Хабаршы вестник



Pdf көрінісі
бет16/19
Дата12.02.2017
өлшемі1,84 Mb.
#3970
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   19

Summary 
To this article need of training of future experts of teachers to give knowledge is considered, using modern information 
and communication technologies and about problems defining, about need their masterful use in the professional activities, 
and  also  about  need  of  formation  as  expert  able  to  develop  educational  electronic  resources  and  able  change  available 
resources. And it is also told that realization of it is possible, only if we conduct addition to the contents to training of teachers 
higher educational an institution, the organization of retraining of personnel and professional development.  
Keywords:  Information  and  Communication  Technologies  (ICT),  educational  electronic  resources  (EER),  system  of 
electronic training of E-Learning 
 
УДК: 316.774 
 
ҚАЗАҚСТАН МЕКТЕПТЕРІНДЕГІ ИНФОРМАТИКАНЫ ОҚЫТУДЫ ҚЫТАЙ 
МЕКТЕПТЕРІМЕН САЛЫСТЫРҒАНДАҒЫ АЙЫРМАШЫЛЫҒЫ 
 
Б.Байтайлақ – Абай атындағы ҚазҰПУ, п.ғ.магистранты 
 
Мақала қазіргі білім беру жүйесінде ӛзекті мәселе болып табылатын халықаралық тәжірибе тақырыбына арнал-
ған.  Бұл  мақалада  алдымен  Қытайдағы  білім  беру  жүйесі  таныстырылған,  соның  ішінде  міндетті  білім  беру  -  заң 
ережелері  бойынша,  оқу  жасындағы  балалар  мен  жасӛспрімдерді  міндетті  түрде  қабылдауға  тиісті,  сонымен  бірге 
мемлекет, қоғам, мектеп және отбасы міндетті түрде кепілдік беруге тиісті, жалпы халықтық сипатқа ие, заң бойын-
ша қорғалатын білім беру деп анықтама берілген және 12 жылдық білім беру моделі қарастырылған. Қазақстан және 
Қытай  мектептеріндегі  информатика  пәнін  оқытудың  даму  тарихындағы  ӛзгешеліктер  және  екі  елдің  жалпыға 
міндетті білім беру стандартына сай әзірленген информатика пәні бойынша оқу бағдарламасындағы оқу жүктемесі-
нің кӛлемі мен базалық білім мазмұны туралы айтылған және салыстырмалы талдау жасалған.  
Тірек сӛздер: Міндетті білім беру, 12 жылдық білім беру, информатика, базалық білім мазмұны, модуль  
 
Қазіргі  уақытта  Қытайда  міндетті  ақысыз  тоғыз  жылдық  білім  жүйесі  жүзеге  асырылуда.  Бастауыш 
метепке түсер алдында бала бақшаларда мектепке дейінгі білім берілсе, ал міндетті тоғыз жылдық білім 
жүйесінен  кейін  үш  жыл  жоғары  сатылы  орта  білім  және  орта-кәсіби  білім  беріледі,  сонымен  қатар 
жоғары білімі туралы аттестат ұсынатын институттарды да қамтитын жоғары білім жүйесі бар. Жоғары 
оқу орындарынан кейін аспирантура және докторантура жүргізіледі. 
Міндетті білім беру  -  заң  ережелері бойынша, оқу  жасындағы балалар мен  жасӛспрімдерді міндетті 
түрде  қабылдауға  тиісті,  сонымен  бірге  мемлекет,  қоғам,  мектеп  және  отбасы  міндетті  түрде  кепілдік 
беруге тиісті, жалпы халықтық сипатқа ие, заң бойынша қорғалатын білім беру. «ҚХР міндетті білім беру 
заңы»-  ның  тӛртінші  тармағында:  ―мемлекет,  қоғам,  мектеп  және  отбасы  заң  бойынша  оқу  жасындағы 
балалар мен жасӛспрімдердің міндетті білім беруді қабылдау құқұғын қамтамасыз етуге міндетті‖ - деп 
белгіленген. Он бесінші тармағында: ―жергілікті әр дәрежелі үкімет органдары оқу жасындағы балалар 
мен жасӛспрімдердің мектепке міндетті білім беруді қабылдауына міндетті түрде жағдай жасау керек.‖ -
деп белгіленген [1]. 
Қазіргі кезде ақпараттың қарқындап ӛсуі мен техниканың соңғы жетістіктері, информатика ғылымның 
үздіксіз дамуы мен оның жаңа салаларының пайда болуы елімізде 12 жылдық мектепке ӛту жағдайында 
информатиканың мазмұнын және оқыту әдістемесін үнемі жетілдіріп отыруды қажет етеді [2]. 12 жылдық 
оқыту моделін дүниежүзінің елдері, атап айтсақ, АҚШ, Англия, Швейцария, Канада, Германия, Жапония, 
Қытай, Швеция, Франция, Италия (жалпы білім беру ұзақтығы 12 не 13 жыл) жедел дамушы және ӛзгер-
мелі заман талаптарына сай жастарға сапалы білім беру жүйесі ретінде танып отыр. Соның ішінде ӛте тез 
қарқынмен дамып келе жатқан ел ретіде танылған Қытайдың информатиканы оқыту жағдайын зерттеп, 
еліміздегі информатиканы оқыту жағдайымен салыстырмалы талдау жасап кӛрейік (1-кесте).  
 
Информатика пәнін оқытудың даму тарихы 
1-кесте. Екі елдегі информатика пәнін оқытудың даму тарихындағы елеулі ӛзгешеліктер 
 
ҚР 
ҚХР 
жылы 
пән атауы 
сынып  жылы 
пән атауы 
сынып 
1985 
Информатика және есептеуіш техника 
негіздері 
9-10 
1982 
Компьютер 
9-11 
1993 
Информатика 
7-10  
1992 
Компьютер 
7-11  
2013 
Информатика 
5-11 
2000 
Ақпараттық технология 
1-12 
 
Қазақстан (2013- жылғы нҧсқа) және Қытай (2011- жылғы нҧсқа) жалпыға міндетті білім беру 

Абай атындағы ҚазҰПУ-нің Хабаршысы, «Бастауыш мектеп және дене мәдениеті» сериясы, №1(44), 2015 ж. 
86 
стандартына  сай  әзірленген  информатика  пәні  бойынша  оқу  бағдарламасына  салыстырмалы 
талдау жасау 
Информатика пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі 
Қазіргі  Қытай  мектептеріндегі  оқу  бағдарламасы  бойынша  ӛтілетін  информатика  пәні  сағат  саны 
жалпы алғанда еліміздегі мектептердің екі есесіндей болып келеді (2-кесте). 
 
2-кесте. Қазақстан және Қытай мектептеріндегі информатика пәні бойынша оқу жүктемесінің кӛлемі 
 
ҚР 
5-сынып 
6-8-сынып 
9-11-сынып 
оқу жылында 34 сағат 
оқу жылында 51 сағат 
оқу жылында 34 сағат  
Практикалық сабақтардың сағат саны анық белгіленбеген. 
ҚХР 
1-6 сынып 
7-9 сынып  
10-12 сынып 
оқу жылында

 68 сағат 
оқу жылында

 68 сағат 
оқу жылында 70-140 сағат  
Практикалық сабақтар жалпы сағат санының 70 % нан кем болмау керек. 
 
Базалық білім мазмұны 
Елімізде  бұл  пәнді  оқытудың  мақсаты  оқушылардың  шығармашылық  дамуын  жетілдіру,  олардың 
ӛнімді де айрықша ойлауын дамыту, шығармашыл тұлғаны қалыптастыру болып табылады. Осы мақсат-
қа сәйкес, Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 23 тамыздағы №1080 қаулысымен бекітілген 
Орта  білім  берудің  (бастауыш,  негізгі  орта,  жалпы  орта  білім  беру)  мемлекеттік  жалпыға  міндетті 
стандарты  бойынша  әзірленген  оқу  бағдарламасындағы  базалық  білім  мазмұны  тӛмендегі  кестеде 
кӛрсетілгендей (3-кесте) [3]: 
 
3-кесте. ҚР базалық білім мазмұны 
 
5-9 
сынып 
Ақпарат және ақпараттық ҥдерістер: информатика; әлемнің ақпараттық бейнесі; ақпаратты қорғау; 
вирусқа  қарсы  программалар;  ақпаратты  мұрағаттау  программалары;  компьютерде  ақпараттарды 
ұсыну  тәсілдері; сандық, мәтіндік  және графиктік ақпараттарды  кодтау;  санау  жүйелері;  логикалық 
операциялар; ақиқат кестелері; ақпаратты қорғау саласындағы ҚР заңнамасы. 
Компьютер-ақпаратты  ӛңдеу  қҧралы:  компьютер;  пернетақта;  программалық  және  аппараттық 
қамтамасыз ету; операциялық жүйе; файлдар, бумалар және белгішелер; ақпаратты тасымалдаушы-
лар; есептеу техникасының даму тарихы; ДК архитектурасының даму үрдісі; компьютердің қосымша 
құрылғылары; драйверлер; қызметтік программалар. 
Алгоритмдеу  және  программалау:  алгоритм  және  оның  атқарушылары,  блок-схемалар,  алгоритм 
типтері;алгоритмді  формальды  жазу;  алфавит;  программалау  тілінің  синтаксисі;  айнымалылар; 
арифметикалық  ӛрнектер;  сызықтық  алгоритмдер.  тармақталу  операторлары;  күрделі  шарттар; 
циклдік алгоритмдер; файл, құрылымдық мәліметтер; салынған циклдер; массив; символдық жолдар. 
Ақпараттық модельдеу: модель; модельдер түрлері, қасиеті; модельдерді сипаттау әдістері; әртүрлі 
білім  салаларының  мысалдарында  модельдерді  зерттеу;  компьютерде  модельдерді  зерттеу  және 
жасаудың негізгі кезеңдері; есептеу эксперименті; программалау тілі арқылы модельдер жасау. 
Телекоммуникациялар:  компьютерлік  байланыстың  негізгі  түрлері,  міндеті;  ауқымды  ақпараттық 
желілер,  интернет,  электрондық  почта;  компьютерлік  желі;  интернет  ресурстарына  қол  жетімдік; 
интернет қызметтері. 
 
Ақпараттық-коммуникациялық  технологиялар:  қарапайым  графикалық  редакторы;  қарапайым 
мәтіндік  редакторы;  калькулятор,  блокнот;  дыбыстық  ақпаратты  ӛңдеу;  кестелер;  презентациялар; 
компьютерлік  графика  түрлері;  векторлық  және  растрлық  графиктерді  редакциялау;  электрондық 
кестелер; деректер қоры; видео ақпаратты ӛндеу; видео монтажы.  
10-11 
сынып 
(жараты-
лыстану
матема-
тика 
бағыт) 
Ақпарат  және  ақпараттық  ҥдерістер:  әлемнің  ақпараттық  бейнесі;  ақпараттық  жүйелер  және 
ресурстар;  білім  беру  ақпараттық  ресурстары;  ақпараттарды  ӛңдеу  критериясы;  сараптама  жүйесі, 
жасанды интеллект.  
Компьютер-ақпаратты  ӛңдеу  қҧралы:  программалаудың,  программалық  қамтамасыз  етудің  да-
муы; құрылымдық, модульдық, объектілі-бағдарлы және визуалды программалау;программалық қам-
тамасыз етуді орнату және жою; операциялық жүйенің параметрлерін баптау және қалпына келтіру. 
Алгоритмдеу  және  программалау:  визуалды  программалау;  графикалық  әдіс,  процедуралар; 
мультимедиа. 
Ақпараттық және коммуникациялық технологиялар: 3D-модельдеу; Mirror – айналық бейнелеу; 
Blender-дегі  текстура;  деректер қоры (кестелік,  иерархиялық,  желілік);  желілік технологиялар;  html-
программалау; Web-беттер.  

Вестник КазНПУ имени Абая, Серия «Начальная школа и физическая культура», №1(44), 2015 г. 
87 
10-11 
сынып 
(қоғам-
дық-
гумани-
тарлық 
бағыт) 
Ақпарат  және  ақпараттық  ҥдерістер:  әлемнің  ақпараттық  бейнесі;  ақпараттық  жүйелер  және 
ресурстар;  білім  беру  ақпараттық  ресурстары;  ақпаратты  құқықты  қорғау;  компьютерлік  құқық 
бұзушылықтар түрі.  
Компьютер-ақпаратты ӛңдеу қҧралы: аппараттық және программалық қамтамасыз етудің диалек-
тикасы;  компьютердің  қосымша  құрылғыларын  баптау;  программалық  қамтамасыз  ету  түрлері; 
ақпаратты қауіпсіздік. 
Ақпараттық  технологиялар:  мәтіндік  процессор;  макростар;  дыбыстық  файлдар;  HTML-редакто-
ры; иллюстрацияларды қалыптастыру; векторлық графиканы ӛңдеу; басылым жүйелерінің жіктелуі; 
электронды басылымдар. 
 
Қытай  мектептерінде  бұл  пәнінің  білім  мазмұны  компьютерлік  және  желілік  техонлогияларды  негіз 
етеді. Білім мазмұны базалық модуль және кеңейтілген модуль (*белгісі қойылған) болып бӛлінеді. Әр 
қайсы аудан оқыту мақсаттары мен жергілікті жағдайларына қарай сәйкес келетін модульдарды талдап 
оқытады (4-кесте) [4]. 
 
4-кесте. ҚХР базалық білім мазмұны 
 
модуль 
Бастауыш (1-6) 
Орта (7-9) 
Толық орта (10-12) 

Ақпараттық технология 
негіздері 
ақпараттық технология құрал-
дарының қызметі; компьютер 
құрылғыларының мүмкіндікте-
рі; мәдениет, мӛраль және 
жауапкершілік 
Ақпараттық технология 
ақпарат және ақпараттық қоғам; 
компьютердің негізгі архитекту-
расы және программалық 
қамтамасыз етуі 
Ақпараттық технология 
ақпарат және ақпараттық 
процестер; 
компьютер және ақпараттық 
технология; 
компьютерлік желінің негізгі 
құрлымы 

Операциялық жүйе 
Қытай әріптерін енгізу; опера-
циялық жүйенің қарапайым 
қолданылуы;файл мен папка 
операциалары 
Операциялық жүйе 
операциялық жүйе жайлы түсінік 
және даму барсы, жұмыс жасау 
принциптері; 
интерфейс 
Операциялық жүйе 
жүйедегі аппараттық қамтама-
сыз ету базасын басқару және 
баптау. 
Операциялық жұйенің жұмыс 
істеу қағидасы 

Компьютермен сурет салу 
(paint) 
қарапайым графикалық редак-
торы;cуретті ашу, салу. түс 
беру, ӛзгерту, құрастыру, сақтау 
Мәтіндік процестер 
мәтінді редакциялау; 
пішімін жобалау 
Мәтіндік процестер 
басқа объектілерді кірістіру; 
анимация; беттердің параметр-
лерін баптау 

Компьютерлік мәтін 
қарапайым мәтіндік редактор 
интерфейсі, мәтінді теру 
ережесі 
мәтінді пішімдеу, редакциялау 
және сақтау; графиктік және 
мәтіндік ақпараттарды ӛңдеу, 
аралас құжаттарды құру 
Компьютермен деректер 
қорын басқару 
электрондық кесте; деректерді 
кестеге енгізу және редакциялау; 
деректерді кестеде ӛңдеу; 
деректер қорын ұйымдастыру 
Интернет негіздері және 
қолданылулары 
желілк коммуникация негізде-
рі; интернет және оның 
сервистік қызметі. 
интернетте ақпаратты іздеу, 
талдау және жүктеу; интернет-
тің басқада қолданыстары. 
Web беттерін жасау 

Интернетті қолданылу 
интернет; интернетте ақпаратты 
іздеу, ақпа раттарды жүктеу, 
сақтау; электрондық почта 
Интернет негіздері 
интернет және оның сервистік 
қызметі; 
электрондық почта; 
*Web беттерін жасау. 
Деректер қоры негіздері 
деректер қоры;деректер 
қорының операциялық ортасы 
деректерді ұйым дастыру және 
қолдану 

Мультимедиалық 
шығармашылық 
мультимедиалық матер иалдың 
түрлері; қол данстағы құралдар-
дың бірін жетік игеру; 
*Мультимедиалық 
шығармашылық 
мультимедиялық құралдардың 
қолданылуы; туындыларды 
ұйымдастыра алу. 
Программа жобалау әдістері 
мәселені алгоритмдеу; 
алгоритмді программалау; 
программа жобалау әдістері; 

LOGO да сурет салу 
LOGO мен сурет салудың, му-
зыка ойнатудың негізгі опера-
циялары; роботты басқару опе-
рациялары; LOGO редакторы 
Компьютер 
деректердің компьютерде бейне-
ленуі; аппараттық және програм-
малық қамтамасыз етуі; компью-
терді қолдану ережесі 
*Мультимедиалық 
шығармашылық 
мультимедиалық құралдар 
және ерекшеліктері; мульти-
медиалық туындыларды 
жасау, жариалау 

Абай атындағы ҚазҰПУ-нің Хабаршысы, «Бастауыш мектеп және дене мәдениеті» сериясы, №1(44), 2015 ж. 
88 

 
 
Компьютер 
ақпараттың сандық бей неле-
нуі; компьютерлік қауіпсіздік; 
компьютердің болашағы 
 
Қорыта келгенде, егер білім беру жүйесінің ӛзгерісі кезінде әр түрлі елдерде қолданылып жүрген білім 
берудегі  әдістемелік  жүйелердің  оң  нәтижелерін  ғылыми-педагогикалық  тұрғыдан  сараптап,  еліміздегі 
информатиканы оқыту ісіне тиімді пайдаланса, ол білім беру процесін жаңа деңгейге кӛтеруге мүмкіндік 
туғызады. 
 
1
 
ҚХР міндетті білім беру заңы. - Пекин, 2006. 
2
 
Боранбаева А.Д. «информатика пәнінің білім беру жүйесіндегі орыны». - Шымкент, 2012. 
3
 
Информатика.  Жалпы  білім  беретін  мектептің  5-11  сыныптарына  арналған  оқу  бағдарламалары.  – 
Астана, 2013. 
4
 
ҚХР Жалпыға міндетті білім беру стандарты. - Пекин, 2011. 
 
Резюме 
Данная  статья  посвящена  теме  международного  опыта,  который  является  актуальной  проблемой  в  области 
образования. В статье рассматривается система образования Китая, в особенности, обязательное обучение означает 
образование,  которое  по  закону,  должны  принять  детей  обязательного  школьного  возраста  и  младших  а  также 
государство,  общество,  школа  и  семья  должны  обеспечить  страхование,  охраняются  в  соответствии  с  законом  об 
образовании. Также рассматриваются 12 летнее образование и сравниваются особенности истории обучения школь-
ной информатики в Казахстане и Китае и проблемы объема учебной нагрузки и содержания базового образования в 
области информатики учебному плану в соответствии со стандартом общего образования.  
Ключевые слова: Обязательное образования, 12 летнее образование, информатика, базовое содержание образо-
вания, модуль 
 
Summary 
The article devotes to the topic of international experience, which is the actual problem in the field of modern education. 
The article studies the education system in China, in particular, compulsory education is that under the provisions of the law, 
school-age  children  and  junior  are  sure  to  take  appropriate,  as  well  as  the  state,  society,  school  and  family  must  provide 
insurance and has the total national character, protected by the law on education,also defines 12 years education, then shows a 
comparative analysis of the main differences in development history of teaching Informatics, the teaching load and teaching 
contents according to the curriculum standards of general education by the subject Informatics in Kazakhstan and China.  
Keywords: Compulsory education, 12 years education, Informatics, teaching contents, module 
 
УДК: 133.62 
 
ПРОФЕССИОНАЛЬНО-ПЕДАГОГИЧЕСКОЕ ОБЩЕНИЕ И ТИПОЛОГИЯ ЛИЧНОСТИ 
ПРЕПОДАВАТЕЛЯ ВЫСШЕЙ ШКОЛЫ 
 
С.Ы. Карабекова – Казахский Национальный технический университет имени Сатпаева,  
Р.С. Онкайбекова – Казахский Национальный технический университет имени Сатпаева  
 
В  данной  статье  рассматривалась  педагогическая  направленность  педагога  и  его  профессионально  значимые 
качества. Преподаватель ВУЗА предстает перед студентами как специалист и руководитель процесса общения. Его 
репутация,  авторитет,  престиж  в  значительной  мере  зависят  от  умения  общаться,  тонко  чувствовать  аудиторию  и 
отдельного студента. Особые трудности в налаживании педагогического общения, взаимоотношений со студентами 
в сфере личностных контактов чувствуют педагоги-начинающие. 
Ключевые слова: Педагогическая направленность, профессионально значимые качества педагога 
 
Общеизвестно,  что  образовательная  отрасль  -  одна  из  самых  консервативных  сфер  человеческой 
деятельности Казахский национальный технический университет имени Сатпаева, ее работники отлича-
ются преданностью схемам и технологиям, которые они усвоили, к которым привыкли, устойчивостью 
неприятие нового, стереотипностью мышления и действий. Стремительно меняются времена, студенты, а 
значительная часть  преподавателей  высшей школы руководствуется  параметрами  той системы коорди-
нат, которая их создала. Как и ранее наиболее значимыми качествами студента считаются дисциплиниро-
ванность,  послушание,  подражания  предлагаемых  преподавателем  образцов,  то  есть  конформизм.  Не 
принимается  дисидентность  студента:  оригинальность  мышления  и  поведения,  самостоятельность 
мнений, суждений, требование уважения к себе как к личности и партнера в совместном деле. 

Вестник КазНПУ имени Абая, Серия «Начальная школа и физическая культура», №1(44), 2015 г. 
89 
Студенты,  школьный  период  обучения  которых  проходил  в  условиях  частичной  демократизации 
социального  уклада  жизни,  гуманизации  общественных  отношений,  остро  ощущают  необходимость 
радикальных  изменений  в  формате  "преподаватель-студент",  не  желают  терпеть  пренебрежительное 
отношение к себе. Они ценят не только знания педагога, но и хотят видеть в нем душевное, понимаю-
щую, справедливую, честную, высоконравственного и порядочного человека. Нынешний преподаватель 
высшей школы должен быть тонким психологом, глубоко аттракционной личностью. 
К  важнейших  качеств  преподавателя,  способствующие  успешному  выполнению  им  своих  функций, 
принадлежит педагогическая коммуникативность. Много трудностей и неудач в педагогической деятель-
ности обусловлено именно недостатками сферы профессионально-педагогического общения. Педагогиче-
ское общение - это совокупность методов и средств, применение которых обеспечивает достижение цели 
обучения  и  воспитания,  и  определяет  характер  взаимодействия  между  двумя  главными  субъектами 
педагогического  процесса.  Известный  российский  психолог  В.А.  Кан-Калик  выделяет  такие  стили 
педагогического общения. 
1.  Общение  на  основе  высоких  профессиональных  установок  педагога,  его  отношение  к  педагогиче-
ской  деятельности  в  целом.  О  таких  говорят:  "За  ним  дети  (студенты)  буквально  по  пятам  ходят".  В 
высшей  школе  интерес  в  общении  стимулируется  еще  и  общими  профессиональными  интересами, 
особенно на профильных кафедрах. 
2. Общение на основе дружеского отношения. Этот вид коммуникации предусматривает увлеченность 
общим делом. Педагог выполняет роль наставника, старшего товарища, участника совместной учебной 
деятельности  (но  при  этом  следует  избегать  панибратства).  Особенно  это  касается  молодых  педагогов, 
если они не желают попасть в конфликтную ситуацию. 
3.  Общение-дистанция.  Это  наиболее  распространенный  тип  педагогического  общения,  за  которого 
постоянно наблюдается дистанция во всех сферах: образовании - со ссылкой на авторитет и профессиона-
лизм; воспитании - на жизненный опыт и возраст. Такой стиль формирует отношения "учитель-ученики". 
Но это не означает, что ученики должны воспринимать педагога как ровесника. 
4. Общение-заигрывание. Оно свойственно молодым преподавателям, которые чрезмерно стремятся к 
популярности. Такое общение обеспечивает лишь фальшивый, дешевый авторитет. 
Как  правило,  в  педагогической  практике  наблюдается  сочетание  стилей  в  определенной  пропорции 
при доминировании одного из них. 
Заслуживает  внимание  классификация  стилей  педагогического  общения,  предложенная  М.Таленом 
(табл. 7). Надо учитывать, что в ее основу положен выбор роли педагогом, исходя из собственных потреб-
ностей, а не из потребностей обучаемого. 
Итак,  преподаватель  ВУЗА  предстает  перед  студентами  как  специалист  и  руководитель  процесса 
общения.  Его  репутация,  авторитет,  престиж  в  значительной  мере  зависят  от  умения  общаться,  тонко 
чувствовать  аудиторию  и  отдельного  студента.  Особые  трудности  в  налаживании  педагогического 
общения, взаимоотношений со студентами в сфере личностных контактов чувствуют педагоги-начинаю-
щие. Чтобы овладеть высоким уровнем профессионально-педагогического общения со студентами, надо 
глубоко знать его психологические, содержательные и процессуальные основы. 
 
Таблица 7. Классификация стилей педагогического общения за М.Таленом 
 
Модель 
Характеристика 
"Сократ" 
Педагог с репутацией любителя споров и дискуссий, которые он намеренно провоцирует на заняти-
ях.  Ему  свойственны  индивидуализм,  несистематичность  в  учебном  процессе  через  постоянную 
конфронтацию: студенты усиливают защиту собственных позиций, учатся их отстаивать 
"Руководитель 
групповой 
дискуссии" 
Главным в учебно-воспитательном процессе педагог считает достижение согласия и сотрудничества 
между студентами, беря на себя роль посредника, для которого поиск демократического консенсуса 
важнее результат дискуссии 
"Мастер"  Педагог  выступает  как  образец  для  подражания,  который  необходимо  безусловно  копировать,  и 
прежде всего не столько в учебном процессе, сколько в отношении к жизни вообще 
"Генерал"  Не допускает любого двузначного смысла, подчеркнуто требовательный, жестко добивается послу-
шания,  поскольку  считает,  что  всегда  и  во  всем  прав,  а  студент,  как  солдат-новобранец,  должен 
беспрекословно подчиняться приказам. По данным Г.Талена, этот стиль распространен в педагогиче-
ской практике больше, чем все другие вместе 
"Менеджер"  Распространен в радикально ориентированных школах и связан с атмосферой эффективной деятель-
ности класса, поощрением инициативы и самостоятельности учащихся. Педагог стремится к обсуж-
дению с каждым учеником смысла задачи, качественного контроля и оценки конечного результата 

Абай атындағы ҚазҰПУ-нің Хабаршысы, «Бастауыш мектеп және дене мәдениеті» сериясы, №1(44), 2015 ж. 
90 
"Тренер" 
Атмосфера  общения  в  классе  пронизана  духом  корпоративности.  Ученики  при  этом  выступают 
игроками  одной  команды,  где  каждый  в  частности  не  важен  как  индивидуальность,  а  все  вместе 
составляют силу. Педагогу отводится роль вдохновителя групповых усилий, для которого главное - 
конечный результат, блестящий успех, победа 
"Гид" 
Воплощенный  образ  "ходячей  энциклопедии".  Лаконичный,  точный,  сдержанный.  Ответы  на  все 
вопросы ему известны заранее, как и сами вопросы. Технически безупречен, и именно поэтому часто 
откровенно скучный 
 
В  зависимости  от  качества  владения  мастерством  (искусством)  педагогического  общения  студенты 
относят преподавателя к соответствующей категории (условной, субъективной) (табл. 8). 
 
Таблица 8. Категории преподавателей в зависимости от качества владения мастерством 
(искусством) педагогического общения 
 

Преподаватели-"вечные 
студенты" 
Понимают студентов, видят в них личность, охотно общаются на разные темы, 
обладают высоким интеллектом и профессионализмом 
2  Преподаватели-"бывшие моряки" Пытаются установить военную дисциплину. Требуют полного и безусловного 
принятия  их  мысли.  Ценят  "рабство",  а  не  интеллект  и  умение  логически 
мыслить. Пытаются задавить "я" студента путем административных мер 

Преподаватели-формалисты  На  работе  "отбывают"  свои  часы.  К  студентов  безразличны:  делайте,  что 
хотите, чтобы мне не мешали 

"Безразличны", "завистливые", 
"ограниченные", "господа", 
"работы" 
Преподаватели, которые за человеческими и профессиональными качествами 
не соответствуют идеалу, приемлемом для студента 
5  "Трудяги", "гурманы", "друзья"  Преподаватели,  которые  пользуются  авторитетом  у  студентов  в  связи  с 
отдельными привлекательными личностными чертами 

"Преподаватель-стандарт" 
Знает свой предмет, живет своей работой. Тяжелый в общении. Амбициозный. 
Упрямый, не интересен ни себе, ни студентам 
 
Следовательно, важное место в учебно-воспитательном процессе высшей школы принадлежит лично-
сти  преподавателя,  его  коммуникативным  навыкам,  способности  устанавливать  диалог  со  студентом, 
понимать и адекватно воспринимать мир другой - не подчиненного, а равноправного партнера, коллеги в 
сложном искусстве обучения. 
 
1 Маркова А.К. Психология труда учителя - М., 1993 - С. 41. 
2 Кузьмина Н.В. Способности,одаренность, талант учителя - Л., 1985 – 32 с. 
3 Кузьмина Н.В. Формирование педагогических способностей - Л., 1991. – 98 с. 
4 Маркова А.К. Психология труда учителя - М., 1993. – С. 54. 
5 Маркова А.К. Психология труда учителя - М., 1993. – С. 20. 
 

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   19




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет