін салып тастаса ар
- Айдаһар бейнесінің құдіреті
- – Шығыс Қазақстан ңірі зінің бай тарихымен белгілі аймақ. ңірлеріңізде қандай ескерткіштер бар
- Біздің заманымыздан бір- неше ғасыр бұрын Бағзы Греция мен оны жаулап алған Римде қазір «Ежелгі дәуір нері» деп
- Жаңа Зеландияның теңіз дең гейінен 1200-2000 метр биік тегі тау шатқалдарында з геше б лек «жастықтар» седі. Олар бір жерге жинақта лып
- Кейбір тарихшы-ғалым- д а р д ы ң п а й ы м д а у ы н ш а , газеттің шығу тарихы теңіз сая хатшысы Христофор Ко
- Ежелгі дәуір өнері Қойға ұқсас гүлдер Газет қай кезден бастау алған
- Ескерткіштер тарихи-мәдени байлығымыз, өзіндік мәдениет құндылықтары мен дәстүрлерді қорғау және
- –Облыстың археологияны дамыту бағдарламасы аясында археологиялық нысандарда жүргізіліп жатқан зерттеу жұмыстарының биылғы жаңалықтары
- – ңгімеңізге рақмет! ңгімелескен Ақбота ИСЛ МБЕК
- – Ең әуелі, мекеменің мақсаты мен маңызы туралы айта кетсеңіз.
- – Жуықта Берел, Шілікті, Аблай- к и т , Қ ы р ы қ ү ң г і р қ о р ы м д а р ы н д а археологиялық зерттеу жұмыстары
- АНА ТІЛІ
- Жұмабек КЕНЖАЛИН
АНА ТІЛІ Қытай халқы қай кезде болсын инелікке аса құр- метпен қараған. Оның су- реті байлықты бейнелеген. Сон дықтан терезе перделері мен ыдыстарға, тіпті к йлек- к ншекке дейін бұл жәндіктің суреттерін салып тастаса ар- тық ете қоймайды деп санаған. И н е л і к б е й н е с і б а р әшекейлер мен алқаларды, шаш қыстырғыштарды тағып жүргенді әдетке айналдырған. Үйге ырыс кіргізуде бақалар мен құрбақалардың орны ерекше. Сондықтан оларды лтіруге болмайды. Қытай халқының бір аңызында, үш табанды құрбақа қатал әрі сараң болғаны айтылады. Сол үшін Құдай оны қатты жазаласа керек. Содан бері үш табанды құрбақа адамдарға қайырымдылықпен қарап, табыс әкелетін болған. Айдаһар бейнесі де табыс келтіреді деген ұғым бар. йткені аңыздарға ол үнемі қазынаны қарауылдауымен белгілі. Сонымен бірге бұл жануардың жыртқыш екені есіңізде болсын. Сондықтан сіз жомарттық танумен бірге батыл да болуға тиіссіз. Егер айдаһар бейнесі үйіңізде емес, жұмыс б лмеңізге қойылған болса, отыратын орныңызды үнемі таза ұстауға тиіссіз. Сонда жағымсыз энергиядан арылып отырасыз. АТАМЕКЕН Елеке сазы Қ Қ
ұрақ көрпе Қ Қ ұрақ көрпе ұрақ көрпе зірлеген Нұрлан ҚҰМАР Алып та бір жығасың, Шалып та бір жығасың. Қажымұқан атаңдай Чемпион боп шығасың. Қыш құмыраға қыша майын құйшы, Қыша майын қыш құмыраға құйшы. ((Күрек)
ЖАСЫРДЫМ ЖҰМБАҚ ҚАЙТАЛАП КӨРІҢІЗ Айдаһар бейнесінің құдіреті ҚЫР-СЫРЫ МОЛ ДҮНИЕ кеме қазіргі заман мәдениет орта- сын қалыптастыруға ықпал жасай- тын, танылмаған және жаңа тарих пен мәдениет ескерткіштерін анықтап олардың архитектуралық-к ркемдік ерекшеліктерін және бүгінгі таңдағы жағдайын айқындап, қорғауға алуды қамтамасыз етеді. Тарихи-мәдени мұраны қорғау ж ніндегі Шығыс Қазақстан облыстық мекемесі об- лыс аумағындағы тарихи-мәдени мұралардың рухани аясын дамы- тып, оларды зерттеп және тиімді қолданылуын қадағалайтын меке- ме. Сондай-ақ, жаңадан тарих және мәдениет ескерткіштерін анықтап ғана қоймай, оларды ж ндеу және қалпына келтіру ж ніндегі заңнамалардың сақталуын қамтамасыз етеді. Сонымен бірге біздің тағы бір м а қ с а т ы м ы з – е с к е р т к і ш - терді, тарихи мұрамызды к п ш і л і к к е , ә с і р е с е ж а с ұ р п а қ қ а д ә р і п т е у . С е б е б і халықты ақ параттандыру ісі – елімізде бірыңғай мәдени кеңістікті қалыптастыратын, а д а м д а р д ы ң м ә д е н и деңгейін сіріп, халық қ а з ы н а с ы н с а қ - таудағы олардың р лін айшықтайтын, жауап- кер шілігін сезіндіретін шара. Осындай қадамдар арқылы біз тарихи-мәдени мұра ескерткіштерін тонау- шылардан сақтап, болашақ ұ р п а қ қ а а м а н а т т а п , қ а д і р і н қашырмай жеткізе аламыз.
– Ш ы ғ ы с Қ а з а қ с т а н о б л ы с ы аумағында 623 тарих және мәдениет е с к е р т к і ш т е р і б а р , о н ы ң і ш і н д е 16-ы мемлекеттік маңызға, ал 607-і жергілікті маңызға ие ескерткіштер. Алтай аумағының б лігі болып табылатын Шығыс Қазақстан об- лысы жалпыадамзаттық ркениетті бейнелейтін түрлі тарихи оқиғаларға, ескерткіштерге те бай. Алтай және қазіргі Шығыс Қазақстан аумағы тек сауда-экономикалық, қаржы, мәдениет орталығы болып қана қоймай, сонымен қатар қазақ елінің құрамына енген түрлі түркі тайпаларының қағанаттары пайда болған жер. Мәдениаралық, қоғамдық- э к о н о м и к а л ы қ б а й л а н ы с т а р д ы ң негізінде дәл біздің ңірде к нетүркі жа зулары (руна, ұйғыр жазулары) пай- да болған. Осы жазулармен жазылған ата-бабамыздың тарихын баяндайтын к п теген к нетүркілік ескерткіштер бар.
Тағы бір айта кетерлігі, 2011 жылы аяқталған «Мәдени мұра» мемлекеттік бағдарлама сының маңызы зор болды. Бұл бағдарлама зінің ауқымдылығымен бірегей, яғни тек қазақ стандықтардың ғана емес, жал- пы адамзаттың мәдени және рухани дамуына үлес қосты. Бағдарламаның жүзеге асуына отандық және шетелдік білім беру, мәдениет саласындағы ғалымдар жұмылдырылды. Бағдарлама аясында жүргізілген кең ауқымды археологиялық зерттеулердің нәти- жесінде ел тарихының жаңа парақ- тары ашылды. Шығыс Қазақстан об лысындағы Шілікті мен Берел Біздің заманымыздан бір- неше ғасыр бұрын Бағзы Греция мен оны жаулап алған Римде қазір «Ежелгі дәуір нері» деп ата латын сан алуан к ркем нер түрлері ерекше к ркейіп скен. Греция мемлекетінің ал- ғаш пайда болған кезеңі нен Рим мемлекеті құлаған біздің заманымыздың V ғасырына дейін мың жарым жылдық кезең Ежелгі дәуір деп аталады. Ежелгі дәуір нері мір қуанышына, адамның ұлылығы мен сұлулығына сенімге толы. Мұндай нерді тек азат адамдар тудыра алатын- ды. Олар тән сұлулығы мен жан сұлулығы жарасқан жан-жақты жетілген кейіпкердің бейнесін жасауды мұрат тұтты. Жаңа Зеландияның теңіз дең гейінен 1200-2000 метр биік тегі тау шатқалдарында з геше б лек «жастықтар» седі. Олар бір жерге жинақта лып шыққан күптеген гүл шо ғыр ларынан түзілген. Биіктігі 0,5 метрге жететін шар тәріздес бұл гүлдер алыстан ағарып к зге түседі. Кейде тіпті оларды қойшылар анық айыра алмай отарынан б лініп кеткен қойға ұқсатып, биік тау беткейлеріне тырмыса шығатын к рінеді. Перу жерінде азорка деген сімдік седі. Оның ені бір метр, биіктігі 40 сантиметрге жетіп, к рінісі жас тыққа ұқсап тұрады. Сансыз сімдіктерден түзілген бұл «жастықтар» тас тәріздес қап-қатты. Оның үстіне із түсірмей шығып тұруға болады. Бұл сімдіктердің кейбірі 100 жастан да асып кеткен. Кейбір тарихшы-ғалым- д а р д ы ң п а й ы м д а у ы н ш а , газеттің шығу тарихы теңіз сая хатшысы Христофор Ко- лумб тың Испания пат ша сына жазған хатынан бастау алады. Газетте Колумб Америка- ның ашылуы туралы жаз- ған. Арада 40 жыл т кенде Италияда «газета» (итальян- ша «gassetta») деген с з пайда болады. Жаңалықтар «газета» деп аталған. Ал немістің «Цайтунг» (немісше «Zeitung») деген с зіндегі Zeit – уақыт, яғни «соңғы жаңалықтар дегенді білдіреді. Мадридте газет қолорамал болып та шығыпты. Қолорамалдағы жаңалықтарды оқып болған соң, испандықтар оны субұрқаққа шайып (Мадридте әр аттап басқан сайын субұрқақ кездеседі), күнге кептіріп, жүре беретін болған. Мұндай қол орамал газеттер Парижде де к п кездескен. Парижде газеттер тәтті вафли болып та пісірілген. Кейін оқырмандарын к бейту үшін әркімнің қызығушылығына қарай да газет шыға бастады. ХІХ ғасырдың аяғына қарай АҚШ-та бақытсыз жандарға, бауыры ауыратындарға, байлар мен қайыршыларға арналған басылымдар жарық к ріпті. Англияда, мысалы, әлі күнге дейін мысық асырайтындардың газеті бар екен.
СІЗ БІЛЕСІЗ БЕ? ӨСІМДІКТЕР ӘЛЕМІ АРТЫҚ БОЛМАС БІЛГЕНІҢ Ескерткіштер тарихи-мәдени байлығымыз, өзіндік мәдениет құндылықтары мен дәстүрлерді қорғау және молайту арқылы ұрпақ сабақтастығын байланыстырушы жол іспеттес. «Халықтың өткені болмай, болашағы болмайды» деп Елбасымыз өзінің Жолдауында бірнеше рет атап өткен болатын. Тарихи ескерткіштерімізді қорғау, оларға қамқорлық таныту әрбір азаматтың парызы ғой. Ал еліміздің шығыс өңірінің қорғандары мен ескерткіштері туралы сөз еткенде ең әуелі Берел, Шілікті қорымдары аузымызға түседі. Әлбетте, археология Шығыс өңірінің бойтұмары деп бекер айтылмаса керек. Жуырда Шығыс Қазақстан облысында болған сапа- ры аясында «Тарихи – мәдени мұраны қорғау жөніндегі Шығыс Қазақстан облыстық мекемесінде» болып, ескерткіштерді қорғау, сақтау және дәріптеу хақында атқарылып жатқан жұмыстармен таныс болдық. Мекеме директоры Талғат СҮЛЕЙМЕНОВПЕН әңгімелесудің сәті түсті. соңды кездеспеген болатын. Обаның үстіңгі б лігінде қолы мен аяғы байланған әйел мүрдесі, одан 70 сан- тиметрдей т менде ерінің жерленгені анықталды. Бұл да зерттеуді қажет ететін тың жаңалықтың бірі. Аблайкит қамал-ғибадатханасы зерттеу жобасының жетекшісі тарих ғылымының докторы, профессор, А.Х.Марғұлан атындағы археология институтының бас ғылыми қызметкері Карл Байпақов. Ортағасырлық Аблайкит қамал- ғибадатханасы Шығыс Қазақстанда болашақта экологиялық туризмді да- мытатын маңызды аймақ. Қазақстан аумағында тибеттік буддизмнің тара- лу тарихынан сыр шертер Аблайкит ғибадатханасы 1654 жылы салынған. Жалпы, Шығыс Қазақстанда жоңғар дәуірімен мерзімделетін ескерткіштер к п. Ал бұл ескерткіш XVI ғасырға жататын құнды жәдігер. Ғибадатхана ішінен 350 жыл бойы жатқан, ескі моңғол тілінде жазылған қайың қабығы, мүсіндер және тағы да басқа қола ескерткіштер табылған болатын. Қырықүңгір, Қырық оба және Елеке сазы қорымдары жобасының жетекшілері тарих ғылымының кан- д и д а т ы , Л . Н . Г у м и л е в а т ы н д а ғ ы Еуразиялық ұлтық университеті а р х е о л о г и я к а ф е д р а с ы н ы ң м е ң - герушісі Ұлан Үмітқалиев пен әл- Ф а р а б и а т ы н д а ғ ы Қ а з а қ ұ л т т ы қ университетінің бас ғылыми қыз- меткері Ерден Оралбай. Елеке сазы ескерткіштері бұрын археология лық тұрғыдан ешқашан зерттелмеген. Алғаш рет қазба жұмыстары жүргізіліп, ғылыми айналымға енгізіліп отыр. Елеке сазы жайлауын «Патшалар алқабы» деп айтуға толық негіз бар. Бұл жерде 7 қорым, 300-ден аса қорған бар. Ең үлкен қорғанның диаметрі 120 метр, биіктігі 5 метр шамасында. Осы қорғанның қасында диаметрі 100 метр тағы бір қорған бар. р қорымдағы қорғандардың орналасуы да, қорғандардың сыртқы пішіндері де әртүрлі. Бұл жерде ерте темір дәуірінің ерте кезеңінен бастап к не түркі кезеңіне дейінгі ескерткіштердің бірегей, ақсүйектік түрлері орналасқан. Бұл қорымдар қола дәуіріне және алғашқы тас ғасырына тиесілі құнды ескерткіштер. Ежелгі Қазақстан та- рихын зерделеуде сақ дәуірінің басты құрамдас б лігі іспеттес. Сондықтан бағдарлама шеңберінде әлі де зерттеу жұмыстары жүргізілмек. –Облыстың археологияны дамыту бағдарламасы аясында археологиялық нысандарда жүргізіліп жатқан зерттеу жұмыстарының биылғы жаңалықтары қандай? – Биылғы жаңалықтардың ішіндегі тұщым дысы – Берел қорымындағы обаның үстіне шыныдан саркофагтың салынуы. Саркофаг бағасыз археоло- гия лық жәдігерлерді сақтап қана қоймай, Қатонқарағай ауданының ту- ристік кластерін кеңейтуде маңызы зор. Сондай-ақ, Тарбағатай ауданы аума- ғында Елеке сазы қорымынан табыл ған жәдігерлер зерттеушілер тарапы нан те үлкен қызығушылық туғызып отыр. Археологиялық зерттеу жұмысының барысы хақында «К не дәуір мұралары» атты үш тілде деректі фильм түсірілді. Бүгіндері бұл фильм облыстың тарихи құндылықтарын дәріптеудің ең ұтымды тетігіне айналды. Осы жылдың қыркүйек айында скемен қаласындағы металлург- тердің Мәдениет сарайында «Алтай – түркі әлемінің алтын бесігі» атты халықаралық ғылыми-тәжірибелік кон ференциясы ткізілді. Конфе- ренция аясында Металлургтер мәде- ниет сарайы алдында киіз үй лерге қ о й ы л ғ а н Ш ы ғ ы с Қ а з а қ с т а н д а жүр гізілген археологиялық қазба жұмыстар нәтижесінде табылған құнды жәдігерлер к рмесі ұйымдастырылды. Қорытындысы бойынша археология, түркология, алтайтану және лке тари- хы бойынша жинақ жарық к рді. скемен қаласындағы Шығыс Қазақстан облыстық тарихи- лкетану мұражайында «Ата-баба мұрасы» э к с п о з и ц и я с ы ж ұ м ы с і с т е у д е . Биыл мұражайға осы уақытқа дейін және биылғы зерттеу жұмыстары нәтижесінде табылған ұзын саны 3000-нан астам артефактілер осы топ- таманы толықтырып, мұражай қорына берілді. Жалпы қабылданған бағдарлама археологияның маңызды бағыттарын дамытуға және ежелгі, ортағасырлық т а р и х п е н м ә д е н и е т т і т е р е ң і р е к білуге жол ашатыны с зсіз. Алдағы уақытта Шығыс Қазақстан облысында археологиялық зерттеулер жүргізуге негіз болып, туристік кластерін дамы- татыны анық. А л ғ а ш қ ы к е з е ң д е а т қ а р ы л ғ а н жұмыстар нәтижелі болды. Бұл жұмыс- тар з кезегінде ел Тәуелсізді гінің 25 жылдығымен тұспа-тұс келіп отырғаны да қуанышты жайт.
АЛМАТЫ – СКЕМЕН – АЛМАТЫ Берел қорғаны Берел қорғаны 2 0 1 8 ж ы л д а р д а ғ ы Ш ы - ғ ы с Қ а з а қ с т а н о б л ы - сында археология сала- сында ғылыми-зерт теу ж ұ м ы с т а р ы н д а м ы т у бағдарламасы» қабыл- д а н ғ а н б о л а т ы н . О с ы б а ғ д а р л а м а а я с ы н д а 4 кезеңге б лініп 3 жылға а р н а л ғ а н ж ұ м ы с ж о с п а р ы бекітілді. Бағдарламаның негізгі мақсаты – ңір дің туристік бағытын дамыту үшін мәдени брендін қа лып- тас тыру, лемдік ЮНЕСКО қорын толықтыру. М ә д е н и е т , м ұ р а ғ а т т а р және құжаттама басқар- ма сының бастамасы- мен құрамында Зей- нолла Самашев, Карл Б а й п а қ о в , б д е ш Т л е у б а е в с ы н д ы археологтар бар ар- н а й ы ж ұ м ы с т о б ы қ ұ р ы л д ы . С о н ы м е н бірге зерттеу жұмыстарына Ұлыбритания, АҚШ, Ита- лия, Бельгия, Венгрия, Польша, Жа- пония, Түркия, Қытай, Қырғызстан және Ресей мемлекеттерінің белгілі ғалымдары да қатысты. Бұл жобаның тағы бір жетістігі, археологиялық қазба жұмыстарына студенттер де қатысып, үлкен тәжірибе жинақтады. Барлығы 5 археологиялық ны- с а н : К а т о н қ а р а ғ а й д а ғ ы Б е р е л қорғандарында, Зайсандағы Шілікті о б а л а р ы н д а , Ұ л а н а у д а н ы н д а ғ ы Аблайкит қамал-ғибадатханасында, А б а й а у д а н ы н д а ғ ы Қ ы р ы қ ү ң г і р ескерткішінде, Тарбағатайдағы Елеке сазында қазба жұмыстары жүргізілді. Зерттеу нәтижесі бойынша қола, темір дәуірлеріне және ортағасырларға тиісті құнды жәдігерлер анықталды. Қорғандарда атпен бірге жерленген адамдардың мүрделері, ат әбзелдері, керамикалық құтылар, қола ыдыстар және т.б. табылды. Берел қорымына тиісті №2 және 19 қорғанындары жобасының жетекшісі тарих ғылымының докторы, профессор, А.Х.Марғұлан атындағы археология институтының бас ғылыми қызметкері Зерттеу нәтижесі Берел даласын мекен еткен халық тоң басқан жерлеу камерасын дайындаудың құпияларын білгенін к рсетті. Сонымен бірге олардың тастан құрылыс нысанда- рын салу нері жерлеу камераларын дайындауға бағытталғаны белгілі бол- ды. Берел қорымы болашақта әлі де зерделеуді қажет етеді. Алтайдағы археологиялық қазба- лар ды екі топқа б ліп қарауға бола- ды. Зейнолла Самашевтің айтуынша, біріншісі, ерте темір дәуіріндегі сақтар кезеңі. Осы кезеңге тиесілі №2 және №19 қорғанға биыл қазба жұмыстары жүргізілді. №2 қорғаннан егде жастағы әйел мүрдесі мен жеті жылқы табылды. Патша жасалған сәукеле қалдықтары табылды. те қызық әрі құнды дүние. Бұл - енді бой жете бастаған жас қыздың мүрдесі. Б е р е л қ о р ы м ы н а н т а б ы л ғ а н жәдігерлер үлгісінің лабораториялық зерттеу жұмыстары қазір шетелдік зерт- теу орталықтарында Токиодағы (Жапо- ния) Ұлттық генетика институты мен Ресей ғылым академиясының Архео- логия және этнография институтының Сібір б лімінде жүргізілуде. Сондай- ақ отандық зерттеу орталықтары А.Х.Марғұлан атындағы археология институтында, Л.Н.Гумилев атындағы Еуразиялық ұлтық университетінде, әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінде жұмыстар жүргізілуде. Шілікті қорымы бойынша жобаның – Ең әуелі, мекеменің мақсаты мен маңызы туралы айта кетсеңіз. – Қазақстан Республикасының мәдениет сала сының басты бағыттары- ның бірі – тарихи-мәдени мұраларды қорғау мәселесі болып табылады. Атал- мыш мәселенің шешімін табу мақса тын- да, Шығыс Қазақстан облысы әкімінің қаулысымен «Тарихи-мәдени мұраны қорғау ж ніндегі Шығыс Қазақстан облыстық мекемесі» коммуналдық мемлекеттік мекемесі құрылды. Ме- қорғандарындағы қазбалар, онда табылған «скиф-сібір аң стиліне» неме- се сақ неріне (б.з.д. V-III ғғ.) жататын алтын бұйымдар әлемге әйгілі болды.
– Б и ы л о б л ы с ә к і м і Д а н и а л Ахметов тың бастамасымен «2016- З е й н о л л а С а м а ш е в . Б е р е л қорымы б.э.д. IV-III ғасырларға жататын тарихи ескерткіш. Бұл ескерткіш к шпенділер тұрмысын айшықтаған тоң басқан жерлеу ка- мераларымен және аң стиліндегі к з тартар әшекелерімен әлемдік т а н ы м а л д ы л ы қ қ а и е б о л д ы . Б ұ л қ о р ы м н а н а т ә б з е л д е р і , әшекейлер, қару, ыдыс-аяқ және тағы да басқа тұрмыстық дүниелер табылды. зды
ж а с б е б і
ру ісі дени
ын, и и у- шақ
а д і р і н 2 б ке а р н а
бекітілд ғ а т т а р ар- -
ына жүргізілді. №2 қорғаннан егде жастағы әйел мүрдесі мен жеті жылқы табылды. Патша жетекшісі тарих ғылымының докторы, әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінің профессоры бдеш Т леубаев. Бұл қорымға қатысты ма- териалдар реннесандық б.э.д. VII-VII ғасырларға жатады. Ежелгі Қазақ- стандағы сақ дәуірінің маңызды кезеңі дәл Шілікті қорымынан бастау ала- тынын айта кету керек. Зерттеудің маңыздылығы да осында. Ғалымдардың алдын ала жаса- ғ а н с а р а п т а м а л ы қ з е р т т е у л е р і н е сүйенсек, реннесандық жеке Шілікті мәдениеті болды деген болжам да бар. Бұл Қазақстан археологиясында үлкен серпіліс болатыны анық. Мұның барлығы аталған жобаның ұлттық және халықаралық деңгейдегі маңызын айшықтайды. Жоба жетекшісі бдеш Т леубаев тың зерттеуіне сүйенсек, Шілікті даласы – Шығыс ңіріндегі сақ ескерткіш терінің ең к не элитарлық ескерткіштері орналасқан жер. Жоба жетекшісі ерте темір дәуіріне жататын 200-ге жуық сақ обалары бар екенін айт- ты. Оның ішінде 50-ге тарта элитарлық немесе патша обалары бар. Еуразия да- ласында дәл Шілікті жазығындағыдай элитарлық обалар тығыз топтасқан аймақ те сирек кездеседі. Жылқымен бірге жерлеу дәстүрі Шіліктіде бұрын- әулетінен шыққандықтан мәртебесіне б а й л а н ы с т ы а д а м м е н б і р г е ж е т і жылқыны қойған. Бірақ қорғандағы алтын бұйымдар тоналған, к п зат- тар табылмады. Патшайымның ал- тынмен әдіптелген киімінің кейбір жұрнақтары ғана сақталыпты. Жүздеген әшекейден тұратын алтын киімінің, кінішке қарай, кейбір б лігі ғана қалған. Сондай-ақ қоладан құйылған айна табылды. Оның сабы жыртқыш аңның бейнесінде жасалған. Қасына кендір дәнін ұнтақтайтын арнайы құрал мен ыдыс қойылған. Патшайым к п ауырған қартаң адамға ұқсайды. Қатты ауырған жан болғандықтан о дүниеге барғанда ем-домына қажет болады деген оймен жанына қойған. Сондай-ақ, бірнеше жылқының ба- сына әшекейлі бетперде кигізілген. Бір аттың басында алтыннан құйған құстың бейнелері шықты. Бұған дейін №10 қорғанда табылған аттың ер- тұрманының әшекейлерінде бірнеше қораз бейнелері бедерленген болатын. №19 қорған да қатты тоналған. Бірақ тонаушылар қабірдегі мүрдені аяғынан сүйреп тартқан кезде бас киімінің бір б лігі орнында қалып қалған екен. Яғни Есік қорғанындағы «Алтын адамның» бас киіміне ұқсас алтыннан Берел қорымы Елеке сазы қорымынан табылған жәдігрелер
12 №46 (1356) 17 – 23 қараша 2016 жыл
АНА ТІЛІ Құрылтайшы және шығарушы: «ҚАЗАҚ ГАЗЕТТЕРI» Жауапкершiлiгi шектеулi серiктестiгi Бас директор – Редакторлар кеңесiнiң төрағасы Жұмабек КЕНЖАЛИН қабылдау бөлмесi 272-87-30 kaz_gazeta@mail.ru www.kazgazeta.kz Бас редактор
Бас редактордың бiрiншi орынбасары
жүктеу/скачать 16,59 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|