Эцнцмцзцн актуал мясяляляриндян биридир



Pdf көрінісі
бет48/133
Дата21.11.2022
өлшемі3,53 Mb.
#51537
1   ...   44   45   46   47   48   49   50   51   ...   133
Тотемизм - «totem» сюзцндян йаранмышдыр. Бу сюз 
А
лгонкин мяншяли оъибве 
щинду тайфасынын дилиндян эютцрцлмцшдцр, щярфи мянасы «онун нясли» демякдир, 
йяни гурд тотем щесаб едилирдися, «гурд тотеми» дейяндя «гурдун нясли» баша 
дцшцлцрдц. «Тотем» илк дяфя елми ядябиййата XVIII ясрдя (1791) Ъ.Лонг 
тяряфиндян эятирилмишдир вя Ъ.Фрезерин «Тотемизм» (1887) мягаляси иля дцнйа 
халгларынын мифолоэийасына тятбиг едилмиш, бейнялхалг термин статусу газан-
мышдыр. 


АЗЯРБАЙЪАН МИФОЛОЭИЙАСЫ 
97 
олмасына ясасланыр. Тотем иъманын щяр бир цзвцнцн 
щяйатында мцщцм рол ойнайыр, адят-яняняляри, ганун-
гайдалары тянзимляйир, бцтюв иъмада стабиллийин гарантына 
чеврилир. Щейван вя биткилярдян тюрядиклярини зянн едян ин-
санлар, илк нювбядя, юзляриндя тотем сечдикляри варлыьын 
яламятлярини эюрцр, цмуми яъдадларыны йарыминсан-
йарымщейван, йахуд йарыминсан-йарымбитки шяклиндя тя-
сяввцря эятирирляр. Чох щалларда тайфа тотемин адыны дашыйыр. 
Мясялян, Азярбайъанда XV-XVI йцзилликлярдя гцввятли 
мцстягил дювлятляр йарадан ики мяшщур тайфадан биринин ады 
Гарагойунлу, диэярининки ися Аьгойунлудур, онлар юз бай-
рагларынын цстцндя чох дярин гатлардан эялян тотем инамына 
ясасланыб мцвафиг гара вя аь гойунун шяклини якс етдир-
мишдиляр.
Бир гайда олараг, тотемизмдя табу
∗∗
да юзцнц эюстярир. 
Табу – инсанын бязи давранышларына хцсуси гадаьа гойулма-
сына дейилир. Бцтцн иъма цзвляри цчцн мяъбури сайылан йа-
сагларын бязян щядди вя юлчцляри мцяййянляшдирилир. Беля 
ки, йаш дюврляри иля баьлы (мясялян, он беш йашына чатмамыш 
йенийетмяляр ова чыха билмяздиляр), сосиал зяминдя (иъма 
башчысындан, йахуд кишилярдян, йа да гадынлардан башга щеч 
кясин тотемя ял вурмаьа ихтийары йох иди), мювсцмля баьлы 
(йазда чичякляйян аьаъы кясмяк олмаз) вя с. йасаглар 
тятбиг едилирди. Тотемизм дини эюрцшлярин яряфяси сайылыр
Азярбайъан халгынын инанъларында гурда, марала, иняйя, аь 
гуша, илана, аслана, габа аьаъа тотем кими йанашылдыьы 
мцшащидя олунур. (Бу барядя нювбяти фясилдя эениш бящс 
ачылаъаг). 
Икинъи анимизм

мярщялясидир. Анимизм – илкин дини тя-
∗∗


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   44   45   46   47   48   49   50   51   ...   133




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет