ЖАЌсылыќова к. ЌАзаќ тілі (жалєастырушы деѕгей)


- тапсырма.   Сґздерді мўќият тыѕдап, сґздікке жазыѕыздар



Pdf көрінісі
бет3/17
Дата27.03.2017
өлшемі3,4 Mb.
#10395
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   17

57- тапсырма.   Сґздерді мўќият тыѕдап, сґздікке жазыѕыздар.
1.Ќуану  -  ќуаныш  -  ќуанышты  –
ќуаныштымын.
2.Тану - танысу - таныс – таныстыќ.
Радоваться - радость - рад(-а) - я
рад(-а).
Узнать - знакомиться - знакомый
(-ая, -ое)- знакома.
58- тапсырма.  Мына сґздермен сґйлем ќўрастырыѕыздар.
1. Аты-жґнім. 2. Есімім. 3. Оќытушы. 4. Тегіѕ. 5. Ќараєандыдан.
7. Білу. 8. Танысты. 9. Ќуану.  10. Ќуанышты.
59- тапсырма.  Мына сґздермен сґз тіркесін ќўрастырыѕыздар.
1. Оныѕ. 2. Есіміѕ. 3. Жамбылдан. 4. Жўрт. 5. Тіл. 6. Біздіѕ.
7. Танысу. 8. Омбыдан.
60- тапсырма.   Мына сґйлемдерді ќазаќ тіліне аударыѕыздар.
1.  Его  зовут  Алексей.  2.  Это  -  преподаватель.  3.  Она  препо-
даватель казахского языка. 4. Это Диляра. 5. Она из Москвы. 6. Надя
познакомилась  с  группой.  7.  Мы  рады  знакомству.  8.  Меня  зовут
Ирина. 9. Твоя фамилия Никулина.
61- тапсырма. Кґп  нїктеніѕ  орнына  шыєыс  септігініѕ  тиісті
жалєауын жазыѕыздар ( Гт. 165-166 бет, № 12 кесте ).
Їлгі: Алматы- дан
1. Рудный... . 2. Мəскеу... . 3. Шымкент... . 4. Павлодар... . 5. Жамбыл...
6. Жəркент... . 7. Талдыќорєан... . 8. Топ... .
62 - тапсырма.  Сґйлемдерді оќып, аударыѕыздар.
1. Мынау  оќытушы. 2. Аты-жґні - Айжан  Сїндетќызы. 3. Ол
Ќостанайдан. 4. Мынау  Никулина  Надежда. 5. Ол  осы  Алматыдан.
6.  Ни  Алексей  Ќапшаєайдан.  7.  Мына  ќыздыѕ  есімі-  Диляра,  тегі  -
Ибрагимова.  8.Мына жігіт Петр Жилин.
!
!

Ќазаќ  тілі
27
63-тапсырма. Сўраќќа алдымен келісіѕіздер, сосын келіспеѕіздер,
дəптерлеріѕізге жазыѕыздар.
Їлгі: Надя  оќытушы  ма? Иə, Надя  оќытушы. Жоќ, Надя  емес,
Айжан оќытушы.
1. Сіздіѕ есіміѕіз Саша ма? 2. Сіз Жилинсіз бе? 3. Мынау Лариса
ма?  4.  Алексей  Кґкшетаудан  ба?  5.  Оныѕ  фамилиясы  Никулин  бе?
6. Сен оќытушысыѕ ба?
64-тапсырма.  Кґп нїктеніѕ орнына тиісті жалєауды ќойыѕыздар
( Гт. 166 бет, №13 кесте ).
1. Ме... аты-жґн... Надя  Никулина. 2. Ал  Сіз... аты-жґн... кім?
3. Петр, мына  ќыз... есім... кім? 4. Ме... есім... Саша, ал  сіз... ше?
5. Сіз… дос...бен танысќаныма ґте ќуаныштымын.
65- тапсырма.  Мына сґздерді жіктеѕіздер.
Їлгі: Меніѕ есімім                Біздіѕ есімдеріміз
         Сеніѕ есіміѕ                 Сендердіѕ есімдеріѕ
         Сіздіѕ есіміѕіз             Сіздердіѕ есімдеріѕіз
         Оныѕ есімі                   Олардыѕ есімдері
   1. Фамилия.        2. Аты-жґн.       3. Оќытушы.
66- тапсырма  Маќалды  аударып, жаттап  алыѕыздар. Орысша
баламасын табыѕыздар.
Жїздіѕ тїсін білгенше, бірдіѕ атын біл.
67- тапсырма.  Мына жаєдаяттар арќылы сґйлесіп їйреніѕіздер.
1.Оќытушы топпен таныспаќ.  2.Ґзіѕізді таныстырыѕыз.
Їлгі: -Сіздіѕ есіміѕіз Надежда ма?
           -Иə, меніѕ есімім Надежда.
1.  Басќа топтаєы курстасыѕызбен танысыѕыз.
  Їлгі: - Танысайыќ, Меніѕ есімім Максим. Ал Сіздіѕ есіміѕіз кім?
           - Меніѕ есімім Надежда.
           - Ќуаныштымын.
3. Сіз топ басќармасысыз. Тобыѕызды оќытушыєа таныстырыѕыз.
Їлгі:-Танысыѕыз. Мынау Надежда. Ол Рудныйдан. Ўлты орыс.
4. Курстасыѕыздан ќайдан келгенін сўраѕыз.
Їлгі: а) -Сіз ќайдансыз?
 - Мен Павлодарданмын.

Жаќсылыќова К.
28
               б) - Сіз ќайдан келдіѕіз?
                   - Мен Павлодардан келдім.
5. Оќытушы  Сіздіѕ  ќайдан  келгеніѕізді  аныќтап  жатыр. Сіздіѕ
жауабыѕыз.
Їлгі: - Сіз Павлодардансыз ба?
         - Иə, мен Павлодарданмын.
           (Жоќ, мен Шымкенттенмін.)
Атырау.          Омбы.               Ґскемен.                    Америка.
          Астана.           Шымкент.         Мəскеу.                      Ташкент.
Лингвоелтанулыќ тїсініктеме
Сəлемі тїзудіѕ əдебі тїзу
68 - тапсырма.  Сəлемдесу рəсімдерін тыѕдаѕыздар, жаттап алыѕыздар.
.................................          ..................................       ...............................
1. Сəлемдесу жəне ќоштасу.
Ґзінен жасы їлкенмен ќол беріп амандасады. Сəлемдесу тїрлері:
Сəлеметсіз  бе? Ќайырлы  кїн (таѕ, кеш)! Ассалаумаєалейкум?
Уаєалейкумассалам! Сау болыѕыз (-дар).
Достарымен, ќатар-ќўрбыларымен  сəлемдесу, ќоштасу: Сəлем!
Сау бол.

Ќазаќ  тілі
29
...................................          ..................................         ............................
   2.Тілдесу.
Жасы  їлкенге  -  сіз, жасы кіші  болса - сен  деп  сґйлеседі. Жасы
їлкен  ер  адамдарєа: Аєа,  аєай,    Мəке,  Сəке,  Мырза,  директор  мырза,
аќсаќал.
Жасы їлкен əйел адамдарєа: апа, апай, тəте, Аяна ханым.
Ќыздарєа: бикеш, Айжан ќарындас, сїйіктім., т.б.
Ўжымєа: мырзалар  мен  ханымдар! Ќадірменді  ќонаќтар!
Əріптестер.
Ќазір  сəлемдесудіѕ  тїрлері  мен  рəсімдері  ґте  кґп. Біраќ
«Ассалаумаєалейкум»-ге  жетері  жоќ. Оныѕ  дəл  аудармасы: - Сізге
Алланыѕ  нўры  жаусын!  Жас  адам  жолы  їлкен, жасы  їлкен  адамєа
алдымен  ўмтылып,  ќос  ќолын  ўсынады,  ал  сəлем  алушы  ќария
«Уаєалейкумассалам!» деп  оѕ  ќолын  ўсынады. Ол: «Алланыѕ  раќым
нўры маєан бір есе жауса, сізге екі есе жаусын»-деген сґз.
/ Ныємет Ж..Н. Ќазаќ тілі хрестоматиясы. А,2003-228-229б/

Жаќсылыќова К.
30
8- 9 сабаќ
69- тапсырма. Мəтін-сўхбатты мўќият тыѕдап, рґлге бґліп ойнаѕыздар.
1- Ќазаќша сґйлейсіз бе?
2- Жоќ, мен  ќазаќша  сґйлемеймін.
Біраќ тїсінемін.
1- Сіздіѕ ўлтыѕыз кім?
2- Мен кəріспін.
1- Сіз кəріс тілінде сґйлейсіз бе?
2- Иə, аздап сґйлеймін.
1- Диляра, сіз ќазаќша сґйлейсіз бе?
3- Иə, мен  ќазаќша  сґйлеймін. Біз
мектепте ќазаќ тілін оќыдыќ.
2- Сіздіѕ ўлтыѕыз ќазаќ па?
3- Жоќ, мен ўйєырмын.
2- Отбасыѕызда ќай тілде
сґйлейсіздер?
3- Меніѕ əке-шешем ќазаќша жаќсы
сґйлейді. Їйде біз ќазаќша,
ўйєырша, орысша сґйлейміз.
1- Сіздіѕ ўлтыѕыз еврей ме?
4- Иə, меніѕ ўлтым еврей.
3- Сіз еврей тілінде сґйлейсіз бе?
4- Иə, отбасында, туыстарым
арасында еврейше сґйлеймін.
Ал ќоєамдыќ орында орысша
сґйлеймін.
2- Петр, ќазаќ тілінде сґйлейсіз бе?
4- Ќазаќша  аздап  сґйлеймін. Ал
аєылшын, француз  тілдерінде  жетік
сґйлеймін.
3- Жарайсыѕ, Петр. Ал  сіз, Оля
ќазаќ  тілін  мектепте  неше  жыл
оќыдыѕыз?
5- Біз  ќазаќ  тілін  аз  оќыдыќ.
Сондыќтан  мен  ќазаќша  сґйлей
алмаймын. Биыл 
ќазаќ 
тілін
їйренгім келеді.
Вы говорите по-казахски?
Нет, я не говорю по казахски, но
понимаю.
Кто Вы по национальности?
Я кореец.
Вы говорите по-корейски?
Да, я говорю немного.
Диляра, Вы 
говорите 
по-
казахски?
Да, я говорю по-казахски. В школе
мы изучали казахский язык.
По национальности Вы
казашка?
Нет, я уйгурка.
В  семье  на  каком  языке  вы
разговариваете?
Мои родители хорошо говорят
по-казахски. Дома мы разго-
вариваем на казахском,
уйгурском, русском языках.
По национальности Вы еврей?
Да, я еврей по национальности.
Вы говорите на иврите?
В семье и среди родственников
я говорю на иврите.
В общественных местах говорю
по-русски.
Петр, Вы говорите по-казахски?
По-казахски  говорю  немного.
На  английском, французском
языках говорю в совершенстве.
Молодец, Петр. А  Вы, Оля,
сколько  лет  в  школе  изучали
казахский язык?
Мы  мало  изучали  казахский
язык. Поэтому  я  не  говорю  по-
казахски. В  этом  году  хочу
научиться казахскому языку.
Кім ќай тілде сґйлейді?

Ќазаќ  тілі
31
1- Талаптанєан  тау  ќопарар, Оля.
Бўл  дўрыс  шешім. “Жеті  жўрттыѕ
тілін  біл,”  -  дейді  халыќ.  Тіл  білу
артыќ емес.
Тот, кто  стремится, перевернет
горы, Оля. Это  правильное
решение. “Учи языки” - говорят
в  народе. Знание  языка  никому
не мешает.
70-тапсырма. Мына сґздерді тыѕдап,  диктордан кейін ќайталаѕыздар.
Сґздік дəптерлеріѕізге жазып алыѕыздар.
1. Оќу-оќушы-оќытушы-оќыту
2. Ќазаќша
3. Топ-топта
4. Тїсіну-тїсінемін-тїсінбеймін
5. Сґйлеу-сґйлеймін-сґйлемеймін.
6. Сґйлей алмайды
7. Арасы(-нда)
8. Ќоєам-ќоєамдыќ
9. Орын-орным
10. Жетік-жетілу-жетілдіру
71- тапсырмаСґйлеу їлгілерін  дəптерлеріѕізге жазып
алыѕыздар.
 Сіз…
 - ќазаќша
- ўйєырша
- орысша
- немісше
- украинша
- белорусша
- ґзбекше
- кəріс тілінде сґйлейсіз бе?
Иə, мен ќазаќша…
- жаќсы
- аздап
- нашар
- туыстарым арасында
- отбасында
- ќоєамдыќ орында
- жетік сґйлеймін.
Жоќ, мен сґйлемеймін.
Сіздіѕ ўлтыѕыз орыс па?
Мен неміспін.(Меніѕ ўлтым неміс.)
Говорите ли вы…
- по-казахски
- по-уйгурски
- по-русски
- по-немецки
- по-украински
- по-белорусски
- по-узбекски
- по-корейски?
Да, я говорю по-казахски…
- хорошо
- немного
- плохо
- среди родственников
- в семье
- в общественных местах
- в совершенстве
Нет, я не говорю.
Вы по национальности
русский?
Я немец (по национальности.)
!
!

Жаќсылыќова К.
32
72 - тапсырма. Берілген сґздермен сґз тіркесін ќўрастырыѕыздар.
Їлгі: сґйлеу - ќазаќша сґйлеу
1. Тїсіну. 2. Ќазаќша. 3. Кəрісше. 4. Аздап. 5. Жетік. 6. Їйрену.
7. Отбасы.
73 - тапсырма.  Мына етістіктерді жеке жəне кґпше тїрде 3 жаќта
жіктеѕіздер.
Їлгі: тїсіну
Мен тїсінемін         Біз тїсінеміз
Сен тїсінесіѕ          Сендер тїсінесіѕдер
Сіз тїсінесіз            Сіздер тїсінесіздер
Ол тїсінеді              Олар тїсінеді
1. Сґйлеу. 2. Їйрену. 3. Білу. 4. Оќу. 5. Танысу. 6. Тїсінбеу.
7. Сґйлемеу.
74 - тапсырма. Мына сґйлемдерді оќып, орыс тіліне аударыѕыздар.
1. Алексейдіѕ ўлты кəріс. 2. Ол ќазаќша аздап сґйлейді. 3. Надя
аєылшынша  жаќсы  сґйлейді. 4. Петр  отбасында  еврейше  сґйлейді.
5. Ол ўйєыр тілін тїсінеді. 6. Оныѕ есімі Оля. 7. Оля французша жетік
сґйлейді. 8. Сендер  ќазаќ  тілін  їйренесіѕдер. 9. Оќытушы  топпен
танысты. 10. Сізбен танысќаныма ќуаныштымын.
75 - тапсырма. Мына  сґйлемдерді  болымсыздыќ  тїріне  ќойып,
жазыѕыздар.
Їлгі:  Саша бірнеше тілде сґйлейді.-  Саша бірнеше тілде сґйлемейді.
1. Оля ўйєырша сґйлейді. 2. Диляра ґзін топќа таныстырды. 3. Надя
ќазаќша  жаќсы  тїсінеді. 4. Алексей  кəрісше  жетік  сґйлейді. 5. Ол
сендермен танысты. 6. Биыл біз аєылшынша їйренеміз. 7. Сіздер ќоєамдыќ
орында немісше сґйлейсіздер. 8. Саша ќазаќ тілін мектепте оќыды.
76 - тапсырма. Мына  сўраќтармен  алдымен  келісіѕіздер, сосын
келіспеѕіздер.
Їлгі: Сіздіѕ ўлтыѕыз орыс па?
          Иə, меніѕ ўлтым орыс.
Жоќ, меніѕ ўлтым орыс емес, ќазаќ.
1.  Сіз  ќазаќша  сґйлейсіз  бе?  2.  Сіздіѕ  ўлтыѕыз  кəріс  пе?  3.  Ол
орысша тїсіне ме?  4. Алексей туыстары арасында орысша сґйлей ме?
5.  Сен  аєылшын  тілін  білесіѕ  бе?  6.  Мынау  Диляра  ма?  7.  Оќытушы
топпен  танысты  ма? 8. Ќоєамдыќ  орында  ќазаќша  сґйлейсіз  бе?
9 . Отбасында ана тілінде сґйлейсіз бе? 10. Бўл дўрыс шешім бе?

Ќазаќ  тілі
33
77 - тапсырма. Мəтінді мəнерлеп оќып, сосын
 мазмўндаѕыздар.
Айжан  Сїндетќызы  топпен  танысты. Ол  кім  ќай  тілде
сґйлейтінін  сўрады. Алексейдіѕ  ўлты  кəріс. Ол  ќазаќша  сґйлемейді.
Біраќ тїсінеді. Кəріс тілінде аздап сґйлейді.
Мынау  Диляра. Оныѕ  ўлты  ўйєыр. Ол  ќазаќша  жаќсы  сґйлейді.
Диляраныѕ əке-шешесі ќазаќша жетік сґйлейді. Оныѕ отбасы ќазаќша,
ўйєырша, орысша сґйлейді.
Петрдіѕ ўлты еврей. Ол  отбасында, туыстары арасында  еврейше
сґйлейді. Ал  ќоєамдыќ  орында орысша  сґйлейді. Петр  ќазаќша аздап
сґйлейді. Аєылшын, француз тілдерінде жетік сґйлейді.
Оля мектепте  ќазаќ тілін аз оќыпты. Сондыќтан ќазаќша сґйлей
алмайды. Ол  биыл  ќазаќ  тілін  їйренеді. “Талаптанєан  тау  ќопарар”-
деген. Оныѕ шешімі дўрыс. Халыќта “Жеті жўрттыѕ тілін біл” -дейді.
Тіл білу артыќ емес.
78 - тапсырма  Мəтін бойынша сўраќтарєа жауап беріѕіздер.
1.  Кім  топпен  танысты?  2.  Ол  не  туралы  сўрады?  3.  Алексейдіѕ
ўлты  кім?    4.Ол  ќай  тілде  сґйлейді?  5.  Кім  ќазаќша  жетік  сґйлейді?
6. Кім  отбасында, туыстары  арасында  еврейше  сґйлейді? 7. Петр
ќандай  тілдерде  жетік  сґйлейді? 8. Ол  ќазаќша  ќалай  сґйлейді?
8.  Кімніѕ  шешімі  дўрыс?    9.  “Жеті  жўрттыѕ  тілін  біл”  -  деп  кім
айтады?
79 - тапсырма. Мəтіннен ауыспалы осы шаќтаєы етістіктерді теріп
жазыѕыздар (Гт. 184 бет, №43 кесте ).
Їлгі: таныс-а-ды.
80 - тапсырма. Мына етістіктерді болымсыз тїрге ќойыѕыздар.
1.  Танысу.  2.  Сґйлеу.  3.  Оќу.  4.  Тїсіну.  5.  Їйрену.  6.  Білу.
7. Айту. 8. Ќуану. 9. Шешу.
81 - тапсырма. Мына сґйлемдерді сўраулы сґйлемдерге
айналдырыѕыздар.
Їлгі: Мен ќазаќша сґйлеймін.   Сен ќазаќша сґйлейсіѕ бе?
1.Надяныѕ  ўлты  кəріс.  2.  Сəния  оќытушымен  танысты.  3.  Оныѕ
ўлты  ўйєыр. 4. Саша  аєылшынша  аздап  сґйлейді. 5. Петр  ќазаќша
жетік  сґйлейді. 6. Диляра  мектепте  неміс  тілін  оќымады. 7. Біз
отбасында  орысша  сґйлейміз.  8.  Лариса  оны  тїсінбеді.  9.  Сен  биыл
француз тілін їйренесіѕ.

Жаќсылыќова К.
34
82- тапсырма. Асты сызылєан сґздерге сўраќ ќойыѕыздар.
Їлгі: Айжан Сїндетќызы ќазаќ тілініѕ оќытушысы.
          Кім ќазаќ тілініѕ оќытушысы?
1.Оныѕ  есімі  Аяна. 2. Диляраныѕ  ўлты  ўйєыр. 3. Ол  ќазаќша
сґйлемейді.4. Оныѕ  ата-анасы  аєылшынша  тїсінеді. 5. Ол  маќалды
ќазаќша  жазады.6. Сашаныѕ  отбасы  немісше  сґйлейді. 7. Оќытушы
топпен  танысады. 8. Оляныѕ  шешімі  дўрыс. 9. Петр  институттан
келеді.
83 - тапсырма. Айтќан пікірді ќостамаѕыздар.
Їлгі: Сауле топпен танысты. - Жоќ, Сауле топпен таныспады.
1.Ол  ќазаќ тіліндегі кітаптарды оќиды. 2. Айжан ќазаќша жетік
сґйлейді. 3. Петр ќонаќтармен танысты. 4. Саша мектепте аєылшынша
оќыпты. 5. Меніѕ  отбасым  ўйєырша  сґйлейді. 6. Меніѕ  əке-шешем
ќазаќша  тїсінеді.  8.  Ќоєамдыќ  орында  ол  французша  сґйлейді.
9. Оќытушы ќазаќ тілін їйретеді.
84 - тапсырма. Сґйлемдерді ќазаќ тіліне аударыѕыздар.
1.Я  рада  знакомству.  2.  Маша  в  совершенстве  говорит  по-
казахски. 3. Она изучала в школе узбекский язык. 4. Я немного говорю
по-французски. 5. Саша  понимает  русский  язык. 6. В  семье   Оли
разговаривают  по-уйгурски. 7. Она  кореянка. 8. Знание  языка -
полезное дело. 9. Это - правильное решение.
85 - тапсырма. Мына маќалдардыѕ орысша баламасын табыѕыздар.
Дəптерлеріѕізге жазып, жаттап алыѕыздар.
1.“Талаптанєан тау ќопарар.”
2.“Жеті тїрлі ілім біл, жеті жўрттыѕ тілін біл.”
86 - тапсырма. Мына жаєдаяттар арќылы сґйлесіп їйреніѕіздер.
1. Оќытушы сіздіѕ ќай тілде сґйлейтінізді аныќтап жатыр.
Їлгі: -Надежда, сіз аєылшынша сґйлейсіз бе?
          -Иə, мен аєылшынша сґйлеймін.
          (Жоќ, мен ќазаќша сґйлеймін.)
1. Курстасыѕыздан ќандай тілдерді тїсінетінін сўраѕыз.
Їлгі: -Саша, сіз ќазаќша тїсінесіз бе?
          -Иə, мен ќазаќша тїсінемін жəне сґйлеймін.
          (Жоќ, мен ќазаќша тїсінбеймін.)

Ќазаќ  тілі
35
2. Полилогты  ќайталап  оќып  шыєыѕыздар. Сосын  кім  ќай
тілдерде  сґйлейтінін əѕгімелеп беріѕіздер.
3. Сіздіѕ топта кім ќай тілде сґйлейді? Əѕгімелеѕіз.
 87 - тапсырма. Осы ребусты шешкенде талап туралы айтылатын
халыќ маќалын оќисыздар.
                                                                    ......................................................
.......................................................
.......................................................
.......................................................
.......................................................
.......................................................
88 - тапсырма. Тиісті  болымсыздыќ  жўрнаєын  кґп  нїктеніѕ
орнына ќойыѕыздар.
1.Мен  ќазаќ тілін оќы...дым. 2. Сен ќазаќ тілін оќы...дыѕ. 3. Сіз
аєылшын  тілін  тїсін...йсіз.    4.  Ол  неміс  тілін  біл...йді.  5.  Оќытушы
топпен  таныс...ды.  6.Ол  кездесуге  ќуан...ды. 7. Біз  отбасында
французша сґйлес...йміз.
89- тапсырма. Кґп нїктеніѕ орнына тиісті сґзді ќойыѕыздар.
1. Мен  ќазаќша ... сґйлеймін. (аздап, жаќсы, нашар.) 2. Петр
аєылшынша ... тїсінеді. (аздап, жаќсы, нашар.) 3. Олар ... еврейше
сґйлеседі. (отбасында, ќоєамдыќ орында, достарымен.)
Лингвоелтанулыќ тїсініктеме
90- тапсырма.  Мəтінді мўќият оќып, мазмўнын тїсінуге тырысыѕыздар.
Абай жəне тіл мəдениеті
Мəдениетті  адамныѕ  басты  кґрінісі- тіл  мəдениетініѕ  жоєары
болуы, яєни, дўрыс  сґйлеп, сауатты  жаза  білуі. Адамныѕ  сґйлеу
мəнерінен, сґз ќолданысынан, тіл мəдениетінен, оныѕ кім, ќандай кісі
екенін аѕєару ќиын емес. Біздіѕ бўл пікірімізге ўлы Абайдыѕ «Сґзіне
ќарай кісіні ал, кісіге ќарап сґз алма»,- дегені дəл келеді.
Абай- тілді  єажап  ґнер  деп  таныєан, ґзі  сол  ґнерді  аса  жетік
меѕгеріп, жоєары баєалаєан майталман аќын.
(Ныємет Ж.Н. Ќазаќ тілі хрестоматиясы.- Алматы, Білім.,2003-18б)

Жаќсылыќова К.
36
10-11- сабаќ
91- тапсырма.  Мəтінді мўќият тыѕдап, рґлге бґліп ойнаѕыздар.
1- Балалар топта кім жоќ?
2- Алена мен Саша жоќ.
3- Алеся да жоќ.
2- Алеся  осында, ол  жай  кешігіп
жатыр.
1- Жарайды, Алесяны  белгілемей-аќ
ќояйын.  Балалар, ґткен  таќырып
бойынша маєан сўраќтарыѕыз бар ма?
4- Апай,сўрауєа бола ма?
1- Сізді тыѕдап тўрмын.
4- Айтыѕызшы, біз ќазаќ тілін ќалай
їйренеміз. Меніѕ  грамматикадан
білімім шамалы..
5- Маєан да сўрауєа бола ма?
1- Сўраѕыз.
5- Мектепте  маєан  да  грамматика
ќиындау болды.
6- Мен  сґздерді  тїсінемін, біраќ
сґйлей алмаймын.
1- Надя, онда  сізде  пассив  сґздік
ќор. Оларды  жандандыру  керек.
Сонда ќазаќша сґйлей аласыз.
6- Ќалай жандандырамын?
1- Оларды тілдік ќатынаста жиі
ќолдану керек. Тілдік тосќауылдар-
дан  ќорыќпау керек.
7-  Апай,  ќазаќ  тілін  ќалай  тез
їйренуге болады?
6- Иə, ќалай?
1- Біріншіден, сабаќта  тек  ќазаќша
сґйлеу керек.
7- Апай, біз  ќазаќша  əлі  сґйлей
алмаймыз єой?
Ребята, кто отсутствует в группе?
Отсутствуют Алена и Саша.
И Алеся отсутствует.
Алеся здесь,она просто
задерживается.
Ладно, Алесю не буду отмечать.
Ребята, по пройденной  теме у вас
есть ко мне вопросы?
Апай, можно спросить?
 Слушаю вас.
Скажите пожалуйста, как мы
будем изучать казахский язык.
У меня слабое знание по
грамматике.
Можно и мне спросить?
Спросите.
В школе мне тоже трудно
удавалась грамматика.
Я  понимаю  слова, но  говорить  не
могу.
Надя, значит у Вас пассивный
запас слов. Их нужно
активизировать, тогда сможете
говорить по-казахски.
Как активизировать?
Их нужно часто применять в
общении. Не надо бояться
языковых барьеров.
Апай, как можно быстрее
научится казахскому языку?
Да, как?
Во-первых, на  занятиях  должны
говорить только по-казахски.
Апай,  мы  ведь  еще  не  умеем
говорить по-казахски?
Аќылдасып пішкен тон келте болмас.

Ќазаќ  тілі
37
1-  Екіншіден,  Петр    тілді  меѕгеруге
тырысу керек. Тырыссаѕыз, ќазаќша
сґйлеп кетесіз.
8- Мен оєан кїмəнданамын.
1-Їшіншіден, тілді  меѕгеру  їшін
əрќайсыѕда  ынта  болу  керек. Ынта
сіздерде 
бар. Мен 
оєан
кїмəнданбаймын. Балалар, біз
сабаќтарда  əр  тїрлі  жаттыєулар
орындаймыз, кґрініс  ќоямыз. Ґлеѕ
айтамыз, сґзжўмбаќ  шешеміз. Еѕ
бастысы, тілді  ќатынас  ќўралы
ретінде
ќолданып
їйренеміз.
Ќорыќпаєан ќамал алар деген.
Во-вторых, Петр, чтобы  освоить
язык, нужно  старание. Будете
стараться,  заговорите по-казахски.
Я в этом сомневаюсь.
В-третьих, чтобы  освоить  язык, у
каждого  должно  быть  желание.
Желание  у  Вас  есть.  Я    в  этом  не
сомневаюсь. Ребята, на  занятих
мы  будем  выполнять  различные
упражнения, будем  разыгрывать
сцены. Будем 
петь, решать
кроссворды. Самое 
главное,
научимся  использовать  язык  как
средство 
общения. Говорят,
смелость города берет.
92- тапсырма. Мына сґздерді сґздік дəптерлеріѕізге жазып
алыѕыздар.
1.Маќсат
2.Асыєу - асыќ - асыќпа
3.Меѕгеру
4.Тырысу - тырысу керек
5.Кїмəндану - кїмəнданамын
6.Орындау
7.Кґрініс
8.Сґзжўмбаќ
9.Ќўрал
10. Їйрену
93 - тапсырма. Мына  сґздерді  шыєыс  септігіне  ќойып, дəптерге
жазыѕыздар (Гт. 165бет, №12 кесте ).
1. Грамматика. 2. Мектеп. 3. Шымкент. 4. Сабаќ. 5. Таспа.
6. Жамбыл. 7. Отбасы. 8. Дос. 9. Ќазаќ тілі. 10. Рудный.
94 - тапсырма. Мына сґз тіркестерін оќып, орыс тіліне аударыѕыздар.
Олармен сґйлем ќўрастырыѕыздар.
1. Алєашќы  сабаќ. 2. Сґздік  ќор. 3. Тілдік  ќатынас. 4. Тілдік
кемшілік. 5. Мемлекеттік  дəреже.  6. Тїрлі  жаттыєулар. 7. Ќатынас
ќўралы. 8. Тамаша ой. 9. Ќызыќ ойын.
95 - тапсырма. Полилогтыѕ ішінен жатыс септіктегі сґздерді теріп
жазып, сґйлем ќўрастырыѕыздар.
96 - тапсырма. Полилогтыѕ ішінен табыс септіктегі сґздерді теріп
жазып, олармен сґз тіркесін ќўрастырыѕыздар.
!
!

Жаќсылыќова К.
38
97 - тапсырма.  Мына  сґз  тіркестерін  ќазаќ  тіліне  аударып,
олармен сґйлем ќўрастырыѕыздар.
1. Можно  войти? 2. Можно  спросить? 3. Разрешите  сесть?
4. Разрешите  сказать. 5. Разрешите  писать? 6. Освоить  язык.
7. Говорить по-казахски. 8. Идти в институт.

Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   17




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет