а
,
ҽ
,
е
,
о
,
ө
,
ы
,
i
,
ҧ
,
ҥ
), 20 дауыссыз
фонема баp деп, дауыстылаpдың физиологиялық сипаттаpына талдау жасайды.
Ғалым дауыссыз дыбыстаpды iштей қатаң (
қ
,
к
,
т
,
п
,
с
,
ш
), ҧяң (
ғ
,
г
,
д
,
б
,
з
,
ж
),
ҥндi
(
н
,
ң
,
м
,
p
,
l
,
л
) және аpалық жаpты дауысты (
у
,
й
) деп тӛpтке бӛлген.
Бҧдан байқағанымыз, В.В.Pадлов
л
дауыссызын оpыс тiлiне сәйкестендipiп
жуанды-жiңiшкелi
екi
фонема
деп
қаpастыpады.
Осы
пайым
П.М.Мелиоpанскийдің зерттеуінде де кездеседi. Бҧл пiкipдiң бҧpыс екенiн
ғалым I.Кеңесбаев талдап кӛpсеткен-тін: "П.М.Мелиоpанский (және В.В.Pадлов
– Қ.Е.) қазақ тiлi дауыссыз тобына
l-
ды (
л
фонемасының жiңiшке сыңаpы)
жатқызған. Бҧл пiкip дҧpыс емес. Ӛйткенi
л-
дың жуанды-жiңiшкелi болып
келуiнiң ешқандай фонематикалық мәнi жоқ. Дауыссыздаpдың қай-қайсысы
болса да, дауыстылаpдың ауанына қаpай, бipде жуан, бipде жiңiшке болып келе
беpедi деуге болады. Қазақ тiлiнде дауыссыздаpдың бҧл тҥpде айтылуы
фонемалық еpекшелiктi кӛpсетпейдi, тек акустикалық айыpманы кӛpсетедi.
Сондықтан
л
,
l
екi тҥpлi фонема бола алмайды" [8, 241-б.]. Осы сияқты дифтонг
(аі
,
Достарыңызбен бөлісу: |
