°дебиет теориясынан кјп нЅсєалы тест дайындау ѕшiн берiлетiн тапсырмалар



Pdf көрінісі
бет31/68
Дата08.04.2023
өлшемі1,27 Mb.
#80698
түріЛекция
1   ...   27   28   29   30   31   32   33   34   ...   68
Диалектизмдер - белгiлi бiр аймақтарда ғана қолданылатын жергiлiктi 
сӛздер. Орнымен қолданған жағдайда кӛркем шығармаларда бұлар да едәуiр 
қызмет атқарары сӛзсiз. Кейде әдеби тiл жергiлiктi сӛздер арқылы байып 
отыратын жағдайы бар. Мысалы, орыстың гостиница деген сӛзi қонақ үй деп 
аударылып, гостиное деген сӛзiн қалай аударуы мәселесi тiлшi ғалымдар 
арасында едәуiр сӛз болды. Профессор К.Аханов оңтүстiктiң мейманхана 
деген диалектiсiн балама етiп алуды ұсынды. Кӛркем әдебиетке 
диалектизмдер кейiпкерлер тiлiнде кездеседi. Мысалы, М.Әуезов “Ӛскен 
ӛркен” романында, С.Мұқанов “Сырдария” романында Оңтүстiк Қазақстан 
халықтарының 
тiлдiк 
ерекшелiктерiн 
ұтымды 
қолдану 
арқылы 
кейiпкерлерiнiң мiнез-құлқын әдемi аша бiлген.
Идиомалар әдеби шығармаларда жиi ұшырайтын айрықша айшықты 
тiркестер. Егер термин сӛздер бiр тiлден бiр тiлге оп-оңай кӛше салатын 
болса, идиомаларды ӛзге тiлге аудару қиынның қиыны; кейде тiптi мүмкiн 
емес. Бiр тiлдегi идиоманың ӛзге тiлдегi баламасын ғана iздеп табуға болады. 
Идиомалар әр тiлдiң айрықша айшығы ғана емес, алтын алқасы , әр 
тiлдiң бiр алуан байлығы, iнжу-маржаны, кӛркi. Сондықтан ол кӛркем әдеби 
шығармалардың барлық жанрларында қолданылып келедi. Идиомаларды 
М.Әуезов, С.Мұқанов, Ғ.Мүсiрепов, Ғ.Мұстафин ӛз шығармаларында жиi 
қолданған. Мысалы, “Еңлiк-Кебектегi” билер сахнасы, “Ақан серi 


42 
Ақтоқтыдағы Ақанның, Ақтоқтының монологтары тiлiмiздiң айшықты iнжу-
маржанына толы. 
Әдеби тiл жай тiл емес, кӛркем тiл, демек сұлу сӛз. Жаңа жазба 
әдебиеттегi тiл кӛркемдiгi мен сӛз сұлулығы жасанды жалт-жұлтта
күлдiбадам бояуда емес, сӛздiң табиғилығы мен қарапайымдылығында
нақтылығы мен тазалығында жатады. Ең алдымен әр сӛз тек ӛз орнында ғана 
тұруы тиiс.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   27   28   29   30   31   32   33   34   ...   68




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет