Абылай хан (1711-1781 жж.)- қазак халқының әйгілі ханы, Қазақстан тарихындағы аса белгілі мемлекет қайраткерлерінің бірі. Қазақ мемлекетінің пайда болуы мен өркендеуі және сыртқы саясаттағы жеңістер оның есімімен байланысты. Абылайдың шын аты - Әбілмансұр. Бір ұрыста үлкен әкесінің аруағын шақырып, жауға «Абылайлап» шабады. Осыдан бастап ол Абылай атанып кетеді. Абылай 1711 жылы арғы тегі Шыңғыс ханның ұлы Жошыдан тарайтын белгілі тұлғалардың шаңырағында дүниеге келген. Ол атақты Төле бидің бақташысы болған деп те айтады. Абылайдың аты жоңғарлармен болған шайқаста әйгілі болады.
1771 жылы Түркістанда Абылайды ак киізге көтеріп, қазақтардың үш жүзінің ханы етіп тағайындайды. Абылай хан он жыл билік жүргізді. Осы мерзім ішінде ешкімнің қолынан келе бермейтін істерді аткарды. Ол билік жүргізген он жылдың Дала тарихына Абылай дәуірі боп кіруі тегін емес. Сол уақытты қазақ халқы зор құрметпен еске алады. Абылай хан 1781 жылы 70 жасында өмірден қайтты. Тарихи ұлы түлғаның денесі Түркістандағы Қожа Ахмет Иасауи кесенесіне қойылған. Халық жадында ол тәуелсіз Қазақ мемлекетінің символы іспеттес.
Кіші жүз қазақтарының Е.Пугачев бастаған шаруалар соғысына қатысуын ашып көрсетіңіз.
Тарихнама: Кеңестік тарихнамада XVIII ғасырдың II жартысындағы ұлттық қозғалыстардың тарихына қызығушылық танытқан алғашқы авторлар А. Чулошников, А.Рязанов, С.Асфендиаров және М. Вяткин болды. Бірақ өз зерттеулерінде олар шаруалар соғысы жылдарындағы қазақтар қозғалысының жекелеген мәселелеріне ғана тоқталып, халық бұқарасының сөз сөйлеу себептері туралы сұраққа жауап беруге тырысты. Аталған тақырыпқа деген қызығушылық соңғы онжылдықта айтарлықтай өсті. Бұл ретте А. Нүсіпбековтың "Қазақ КСР тарихында" жазған арнайы тарауын және Е. Бекмаханов пен Г. Семенюк, мен ең нақты зерттеулер болып табыламын. Мұнда авторлар жаңа деректі мәліметтердің белгілі бір кешенін жинақтайды және оларды талдау негізінде Қазақстандағы қозғалыс туралы тиісті қорытындыға келеді. Толыққанды осы мәселеге байланысты Наиля Ермухановна Бекмаханова Участие казахов в Крестьянской войне под руководством Пугачева в 1773-1775гг еңбегін жазып шығарды.
1773-1775 жылдары Жайық қалашығында Е. Пугачев бастаған шаруалар көтерілісі болды. Көтеріліс басып жанышталғаннан кейін Екатерина ІІ патшайымның жарлығымен қала Орал болып өзгертілді
