154
Әдеби KZ
Алатаудың әр қырқасы текшеленіп, көктемі де кезектесіп шығатын сияқты. Содан ба, ел
қырқа қуып көшіп отыратын. Жеріміздің осындай құбылмалы мінезін Тоқмырза әзілге
қосып отыратын.
— Алла Тағала жерді жаратқанда біздің аймақты ұмытып кеткен екен. Таңертең шаршап
тұрса, бір аймақ үңірейіп бос қалыпты. Ашуланған тәңірі Гималайдың мұзды шыңын
сындырып лақтыра салса, Алатау орнапты.
Сөйтіп жан-жағына қарағанша, әлгі мұз еріп
селденіп барады екен. Мұны көрген жаратушы түстік таулардың бірінен бөлшегін жұлып
алып, сарқырап аға бастаған мың бұлақтың алдына тастай салыпты. Сөйтіп мына Қаратау
орнаған дейді. Ал үлкен бөгетке ұшыраған су жинала-жинала, ақыры тікелей арна сала
алмай теріс ағыпты. «Теріс» өзені солай пайда болса керек.
Осылайша жеріміздің әр
тұстағы әртүрлі болып шыға келген екен. Бір жері жемісті, бір жері егісті, бір жері асқақ,
бір жері тастақ, бір жері шыңды, бір жері құмды болатыны да содан деседі. Адамдары да
алуан, аңы да мол.
Жанға керектің бәрі бар, — деп күлетін еді Тоқмырза ақсақал.
* * *
Бір болыс елдің ортасындағы жапандағы жалғыз кірпіш үй — Бекет станциясы. Қызыл
кірпішті үй алыстан мен мұндалап, оқшау дараланып, үлкен
жиындар сол жерге
шақырылушы еді. Ауыл адамдары әр тұстан аңдыздап кеп, аймақтағы осынау тұрқы түзу
үйге көп бас қосатын. Аттылы-жаяулы келіп жатқаны. Жүздеген ат бас түйістіріп, байлаулы
тұрады мұндайда.
Бүгін де ел осылай бет алды. Бұл бас қосу Садық Аблановтың келу құрметіне арналған еді.
Садық бұл жолы Бірінші Май күні келді.
Аблановтар үш ағайынды болатын. Үлкені Ізбасар жұртқа жұғымы жоқ, жүгенсіз, даңғой,
дарақы біреу еді. Уездегі орнына ісіп-кеуіп өзінен-өзі тасып жүретін. Бір өзі бүтін дүниені
тіреп тұрғандай екі иінінен дем алып, екіленіп кететін. Алдына келгенін ала көзімен атып,
қоқиланып бітуші еді. Жұрт осысын жек көріп, жұғыса қоймайтын. Ел ішінде сыйы да