-тапсырма.  Мына  сол  жаќ  баєанадаєы  сґз  тіркестерін  оѕ  жаќ

Жаќсылыќова К.
14
1.Совершить поездку.
2.Сосновый бор.
3.Увлекательное путешествие.
4. Дать информацию.
5. Регистрация билетов.
6.Зал ожидания.
7.Плыть на лодке.
А. Мəлімет беру
В. Кїту залы.
С. Ќайыќпен жїзу.
D. Сапар шегу (саяхатќа шыєу)
E. Ќызыќты саяхат.
N. Ќараєайлы орман.
І. Билеттерді тіркеу.
28-тапсырма. Тґмендегі сўхбаттарды рґлдерге бґліп ойнаѕыздар.
Əуежайда.
  - Міне біз де келіп ќалдыќ. Сəлем.
- Сəлеметсіѕдер ме? Ўшаќ бір саєаттан соѕ ўшады.
- Меніѕ ойымша, алдымен тіркеліп, ќол жїгімізді ґткізіп
ќойєан    дўрыс.
- Жарайды.
-   Əр адам ґзімен бірге ќанша килограмм жїк алуына
болады?
   - 20 килограмнан артыќ болса, ќосымша аќша тґлеу керек. Сіздердіѕ
        ќўжаттарыѕыз дўрыс. Кїту залына ґте беріѕіздер.
Ўшаќта.
- Сіздіѕ орныѕыз нешінші?
- Он бесінші орын. Бас киімді ќайда ќоямын?
- Бас киіміѕізді жоєарыєа ќоюєа болады. Мырзалар мен
ханымдар!  Ўшаќ    екі  мыѕ  километр  биіктікте  ўшып
келеді.
-  Сіздерде оќитын не бар?
-  Бізде əр тїрлі журналдар мен газеттер кґп. Олар салонныѕ бас жаєында.
Вокзалда.
- Саєат ондаєы поезбен барайыќ па?
- Ол бір саєат он минуттан соѕ жїреді.
- Билетті  асыќпай  келесі  поезєа  алайыќ.
Жиналуєа уаќыт керек ќой.
-   Ґкінішке орай, ол ґте баяу жїреді.
- Онда  билетті  саєат  екідегі  жїрдек  поезєа
алайыќ.
-     Мўныѕ дўрыс.
Кассаныѕ алдында
- Бірінші  класты  каютаныѕ  билеті  ќанша
тўрады?

Ќазаќ  тілі
15
- Бес жїз доллар.
- Маєан Стамбулєа дейін екі билет беріѕізші.
- Мінекейіѕіз. Теѕіз вокзалы осы жерден бір
 квартал  тґмен орналасќан.
-     Рахмет.
29-тапсырма. Мына  сґйлесім  їлгілерін  ќолданып, сўхбат
ќўрастырыѕыздар.
1. Аныќтама бюросы. 2. Жїгімді ќайда тапсырамын? 3. Транзитті
жолаушыларды  ќай  жерде  тіркейді? 4. Нґмірі 4458-ші  рейске  билет
беріѕізші.  5.  Бўл  рейс  тіке  ўша  ма?  6.  Отырєызу  алаѕы  сол  жаќта.  7.
Тіркеу бґлімі ќарсы бетте. 8. Ўшаќќа отырєызу жїріп жатыр. 9. Неше
саєат  ўшады?      10.Басым  айналып  барады.  11.Он  минуттан  кейін
ќонуєа беттейміз.
4- сабаќ Ќазаќстанныѕ  табиєаты тамылжыєан жерлері кґп
30-тапсырма. Мəтінді  мəнерлеп  оќып, мазмўнын  тїсінуге
тырысыѕыздар.
Арќада Бурабайєа жер жетпейді
                                               Басќа жер ойды ондай тербетпейді,
                                                Бурабайдыѕ кґлі мен Кґкшетауын
                                               Кґрмесеѕ кґкіректен шер кетпейді.
                                               (М.Жўмабаев. “Оќжетпестіѕ ќиясы”)
      Бурабайды  ќазаќстандыќ  Швейцария
деп атайды. Ол Солтїстік Ќазаќстандаєы
Кґкшетау  ќаласына  жаќын  орналасќан.
Бўл атына- заты сай жер.
         Ќазаќтыѕ
кеѕ
даласыныѕ
ортасында  орналасќан  алып  аймаќты
аралай  жїріп, сіз  тосыннан  жасыл
орманды алќапќа келіп тірелесіз. Оныѕ
іші – толєан  таѕєажайып: орманды
таулы  адырлар, тасты тау шатќалдары, тїрлі бейнедегі ќўз-жартастар
тас  болып  ќатып  ќалєан  ертегі  аѕыз  кейіпкерлеріне  ўќсайды.
Дуаланєандай їнсіз жатќан Кґкше кґлдері. Осыныѕ бəрі- Бурабайдыѕ
ерекше жўмбаќ əлемі.
«Бура» - ќазаќ  тілінде  тїйеніѕ  еркегі  деген  ўєым  береді. Халыќ
арасында  Бурабайда  ґмір  сїрген «Аќ  Бура» туралы  аѕыз  ежелден
белгілі. Бурабайдыѕ балдай тəтті алуан тїрлі шїйгін шґбімен отыќќан

Жаќсылыќова К.
16
бўл  тїйе  ґте  сезімтал  болєан. Ол  халыќ  басына  тґнген  ќауіп-ќатерді
алдын-ала  сезіп,  Кґкшеніѕ  биік  шыѕына  ќарай  боздай  ўмтыла  желіп
ескертіп  отырєан. Бураныѕ  бўл  əрекетін  тїсінетін  халыќ  басына
тґнгелі тўрєан ќатерге ќарсы ќам жасаєан.
Бурабай  аймаєынан  археологтар  тас  єасыры  адамыныѕ
ќўралдарын  тауып  алєан. Ќола  дəуірі  ќазбалары  мен  кґне  ќыстаќтар
орындары  бўл  жерлерде  тек  аѕшылар  єана  емес, малшылар  да, жер
ґѕдеушілер  де  тўрєандыєын  кґрсетіп  отыр. Таулы–орманды, ылєал
алќап  скиф  тайпаларыныѕ  да  назарын  аударєан, олар  бўл  жерден
рудалыќ жəне шашыранды алтын ґндірумен айналысќан.
Табиєат Бурабайдыѕ айналасына ґзініѕ минералдыќ емдік сулары
мен шипалы балшыќтарын аямаєан. Дəл осындай «Оќ жетпес» шыѕын
айтуєа болады. Бўл шыєанаќта Жўмбаќтас та бар. Ол кейде жўмбаќ
сфинксті еске тїсірсе, кейде шашын жайып ойланып отырєан жас
ќызды еске тїсіреді. Бурабайдыѕ ќараєайлы орманы кез-келген ауа-
райы мен жылдыѕ бар мезгілінде керемет. Кґкшеде демалєан адам бўл
жерді ешќашан ўмытпайды!
/info.hotline.kz. ауд.К.Ж/
31-тапсырма. Мəтін бойынша сўраќтарєа жауап беріѕіздер.
1. Кґкшетауды ќалай атайды?
2. Кґкшетаудыѕ табиєаты ќандай?
3. Бурабай курорты əлемге несімен белгілі?
4. Мўнда демалушылар бос уаќытын ќалай ґткізеді?
5. Сіз сўлу Кґкшеде болдыѕыз ба?
32-тапсырма. Кґп нїктеніѕ орнына тиісті етістікті ќойып, кґшіріп
жазыѕыздар.
1.  Оѕтїстік  шыєыста  республикамызєа  белгілі  курорт  ...  .
2. Тоєайларда  əр  тїрлі  ќўстар  ўя ... , кґптеген  аѕдар ... . 3. Бурабай
курортыныѕ  минералды  суымен, шипалы  балшыєымен  адамдар ... .
4. Жазда демалушылар кґлде ќайыќпен ... , балыќ..., табиєаттыѕ əсем
жерлерін ... . 5. Егер Сіз Кґкшетауда бўрын - соѕды ... , биыл міндетті
тїрде ... .
33-тапсырма. Суретке  ќарап, олардыѕ  атауын  табыѕыздар.
Табиєатын суреттеп беріѕіздер.

Ќазаќ  тілі
17
34-тапсырма. С. Сейфуллинніѕ “Кґкшетау” поэмасынан  їзіндіні
жаттап, мəнерлеп оќып беріѕіздер.
         Арќаныѕ кербез сўлу Кґкшетауы
         Дамылсыз сўлу бетін жуєан жауын.
         Жан-жаќтан ертелі кеш бўлттар келіп,
         Жїреді біліп кетіп есен-сауын.
         Сексен  кґл Кґкшетаудыѕ саясында,
         Əрќайсы  алтын   кесе    аясында.
         Ауасы  дертке  дауа,  жўпар исі,
         Кґкірек ќанша жўтса, тоясыѕ ба?
         Ырєалєан кґкке бойлап ќараєайы,
         Ќасында кґкжелекті аппаќ ќайыѕ.
         Жібектей желмен шарпып тґѕіректі,
         Балќытып мас ќылады иіс майы.
35-тапсырма.  Кґкшетау  жеріндегі  “Оќжетпес”,   ”Жекебатыр”,
”Жўмбаќтас”, ”Бурабай” атауларыныѕ  шыєу  тегі  жайында  не
білесіздер? Ќандай аѕыз естіп едіѕіздер? Əѕгімелеп беріѕіздер.
36-тапсырма.  Кґкше  жерініѕ  тарихын  ќазаќтыѕ  ќай  ханыныѕ
есімімен  байланыстыруєа  болады?  Ќандай  тарихи  фактілерді
білесіздер. Əѕгімелеп беріѕіздер.
37-тапсырма. Мына  маќалдарды  ґз  сґздеріѕізбен  тїсіндіріѕіздер.
Осы маќалдарды негізге алып, “Саяхатта болєанда” таќырыбына
эссе жазыѕыздар.
1. Жер гїлсіз болмайды, ер елсіз болмайды.     2. Ґз еліѕ -алтын бесік.
38-тапсырма. Табиєат, саяхат туралы маќалдарды дəптерлеріѕізге
жазып келіѕіздер.

Жаќсылыќова К.
18
39-тапсырма. Егер  Сіздер  беріліп  отырєан  криптограмма
сўраќтарыныѕ шешуін тапсаѕыздар, туєан жер жайлы   айтылєан
халыќ маќалын оќисыздар.
І.Ќазаќстандаєы ќала. - 15. 7. 14. 7. 10;
ІІ.Батыс Еуропадаєы ґзен. - 7.10.5.
ІІІ. Əуе кемесі сериясы. -1.2.
ІЇ. Атмосфералыќ ќўбылыстар.-6.7.13.
Ї.Спорт тїрі. - 15. 4. 14. 11. 12.
ЇІ. Соќпаќ. -6.12. 13.
ЇІІ.Жазушы А.Байтанаевтыѕ повесінен
кейіпкер.- 7. 8. 9. 7. 5.
ЇІІІ. Ўста ќўралы. - 11. 4. 13. 3. 4.
ІХ.”Тіршілік ” кітабыныѕ авторы. -
6. 2. 13. 4. 1. Х.Дауыссыз дыбыс.-3.
Еѕ  кішкентай мемлекеттер
  Монако - еѕ  кішкентай  мемлекет. Ол  Италия  мен  Францияныѕ
аралыєында, Жерорта теѕізініѕ жаєасында орналасќан. Жерініѕ кґлемі
1,5 шаршы  километр, халќыныѕ  саны 22 мыѕдай  єана адам. Монако,
Монте-Карло, Кандамин деген жапсарлас їш ќаласы бар.
Келесі  Лихтенштейн  мемлекетініѕ  жер  кґлемі 158 шаршы
километр де, халќыныѕ саны 14 мыѕ адам. Ол ауыл шаруашылыєымен
шўєылданады.
Ал  Андорра  мемлекеті  Пиреней  тауыныѕ  шыєыс  жаєында
орналасќан. Жер  кґлемі 453 шаршы  километр, халќыныѕ  саны 6
мыѕдай. Астанасы - Андорра. Халќы  ќой  шаруашылыєымен
айналысады. Арпа, ќара бидай, картоп, темекі, жїзім егеді.
/Елшібеков Ж. Сен білесіѕ бе? -А,1981.-189б/
Кґп білгіѕіз келсе:

Ќазаќ  тілі
19
5-сабаќ
      40-тапсырма. Мəтін-сўхбатты мўќият тыѕдап, рґлге бґліп
ойнаѕыздар.
1. Диляра, дайынсыѕ ба, кеттік сабаќќа.
2. Дайынмын. Айтпаќшы, ауа  райы
туралы мəліметті тыѕдадыѕ ба?
1.Иə, таѕертеѕ теледидардан берілген.
2. Бїгін ауа райы ќандай болады екен?
1. Бїгін  ауа  райы  ќўбылмалы. Тїске
дейін ќатты жел соєады, ал тїстен кейін
жаѕбыр жауады.
Диляра, ты готова? Пошли на занятия.
Готова. Кстати, ты слушала прогноз
погоды?
Да, утром по телевизору передавали.
И какая сегодня погода?
Сегодня  изменчивая  погода. До
обеда сильный ветер, а после обеда -
дождь.
2. Онда ќолшатырды алу керек.
1. Ертеѕ жўма, демалыс жаќындап ќалды.
2. О, ќандай жаќсы. Екі кїн демаламыз.
Абайдыѕ “Ќара  сґздерін ” оќып
бітіретін болдым. Ґзіѕ не істемекшісіѕ?
1.Мен  бе? Мен  алдымен  ўйќымды
ќандырамын.
2. Бўдан  басќа  таєы  ќандай  жоспарыѕ
бар?
1. Меніѕ ўсынысым бар. Тауєа шыєайыќ.
Таза  ауа  жўтып, бўлаќтыѕ  суына
шомыламыз. Теннис, волейбол  ойнайыќ,
демалайыќ.
2. Жоќ, їйде  боламын, теледидар
ќараймын. Жаќсы баєдарламаларды мен
їзбей ќараймын.
1. Мен теледидар ќарауды ўнатпаймын.
Бўл-    уаќытты  босќа  кетіру.  Оныѕ
орнына  мен  ыќыласпен  музыка  тыѕдар
едім немесе теннис ойнар едім.
2. Жарайды, кґндірдіѕ. Тауєа шыєамыз.
1. Бір-бірімізді тїсінетініміз ќандай
жаќсы.
Тогда надо взять зонтик.
Завтра пятница, скоро выходные дни.
О, как хорошо! Два дня отдыхаем. Я
наконец-то  дочитаю “Слова  назида-
ния”  Абая . А ты что будешь делать?
Я? Сначала я высплюсь.
Кроме  этого  какие  у  тебя  еще
планы?
У  меня  есть  предложение. Давай
выедем  в  горы, подышим  свежим
воздухом, искупаемся в родниковой
воде, поиграем  в  теннис, волейбол,
отдохнем.
Нет, буду 
дома, посмотрю
телепередачи. Хорошие  программы
я смотрю регулярно.
Мне  не  нравится  смотреть  передачи.
Я считаю это пустой тратой времени.
Вместо  этого  я  с  удовольствием
послушала  бы  музыку  или  поиграла
бы в теннис.
Хорошо, уговорила. В  горы  так  в
горы.
Как хорошо, что мы понимаем друг
друга.
Демалысты ќалай ґткізесіз?

Жаќсылыќова К.
20
41-тапсырма. Мына  сґздерді  сґздік  дəптерлеріѕізге  жазып  алып,
жаттаѕыздар.
1. Бала кезінен дос
2. Ол,  одан
3. Ауа райы туралы мəлімет
4. Ќўбылу - ќўбылмалы
5. Тїске дейін
6. Ќатты жел соєады
7. Тїстен кейін
8. Ќолшатыр
9. Оќып бітіру
10. Алдымен
11.Ўйќы - ўйќысын ќандыру
12.Сосын
13. Жўту
14. Їзбей
15.Оныѕ орнына
16.Ыќылас, ыќыласпен
17.Ќалай ќарайсыѕ
18.Келесі жолы
19.Бўл жолы
20.Бір-бірін
           42-тапсырма. Берілген їстеулермен  сґйлем
           ќўрастырыѕыздар ( Гт.188-189б., № 51-53 кесте ).
1. Кїнде. 2. Таѕертеѕ. 3. Бїгін. 4. Тїске дейін. 5. Ертеѕ. 6. Ќазір.
7. Жаќында.
43-тапсырма. Мына  тірек  сґздерді  ќолдана  отырып, сґйлем
ќўрастырыѕыздар.
1.  Бїгін  ауа-райы    ...  .      2.  Бїгін  аздап  ...  бар.  3.    Жаѕбыр        ...
жауып тўр.
Тірек сґздер: 1. Суыќ. 2. Салќындау. 3. Жылы. 4. Ыстыќ. 5. Тамаша.
6. Ќўбылмалы. 7. Жаѕбырлы. 8. Жел. 9. Сіркіреп. 10. Ќатты. 11. Нґсерлеп.
12. Аяз.
 
44-тапсырма.  Мəтінді  мəнерлеп  оќып,  мазмўнын  айтып
беріѕіздер.
Бір-бірімізді тїсінетініміз ќандай жаќсы.
Таня  мен  Диляра  бала  кезінен  дос. Ќазір  олар  бір  институтта
оќиды. Сабаќќа  кїнде  бірге  барады. Таѕертеѕ  Таня  Диляраєа  келді.
Диляра  одан  бїгінгі  ауа  райы  туралы  мəліметті  сўрады. Ол  ауа  райы
туралы  мəліметті  таѕертеѕ  теледидардан  тыѕдапты. Бїгін  ауа  райы
ќўбылмалы.  Тїске  дейін  ќатты  жел  соєады,  ал  тїстен  кейін  аздап
жаѕбыр жауады.   Диляра ґзімен ќолшатырын алды.
Таняныѕ  айтуынша, ертеѕ  сабаќ  болмайды. О, ќандай  жаќсы!
Олар екі кїн демалады.
 Абайдыѕ “Ќара сґздерін ” оќып бітіремін. Таня не істейді екен?
Ол ўйќысын ќандырады.
Таня  ертеѕ  тауєа  шыєайыќ  дейді. Тауда  таза  ауа  жўтады,
бўлаќтыѕ  суына  шомылады, теннис, волейбол  ойнайды. Диляра
!
!

Ќазаќ  тілі
21
теледидардан  əр  тїрлі  баєдарламаларды  ќарауды  жаќсы  кґреді. Ал
Таня  теледидар  ќарауды  ўнатпайды. Таняныѕ  ойынша, бўл  уаќытты
босќа кетіру. Оныѕ орнына Таня ыќыласпен музыка тыѕдайды немесе
теннис ойнайды.
Біраќ Диляра досын ренжіткісі келмейді. Аќыры келісті. Олардыѕ
бір-бірін тїсінетіндері ќандай жаќсы!
45-тапсырма. Мəтін бойынша сўраќќа жауап беріѕіздер.
1. Таня  мен  Диляра  ќашаннан  дос? 2. Ќазір  олар  ќайда  оќиды?
3. Таѕертеѕ  Таня  кімге  келді? 4. Диляра  одан  не  туралы  сўрады?
5. Синоптиктердіѕ  айтуынша, бїгін  ауа  райы  ќандай? 6. Таня  ќандай
хабар  айтты? 7. Таня  ќандай  ўсыныс  айтты? 8. Диляра  келісті  ме?
Неге? 9. Олар ќайда баруєа келісті?
46-тапсырма. Мəтін мазмўнына сїйене отырып,
сґйлемдерді  толыќтырыѕыздар.
1. Таня  мен  Диляра ... дос. 2. ... олар  бір  институтта  оќиды.
3. Сабаќќа ... бірге барады. 4. Таня Диляраєа келді. 5.Синоптиктердіѕ
айтуынша,  ...  ауа  райы  ќўбылмалы.  6.  ...  ќатты  жел  соєады,  ал  ...
жаѕбыр жауады. 7. Оларда ... сабаќ болмайды.
47-тапсырма. Жаќшаныѕ  ішіндегі  сґздер  мен  сґз  тіркестерін
аударып, сґйлемдерді кґшіріѕіздер.
1. (На занятие) кїнде бірге барады. 2. Диляра одан бїгінгі (прогноз
погоды)  сўрады.  3.  Ол      ауа        райы  туралы  мəліметті  (утром  по
телевизору) тыѕдапты. 4. Диляра ґзімен (свой зонт) алмаќ.  5. (Пятница,
суббота, воскресенье) - їш  кїн  демаламыз. 6. Зейнолла  Ќабдолдыѕ
“Əуезов” кітабын (дочитаю). 7. Ол алдымен (выспится). 8. (Здесь удобно),
осы орындыќќа отырайыќ. 9. Таня  (в горы) шыєайыќ дейді.
48-тапсырма. Сґйлемдерді оќып, толыќтауыштарды табыѕыздар.
Ќай септікте тўрєанын кґрсетіѕіздер.
1. Таѕертеѕ  Таня  Диляраєа  келді. 2. Тауєа  шыєып, таза  ауа
жўтамыз, суєа  шомыламыз. 3. Біз  теннис, волейбол  ойнаймыз.
4. Теледидардан  жаѕалыќтарды  беріп  жатыр. 5. Мен  жаѕалыќтарды
кїнде ќараймын. 6. Таня музыканы ыќыласпен тыѕдайды. 7. Ертеѕ біз
спектакльді кґрмекпіз.
49-тапсырма. Мына сўраќтарєа жауап беріѕіздер.
1. М.Əуезов  кім? (жазушы, єалым, ќоєам  ќайраткері). 2. Абай
кім?  (жазушы,  єалым,  ўстаз,  аќын).  3.  М.Əуезов  пен  Абайды  не
байланыстырады? (достыќ, ґмірге кґзќарас, ўстаз жəне шəкірт, єылым,
туыстыќ ќатынас).

Жаќсылыќова К.
22
6-сабаќ.              Əуестік жəне оныѕ адамєа пайдасы
   50-тапсырма. Мəтінді мўќият оќып, мазмўндаѕыздар.
Гольф ойыныныѕ шыєу тарихынан
Гольф  ойыны  жґнінде  мынадай
кґне аѕыз бар. Бір кїні ќарапайым шаруа
ермек  ќылып, дґѕгелек  тасты  шыбыќпен
ўрып  жібереді.  Ол  байќаусызда  ќоянныѕ
ініне  тїсіп  кетеді. Мўныѕ  ќызыќ  екенін
кґріп, ґзге  достары  да  ќосылады.
Кейіннен  тастар  допќа  ауыстырылып,
шыбыќ 
таяќшаєа 
алмастырылады.
Ќытайлыќтардыѕ 
пікірінше, ќазіргі
гольфтіѕ  арєы  тегі  кґне  «гуй  ван»  ойынында  жатыр.  Сонда  да  болса
классикалыќ гольфтіѕ отаны ретінде Шотландиядаєы  кішкентай Сент-
Эндрюс  ќаласы  есептеледі. Гольф  жайлы  алєашќы  жазба 1457 жылы
жазылєан. Гольф  ойыны  ґн  бойында  кґптеген  дəстїрлер  мен
аѕыздарды мўќият саќтап жїрген тўтастай жеке мəдениет.
 Гольф алаѕында тəртіп саќтаудыѕ сыпайылыќ ережесі:
· соќќы жасаушы ойыншыєа жаќын тўрмаѕыз;
· оны ґзге ќимылмен немесе əѕгімемен алаѕдатпаѕыз;
· алдыѕєы шепте кетіп бара жатќан топ, ќауіпсіз араќашыќтан
    шыќпайынша, ойынєа жаќындамаѕыз;
· ойынды ешќашанда бґгемеѕіз;
· ґзіѕізден жылдам ойнайтын топты алдыєа жіберіѕіз;
· бункердаєы  іздерді теѕестіріѕіз;
· ќасыѕыздаєы ойыншыѕыздыѕ паттинг-грин сызбасына тўрмаѕыз;
· таяќшаны паттинг-грингке енгізбеѕіз;
· жалауды орнына  мўќият ќойыѕыз;
/www.google.kz/
51-тапсырма. Мына жаєдаяттар арќылы сґйлесіп їйреніѕіздер.
1.  Досыѕыз сізден ауа райын сўрады. Сіздіѕ жауабыѕыз.
2.  Досыѕыз ертеѕ сабаќ болмайтынын хабарлады. Сіздіѕ əсеріѕіз.
3.  Сіз  досыѕыздан (сіѕліѕізден, аєаѕыздан) ертеѕ  немен  айналысатынын
білгіѕіз келеді? Сіздердіѕ араѕыздаєы əѕгіме.
4.  Ертеѕ демалыс кїні. Досыѕыз Сізді тауєа шаќырады. Араларыѕыздаєы
əѕгіме. (Келісесіз немесе келіспейсіз).

Ќазаќ  тілі
23
52-тапсырма. а) Тґмендегі  мəтінді  мўќият  оќып, мазмўнын
тїсінуге  тырысыѕыздар. ə)Ќалай  ойлайсыз, адамєа  əуестік  керек
пе? Ойыѕызды мысалмен дəлелдеѕіз.
Белгілі тўлєалардыѕ əуестігі
Ежелгі  грек  философы, əрі  математигі  Пифагор  олимпиадалыќ
ойындарєа, əр  тїрлі  атлетикалыќ  жарыстарєа  ќатынасќанды  ўнатады
екен. Жўдырыќтасып  тґбелесуден  ол  екі  рет  лавр  алќасыныѕ  иесі
болєан. Одан достары осы əуестігі туралы сўраєанда былай деп жауап
беріпті: “Егер  єылыми  жўмыс  арасында  їзіліс  жасамасаѕ, шаршаєан
басќа баєалы ой келмейді”.
Академик  И.П.Павлов  ќартайєан  шаєына  дейін  шаѕєы  тепкен.
Сондыќтан ол ґмірініѕ соѕына дейін шаршауды білмеген.
Эрнест  Резерфорд  тенниспен, Альберт  Эйнштейн  скрипкамен
əуестенген. А.М.Бутлеров  ўзаќ  ќашыќтыќќа  жаяу  жїруді  ўнатќан.
Д.М.Менделеев  бос  уаќытында  тамаша  чемодан  жасаєан.   Орыстыѕ
тамаша жићанкезі жəне географы П.П.Семенов-Тянь-Шанский сымбат
ґнерініѕ  ірі  білгіші, кґркемсурет  академиясыныѕ  ќўрметті  мїшесі
болєан. Ол їйіне 700 сурет, 3500 гравюра жинаєан.
Еліміздіѕ  батыр  ўлы  Бауыржан  Момышўлыныѕ    кґптеген  əдетініѕ
бірі - ќаєаздан əр тїрлі ўлттыќ оюларды ќиып, сыйєа тарту екен.
Елбасымыз  Н.Назарбаев  ќоєамдыќ-саяси  мəселелерді  шешуден
ќолы  босаєан  кезде  теннис  ойнауды, домбыра  тартып, əн  шыєаруды
ўнатады.
Ќоєам  ќайраткері  Н.Абыќаев  бос  уаќытында  гольф  ойнауды
ўнатады екен.
Белгілі  скрипкашы  А.Мўсаќожаева  бос  уаќытында  їй
тіршілігімен  айналысып, табиєат  аясында  серуендеуді  ўнатады.
Кґркем шыєармаларды оќиды.
53-тапсырма.Сўраќтарєа  тґмендегі  сґз  тіркестерін  ќолдана
отырып, жауап беріѕіздер.
1.Бос уаќытыѕызды ќалай ґткізесіз? 2. Сіз немен əуестенесіз?
Їлгі:  Мен  он  жасымнан  белгілі  эстрада  əншілерініѕ  əндері
жазылєан  таспаларды  жинаумен  əуестенемін. Бос  уаќытым  болса,
музыка тыѕдаймын, бассейнде жїземін. Кейде атќа мініп серуендеуді
ўнатамын. Меніѕ бос уаќытым ґте аз. Біраќ  бос уаќытым болса, оны
отбасында   немесе достарыммен бірге пайдалы ґткізуге тырысамын.

Жаќсылыќова К.
24
Тірек  сґздер: Тауєа  шыєу;  музыка  тыѕдау;  бассейнде  жїзу;
теннис  ойнау;  саяхатќа  шыєу;  еркін  кїрес;  дзюдо;  гольф  ойнау;
кикбоксинг;  гимнастика;  мотоспорт;  бокс;  футбол;  тоєызќўмалаќ;  ат
спорты; шет тілін їйрену; кітап оќу; саябаќта серуендеу.
54-тапсырма. Мына  фразеологизмдерді  мўќият  оќып, мазмўнын
тїсінуге  тырысыѕыздар. Оларды  ќолдана  отырып, əкеѕіздіѕ
(анаѕыздыѕ, аєаѕыздыѕ, ќарындасыѕыздыѕ, атаѕыздыѕ  т.б)
əуестігі туралы айтып беріѕіздер.
1.Сегіз  ќырлы,  бір  сырлы.  2.  Он  саусаєынан  ґнер  тамєан.
3.Аєаштан тїйін тїйген. 4.Кїміс кґмей. 5.  Алты алаштыѕ баласы.
55-тапсырма. Ќалай ойлайсыз, сіздіѕ топта кім немен əуестенеді?
......................................    ..................................        ..................................
................................         ................................           .....................................

Ќазаќ  тілі
25
  ..................................     ....................................    ....................................
.................................          .................................        ..................................
2- модуль Жеті жўрттыѕ тілін біл, жеті тїрлі ілім біл
7- сабаќ Жїздіѕ тїсін білгенше, бірдіѕ атын біл.
56- тапсырма. Мəтін-сўхбатты  мўќият  тыѕдап, рґлге  бґліп
ойнаѕыздар.
1- Сəлеметсіздер  ме. Ќазаќ  халќы:
“Жїздіѕ  тїсін  білгенше,  бірдіѕ  атын
біл”- дейді. Келіѕіздер, танысайыќ.
Меніѕ аты-жґнім - Айжан Сїндетќызы.
Ќазаќ  тілінініѕ  оќытушысымын. Ал
Сіздіѕ аты-жґніѕіз кім?
Здравствуйте. Казахи говорят: “Чем
знать  сто  человек  в  лицо,  лучше
знать  одного  по  имени.” Давайте,
познакомимся. Меня зовут - Айжан
Сундеткызы. Я 
преподаватель
казахского языка. Как Вас зовут?
2- Меніѕ  фамилиям - Никулина.
Есімім Надежда.
1-Мен Ќостанайданмын. Сіз ќайдансыз?
2- Мен осы Алматыданмын. Ал Сіз?
3- Мен Ќапшаєайданмын.
2- Аты-жґніѕіз кім?
3- Аты-жґнім - Ни Алексей.
2- Алексей мына ќыздыѕ есімі кім?
3-  Оныѕ  есімі  -  Диляра,  тегі-
Ибрагимова.
4- Ґзімді таныстыруєа рўќсат етіѕіз.
Моя  фамилия  -  Никулина.  Зовут
меня - Надежда.
 Я из Костаная. Вы откуда?
Я из Алматы. А Вы?
Я из Капчагая.
Как Вас зовут?
Меня зовут - Ни Алексей.
Алексей, как зовут эту девушку?
Ее  зовут - Диляра, фамилия
Ибрагимова.
Разрешите представиться.

Жаќсылыќова К.
26
3- Иə, əрине.
4- Меніѕ есімім - Петр, тегім - Жилин.
Алматыданмын.
1-Сонымен біз таныстыќ. Мен ґте
ќуаныштымын.
5- Біз де танысќанымызєа ќуаныштымыз.
Да, конечно.
Меня  зовут - Петр, фамилия -
Жилин. Из Алматы.
 Итак, мы познакомились.
Я очень рада.
Мы тоже рады знакомству.

жүктеу/скачать 3,4 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: