АЗЯРБАЙЪАН МИФОЛОЭИЙАСЫ
101
алыб щиссяляря айырырлар. Беля ки,
Антропопатизм
∗∗
тякъя тя-
бият гцввяляринин инсаниляшдирилмяси,
психоложи антропомор-
физм ися инсанын истирабларынын, еляъя дя гязяб, мярщямят,
нифрят вя с рущи наращатлыгларынын танрылара шамил едилмяси
кими эютцрцлцр.
Азярбайъан мифоложи эюрцшлярини антропоморфизмсиз тя-
сяввцря эятирмяк мцмкцн дейил. Даш бешикдян тутмуш,
эюй ъисимляриня – эцняшя, айа, улдузларадяк бцтцн ъанлы-
ъансыз варлыглар инсанлар кими дцшцня, даныша, йарада, шцур-
лу фяалиййятдя ола билир. Бяшяр оьлуна аид
еля бир фярди кей-
фиййят йохдур ки, о, яшйалара, тябият гцввяляриня вя с. аид
едилмясин. Улу яъдад чятиня дцшяндя юзцндя олан мярщя-
мяти танрылардан дилямиш, йери эяляндя онларын гязябиня
кечдийини санмышдыр.
Бешинъи маэийа мярщялясидир.
Маэийа
∗∗∗
– илкин
эюрцшлярин еля формасыдыр ки, инсанлар фювгялтябии гцввяля-
рин эцъц иля дцнйайа (тябият щадисяляриня, рущлара, адамла-
рын ящвал-рущиййясиня, саьламлыьына) тясир етмяйин йолунун
тапылмасына инанырлар. Азярбайъанда
яфсун, ъаду, сещир, тил-
сим, фал вя дуаларын топлусу шяклиндя анылыр. Маэийа
щярякятля баьлыдыр, хцсуси айинляр шяклиндя йериня йетирилир.
Формаларынын чохлуьу онунла шяртлянир ки, иъманын мяишяти-
нин бцтцн сащялярини юз ящатя даирясиня алыр. Бу яламятиня
эюря маэийанын мцхтялиф нювляри мейдана эялмиш вя ХХ
ясрин 20-ъи илляриндя Б.К.Малиновски [235, 330] тяряфиндян
тяснифаты апарылмышды. Ясасян «аь маэийа» вя «гара ма-
эийа» шяклиндя характеризя едилмякля хейирхащлыьа, йа да
яксиня, бядхащлыьа хидмят етмяси вурьуланмышдыр.
∗∗
Достарыңызбен бөлісу: