Философия, II бөлім. Онтология. Гносеология. Әлеуметтік философия


жалпы заңдар (бірақ, ең жалпылама емес); 3) ең жалпы



Pdf көрінісі
бет22/87
Дата16.02.2023
өлшемі0,59 Mb.
#68411
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   ...   87
Байланысты:
Философия, II бөлім. 2

жалпы заңдар (бірақ, ең жалпылама емес);
3)
ең жалпы немесе универсалды (әмбебап) заңдар (дүниеде өмір 
сүретін барлық заттар мен құбылыстардың, олардың қасиеттерінің 
арасындағы универсалды диалектикалық қатынастарды көрсетеді).
Диалектиканың зерттейтін ең жалпы заңдары осындай заңдар 
болып табылады. Бұл жерде айта кететін жайт – Ф.Энгельс Гегельдің 
«Логика ғылымы» еңбегінің үш бөлігін диалектиканың үш заңы деп 
қарастырды:
38


Күрес пен өзара әрекеттің түрлері
Күрестің 
түрлері
Өзара әрекеттің 
басқа түрлері
екі жаққа да пайда әкелетін 
күрес (мысалы, жарыс, мұнда 
әрбір жақ басқаны «қуып 
жетеді» және дамудың одан да 
жоғары 
сапалы 
сатысына 
өтеді);
бір жақ екіншіні үнемі жеңіп 
отырады, бірақ жеңілген жақ 
сақталып, жеңген жақ үшін 
«тітіркендіргіш» болады, соның 
арқасында жеңген жақ дамудың 
жоғарырақ сатысына өтеді;
антогонистік күрес, мұнда бір 
жақ екіншіні толық құртып 
қана тірі (аман) қалады.
жәрдемдесу (екі жақ та күрессіз бір-
біріне қарсы көмек көрсетеді);
ынтымақтастық, одақтастық (жақтар-
тараптар бір-біріне тура жәрдем 
көрсетпейді, бірақ ортақ мүдделері бар 
және бір бағытта іс-әрекет жасайды);
нейтралитет 
(жақтар-тараптардың 
әртүрлі мүдделері бар, бір-біріне 
жәрдем 
бермейді, 
бірақ 
өзара 
күреспейді);
мутуализм – толық өзара байланыс 
(қандай болса да істі орындау үшін тек 
бірге әрекет етулері керек және бір-
бірінен бөлек әрекет ете алмайды).
1)Болмыс туралы ілім – мөлшер өзгерістері мен сапа өзгерістерінің 
өзара өту заңы;
2)Мән туралы ілім – қарама-қарсылықтардың күресі мен бірлігі 
заңы немесе қайшылық заңы;
3)Ұғым туралы ілім – терістеуді терістеу заңы (диалектикалық 
синтез заңы).
Енді диалектиканың осы заңдарына тоқталайық.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   ...   87




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет