Ф. Диханбаева, Г. Кузембаева, К. Кузембаев, А. Матибаева азық-ТҮлік тауарларын тану және сараптау

3.3.2. Тұқымды жемістер

Тұқымды жемістер қабығынан, жеміс жұмсағынан және тұқымы бар бес ұялы камерадан тұрады. Бұл топқа алма, алмұрт, айва, мушмула, жатады. Олар жоғары тағамдық құндылықпен, жақсы дәмдік қасиетімен ерекшеленеді және өңдеу үшін құнды шикізат болып табылады.

Алмалардың химиялық құрамы әртүрлі факторларға тәуелді: сұрыбы, пісу дәрежесі, өсіру жағдайы, сақтау тәртібі мен ұзақтығы. Алма құрамында 95 қант, 0,7% қышқылдар (алма және лимон қышқылдары), 0,4% азотты заттар, 0,02– 0,27% илік заттар, 1,3% жасұнық, 0,8% пектин заттар, 13 мг% С дәрумені бар.

Жетілу мерзіміне қарай барлық алма сұрыптары жаздық, күздік және қыстық болады.

Алманың жаздық сұрыптары шілде-тамызда піседі де, 2-3 апта сақталады. Кең тараған сұрыптары: Грушевка, Белый налив, Анис, Мельба.

Алманың күздік сұрыптары жинағаннан кейін 10-20 күн өткен соң піседі. Күздік алмалар желтоқсанға дейін сақталады. Күздік сұрыптарға: Осеннее полосатое, Антоновка, Апорт, Пепин золотистый, Титовка жатады.

Алманың қыстық сұрыптарын қыркүйетің екінші жартысында-қазанның бірінші жартысында жинайды. Жинағаннан кейін жемістер қатты консистенциялы болады, құрамында илік заттар мен крахмал көп мөлшерде болады. Алмалар жатып жетіледі. Крахмал гидролизденіп, қант мөлшері ұлғаяды. Бұл кезде протопектин, қышқылдар, илік заттар мөлшері төмендейді, сұрыпқа сәйкес өзіндік дәм, иіс және консистенция пайда болады. Сұрыптары: Ренет Симиренко, Ранет шампанский, Розмарин белый, Бойкен, Банан.