убедимся в том, что откуда берется идея и начало событий, которые лежат на основе романа

Абай атындагы Цаз¥ПУ-дыцХабаршысы,  «Филология гылымдары» сериясы, №  1  (51),  2015 ж.
EVENTS THAT LIE ON THE BASIS OF NOVEL  "REG R ET AND H O PE"
A.D. Ibraeva -  KazN PU  o f  the name o f  Аbay,  a department is Kazakh literatures, 
candidate o f  philological sciences 
N.E.  Sarsenbaeva - KazN PU  o f  the name o fАbay,  city council student
Sum m ary
"Regret and hope"  o f the  writer Beksultan Nurzhekeulu, written yet in the  middle  o f 80th o f past century, 
are  talked  in  the  article  about  a  novel.  Beksultan  Nurzhekeulu  is  a  writer  that  got  wind  by  original  style, 
repeating nobody broad mind among the  "shock" wave  o f Kazakh prose, reasons o f works  o f that it was been 
fate  o f woman with the tender soul and theme  o f eternal love, coming in the world art o f words the cleanness 
o f feather with confession o f talent before  other due to high erudition.  Plots  and heroes  were  here  compared 
with  events  in  life  o f writer,  by  adventures  and  people,  knowing  him,  the  sharpness  o f feather  o f writer, 
prototypes  o f heroes,  real time,  the heroes  o f works,  questions becoming the theme  o f history o f his writing, 
lived  at that,  is  examined.  Analysing these  questions,  we  will  make  sure  in that from  where  undertakes  idea 
and beginning o f events that lie on the basis o f novel.
Keywords:  novel, works, personage, life, character
УДК 821. 512.  122. 0 
ЖАЦА АДАМДЫ БЕЙ Н ЕЛ ЕУ  М УРАТЫ
А.А.  Кеш екова -  ЦазмемЦызПУ,  ф.г.к.,цауымд.проф.м.а.
М.Б. Айбергенова -  магистрант
Туйшдеме.  Бул  макалада  Калижан  Бекхожинныц  алгашкы  тырнакалды  туындыларынан  бастап, 
куш бугшге дешн ез дэуipiнiц тынысымен тыныстап, жаца кецеспк заманныц жыршысы болган акын 
екендш туралы айтылады  . Жаца eмipдiц курлысшысы -  ез замандастарыныц eмipiн бейнелеуге акын 
бipiншi эпикалык поэмаларын арнады.
Акын поэмаларыныц камтитын кезещ,  такырыптык аукымы  ете  кец.  КБекхожин  жаца заманныц, 
курылыс каhаpмандаpыныц жаркын бейнесш керкем бейнелеуге мол  куш жумсаган акын.
Акынныц  ез  замандасыныц  бакытты  жаца  eмipiнe  арналган  туцгыш  поэмасы  -   «Орман  кызы». 
Жалпы  «Орман  кызы»  енер,  эн,  куй  жайлы  дастан  десе  де  болгандай.  «Орман  кызы»  Калижан 
Беккожиннщ  акындык  кулашыныц  е р ю н д т ,  тш  байлыгыныц  молдыгын,  лирикалык  шегшюке 
ш ебер лтн   бipдeн  байкатты.Жалпы  эдебиеттеп,  соныц  ш ш д еп   К Бекхожин  шыгармашылыгында 
замандас бей н ес деген кец угым.
Акын  iздeнiс,  тегу  устiндe  eлeулi  табыска  да  жerri.  Бeйбiт  курылыс  жылдарындагы  кецес 
адамыныц дацкты  eмipiн тэуip  бейнелеген  КБекхожиннщ  «Турлаулы тагдыр»  (1962)  атты  поэмасы 
едь  КБекхожиннщ «Турлаулы тагдыр» поэмасы шын мэншдеп сюжerri-эпикалык шыгарма.
«Аксак 
кулан», 
«Мариям 
Жагоркызы» 
поэмаларыныц 
акынныц 
шыгармашылык 
есу 
жолдарындагы  кeзeндi  шыгармалары  eкeнi  хак.  Ол  поэмалар  мен  КБекхожин  шыгармашылыгыныц 
гана емес,  букiл  казак эдебиетшщ  мэртебесш  биiктeтiп,  идeялык-кepкeмдiк  казынасын  байыткан  аса 
ipi ецбектер.
Калижан  Бекхожиннщ  казак  эдeбиeтiнiц  eткeнi  мен  бупш   жайлы  байыпты  пiкip  толгаган  эдеби, 
сын ецбектершщ eзi бip сала.
Калижан Бекхожин аударма саласында да eндipe ецбектенген каламгер.
Орыс  халкы  мен туыскан  халыктардыц  аса кернекп  акын,  жазушыларыныц  шыгармаларын  казак 
тшше аудару аркылы ол ез халкыныц  рухани казынасын байытуга улес косты  .
Туган  эдeбиeтiн  дамытуга  ipi  ецбек  сщ рген  Калижан  Бекхожин  -   ез  халкыныц,  елшщ  адал 
перзент, ардагер акын улы.
^ р е к   сездер:  Акын,  лирик  акын,  эпик,  кецес  заманыныц  жыршысы,  аудармашы,  сыншы, 
эдебиетшг
139

Вестник КазНПУ им.Абая,  серия «Филологические науки», №  1(51),  2015 г.
Калижан  Бекхожин  алгашкы  тырнакалды  туындыларынан  бастап,  куш  бугшге  дешн  ез  дэуipiнiц 
тынысымен тыныстап,  жаца кецестiк  заманныц жыршысы  болган акын.  0 з   замандастарыныц  емipi -  
акын шыгармашылыгыныц басты арнасы екенi анык.
Жаца  емipдiц  курылысшысы  -   ез  замандастарыныц  емipiн  бейнелеуге  акын  бipiншi  эпикалык 
поэмаларын  арнады.  Акын  шыгармашылыгындагы  замандас  бейнесш  шолып  караганда,  айкын 
байкалатын  бip  жайт:  оныц  кейiпкеpлеpiнiц  эр  алуандыгы.  Мэселен,  оныц  поэмаларыныц  бip  топ 
кейiпкеpлеpi  тарихи  болган  адамдар,  халык ушш  зор  ецбек  ащ рген  ардагер  азаматтар  болып  келедi. 
Ал,  екiншi  жYЙедегi  кейiпкеpлеp  -   емipдiц  алуан  окигаларын,  адамдар  мiнезiн  жинактап,  топшылап 
суреттеу негiзiнде туган эдеби керкем бейнелер болып шыккан.
Акын поэмаларыныц камтитын кезещ, такырыптык аукымы  ете кец.
К.Бекхожин  жаца заманныц, курылыс каhаpмандаpыныц жаркын бейнесiн керкем бейнелеуге  мол 
куш жумсаган акын.
К.Бекхожин алгашкы  поэмаларынан  бастап,  кейiнгi  поэмаларына дейiн  ез  замандасы  -  жаца адам 
бейнесш беpудi мурат етш устаумен келген.
Акынныц  ез  замандасыныц  бакытты  жаца  емipiне  арналган  туцгыш  поэмасы  -   «Орман  кызы». 
«Орман  кызы»  акынныц  ез  замандасы  -   кецеспк  кезецнщ  бакытты,  куанышты,  салтанатты  емipiн 
толгауга  арналган  туцгыш  келемдi  поэтикалык  шыгармасы.  Поэмадагы  Карылгаш  атты  жас  кыздыц 
алгашкы  емip  жолы  эпикалык  жоспарда  баяндалган.  Тумысынан  дарынды  кыз  Алматыдагы  музыка 
мектебiнде  окып,  бiлiм  алады.  Кейiн  енеpiмен журт куpметiне  беленедi.  Отан  анасы  Москвада  еткен 
енер жарысында жулдеге  ие  болады.  Шыгармада Карылгаштыц сезiм куйлер^  оныц  енерге умтылган 
талап-жiгеp, сырткы поpтpетi бipкелкi тартымды суреттелген.
Жалпы  «Орман  кызы»  енер,  эн,  куй  жайлы  дастан  десе  де  болгандай.  Бул  ретте  акынныц  казак 
поэзиясыныц  сол  тустагы,  ягни  20  -   30  жылдардагы  алып  биiгi  !лияс  ЖансYгipовке  елiктеп,  езiнше 
уйренуге  талпынганы  да  байкалады.  «Орман  кызы»  дуниеге  келместен  бурын,  I.ЖансYгipов  езiнiц 
«Куй»  (1929),  «КуйшЬ>  (1934),  «Кулагер»  (1936)  сиякты  атакты  поэмаларымен  енеpдi,  енер  адамын 
эпикалык  шыгармада жырлаудыц  белгш   бip  дэстYpiн  калыптастырган  болатын-ды.  Ол  дэстYpдi  сол 
тустагы  бipаз  акындар  (Э.Тэжiбаев,  К.Бекхожин  т.б.)  бipден  жалгастыра  женелгенi  де  казак 
поэзиясыныц тарихында танылган шындык.
Поэзия  алыбы  I.ЖансYгipовтi  езiне  устаз  туткан  К.Бекхожин  сол  кездщ  езiнде-ак  тiкелей  енер 
такырыбын  козгайтын  «Орман  кызы»  (1938),  «Аксак  кулан»  (1939)  сиякты  алгашкы  поэмаларын 
жазып, журтшылыкка усынды.
«Орман  кызы» Калижан Беккожиннщ  акындык кулашыныц еpкiндiгi,  тiл байлыгыныц молдыгын, 
лирикалык  шегiнiске  шебеpлiгiн  бipден  байкатты.  Жаца  кецестш  заманда  була  болып  ескен  жас 
адамныц  тагдыры  Карылгаш  аркылы  бipкелкi  сэттi  бейне  тапкан.  Поэманыц  осындай  унамды 
жактарын ескерген болу керек, кезiнде  «Орман кызына» республикалык сыйлык беpiлуi де орынды.
«Орман  кызы»  сол  заманныц жаца адамныц  бейнесш,  кецш  кушн эпикалык  жанрда бейнелеудеп 
акынныц  алгашкы  тэж1рибеш,  туцгыш  кадамы.  Осы  реттен  караганда,  ол  акынныц  мол  м ум ю н дтн, 
келешекте  замандас  емipiн  лайыкты  бейнелейтiн  тартымды  туындылар  беруге  дарын  кYшi 
жететiндiгiн дэлелдеп беpдi.
Жалпы  эдебиеттегi,  соныц  m i^ ^ r i  К.Бекхожин шыгармашылыгында  замандас  бейнесi  деген  кец 
угым.  Замандас  бейнесi  дегецщ  тек  кана  ез  уакытыныц  кейiпкеpi  деп  шектеу  дурыс  емес.  Замандас 
емipi,  бейнесi  деген,  бiздiц  ойымызша,  улы  казан  тецкеpiсi  жецген  уакыттан  беpгi  узак  меpзiм 
iшiндегi бар кезецд бейнелеген шыгарманыц бэpi де  замандас туралы туынды болып есептелуге тшс. 
Осы  тургыдан  караганда,  КБекхожиннщ  «Орман  кызынан»  кейiн  жазган,  кецес  адамы  емipiнiц  эр 
кезецiне  арналган  ж елш   дастандары  недэуip.  Азамат  согысы,Улы  Отан  согысы  батырлары  мен 
дацыкты  тарихи  кайраткерлер  жайлы  поэмалары  бip  сала.  Бiздiц,  ец  алдымен,  сез  еткелi 
отырганымыз,  ез  уакытыныц  нактылы  кейiпкеpлеpi  жайлы  акын  шыгармалар,  елiмiздегi  бейбiт 
курылыс жылдарыныц керкем шежipесiн беpудегi акынныц iзденiстеpi.
Кецес  адамыныц бейбiт курылыс жылдарындагы жаркын емipiне  акын «Орман кызынан» кейiн де 
бipнеше  эпикалык  туындыларын  арнаумен  болды.  Эрине,  олардыц  бэpi  шетiнен  сэтп,  тартымды 
дуниелер  болып  шыга  берген  жок.  Акын  iзденiс,  тегу  устнде  елеулi  табыска  да  жеттi.  Бейб^ 
курылыс  жылдарындагы  кецес  адамыныц  дацкты  емipiн  тэуip  бейнелеген 
КБекхожиннщ 
«Турлаулы тагдыр» (1962) атты поэмасы едь
---------------------------------------------------------------------- 
140
----------------------------------------------------------------------

Абай атындагы Каз¥ПУ-дыцХабаршысы,  «Филология гылымдары» сериясы, №  1  (51),  2015 ж.
Казiргi  уахыттыц  адамы,  ез  замандасы  жайлы  поэма  жазудагы  ахынныц  iзденiсiн  «Орман  хызы» 
мен  «Турлаулы  тагдыр»  атты  поэмаларыныц  аралыгындагы  творчестволых  тэжiрибелерiнен  де 
керуге  болады.  «Орман  хызынан»  кейiнгi  КБекхожиннщ  замандас  емiрiне  арналган  «Камбар  агай» 
(1950)  болды.  Бул  поэмада ахын  ецбек  адамы  шахтер-жумысшыныц  бейбiт  хурылыстагы,  ¥лы   Отан 
согысыныц  дауылды  жылдарындагы,  ¥лы   жещстен  кейiнгi  бейбiт  кезендегi  дацхты  емiрiн 
бейнелеудi  мурат  тутхан.  Поэма  кейiпкерi  Камбар  -   шахтер,  ез  отаныныц  кYш-хуатын  арттыру 
жолында  хажырлы  ю м ен  кезге  тYCкен  харапайым  ецбек  адамы.  Камбардыц  жалгыз  перзентi  ¥лы  
Отан  согысы  басталганда  ез  еркiмен  майданга  аттанды.  Жаумен  батырларша  майдандасып  ерлшпен 
хаза  табады.  Ка^арлы  жылдарда  жалгыз  улынан  айырылган  Камбар  ахсахал  мен  Катша  шешейдiц 
хасiретi,  жан  хайгысы  поэмада  нанымды  суреттелген.  Согыс  жылдары  эке-шешеден  айрылып, 
панасыз  халган  Украина  балалары  Казахстанга  келедi.  Солардыц  ш ш ен  Жора  деген  жас  сэбидi 
Камбар  мен  Катша бауырларына басып,  азамат етш  есiредi.  Жорабек  деген ат берш,  ездерiнiц  Серiк 
улдарындай 
мэпелейдь 
Бул 
туста 
ахын 
елiмiздегi 
халыхтар 
достыгыныц, 
бауырлас, 
ынтымахтастыгыныц нахтылы бiр керiнiсiн емiр шындыгына сай тебiрене толгаган.
«Камбар  агай»  поэмасыныц  замандас  емiрiн  суреттеуде  недэуiр  унамды  жахтарымен  хатар,  олхы 
шыххан  жерлерi  де  кезге  шалынады.  Неге  екенi  бел п аз,  буган  кезiнде  эдеби  сын  назар  аудара 
хоймапты. 
Аталмыш 
шыгарма 
сюжетпк 
желiсiнде, 
композициялых 
бiтiмiнде. 
Сюжетпк- 
композициялых  бiтiмi  жагынан  бул  поэма  да  ахынныц 
«Орман  хызы»  поэмасына  ухсап  тур. 
Нахтылы  кейiпкерлердiц  емiр  жолын  ахын  очерк  типтес  эдiспен  баяндап  шыххан.  Эмiрде  болуы 
эбден  мYмкiн,  адамдардыц  -   бiздiц  замандастарымыздыц  арасындагы  тартыс  тYгiл,  хахтыгыстыц  да 
нышаны  поэмада  жох.  Ахыныц  «Камбар  агай»  поэмасында  суреттейтiнi  -   жумысшы,  шахтер  емiрi. 
Арага  бiраз  жылдар  салып,  жумысшы  емiрiн  поэма  архылы  бейнелеуге  ахын  хайта  оралды. 
Жезхазгандагы  кеншшердщ,  инженерлердiц  бейбiт  хурылыс  жылдарындагы  жэне  ¥лы   Отан  согысы 
тургысындагы  емiрiне КБекхожин «Ахан Ахтаев» (1957) атты поэма жазды.
Бул  поэманыц  кейiпкерлерi  де  ахынныц  ез  замандастары.  Охиганы  бiр  шетi  Алматыда  тау-кен 
иниститутында етiп жатса,  негiзгi  охига Жезхазган  ендiрiсiнде  ерiстейдi.  Автор  негiзiнен Ахан деген 
жас  жшттщ  басынан  кешкен  хикаяларын  поэмасына  езек  еткен.  Аханнан  басха  оныц  CYЙген  хызы 
Эсия,  муFалiм  Курмаш,  КПСС  Орталых  Комитетшщ  Жезхазган  ендiрiсiндегi  парторгi  Сергей 
Иванович Русаков,  кеншi  Ысхах,  харт кеншi  Анархул,  комсорг  Лера,  оныц CYЙген жiгiтi  Петя,  шахта 
бастыгы Шэукенов, инженер Караш т.б.поэманыц охигасы да недэуiр.
«Ахан  Ахтаев»  поэмасыныц  идеялых-керкемдш  сапасыныц  темендiгiн  айтып,  талдаган  сын 
дэлелдi де орынды болатын.
Эдеби  сыныныц  тап  осы  керсеткенiндей,  шынында  да  поэмадагы  тартыс  желiсi  шымыр,  еткiр 
болмай,  бэсец,  элсiз  шыххан.  Поэмада  хою  сюжет  жох  едь  Поэманыц  унамды  кейiпкерлерi 
охушылардыц ешнде  сахталарлыхтай тартымды, толыхханды  болып шыхпады. ¥намсыз кейiпкерлерi 
Караш, Шэукеновтiц ic эрекетi  аз,  ез дэрежесiнде бола алмады.
Поэма  охигасы  бытыранды,  жайылма  етiп  алынгандыхтан,  ахын  кеп  сездш кке  урынган. 
Сондыхтан  шыгарма  шубалацхы  болып  шыгып,  охушыны  зерiктiретiн,  тартымсыз  халыпха 
ушыраган.
Ахын КБекхожин  «Ахан Ахтаев» поэмасыныц  идеялых-керкемдш сапасы жайлы  журтшылыхтыц 
жэне  баспасез  бетiндегi  эдеби  сынныц  пiкiрiне  ойланып,  толганып  дурыс  алдау  жасады.  Поэманы 
хайтадан  жазып,  тYбiрiмен  тутастай  ецдеп,  бес  жылдан  кешн  «Турлаулы  тагдыр»  деген  атпен 
жацадан  жариялады.  Поэманыц  1957  жылгы  алгашхы  нусхасымен  1962  жылгы  соцгы  нусхасын 
салыстыра  хараганда,  поэманыц  соцгы  нусхасы  ахынныц  тYбiрлi  езгерiстер  енгiзгенiн  керу  хиын 
емес.  Ахын поэманыц сюжетпк желiсiн ширата отырып, оныц рухын,  принципiн жацартхан.  Поэмада 
жеке  адамга табыну тусындагы кейбiр келецсiздiктердiц бiздiц замандастарымыздыц ауыр тагдырына 
тигiзген ауыр  зардаптарын ахын шынайы бейнелеген.  Поэманыц бYкiл рухына сол бiр тустыц келбетi 
айхын бiлiнедi.  Поэма кейiпкерлерi  Караш, Шэукен,  кYдiкшiл,  кYЙкi  бастыхтыц,  терiс  iстерiнен -  сол 
уахыттагы сурхиялардыц бет-бейнесi  айна-хатесiз керiнiп тур.
КБекхожиннщ  «Турлаулы  тагдыр»  поэмасы  шын  мэнiндегi  сюжеттi-эпикалых  шыгарма.  Ал, 
сюжетпк-эпикалых  поэмада  нахтылы  адамдардыц  емiрi,  тагдыр-талайы  белгiлi  бiр  сюжет 
ситуациялар  архылы  айхын  бейнелеуге  тшс.  «Турлаулы  тагдыр»  поэмасыныц  бас  кейiпкерi  -   Ахан 
Ахтаев.  Сол  Ахан  Ахтаевтщ  емiр  керiнiстерi  архылы  бiздiц  замандастарымыздыц  30-жылдардагы 
-------------------------------------------------------------------141--------------------------------------------------------------------

Вестник КазНПУ им.Абая,  серия «Филологические науки», №  1(51),  2015 г.
eмipiнiц  шындыктарын  автор  кезге  дурыс  елестетш  отыр.  Поэмада  Акан  бастан  кешкен 
киындык-азап, жэбip-жапаныц бiздiц кептеген замандастарымыз басынан eткiзгeн тарихи шындык.
0зш щ   узак  жылдардагы  зepдeлi  eцбeктepiнiц  нэтижешнде  КБекхожин  эпикалык  поэзиясындагы 
тарихи  такырыпты  epкiн  мецгерген.  Шeбepлiк  шыцынан  орын  алган  акын.  «Аксак  кулан»,  «Мариям 
Жагоркызы»  поэмаларыныц  акынныц  шыгармашылык  есу  жолдарындагы  кeзeцдi  шыгармалары 
eкeнi  хак.  Ол  поэмалар  мен  КБекхожин  шыгармашылыгыныц 
гана  емес,  букiл  казак  эдебиетшщ 
мэртебесш биiктeтiп,  идeялык-кepкeмдiк казынасын байыткан аса ipi ецбектер.
Акын КБекхожиннщ iшкi жанрлык тургысынан  алып караганда нeгiзiнeн eкi  турге  алып жштеуге 
болады.  Бipiншi  -   таза  сюжетп  поэмалар  да,  eкiншiсi-лиpико-публицистикалык  поэмалар.  Узак 
жылдардагы  шыгармашылык  сапарында  кеп  iздeнiп,  кыруар  ецбек  сiцipгeн  акын  сюжетп  поэманыц 
да,  лирико-публицистикалык  поэманыц  да  жаксы  улгшерш  жасап,  казipгi  еркен  жайган  казак 
поэзиясына кepкeмдiк келбет,  идеялык эр бepeдi.
Калижан  Бекхожиннщ  казак  эдeбиeтiнiц  eткeнi  мен  бупш   жайлы  байыпты  пiкip  толгаган  эдеби, 
сын ецбектершщ eзi бip  сала.  Эдебиет тарихы,  оныц кернекп  екшдершщ мурасы  ,  бугiнгi эдeбиerriц 
есу  багытыныц  тубeгeйлi  проблемалары  жайлы  жазылган  оныц  улкeндi-кiшiлi  эдеби,  сын 
макалалары мен казак эдебиеттануы мен сынынан алатын орны eлeулi.
Калижан  Бекхожин аударма саласында да  eндipe  ецбектенген  каламгер.  Орыс  халкы  мен туыскан 
халыктардыц  аса  кepнeктi  акын,  жазушыларыныц  шыгармаларын  казак  тiлiнe  аудару  аркылы  ол  ез 
халкыныц  рухани  казынасын  байытуга  улес  косты.  Узак  жылдар  бойы  эдeбиerriц  ар  саласында 
eндipe жeмiстi ецбек erri.  Калижан Бекхожиннщ казак эдеби ет тарихындагы орны улкен.Оныц  Отан, 
халык алдында жарты  гасыр  бой ащ рген творчестволык  eцбeгi  эр уакытта да эpi  дурыс,  эpi  лайыкты 
багасын алып кeлeдi.  Туган эдебиетш дамытуга ipi ецбек ищрген  Калижан Бекхожин -  ез халкыныц, 
елшщ  адал  перзент,  ардагер  акын  улы.  Ол  езшщ  жарты  гасырга  жуык  саналы  гумырында  казак 
поэзиясына ipi улес коскан улкен дауысты акын екендшне eшкiм шубэ келтрмейдь
1.  ЦаратаевМ.,  Нуртазин Т.,  Цирабаев С.  Цазац совет эдебиет1.  -Алматы: Мектеп,  1971  ж.
2.  Цазац совет эдебиетшщ очерю.  -Алматы: Мектеп,  1958 ж.
3.  Очерк историй казакской советской литературы.  -  Алматы  : Мектеп,  1960 ж.
4.  Цазац совет  Эдебиетшщ тарихы.  1-ютап.  -  Алматы: Ктап,  1967 ж.
5.  Цазац совет  Эдебиетшщ тарихы.  Ц-штап.  -  Алматы: Кт ап,  1967 ж.
6.  Бекхожин Ц.  Шардара.  -Алматы: Жазушы,  1972 ж.
7.  Бекхожин Ц. Ардагерлер туралы ацыздар.  -  Алматы: Жазушы,  1965 ж.
И ЗО БРА Ж ЕН ИЕ ИДЕАЛА НОВОГО ЧЕЛОВЕКА 
А.А. К ош екова -  к.ф.н.,  и.о.ассоц.проф.  КазГосЖенПу 
М.Б. Айбергенова -  магистрант 2 курса 
Резюме
Калижан  Бекхожин,  с  самых  ранних  поэтических  произведений,  остается  одним  из  ярких 
выразителей  чувств  и  стремлений  своего  времени,  ярким  символом  новой  советской  эпохи.  Поэт 
посвятил  свои  первые  эпические  поэмы  строителям  новой  жизни  -   он  красочно  описывает  жизнь 
своих современников.
Говоря  о  поэзии  К.Бекхожина,  следует  подчеркнуть  широту  ее  тематического  и  временного 
диапазона.  В  произведениях  К.Бекхожина  нашли  должное  воплощение  яркие  образы  строителей 
новой жизни.
Первая  поэма  поэта  «Орман  кызы»  («Лесная  девушка»)  посвящена  счастливой  новой  жизни  его 
современников.  «Орман кызы» можно назвать поэмой об искусстве, песнях,  мелодиях.  Поэма «Орман 
кызы»  отобразила  незаурядный  поэтический  талант,  богатство  языка,  и  высокое  мастерство  по 
лирическому  отступлению  Калижана  Бекхожина.  В  целом  образ  современника  в  литературе,  в  том 
числе в произведениях К.Бекхожина -  это очень  широкое понятие.
Поэт достиг  больших успехов  своем  творчестве.  В  поэме  «Турлаулы  тагдыр»  («Стойкая  судьба») 
(1962)  К.Бекхожин  отразил  прославленную  жизнь  советского  человека  в  годы  мирного 
строительства.  Поэма  «Турлаулы  тагдыр»  К.Бекхожина  является  достоверным  сюжетно-эпическим 
произведением.
---------------------------------------------------------------------- 
142
----------------------------------------------------------------------

Абай атындагы Цаз¥ПУ-дыцХабаршысы,  «Филология гылымдары» сериясы, №  1  (51),  2015 ж.
Поэмы  «Аксак  кулан»  («Хромой кулан»),  «Мариям  Жагоркызы»  («Мария,  дочь  Егора»)  являются 
переломными произведениями в пути становления поэта,  его творческого роста.  Эти поэмы  являются 
крупными  литературными  произведениями,  которые  обогатили как  творчество  самого  К.Бекхожина, 
так  и  всю  казахскую  литературу,  они  заслуженно  вошли  в  идейно-художественную  сокровищницу 
казахской литературы.
Особняком  стоят  литературно-критические  работы  Калижана  Бекхожина  о  прошлом  и 
современном состоянии казахской литературы.
Значительное  место  в  творчестве  Калижана  Бекхожина  занимают  художественные  переводы. 
Благодаря  своим  блестящим  переводам  произведений  выдающихся  писателей  и  поэтов  русского 
народа  и  родственных  народов  на  казахский  язык  К.Бекхожин  внес  большой  вклад  в  духовное 
наследие  своего народа.
Калижан Бекхожин самоотверженно  служил родной литературе,  он достойный сын своего народа, 
своей страны.
Клю чевые слова:  поэт, лирик, эпик,  переводчик, драматург, советский писатель.
IDEAL IM AGE NEW MAN 
А.А. ^ s h e k o v a  - Kazakh State  Teacher Training  University,  candidate o f philological science 
M.B. Aibergenova - a master's degree is 2 courses 
Sum m ary
Kalizhan  Bekhozhin  from  his  earliest  poetic  works  is  still  one  o f the  clearest  exponents  o f feelings  and 
aspirations  o f his  time,  a  bright  symbol  o f the  new  Soviet  era.  The  poet  devoted  his  first  epic  poems  to 
builders o f a new life  - he vividly describes the life o f his contemporaries.
Speaking  about  the  poetry  o f K.Bekhozhin  one  should  emphasize  the  breadth  o f its  thematic  and  time 
span.  Bright and vivid images o f new life builders are duly embodied in the works o f K.Bekhozhin.
The  first  poem  o f  the  poet  “Orman  kyzy”  ("A  Forest  Girl")  is  devoted  to  a  happy  new  life  o f  his 
contemporaries.  “Ormankyzy” can be called a poem about art,  songs,  and melodies.  The poem “Ormankyzy” 
revealed  Kalizhan  Bekhozhin’s  extraordinary  poetic  talent,  richness  o f  the  language,  and  his  excellent 
mastery in  lyrical  digression.  In  general,  in the  literature  the  image  o f contemporary,  including the works  by 
K.Bekhozhinis a very broad concept.
The  poet  has  achieved  great  success  in  his  works.  K.Bekhozhin  in  the  poem  “Турлаулы  тагдыр” 
(“Persistent destiny”)  (1962)  reflected the famous and illustrious life  o f a Soviet man in the years  o f peaceful 

жүктеу/скачать 6,09 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: