Халықаралық ғылыми-көпшілік журнал Международный научно-популярный журнал

151
_______________________________________________________________________
Қазақстанның ғылымы мен өмірі – Наука и жизнь Казахстана                                                           
Science and life of Kazakhstan. №6 (42) 2016
2016 there was a survey of 138 adult respondents in 
Almaty,  potential  and  actual  users  of  the  system  of 
supplementary education. 
Social  and  demographic  characteristics  of 
respondents  are  as  follows:  men  –  36.4%  of 
respondents; women – 63.6%. Coverage of professions 
is  diverse.  They  are  –  IT-specialists,  engineers, 
managers,  musicians,  journalists,  lawyers,  doctors, 
teachers and professors – 49.04%, other professions – 
51.06%. Respondents were conditionally divided into 
4 age categories. At the age of 22-30 years – 10.22%; 
30-40 years – 29.78%; 40-50 years – 53.19%; 50 years 
and  older  –  6.82%.  We  were  particularly  interested 
in  the  values  and  educational  needs  of  the  mature 
adult category (from postgraduate age to retirement). 
What important information they provide to teachers 
working with adult learners? It is well known that in 
the  emerging  free  market  and  dictated  requirements 
to them, there is a need to search the forms of adult 
education  allowing  them  to  quickly  self-determine, 
find  their  place  in  a  particular  professional  field 
or  cultural  reality  of  society.  Property  of  adult 
subjectivity  in  education  depends  on  the  education 
embedded into the content of life. Professionals need 
to  carefully  examine  the  conditions  of  life  and  the 
interests of future consumers of educational services. 
Even  advertising  campaign  gives  its  results  to  the 
extent  to  which  it  may  interest  and  will  motivate  a 
person to further intensive self-development and self-
improvement.  Thus,  answering  the  question:  "Do 
you study now on any additional courses" – 59.38% 
of total respondents answered positively, but 40.62% 
answered  that  they  never  studied  and  do  not  want 
to  do  that.  If  we  analyze  separately,  then  in  the  age 
aspect (from 22 to 35 years old) only a quarter were 
engaged  in  various  educational  courses;  in  the  age 
group  of  35-55  years  –  there  were  42.76%  of  such 
respondents;  in  the  future,  these  figures  fall:  8.51% 
(55-60 years). And in the age above 60 years, no one 
wants  to  receive  additional  education  or  retraining. 
The  motivation  for  the  education  "Through  the  life" 
in this category of the population is completely absent. 
Thus, a substantial portion of respondents do not use 
the services of additional education, and if they get it, 
then  this  compels  them  "by  necessity". This  is  done 
"for the sake of career" and not due to personal desire 
to study. 
Answering  the  question  "Is  it  comfortable  for 
adult  learners  in  the  study  process?",  "Yes"  answers 
were given by 97.16% of the respondents. Discomfort 
during  the  study  was  experienced  by  only  2.84% 
of  respondents.  The  older  the  age  group,  the  more 
carefully, even with a certain degree of uncertainty is 
an adult in a learning environment. 
What feelings are experienced by an adult student 
at  the  same  time?  Answering  the  question,  42.82% 
feel a surge of strength; 10.41% - lack of confidence; 
15.24% - indifference to the process; 3.68% - feeling of 
irritation; the rest of the respondents had mixed feelings 
depending  on  the  circumstances  the  organization  of 
class, teacher behavior, attitudes towards the learner, 
created  atmosphere  of  classes.  However,  21.1%  of 
respondents  indicated  that  in  general  they  "love  to 
learn". And it is already the potential, a good base for 
the work of andragogist with the audience. 
What  should  be  study  process  for  an  adult  to  be 
happy to study; what should be specific for the learning 
process? Basic answers of respondents are shown in 
Picture 1.
Most  of  the  respondents  believe  that  the  activity 
should  be  "interesting  and  informative"  –  55.31%; 
"based on practical examples" - 19.14%; systemized 
– 23.40%; use of new and different methods – 2.12%. 
The  answers  "other"  were  met  in  the  following 
responses: "requires dedication of the teacher" - 20%; 
"high level of teaching" – 3% (Picture 1). 
 
Picture 1. What should be a learning process, so an 
adult student went to the current studies with pleasure? 
What  is  the  role  of  andragogist?  How  are  the 
students (ideally) see the teacher in the postgraduate 
system,  additional  education?  What  are  the 
distinguishing  features?  The  respondents  identified 
the following qualities: "professionalism" - (23.46%), 
"understanding,  empathy"  –  17.35%;  "literacy, 
erudition" – 17.18%; "ability to interest, captivate by 
the subject" – 13.34%; "justice in decision-making" – 
12.32%;  "sincerity"  –  12.26%;  "pedagogical  culture, 
diplomacy" – 4.09%. 
In  the  option  "other"  there  were  such  important 
components as "practical experience" – 76%; "constant 
self-education, the ability to learn quickly" - 31.91%; 
"love  of  their  profession"  –  10.63%;  "sociability"  – 
8.51%; "responsibility" – 6.38%. 
The  close  proximity  of  professionalism  and 
continuous  self-education,  competence  and  empathy, 
understanding  and  erudition,  the  ability  to  captivate 
the  subject  of  study  and  sincerity  of  relationships, 
social justice and labor in assessing of the student have 
been revealed.
 
 
 
Интересным и познавательным  
С упором на практику 
Систематизированным 
С использованием новых, 
разнообразных методик 
55,31% 
19,14% 
23,40% 
2,12% 
  
Interesting and informative 
Based on practical examples 
Systemized 
With  the  use  of  new,  different 
methods 

152
_______________________________________________________________________
Қазақстанның ғылымы мен өмірі – Наука и жизнь Казахстана                                                           
Science and life of Kazakhstan. №6 (42) 2016
Unfortunately,  the  audience  did  not  mention  the 
importance of having the high level of methodological 
culture and professionalism of the andragogist. 
It  was  also  revealed  how  students  evaluate  the 
degree  of  commitment  of  teachers  who  work  with 
adult audiences. The rating given is relatively low. This 
attitude of andragogists to their work has been always 
–  said  3.7%  of  students;  "often"  –  18.52%;  33.33% 
of  respondents  rarely  observed  this  phenomenon; 
"sometimes" – 40.74%; "never observed" – 3.7%. 
It is known that self-commitment is directly related 
to  the  motivation  to  work,  mixed  with  the  constant 
search, update of knowledge, bias to the process. And 
not because it is an objective need from a professional, 
but  because  it  is  an  internal  need  of  the  teacher. 
However, in this regard, not everything is as safe as it 
would be desired. 
The  main  reason  is,  as  per  the  respondents,  that 
teachers don’t have other incentives to work apart from 
the material remuneration, but this is not enough for 
the andragogist to work "ecstatically", as well as low 
salary in comparison with other professions (45.07%) 
and the need to follow the standard program (24.45%). 
We  were  also  interested  in  leading  professional 
qualities, which should, according to adult audience, a 
teacher of postgraduate education surely have. 
It  revealed  that  the  priority  indicators  were  as 
follows: 
1st place - "explain clearly" – 25.06%, 2nd place 
-  "organize  interesting  lessons"  –  24.44%,  3rd  place 
–  20.00%  -  "interest  in  learning  the  subject".  Other 
options –"create a relationship of trust" – 13.07% of the 
respondents;  "create  an  atmosphere  of  responsibility 
for  the  results  of  educational  labor"  –  7.68%  of  the 
respondents; "achieve training and educational goals" 
–  7.06%;  "related  learning  with  solving  practical 
problems of society" – 2.69%.
What  are  the  forms  of  studies  that  are  the  most 
attractive to the adult students category? It should be 
noted that a significant number of respondents called 
equally  lectures  and  seminars  –  18.51%;  seminars 
and workshops are preferable to 37.03% of students; 
for 14.81% of adults it is important to arrange well-
organized  self-study;  project  activities  are  preferred 
to 3.7% of the respondents; own version was offered 
by  almost  26%  ("more  practice:  seminars  or  pilot 
studies", "should set out the theory arising out of the 
modern practice").  
It was also important to hear from the respondents 
the  answer  to  the  question:  "How  do  you  see  the 
process  of  improving  the  training  of  teachers  for  an 
adult  audience?"  The  question  was  open  and  the 
majority of respondents were difficult to answer; and 
those  who  responded  were  virtually  unanimous:  the 
preparation  should  have  "more  connection  between 
theory  and  practice"  and  "need  foreign  training  for 
teachers". 
Studies  conducted  by  andragogists  let  us  see  the 
priorities  in  the  forms  and  content  of  the  received 
education.  The  responses  of  the  respondents  viewed 
the  breaking  of  their  life  experience,  emerging  at 
different  stages  of  life.  Orientation  in  the  field  of 
education is an important indicator of a person's way 
of life that is able to adjust the effective andragogical 
process.  It  appears  that  the  conduct  of  andragogical 
research helps clarify the degree of teachers’ readiness 
to  work  with  adults,  differentiate  the  approach  to 
an  adult  audience  of  students,  take  into  account 
the  peculiarities  of  their  experience  in  the  content, 
technology and organizational forms of study. 
Therefore,  improving  the  qualifications  of  the 
teacher  –  andragogist  should  be  outrunning,  so  that 
trained specialist entered the profession well in advance 
with psychological and methodical preparation. Today, 
in  the  context  of  globalization,  the  responsibility 
of  the  teacher  in  adult  education  is  subject  to  its 
features  that  have  become  much  more  than  just  a 
source of new information, which the student has to 
bear in the process of mastering the material and re-
training.  Researchers  cannot  ignore  the  fact  that  the 
improvement of educational practice should be done 
with  taking  into  account  the  rapid  development  of 
science  and  technology,  finding  effective  ways  of 
operational  reorientation  of  the  teaching  staff,  level 
of  training  that  has  developed  in  the  best  traditions 
and  conditions  of  previous  years.  On  the  other  side, 
it  is  important  to  predict  the  content  of  continuing 
education  of  professionals  willing  to  work  in  an 
unpredictable present and future stage of development 
of society. 
List of used sources and literature:
1.Older  people  in  the  world  and  Kazakhstan  //
http://www.ombudsman.kz/en/publish/docs/doklad_
spec/detail_2.php?ID=1213;  Kurmat  Samarkhan  – 
National Informational Agency «Kazinform» //http://
www.meta.kz/72382-predpolagaetsja-chto-k-2050-g-
kolichestvo.html. 
2. Kaliyeva A. Retirement age crisis: Is it possible 
to overcome it. //Search. Humanitarian series – 2008-
No.4.- С.113-117. 
3.  The  results  of  the  study  conducted  by  the 
American  Gallup  Institute.  //https://kapital.kz/
economic/22153/28-kazahstancev-nenavidyat-svoyu-
rabotu.html.
 

153
_______________________________________________________________________
Қазақстанның ғылымы мен өмірі – Наука и жизнь Казахстана                                                           
Science and life of Kazakhstan. №6 (42) 2016
Төлешова Ұлмекен Болатқызы
педагогика ғылымдарының кандидаты, әл-Фараби атындағы ҚазҰУ
философия және саясаттану факультеті, педагогика және білім беру менеджменті кафедрасы. 
ulmekehtoleshova.@mail.ru 
Жамалова  Т.Б. 
әл-Фараби атындағы ҚазҰУ-і, философия және саясаттану факультеті, педагогика және білім беру 
менеджменті кафедрасының 2 курс магистранты.  zhamalova.tan@mail.ru 
ИНКЛЮЗИВТІ БІЛІМ БЕРУДІҢ МАҢЫЗДЫЛЫҒЫ
Түйін. Мақалада  инклюзивті білім беру мағы-
насын  ашу.Инклюзивті  білім  беру  қоғамдағы 
адамдардың білім алуға мүмкіндігін қамтамасыз 
ете  алады.Барлық  білім  алушылар  білім  алуға  
теңдей құқылы және тұлғаның даму мәселелерін 
ескермейді.
Кілттік  сөздер:  инклюзив,инклюзивті  білім 
беру
Резюме. В  данной  статье  рассказывается  об  
инклюзивном    образовании.  Понятие  «инклюзив-
ное образование» сформировалось из убеждения в 
том, что образование является основным правом 
человека и что оно создаёт основу для более спра-
ведливого  общества.  Все  учащиеся  имеют  право 
на образование, независимо от их индивидуальных 
качеств и проблем.
Ключевые  слова:  инклюзив,инклюзивное  обра-
зование
Summary.  In  this  article  it  is  told  this  article 
about an inclusive education  it is told about inclusive 
education.  The  concept  «inclusive  education»  was 
created  from  belief  that  education  is  a  fundamental 
human  right  and  that  it  creates  a  basis  for  more 
fair  society.  All  pupils  have  the  right  for  education, 
irrespective of their individual qualities and a problem 
. The concept «inclusive education» was created from 
belief that education is a fundamental human right and 
that it creates a basis for more fair society. 
Инклюзивті  оқытудың  ашқан  мектептерде 
оқыған  балалар  адам  құқығы  туралы  білім  алуға 
мүмкіншілік  алады,  өйткені  олар  бір  –  бірімен 
қарым – қатынас жасауға, танып – білуге, қабыл-
дауға үйренеді. Инклюзивтік білім беру – барлық 
балаларды жалпы білім үрдісіне толық енгізу және 
әлеуметтік  бейімдеуге,  жынысына,  шығу  тегіне, 
дініне,  жағдайына  қарамай,  балаларды  айыратын 
кедергілерді жоюға, ата – аналарын белсенділікке 
шақыруға,  баланың  түзеу  –  педагогикалық  және 
әлеуметтік  қажеттіліктерін  арнайы  қолдау,  қор-
шаған  ортаның  балаларды  жас  ерекшеліктеріне 
және  білімдік  қажеттіліктеріне  бейімделулеріне 
жағдай қалыптастыру, яғни, жалпы білім беру са-
пасы  сақталған  тиімді  оқытуға  бағытталған  мем-
лекеттік саясат. Мемлекеттік бағдарламада инклю-
зивті білімді жетілдіру үшін белгіленген мақсаттар, 
2015 жылға қарай мына міндеттерді шешу арқылы 
жүзеге  асырылатыны  анықталған:  -  мүмкіндігі 
шектеулі балаларды біріктіріп оқытудың модульдік 
бағдарламалары  жасалған;  -  мүмкіндігі  шектеулі 
балаларды  жалпы  білім  беретін  ортада  біріктіріп 
оқыту ережесі әзірленеді, түрлі кемістігі бар бала-
лар үшін бірігу нысандары анықталған; - мүгедек 
балаларға  қашықтан  білім  беруді  ұйымдастыру 
қағидалары  әзірленген;  Осылайша,  Қазақстан  Ре-
спубликасында 2020 жылға қарай инклюзивті білім 
жүйесі  енгізеледі;  инклюзивті  білім  үшін  жағдай 
жасайтын мектептердің үлесі мектептердің жалпы 
санынан 70 % - ға ұлғаяды; мүгедек балалар үшін 
«кедергісіз қол жеткізуді» жасайтын мектептердің 
үлесі мектептердің жалпы санынан - 20 %; инклю-
зивті біліммен қамтылған балалардың үлесі даму 
мүмкіндігі  шектеулі  балалардың  жалпы  санынан 
50 % құрайтын болады. Қазіргі уақытта ортамызда 
болып  жатқан  әлеуметтік  жанұя  мәселелері,  эко-
логиялық-эканомикалық  дағдарыстар  жүйке  жүй-
елері бұзылған, психикалық аурулары бар, кемтар 
болып  туылатын  нәрестелердің  саны  жыл  сайын 
өсіп отыр. Жалпы білім беретін мектептерде ондай 
балалар аз емес.
Республикада  арнайы  білім  беру  үшін  басты 
және тарихи маңызды болып 2002 ж. “Мүмкінді-
гі  шектеулі  балаларға  әлеуметтік  дәрігерлік-педа-
гогикалық  және  түзету  көмегін  көрсету  туралы” 
заңын  қабылдауы  болып  табылады.  Бұл  заң  ак-
тісінің  қабылдануы  мемлекет  пен  қоғамның  да-
муында бұзылысы бар балаларға оң көзімен қарай 
бастағанын көрсетеді. 
49-бап.  Ата-аналар  және  басқа  да  заңды  өкіл-
дері:
• Баланың ерекшелігін және жеке қабілетін, қа-
лауын ескере білім беру мекемелерін таңдауға;
•  Психологиялық-дәрігерлік  -педагогикалық 
кеңесте өз балаларын тәрбиелеу және оқыту мәсе-
лесі бойынша кеңестік көмек алуға құқылы. 
• Инклюзивті білім берудің негізгі принциптері 
• Инклюзивті білім беру - жалпы орта мектеп-
терде мүмкіндігі шектеулі балаларды дені сау ба-
лалармен бірге оқыту;
• Барлық адамдарға тең қарым – қатынас;
• Балалар арасында дискриминацияны болдыр-
мау;

154
_______________________________________________________________________
Қазақстанның ғылымы мен өмірі – Наука и жизнь Казахстана                                                           
Science and life of Kazakhstan. №6 (42) 2016
•  Арнайы  білім  беруді  қажет  ететін  балаларға 
арнайы жағдай жасау.
Бүгінгі  таңда  инклюзивті  білім  беру  арнайы 
білім берудің ең соңғы стратегияларының бірі бо-
лып  табылады.  Инклюзивті  білім  халықаралық 
ұйымның  көптеген  мүше  елдерінің  білім  беру 
саясатының  құрамына  ене    отырып,  өз  кезегінде 
жалпы  мемлекеттік  әлеуметтік  саясаттың  бөлігі 
болып табылады және оның сипатын, ішкі логика-
сын және даму бағытын қабылдайды. Инклюзивтік 
білім беру - барлық балаларды жалпы білім үрдісі-
не  толық  енгізу  және  әлеуметтік  бейімдеуге,  жы-
нысына, шығу тегіне, дініне, жағдайына қарамай, 
балаларды  айыратын  кедергілерді  жоюға,  ата-а-
наларын  белсенділікке  шақыруға,  баланың  түзе-
у-педагогикалық  және  әлеуметтік  қажеттіліктерін 
арнайы қолдау, қоршаған ортаның балаларды жас 
ерекшеліктеріне  және  білімдік  қажеттіліктеріне 
бейімделуіне  жағдай  қалыптастыру,  яғни,  жалпы 
білім беру сапасы сақталған тиімді оқытуға бағыт-
талған мемлекеттік саясат [1].
Инклюзивті  білім  берудің  негізгі  қағидалары 
тұжырымдалады:
1.  Адамның  құндылығы  оның  қабілеті  мен 
жетістіктеріне тәуелді емес;
2. Әрбір адам ойлау мен сезінуге қабілетті;
3. Әрбір адам қарым-қатынас жасауға құқылы;
4. Барлық адамдар бір-біріне қажет;
5. Түбегейлі білім шынайы өзара қарым-қаты-
настар негізінде жүзеге асуы мүмкін;
6.  Барлық  адамдар  бір-бірінің  қолдауына,  қа-
тарластарының достығына мұқтаж;
7.  Алуантүрлілік  адам  өмірінің  жан  - 
жақтылығын кеңейтеді;
8.  Барлық  оқуға  қабілетті  жандар  үшін  даму-
дағы  жетістіктері  тікелей  олардың  қабілеттеріне 
тәуелді.
Инклюзивті білім беру жүйесі өзіне орта, кәсі-
би  және  жоғары  білім  беру  мекемелерін  енгізеді. 
Оның  мақсаты  мүмкіндіктері  шектелген  жандар-
дың  білім  алуы  мен  кәсіби  даярлануына  кедер-
гісіз  орта  құрылуы  болып  табылады.  Инклюзивті 
білім беру тарихының дамуында барлық интегра-
цияланған білім берудің даму тарихы инклюзивті 
білім беру концепциясының қалыптасуына әсер ет-
кен деп айтуымызға болады. Педагогикалық инте-
грация мүмкіндіктері шектелген жандардың білім 
беру  процесіне  кеңінен  енуінің  алғашқы  қадамы 
болып табылды. 
Инклюзивті білім беру негізіне баланы кез-кел-
ген дискриминациядан құтқаратын, барлық адамға 
бірдей қарым-қатынасты қамтамасыз ететін, бірақ 
ерекше  білімділік  қажеттілікті  талап  ететін  ба-
лаларға  арнайы  жағдай  жасайтын  идеология  са-
лынған.  Кез-келген  қатыгез  білімділік  жүйеден 
балалардың  белгілі  бөлігінің  шығып  қалатынын 
тәжірибе көрсетіп отыр. Өйткені, жүйе бұндай ба-
лалардың  жеке  қажеттіліктерін  қанағаттандыруға 
дайын емес.Бұл салыстыру мектептегі барлық ба-
лалар санының 15 % құрайды, шығып қалған ба-
лалар  оқшауланып  қалады.  Инклюзивті  тәсілдер 
бұндай балаларды оқыту мен жетістікке жеткізуде 
қолдау танытады, жақсы өмір сүру мүмкіндігін бе-
реді. Принциптері: 
1.  Адамның  құндылығы  оның  қабілеті  мен 
жетістігіне байланысты емес. 2.Әрбір адам сезіну-
ге және ойлауға қабілетті. 
3. Әрбір адам қатысымға құқылы.
 4. Адамдар бір-біріне қажет. 
5. Білім тек қана шынайы өзара қарым-қатына-
ста жүзеге асады. 
6.Барлық  адамдар  бір-бірінің  қолдауына  және 
достастығына мұқтаж. 
7.  Әртүрлілік  адам  өмірінің  барлық  қыр-
ларын  күшейтеді.  Инклюзивті  білім  берудің 
артықшылығы:  бұл  білім  кімге  пайдалы?  Ар-
тықшылықтың  сипаттамалары.  Әлемдік  тәжіри-
беге  шолу:  АҚШ,  Швеция,Франция,  Италия  ел-
деріндегі  дамуында  ауытқулары  бар  балаларды 
оқыту тәжірибесі. Ресейдегі инклюзивті білім бе-
рудің жәйі. Қазақстандағы инклюзивті білім беру 
жөнінде. Елімізде инклюзивті білім беруді дамыту 
қажеттілігін  негіздеу.Негізгі  бағыттары.  Инклю-
зивті  білім берудің технологиясы Педагогтер  мен 
мамандарға арналған ұсынымдар: даму мүмкіндігі 
шектеулі  балалар  бір-біріне  ұқсамайды;  диагноз 
-оқытудың  дәлме-дәл  рецептісіне  немесе  бала 
дамуының  дәлме-дәл  жорамалына  негіз  бола  ал-
майды;ауытқудың себептерін анықтау - оқытудың 
дәлме-дәл  әдісін  таңдауға  негіз  бола  алмайды. 
Естуінде, көруінде ауытқуы бар, дене кемістігі бар, 
оқу  материалын  меңгерумен  байланысты  ерекше 
қажеттілігі  бар  баламен,  ерекше  коммуникативті 
қажеттілігі  бар  баламен,  психикалық  дамуында 
кемістігі бар баламен жұмыс кезіндегі нақты стра-
тегиялар.  Түрлі  бағыттағы  мамандардың(психо-
лог,логопед,  дефектолог,әлеуметтік  педагог,  дәрі-
гердің) ынтымақтастығы. Өзара кеңестер. Табысты 
ынтымақтастықтың ережесі. Сыныптағы табысты 
жұмыстың ортасын ұйымдастыру. 
1.Әр баланы бірінші күннен бастап құшақ жай-
ып қарсы ал. Оны сол қалпында қабылда.
 2.Сыныптағы ортаны бейімде. 
3.Әр  баланың  сыныптағы  қоғамның  мүшесі 
болуына қол жеткіз. Сынып бөлмесінің (тобының 
)  жиһазы:  негізгі  жиһаз  және  құрал-жабдықтар. 
Оқыту  үдерісіне  бейімделу:  уақыт,  комфорт, 
алаңдатушы  факторлар,  шу,  жарық,  материалдар-
ды іріктеу. Дене кеңістігі және материалдар. Әді-
стемелік ұсынымдар: 
1.Егер қажет болса, балаға ойыншықпен және 
материалдармен ойнауға көмектес. 
2.Ойыншықты  баланың  қызығушылығы  мен 
қалауы  бойынша  таңда.  3.Баланың  жұмысба-
стылығын,  ойынмен  әуестенуін,  танымдық  бел-
сенділігін  қамтамасыз  ететін  ойыншықтар  мен 

155
_______________________________________________________________________
Қазақстанның ғылымы мен өмірі – Наука и жизнь Казахстана                                                           
Science and life of Kazakhstan. №6 (42) 2016
материалдарды  таңдаңыз.  4.Ойыншықтар  мен 
материалдарды  зейінін,  ойынмен  әуестігін,  жұ-
мысбастылығын дамытатындай мақсатта бейімде-
уге  ұмтылыңыз.  Балалардың  жәйіне  баға:  байқау, 
тестілеу,  топтастыру,  диагностика,  даму  монито-
рингі.
1977жылы  В.А.  Малинаускене  өзінің  зерттеу 
еңбектерінде  осындай  ауытқылардың  пайда  бо-
луына түрткі болатын 5 түрін атап көрсетті:
 1) ақыл-ой қалыпты дамыған адамдардағы се-
бептер; 
 2) мидың дөрекі турдегі органикалық зақымда-
нуы;
 3) ақыл-ой кемістігінен жиі кездесіп отыратын 
дағдарыс, түнелу және дау-дамайдың орын алуы; 
4) эмоционалды ауытқушылықтар және соның 
салдарынан сын көзбен қарауының жетіспеушілігі.
Сөйлеу  тілінде  кемістігі  бар  балалармен  дер 
кезінде мамандар түзету жұмыстарын жүргізуі қа-
жет. Сонымен қорыта айтқанда, инклюзивті оқыту- 
оқушылардың тең құқығын анықтайды және ұжым 
іс-әрекетіне қатысуға, адамдармен қарым-қатына-
сына  қажетті  қабілеттілікті  дамытуға  мүмкіндік 
береді. Инклюзивті оқыту арқылы барлық балалар-
дың мұқтаждықтарын ескеріп, ерекше қажеттілік-
тері бар балалардың білім алуын қамтамасыз ететін 
жалпы  білім  үрдісін  дамытуға  болады.    Мұндай 
оқыту түрі  арнаулы білім беру жүйесінде дәстүрлі 
түрде қалыптасқан және даму үстіндегі формалар-
ды  ығыстырмайды,    қайта  жақындатады.  Инклю-
зивті бағыт арқылы мүмкіндігі шектеулі балалар-
ды оқуда жетістікке жетуге ықпал етіп, жақсы өмір 
сүру  мүмкіншілігін  қалыптастырады.  Осы  бағыт-
ты білім беру жүйесіне енгізу арқылы оқушыларды 
адамгершілікке,  ізгілікке,  қайырымдылыққа  тәр-
биелей аламыз. Сонымен қоса, инклюзивті оқыту 
үрдісі  балаларды  толеранттылыққа  тәрбиелеудің 
бастауы болмақ .
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
1. Конвенция о правах ребенка. Принята Гене-
ральной ассамблеей ООН 20.11.1989 г.  Ратифици-
рована постановлением No 77  Верховного Совета 
РК от 8 июня1994 г. 
2. Мектепке дейінгі ұйымда инклюзивтік білім 
беру: әдістемелік ұсыным. - Астана, 2014. - 25 б.
3. А.А.Байтұрсынова «Арнайы педагогика: про-
блемалары мен даму болашағы» Алматы, 2008 ж.
4.  Зарубежный  и  отечественный  опыт  вклю-
чения детей с особыми нуждами в общеобразова-
тельный процесс. Проблемы и пути решения. Ал-
маты, ИД «КАПринт» 2001 г., - 208 с. С. 162.
5. Ратнер Ф.Л., Юсупова А.Ю. Интегрирован-
ное  обучение  детей  с  ограниченными  возможно-
стями в обществе здоровых детей/ Учеб. Пособие 
для специалистов коррекционных учреждений.-М: 
«Владос», 2006.-175с.

156
_______________________________________________________________________
Қазақстанның ғылымы мен өмірі – Наука и жизнь Казахстана                                                           
Science and life of Kazakhstan. №6 (42) 2016

жүктеу/скачать 4,17 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: