Ғылыми конференция л. Бақтыбай
жүктеу/скачать 3,56 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Казахская и мировая литература
- Оборудование
- Вид урока
- II. Актуализация учебной деятельности.
- III. Работа по лексической теме урока.
- ,азақ жөне әдем әдебиеті Казахская и мировая литература
- Кам ила мен Айбектін айтысы Кам ила
- ,азақ және әлем әдебиеті Казахская
- «ЖАНАМ ДЕГЕН ЖҮРЕККЕ ОТ БЕРЕИІК» а т т ы agefiu кешшін сценарибі
- ,азақ және әлем эдебиеті
- « //ІцглНасі astuce ecctift лислаи леЯ,» Эдеби кеш М ақсаты
| Тема: Закрепление и проверка полученных знаний
по темам «Имя существительное», «Имя прилагатель- № 3 (39), 2 0 1 0 ж ы л
30 МЕКТЕПТЕГІ ӘДЕБИЕТ ПӘНІ ное».
Выработать умение применять знания на практике. Приобретение умений и навыков слушания и вос приятия текста. Воспитание интереса к культуре и истории России.
звучие поэтов», дидактические материалы. Тип урока: Закрепления знаний, умений и навыков Вид урока: Работа с электронным учебником Технология: Информационная и развивающая. Ход урока I. Оргмомент. II. Актуализация учебной деятельности. Задание 1. Прочитать первые строки стихотворения Абая «Қараңғы түнде тау қалғып ...». Вопросы: Кому принадлежат эти строки? Что общее в поэзии Абая, Лермонтова, Пушкина, Гете?
Что можем сказать о М.Лермонтове? III. Работа по лексической теме урока. Слово учителя: Сегодня мы должны с вами открыть модуль «Путешествие по России», Блок «Чтение», «Москва - столица России». Цель: узнать о Москве, познакомиться с культурой, историей России, закрепить и проверить полученные знания по изученным темам «Имя существительное», «Имя прилагательное». На столах - план урока для ознакомления. Особенность этого урока заключается в закреплении знаний путем самопроверки. Читайте план урока, запишите фамилии, результаты отмечаете сами, оценки выставляете в дневниках. Если не справитесь, то будете работать дополнительно.'Открывайте Модуль 9, приступаем к работе!
Современная Москва, сохраняя свою историю, меняет внешний облик, доказывая звание европейской столицы. Треть территории города занимают зеленые насаждения, городские леса, парки, сады, скверы, бульвары. Однако это не означает, что нет необходимости задуматься о состоянии воздуха, воды, земель, что ей хватает «зеленых легких». Привлекаются все средства, чтобы будущим поколениям легко дышалось в современной столице. А ведь уже сегодня здесь проживает десять процентов российского населения. Современная Москва - это огромный наилучший культурный образовательный центр. Здесь заботятся о моральном и нравственном воспитании. Поэтому в Москве работает шестьдесять пять театров, около ста кинотеатров, почти пятьсот библиотек. Москва - это собрание всевозможных музеев: от Оружейной палаты Кремля до музея уникальных кукол Москва - многонациональный город. Среди местного населения представители более ста национальностей, действуют десятки национально-культурных автономий и национальных объединений. Москва - это крупнейший учебный центр. В столице действует сто четырнадцать государственных вузов. В Москве десятки колледжей, около полутора тысяч школ, в том числе специализированных, музыкальных, спортивных, художественных и др. Москва по-прежнему принимает в студенты молодежь со всех уголков России (сейчас в столице осуществилась мечта семнадцати процентов студентов нашей страны) и из различных зарубежных стран. Говоря о молодежи, невольно задумываемся о будущем. Что же ждет столицу и ее жителей в ближайшие годы?
Образуйте притяжательные прилагательные от данных существительных. Поставьте их в родительном и творительном падежах единственного и множественного числа: воробей, Лебедь, соболь, корова, лиса. Цифры замените словами. Имена существительные употребите в нужном падеже. 1. Зарегистрировали 271 (делегат). 2. Не оказалось 490 (минут). 3. Стоя в 60 (верста). 3. Блок «Проверка достижений». Выполнение тестового задания с самопроверкой. IV. Подведение итогов урока. Домашнее задание: Написать сочинение «Москва - столица России». Әдебиет сабағында оқушылардың шығармашылық белсенділігін дамыту Ш ыгармашыяық - бүкіл
тіршіліктің қайнар
бұлағы. Жаңа
педагоги калық технологиялардың нөгізгі бағдары
оқушылардың тек шығармашылық мүмкіндіктерін дамыту жэне оларды шынайы өмірдегі дара тулга етіп даярлау. Айман БИПАЖАНОВА, №157 жалпы білім берөтін мекгептін қазақ тілі мен әдебиеті пәндерінің мугапімі. Алматы қаласы .
№ 3 (39), 2010 жы л Бурынғы дәстүрлі сабақтардың оқу
үрдісінде мугалімге басымдылык, рөл
берілсе, ал
жаңа педагогикалық технологиялар бойынша
өткізілген сабақіардың оқу үрдісінде оқушы белсенділігіне, шығармашылыгына басымдылык, беріледі. Оқушы
өздігінен оқуы, меңгеруі тиіс, ап муғалімнің негізгі көңіл аударатын жайы әрбір оқушының жекө қызыгуы мен шыгармашылық мүмкіндігін ашу. Бүгінгі оқу үрдісіндег түрлі инновацийлық техьоло- гиялар - білім сапасын арттырудың кепті. СХытудың тиімділігін арттыру үшін өз сабактарымда «оқу жөне жазу арқылы сын турғысынан ойлау» технологиясын қолданып жүрмін. Бүл технологияның бір ерекшелігі - оқушының бшім алуына жан-жақты ықпал етуі. Тек білімді немесе оқу бағдарламасын меңгертіп қоймай. жеке түлғаның танымдьіқ жәнс өзін-өзі ©зектендіру, бекііу. шығармашылық қабілеттерін қалыптасгыруға, сөздік
қорын дамытуға, езбеіім ен білім anyta, ізденуге деген ықыласы мен іскерлігін жан-жақты дамытуға жетелейді. Мысалы. «Сын гүріысынан ойлау» технологиясы бойынша өткізілген сабақтардың нәтижеснде - сабақ түбегейлі оқушыга бағытталады, - үжымдық, ынтымақіастык қаіынас орнайды; - бұрынғы білгендеріне білім қосылады; - өзара қарым-каіынас деңгейі өзгереді; - оқушылардың жауапкершілігі артады; әр сабақта стандартты емес тәсілдер қолда- намын; - оқүшылардан езім күтпеген өзгерістер байкдпды - үнемі проблемалық ситуациялар туғызамын; - шэкірттер бір-біріне маңызды сүрақгар қоя білуді үйренді; - олар өзара сыйластыққа, езгелердін, пікірлерін сыйлауға үйрендг, - әр сабақты өздері игеруге, тужырымдама жасауға төселді; - қысқаша ой толғау мен эссә жазүга үйренді: - кейбір оқушылар өлең шығаруға, аңгіме жазуға, пікірлерін ауызша, жазбаша голык, ж е ікізуіе төселді. 5-сыныпта әдебиеі пәнінен еткен Сәбит Мүқановіын, «Лашын» әңгімесін еж ен кезде ок,ушылар темендегідей шығармашылык жүмыстар жүргізді.Тоитық жүмыс бары- сында әр гоп әңі імені 4 бөл кке боле отырып. талдау жүргізді. 1. Балтабайдың Ақметінің портреті 2 «Лашын» қүсты суреттеу. 3- К,үсбегілік, атбегілік дәстүрі туралы. 4. Қүс салудың қызыктары. Әңгімені эр топ окушыларь өзара оқып, тапқылап, ортак, пікірге келігі, түжырымдама жасайды. Сонымен біріе
шькармашылык, іздену жүмыстарын жүргізеді. Әңгіме желісі бойынша ежелгі ата-бабадан қалған салт- дәстүр - атбегілік пен күсбегілік женінде оқушылар өз ой-пікірлерін, не білгici келетіндерін жазып береді. Xav^y^biHbH, габиға' гіен
қусіардың табиіи
ерекшеліктерін суреттеуде қолданған эпитеттері мен теңеулерін тауып, эр топ ортага салады. Өз пікірлерін айта отырып, дәлелдейді. Сабақтың соңында лашын қүстын, ерекшеліктеріне қарап отырып, эр топ 5 жолды өлең қурастырады. 1. Зат есім. Лашын. 31 2.
Оқушыларға үйде бүгінп күнде атбегілік пен қусбегілік өнердің дамуы қандай. болашағы калай бог.мақ? деген сурақтарга өз ойларын <,ысқаша жа зып келу тапсырылады. Нәтижесінде оқушылардың жазғандарын оқи отырып, олардың қарапайым нәрседен ой түтатып, қиял әлеміне шомылып, кез келген нөрсеге ез ұсынысын, ойын еркін айта жөне жаза білуге теселіп келе жатқанын байқаймын Шығармашылыққа баулудын, тағы бір жолы - әр сабақтың соңында оның нәтижесі жөнінде окушылардың ез пікірін жазбаша түрде жазып отыруы. Бастагіқы кезде бул тапсырманы орындауда олар өз пікірлерін ашык айта апмай, туспалдап, шашыраңқы гикірлер айтқан болса, кейіннен менің қандай пікірді бол са да тындап, үнемі ескертіп отыратынымды байқаган соң еркін жазуға теселе бастады. Мысал ретінде гоменде шәкірттерімнің пікірлері мен айтысын ұсынып отырмын. Пікір
Біз бүгін сабақта жумыла жұмыс істедік, бірақ уақытты
утымды пайдалана алмадық. Сондықтан, сабақтың сонында ой-толғаныс кезеңіне уақьт аз бөлінді. Біздің топта Арай мен Дулат өз эсселерін оқьіп бергісі келіп еді. Өкінішке орай, уақыт тапшылыгынан діттеген ойымызга жете алмадық. Аяулым.
Бугінгі сабақ өткен сабақган да қызықты, тартысты өтті. «Болжау» жасау кезінде біздің топтың болжамынын дәл келгеніне қатты қуандым, бірақ біздін топ мүшелері оны анық ез ойымен жеткізе алмады. Ербол.
9-сыныпта еткен
«Жамбыл -
айтыс ақыны» сабағында оқушылар топтык, жумыста жақсы нәтиже көрсете білді. Сабақ соңында қыздар мен ер балалар арасында айтыс уйымдастырылды, негізгі тақырып «оқу, білім, жауапкершілік».
Қоқан-лоққы қиянатқа төзбеген, Дауды шешкен бір-ак, ауыз сөзбенен Бірлік, достық, татупык, пен ынтымак,, Бейбіт өмір - бар мақсатым көздеген.
Асыл бекзат бар мінезім, Кеіер ем, еркек болсаң бір-ақ женіп. Бар еді қыз сыйлайтын бір мінезім, Самғаймын бәйге атындай сені озып.
Біз қайсармыз ар-намысты бермеген, Ықыласы ет жүректі кернеген. Сауыкшылмыз, сол себепті бар үйді, Ән қалқытып, күй күмбірлеп кернеген. Мұхаметжан ақын бабам былай дейді, Жалкаулық жаратқажа унамайды, Сондықтанда көп ізденіп. еңбек ет. № 3 (39), 2010 жы д
и
32 МЕКТЕПТЕП ӘДЕБИЕТ ПӘНІ t i va
ъ.1 г* G) «ЖАНАМ ДЕГЕН ЖҮРЕККЕ ОТ БЕРЕИІК» а т т ы agefiu кешшін сценарибі Өс, жас ïp ’iûK, орле биік шыңдарга. Опер аркез шыцга өрлеумен шыцдалған. Сенің балғын әнеріңді қашанда Суйіп тыңдал, бат лайды тыңдарман. Жасымағын, жасканбағын, онерпаз, Сендерменен кёңіл —
квктем, амір — жаз. Биде, ян cwi. жырріңды твк, тактами Әнеріце таңдаи кақсын кәрі-жас. — Курмсгг: үстаздар меи оқушылар! Казак тілі бірлестігі ұйындаістырыіі отыр+ан «Жанам деген жүрекке от берейік» атты әдеби кешімізді бастауға рүхсат етіңіздер! *Бүлак көрсең, көзін аш», - дейді даиа халкымыз. Әр баланын бойындагы дарынды дөп басып танып, өнерге баулып. канаггандырып жаткан үстаэаарымыз аз емес. Бүгінде казак тілі бірдестігінде бірнеше әдсби уйірмелер жұмыс істеііді. Атап айтсақ: «Шабыт» поэзия үйірмесі, «Серілер» атгы айтыс үйірмесі, «Ак отау» дра ма үйірмесі, «Екі де алты» КВН командасы. Ендсше, бүгінгі кештс осы үйірмелерде өнсрін шындап жүрген окушылардың енерін тамашалаңыздар! 1. Поэзия!
— деп «кара өленнің Хан Тәнірі» атанган ақиык акын Мүкағали ағамыз жырлағандай, біздін арамызда поэзияны езіне серік ет кен окушылармыз да бар. Олар — Гүлмира Қожағүлова. Назым Жакаиова, Арай Жакыпова жетекшілік ететін чШабыт» поэзия
үйірмесінін оқушыларын ортаға шакырайык. Мүкагалидің «Музасымен» аудан көлемінде танымал болган 11-сынып оқушыларыньщ поэзиялык корсетілімін кдбыл алыңыздар! Мүкағали рөлін сомдаған аудандык « Мұкдғали окуыида» 1 оршидь:, калалык «Мұкағалк окуында* 2-орынды иеленген 11 *А» сынып окушысы Ғапи Дауталиев:
— деп, езінің жанынан елен жазып. акын болуды армандаған шәюргіеріміз де баршьиык. «К,ара .ж ор іа» болмаса, Бидің сэні кірер Me? Кос етек к о ш ек кимесе Қыздың с.m i кірер м е ? С. НДҚЫБАЕВА, №26 жалпы блім беретін мектептің кдзақ тілі мен әдебиеті пәндерінің муғалімі. Алматы қаласы 9 * И » сынып охушылары - Бакыт кыздары Гүлзат пен Нүрзагтың орындауында казактың үлттьіқ биі - «Қііра жорға», II. Котерілсііі K O iiù tin . жүзің жаркьпқ Енсенізді түсірмесін заман наркы. «Айтыс» дссс ішкен асын жерге қойған Казағыч әркез түсінді сөздің паркын. Мсрусрт
Базарбекоиа мен
Ләззат Дауытбаева жетекшілік етеіін «Серілер» атты айтыс уйірмссінін 11- сынып окуіпылары Рысбек Ыдырышва мен карсыласы Ержан Яхшибаевты ортаға шакырайык.. [II. Әртістік қабілетііг шыңдап жүрген, Өнерін әр баланын тмндай бітген, Айсүлу мен I үлнүрдын шәкірттсрі Театр тарландарынан кай жері кем? Айсұлу Жүнісбекова мен Гүлнүр Қасенова жетекшілік ететін кАк, отау» драма үйірмесі «Қара пима» сахналык койылымын назарларыкызға үсынып отыр. Әрбір кештің мәні менен Сәні болған ортада. Кенже апайдың *Би — нүр» тобын
I
I Казахская и мировая литература № 3 (39), 2010 жыл т МЕКТЕПТЕГІ ӘДЕБИЕТ П Ә Н I 33 Шакырайык ортаға. Мектебімізлін «Би — нұр» бишілср тобынын орын- дауында казак oui. Жетекшісі — Кенжегүл Байғазиева. IV. Әзілге, сірә шорқак сл емсспіз, Калайша калжын сөзді елемесліз. Әзіл-оспак болса егер күткенініз Оған да риза болып кенелерсіз. «Екі де алты» КВН командасын оргаға шақырайық. Жстекшілері - Айнүр Насырова, Арай Естемесова. Шіркін казак әндерін-ай, әндерің, Жүлып кетер жүректің нәр әрлерін. Кейде ызғырык, күзгі жслдей кайғьтлы, Кейде аспандай неткен шексіз, сәнді едің! Республикалык «Әнші балапан», «Бозторғай», «Әнші болғым келеді» байкауларының жүлдегері. 5 «Ә» сы нып окушысы Айжаннын орындауындағы әнді қабыл алыңыздар. Тыңдаиық жас журектің лупілдерін, Шыңдайық жас өркеннің білімдерін. Ж анам дегеи ж урекке от береиік, Елімнің болашагы —
өрендерім. Тамсандырып өнерімен бар элемді Бөленсін ықыласына корерменнің. — Қүрметті, көрермен кауым! Осымен казак тілі бірлестігі дайындаган «Жанам деген жүрекке от бсрсйік» атты әдеби ксшіміз аякталды. Коніл койып тындағандарынызға рахмет! « //ІцглНасі astuce ecctift лислаи &леЯ,» Эдеби кеш М ақсаты : Қазақ халқының әнш і-сазіер. сал-серілерінің өмірі мен шығармашылықтары турапы дөрөктерді бір жүйөгс келтіру, к,орыту. Окушиларга тіл байлыгы мен сез шөберлігін үлгі ету арқылы тәрбиелеу. Сөз мәдениетін жетілдіру, керкем шығармалардыі-і, мазмұнын түсініп, мәнерлеп айтқызу, ән орындату.' Көрнекіліктер: киіз үй мен жылқы макепері, дасіарқан, суреттер. Қазақ халқы әнге бай. Халык, әндерінін ете тартымды, жүрекке қонымдысы болад,ы. XIX ғасырдың екінші жар- тысында қазак, елінің сазы мен елеңін қатар шыгарып. тендесі жок дара шеберлікпен орындайтын суырыпсап- ма ақын, энші-серілер - өнер жүлдыздарының шогыры пайда болды. О.пар өнердің үш түрін қатар самгатқан, бір басына суырыпсалма ақындық, сазгерлік, әншілік бірдей дарыган сал-серілер: Біржан сал, Жаяу Муса, Әсет, Естай, Мәди, т.б. Олардың ақындығы, әншілігі, композиторлыгы - халқымыздың өнері мен мәдениетінің асыл қазынасы. сарқылмас бүлағы. ( Бір топ жігіттер ішке кіреді). Солардың бірі - Жаяу Муса «Ақ сиса» Ақ сиса, қызыл сиса, сиса, сиса, Қалмайды кім дер ж аяу зорлы қ қылса. Ш орманны ң Мүстафасы атымды алып, Атандым, сол себепті Ж аяу Муса. Ж аныма батқандықтан ашынамын, М ен неге жаяумын д е п басыламын. Айсұлу ӘМІРБАЕВА, №121 жалпы білім беретін мектелтің мүгалімі Малым ж оқ Ш орм ан айдап алатуғын, Қылығын Мустафаның паш қыламын Ал, ақын ж гіт онда «Көгаршын» атты оз өлеңінді қабыл ал.
«Көгаршын» ән еркесі, баппен айтса, Ержігіт не болады серттен тайса. Ән болм ас «Көгаршындай» қайда барсаң, Ән білем деген адам шынын айтса. Ал, «Көгаршын» көңіліме қонған әнім, Сүйеді сулу әнді м енің жаным. Айғайлап, жүз қүбылтып әнге салсам, Кетеді бойы м балқып, қызып қаным. Жаяу Мүсаның туып-өскен жері - қазіргі Пав лодар облысы, Баянауыл ауданы. Ол жасынан әнге, күйге қүмар болған. Өзі де ән шығарумен әуестенеді. Қазаюиа, татарша, орысша ән салып, домбыра тартады. Ол домбырада гана емес, сырнайда, скрипкада ойнап орыс жазушылары мон ақындарынын өлендерінен өз аударуында үзінділер айтып беретін. Мүсаның беделі ел ішінде биік болған. Муны Шорманның Мустафасы жақтырмай, атын тартып алады. Бүл оқиға Мүсаның жан дүниесіне қатты әсерін тигізеді, қара күшке тең келмесе № 3 (39), 2 0 1 0 жы л дзақ және әлем әдебиеті Казахская и мировая литература да, өнеріе келгенде Мүсадан артықшылығын білген ол ерекше жігермен шабытпен халык, ішінде күресетін гимні болып кеткен атақты <>Ақ сисә» әнін шыгарды. Мусаның мәдени мүрасы өте бай. Ол қазак, арасына ю птеген туындылар бере отырып. еркелеген «Кегаршын» өр
кеуделі “Хәулау» , сазды «fâyhap қьгз», «Марш» «Мазур- ка?<, «Ййэть0> ырға^тарын алып келді. Can Біржан дом бы расы н көкке серм еп, Ж іберді түрлендіріп әннен өрнек. Сөзіме ызаланып алғаннан соң, Дауысқа салды Біржан аспәнға өрлеп. Баласы Қожағүлды ң Біржан салмын, Адамға зияны м жо/с жүрген жанмын. Қасыңа м вні сендер неге алмайсың, Өзім суңқар, өзім сал, кімге зармын. ЖаСым бар жиьірмндә жасырмаймын, Басымнан дүш пан сөзін асырмаймын. Басымнан дүш пан с ө зі асып кетсе, Сен, түгіл, патшаға д а бас үрмаймын. Біржан «.ожағулулы тендесі жақ әнші, әрі сазгер, әрі ақын болған Біржан бүрынғы Көкшетау облысы. Еңбекшілдөр ауданьі Ермол дөгвн жөрде туган. Б>ржан взін сүйген халқына өнерін жаюдың жолы ел аралау, жаңа ән үйрену, орындаушылық шеберлігін үстарту деп тусіне білген Ол жақсылық пен жамандық, байлые; пен кедейлік. достық пөн махаббаг, йшіпейілділік пен өрвдкіректік жайында көптеген ө.леңцер шыгарған. Біржанның ақыңдығы Сарамвн айтысу үстінде жәрқырай танылады. Мүнда қоғамдық, адамгершілік мәселепер мен вдса алғыр ақындык, Әнер, үлгісі сарапқа түседі. Біржан салдың, әншілік: сазгерлік өнердс ез мектебі балған. айналасына талантты ақын-эншілер 'оптасқан. Мысалы, Балуан Шолак, Үкілі Ыбырай, Ақан сері, Жаяу Муса сияқты атақты ақын-әншілер Біржан сал мектебінен шьіққан, Біржан салдың «Ләйлім шыр.ақ® сияқты шыгармасы, лирикалык өле)ідері әрі мазмуны, әрі көркецдік жагынан тамаша улгі. жүктеу/скачать 3,56 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|