ЖАЌсылыќова к. ЌАзаќ тілі (жалєастырушы деѕгей)


-тапсырма. Мына сґздерге ќарама-ќарсы маєынадаєы сґздерді



Pdf көрінісі
бет5/17
Дата27.03.2017
өлшемі3,4 Mb.
#10395
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   17

148-тапсырма. Мына сґздерге ќарама-ќарсы маєынадаєы сґздерді
тауып жазыѕыздар.
       
1. Кеѕ. 2. Жарыќ. 3. Əдемі. 4. Тўр. 5. Бар. 6. Їлкен. 7. Ќолайлы.
8. Келу. 9. Ќосу.
149- тапсырма. Мына пікірлермен келіспеѕіздер.
Їлгі: Петр - бизнесмен.
Жоќ, ќателесесіѕ. Петр - студент.
         
1.  Мына  бґлме  ґте  тар.  2.  Бґлмедегі  ґсімдіктер  ґте  нашар.
3.  Петрдыѕ  шешесі  биолог.  4.  Бґлмедегі    жићаздар    талєамсыз
ќойылєан. 5. Ќонаќ  бґлмедегі  кресло  ќолайсыз, кішкентай. 6. Лариса
футбол ќарап отыр.   7. Максим музыка  тыѕдайды.
150-тапсырма. Мына сґздермен сґз тіркестерін ќўрастырыѕыздар.
         
1. Бґлме. 2. Ґсімдіктер. 3. Їй. 4. Теледидар. 5. Кресло. 6. Музыка. 7.
Достар.
151- тапсырма. Мына  етістіктерді  жедел  ґткен  шаќќа  ќойып
кґшіріѕіздер.
        1. Ґткізу. 2. Кіру. 3. Сезіну. 4. Тўр. 5. Бар. 6. Ќойылу. 7. Тыѕдау.
8. Ќарау. 9. Кґру.
152- тапсырма. Мына сўраќтарєа алдымен келісіп жауап беріѕіздер.
Сосын келіспеѕіздер.
Їлгі:  Петрдыѕ  шешесі  оќытушы  ма? Иə, Петрдыѕ  шешесі
оќытушы. Жоќ, Петрдыѕ шешесі оќытушы емес, əртіс.

Жаќсылыќова К.
50
        1. Надежда Яковлевна балаларды ас їйге шаќырды ма? 2. Балалар
теледидар  ќарады  ма? 3.Ќазір  футбол  сайысы  жїріп  жатыр  ма?
4.  Максим  Петрдыѕ  аєасы  ма?  5.  Бґлмеде  кітап  шкафы  тўр  ма?
6. Алексей ґсімдіктерді жаќсы кґре ме?  7.Петр теледидарды ќосты ма?
153-тапсырма. Досыѕыздыѕ їйініѕ ќонаќ бґлмесі жайында
оныѕ ґзімен (курстасыѕызбен) сґйлесіѕіз.
154- тапсырма. Ґз їйіѕіздіѕ ќонаќ бґлмесін сипаттаѕыздар.
14-15- сабаќ
155- тапсырма. Мəтін-сўхбатты мўќият тыѕдап, рґлге бґліп
ойнаѕыздар.
1-Балалар, ата-аналарыѕыз,
бауырларыѕыз туралы айтып
отырыѕыздар.
2 -Меніѕ шешем бўдан екі жыл
бўрын ќайтыс болєан. Əкем бар,
ол əскери адам. Айтќандай, сіздер
ќўрдассыздар. Ол да елуде. Їлкен
аєам Владимир -  инженер. Жасы
жиырма алтыда, ол  бойдаќ.
3 -Біз шешем екеуміз тўрамыз.
Шешем дəрігер. Ол Сізден он бір
жас кіші. Əкемніѕ мамандыєы
єалым-агроном, біраќ ќазір шаєын
бизнеспен айналысады. Əкемніѕ
басќа отбасы бар. Біз олармен
араласып тўрамыз. Меніѕ ґгей
шешемнен туєан інім бар. Аты
Саша, ол он їште, оќушы.
4 -Меніѕ əке-шешем Алексейдіѕ
шешесімен ќўрдас екен. Олар да
отыз тоєыз жаста. Шешемніѕ
есімі Лариса, ол оќытушы. Ал
əкемніѕ есімі Петр, ол тергеуші.
Їлкен əпкем бар. Ол менен екі
жас їлкен. Ќазір тўрмыста. Ґзі де,
кїйеуі де - Саша. Олар Астанада
тўрады. Əпкем - сатушы, жездем -
жїргізуші.
Ребята, расскажите о своих
родителях, о ваших братьях и
сестрах.
Мама моя скончалась. Уже два
года. У меня есть отец, он -
военный. Кстати, вы ровесники.
Ему тоже 50. Старший брат
Владимир - инженер. Ему 26 лет,
он холост.
Мы живем с мамой вдвоем. Мама
моя - врач. Она на одиннадцать лет
младше Вас. Отец по профессии
ученый-агроном, но сейчас
занимается малым бизнесом. У
него другая семья. Мы с ним
общаемся. У меня есть сводный
брат. Его зовут Саша, ему
тринадцать лет, ученик.
Мои родители ровесники мамы
Алексея. Им тоже по 39. Маму
зовут Лариса, она преподаватель, а
отец - следователь. Старшая сестра
на 2 года старше меня. Сейчас
замужем. Она сама и ее муж тоже -
Саша. Они тоже живут в Астане.
Сестра - продавец, Саша-
водитель.
Отбасыммен таныстырайын

Ќазаќ  тілі
51
5 -Александр, біз сенімен кґптен
араласамыз, біраќ сен туралы аз
білеміз. Жаќын танысатын кезіміз
келді-ау деймін. Отбасыѕ туралы
ештеѕе айтпадыѕ єой.
6 -Бїгін ќазаќ тілі сабаєында
“Меніѕ отбасым” деген шаєын
əѕгіме ќўрдыќ. Соны оќып
берейін, бўл əрі маєан сынаќ
болсын (əѕгімесін оќып береді).
4 -Александр, ќўрєан əѕгімеѕ
жаман емес. Енді жазєанды
ќазаќша ауызша айтып їйрен.
1 -Иə, “Жеті жўрттыѕ тілін біл,
жеті тїрлі ілім біл” - деген.
Бірнеше тіл білу ќай- ќайсыѕа да
артыќ емес.
2 -Біз де солай ойлаймыз.
Александр, мы общаемся с тобой
давно, но про тебя ничего не
знаем. Настало время ближе
познакомиться. Про свою семью
ты ничего не говоришь.
Сегодня на занятии казахского
языка, мы составили небольшой
рассказ “Моя семья”. Давайте я
вам его прочитаю. Это будет для
меня как своеобразная
экзаменовка (читает рассказ).
Александр составил неплохой
рассказ. Теперь тебе необходимо
научиться рассказывать на
казахском языке.
Да, знание нескольких языков
каждому из вас не помешает.
Мы тоже так думаем.
156- тапсырма.   Мына сґздерді сґздікке жазып, жаттаѕыздар.
1.Бґлек-бґлек тўрады
2.Еѕ
3.Мїмкін
4.Ќайтыс болєан
5.Араласу
6.Ґгей-ґгей іні
7.Тўрмыс-тўрмыста-тўрмыс ќўру
Ќиын-ќиындау
9.Бойдаќ
10.Бірнеше
11.Айналысу
12.Артыќ-артыќ емес
13.Кез келді
14.Шаєын
15.Əѕгіме
16.Ќўру
17.Сынаќ
18.Ойлау-ойлаймыз
157- тапсырма.Сґйлеу їлгілерін  мўќият тыѕдап, сəйкестендіріѕіздер.
1.Ќарындасым он їште
2.Мен жиырмадамын
3.Аєам їйленген
4.Апам тўрмыста
5.Олар ќўрдас
6.Сəкен Əлиямен ќўрдас
7.Сəкен Əлиядан їлкен (кіші)
8.Сəкен Əлиядан їш жас кіші
9.Шешем дəрігер
10.Оныѕ мамандыєы инженер
Мне двадцать лет
Брат женатый
Они ровесники
Его профессия – инженер
Сакен младше Алии на три года
Мать врач
Сестренке тринадцать лет
Сакен ровесник Алии
Сестра замужем
Сакен (младше) старше Алии
!
!

Жаќсылыќова К.
52
158- тапсырма. Берілген сґздермен сґз тіркесін ќўрастырыѕыздар.
               
1.  Дəрігер.  2.  Əскери.  3.  Бизнес.  4.  Отбасы.  5.  Шаєын.  6.  Мамандыќ.
7. Ґгей.
159- тапсырма. Мына сґз тіркестерін ќазаќ тіліне аударыѕыздар.
       1. Ученый агроном. 2. Малый бизнес. 3. Сводный брат. 4. Старшая
сестра. 5. Моя  семья. 6.Младший  брат. 7. Десять  лет. 8. Прошло  два
года. 9. Старше на 3 года.
160- тапсырма. Мына сґздерді їш жаќта жіктеѕіздер.
Їлгі: Меніѕ інім           Біздіѕ ініміз
          Сеніѕ ініѕ            Сендердіѕ інілеріѕ
          Сіздіѕ ініѕіз         Сіздердіѕ інілеріѕіз
          Оныѕ інісі            Олардыѕ інілері
1. Шеше. 2. Мамандыќ. 3. Əпке. 4. Жезде. 5. Аєа. 6. Жас. 7. Кўрдас.
161- тапсырма. Мына сґйлемдерді ќазаќ тіліне аударыѕыздар.
        1. Аня, расскажите  о  своем  друге. 2. Лена  с  Сашей  ровесники.
3. Брат на год старше меня. 4. Аня на три года младше Тани. 5. Мама
занимается  малым  бизнесом.  6.  Отец  ученый  физик.  7.  Сергей  не
женат, ему 25 лет. 8. Сестра его замужем, ей 33 года.
162- тапсырма. Мəтінді мəнерлеп оќып, мазмўнын
айтыѕыздар.
        
Надежда  Яковлевна  балалардан  бауырлары,  ата-аналары  туралы
сўрады.
Максимніѕ анасы ќайтыс болєан. Екі жыл болыпты. Əкесі бар. Ол
əскери  адам. Айтќандай, ол  Надежда  Яковлевнамен  ќўрдас. Ол  да
елуде. Їлкен аєасы  Владимир, инженер. Жасы жиырма алтыда, біраќ
əлі бойдаќ.
Алексей  шешесімен  бірге  тўрады. Шешесі  дəрігер. Ол  Надежда
Яковлевнадан он бір жас кіші. Əкесі єалым-агроном. Біраќ ќазір шаєын
бизнеспен айналысады. Əкесініѕ басќа отбасы бар. Олармен араласып
тўрады. Ґгей шешесінен туєан інісініѕ аты Саша, ол он їште, оќушы.
Ларисаныѕ  əке-шешесі  Алексейдіѕ  шешесімен  ќўрдас. Олар  да
отыз тоєыз жаста. Шешесініѕ есімі Лариса, ол оќытушы. Əкесініѕ есімі
Петр, ол тергеуші. Їлкен əпкесі екі жас їлкен. Ќазір тўрмыста. Ґзі де,
кїйеуі де - Саша. Олар да Астанада тўрады. Əпкесі - сатушы, жездесі -
жїргізуші.

Ќазаќ  тілі
53
Петр  Александрєа: “Отбасыѕ  туралы  ештеѕе  айтпадыѕ  єой,” -
деген. Александр ќазаќ тілі сабаєында “Меніѕ  отбасым” деген шаєын
əѕгіме  ќўрыпты. Ол  соны  оќып  берді. Ќўрєан  əѕгімесі  жаман  емес.
Енді  жазєанын  ќазаќша  ауызша  мазмўндап  їйрену  керек. “Жеті
жўрттыѕ  тілін  біл,  жеті  тїрлі  ілім  біл”  -  деген.  Бірнеше  тіл  білген,
ешкімге де артыќ емес. Бəрі де солай ойлайды.
163- тапсырма.  Мəтін бойынша сўраќтарєа жауап
беріѕіздер.
        1Надежда  Яковлевна  дастархан  басында  балалардан  не  туралы
сўрады? 2.Максимніѕ  отбасында  кімдер  бар?  3. Алексей  отбасы
туралы не деді? 4.Ларисаныѕ əке-шешесі кімдер? 5.Александр ќандай
таќырыпќа əѕгіме ќўрыпты?
164- тапсырма. Мына сґз тіркестерін ќазаќ тіліне
аударып, жазыѕыздар.
         1. Двадцать пять лет. 2. За столом. 3. Твоя семья. 4. Заниматься
бизнесом. 5. Составить рассказ. 6. Умение рассказывать. 7. Несколько
языков. 8. Старше меня.9. Младше на 5 лет.
165- тапсырма. Жаќшаныѕ ішіндегі сґздерді ќазаќ тіліне аударып,
сґйлемдерді кґшіріѕіздер.
         
1.  Шешем  (за  столом)  балалардан  ата-аналары  туралы  сўрады.
2. Максимніѕ (мать) ќайтыс  болєан. 3. (Старший  брат) Владимир,
инженер. 4. Ол  ќазір  шаєын  бизнеспен (занимается). 5. Ларисаныѕ
шешесі (тридцать  девять) жаста. 6. Сеніѕ (сестра) Астанада  тўрады.
7. Александр (на  уроке  казахского  языка) шаєын  əѕгіме  ќўрыпты.
8. Оныѕ əкесі (следователь). 9. (Знание языков) ешкімге де артыќ емес.
166- тапсырма. Сан  есімдерді  жатыс  септікке  ќойып, олармен
сґйлем ќўрастырыѕыздар ( Гт. 172-174 бет).
3
5
9
13
25
38
50
77
83
91
167- тапсырма. Жаќшаныѕ  ішіндегі  етістіктерді  ќажетті  шаќ
формасына ќойып жазыѕыздар.
       1Петр  балаларды  апасымен ...(таныстыру). 2.Олар  Надежда
Яковлевнаєа раушан гїлін ...(сыйлау). 3.Надежда Яковлевна балаларды
ќонаќ  їйге ...(шаќыру). 4.Олар  Петрдіѕ  бґлмесіне ...(кету).
5.Ларисаныѕ  ойы  Петрєа ...(ўнау). 6.Ол  ќазір ...(їйлену). 7.Владимир
мен  Анар  Ќазаќ  Мемлекеттік  басќару  академиясын ...(бітіру).

Жаќсылыќова К.
54
8.Жігіттерге  ќыздарды  маќтаєан ...(ўнамау). 9.Допты  бразилиялыќтар
...(ўру). 10.Надежда  Яковлевна  рахаттана ...(кїлу). 11.Алексей
апасыныѕ ...(тəрбиелеу). 12.Шаєын 
бизнеспен ...(айналысу).
13.Салаттарды  дайындауєа  Александр ...(кґмектесу). 14.Отбасы
туралы ештеѕе ...(айтпау). 15.Шаєын əѕгіме ...(ќўру).
168- тапсырма. Сўраќќа алдымен болымды тїрде, сосын
болымсыз тїрде жауап беріѕіздер.
Їлгі: Сіз он сегіздесіз бе? Иə, он сегіздемін.
Иə, мен он сегіздемін. Жоќ, мен он сегізде емес, он тоєыздамын.
Жоќ, он сегізде емеспін.
1. Анардыѕ отбасында бес адам ба? 2. Ол жиырма бесте ме? 3. Оныѕ
кїйеуі Владимир Иванович пе? 4. Ол отызда ма? 5. Сіздіѕ атаѕыз бар ма?
6. Атаѕыз жетпісте ме? 7. Сен он тоєыздасыѕ ба?  8. Əпкеѕ тўрмыста ма?
9. Оныѕ  отбасында  їш  адам  ба? 10. Сеніѕ  отбасыѕда  жеті  адам  ба?
11.  Ќарындасыѕныѕ  есімі  Настя  ма?  12.  Ол  бірінші  класта  оќи  ма?
13. Əкеѕіз алпыс сегізде ме? 14. Надежда Яковлевна шешеѕіз бе? 15. Ол
Иван Ивановичпен ќўрдас па? 16. Максим Ларисамен ќўрдас па? 17. Ол
Алексейден їлкен бе? 18. Ініѕ сенен кґп кіші ме? 19. Аєаѕ сенен екі жас
їлкен бе? 20. Дина мен Диас егіз бе? 21. Олар апалы-інілі ме? Максим мен
Петр аєалы-інілі ме?
169-тапсырма. Басќа  топтыѕ студентімен танысып, оныѕ отбасы,
туыстары,  достары туралы сўраѕыздар.
170- тапсырма. Мына сўраќтарєа сўхбатќа сїйеніп жауап
беріѕіздер.
1.   –  Мен  осы институтта бірінші курста оќимын. Ал сен ше, Саша?
       –   Мен екінші курста оќимын.
Сўраќтар:
1. Максим оќи ма, əлде жўмыс істей ме?
2. Ол ќайда оќиды?
3. Саша да бірінші курста оќи ма?
2.-   Лариса, сеніѕ əкеѕніѕ мамандыєы не?
- Əкемніѕ мамандыєы инженер. Сеніѕ əкеѕніѕ ше, Петр?
- Меніѕ əкем - заѕгер.
Сўраќтар:
1. Ларисаныѕ əкесініѕ мамандыєы не?
2. Петрдыѕ əкесі инженер ме?
3. Алексей, сен неше жастасыѕ?
- Мен он сегіздемін.

Ќазаќ  тілі
55
- Ќарындасыѕ он жетіде ме?
- Жоќ, ол менен їш жас кіші.
Сўраќтар:
1. Алексей неше жаста?
2. Ќарындасы Алексейден бес жас кіші ме?
4.  - Петр, сеніѕ аєаѕ бойдаќ па?
       - Жоќ, ол їйленген.
       -  Аєаѕныѕ отбасы сендермен тўра ма?
       - Аєамныѕ отбасы бізден бґлек тўрады.
Сўраќтар:
1. Петрдыѕ аєасы бойдаќ па?
2. Аєасыныѕ отбасы бірге тўрады ма?
171- тапсырма. Диалогты рґлге бґліп ойнаѕыздар.
1. -    Сіздіѕ əкеѕіздіѕ мамандыєы не?
- Меніѕ əкемніѕ мамандыєы сатушы.
- Апаѕыздыѕ мамандыєы не?
- Апамныѕ мамандыєы дəрігер.
- Сіздіѕ аєаѕыз кім?
- Меніѕ аєам студент.
- Ол не істейді?
- Ол академияда оќиды.
- Сіздіѕ ата-əжеѕіз не істейді?
- Олар ќазір ќўрметті демалыста.
- Ќарындасыѕыз нешінші класта оќиды?
- Ќарындасым бесінші класта оќиды.
172- тапсырма.   Кґп нїктеніѕ орнына жауабын жазыѕыздар.
- Сіз неше жастасыз?
- ... .
- Əжеѕіз бен атаѕыз неше жаста?
- … .
- Сіздіѕ аєаѕыз неше жаста?
- ... .
- Əкеѕіз неше жаста?
- ... .
- Апаѕыз 45 жаста ма?
- ... .
- Ќарындасыѕыз алты жаста ма?
- ... .

Жаќсылыќова К.
56
173- тапсырма.  .Диалогтыѕ сўраєын жазыѕыздар.
- ... .
- Бўл меніѕ досым.
- ... .
- Оныѕ есімі Санат.
- ... .
- Санат болашаќ аудармашы.
- ... .
- Танысып ќой, Санаттыѕ апасы Анна Алексейќызы.
- ... .
- Бўл  кісімен  де  танысыѕыз. Санаттыѕ  ґгей  əкесі - Владимир
Иванович.
- … .
- Бўл кісілер Рудныйдан келді.
174- тапсырма. Мына маќалдарды есте саќтаѕыздар.
· Ата - асќар тау, ана - етегіндегі бўлаќ, бала - жаєасындаєы ќўраќ.
· Əкесін сыйламаєан кісіні,
Баласы сыйламайды.
· Баланыѕ ўяты əкеге,
Ќыздыѕ ўяты шешеге.
· Анасын сїйгенніѕ баласын сїй.
· Аєасы бардыѕ - жаєасы бар,
Інісі бардыѕ - тынысы бар.
175- тапсы рма. «Бўл меніѕ аєамныѕ (апамныѕ) отбасы»
таќырыбына əѕгіме ќўрастырыѕыздар.

Ќазаќ  тілі
57
Їлгі:  Мынау аєамныѕ отбасы. Бўл меніѕ жеѕгем. ... .
176- тапсырма. Мына сґздерді сґздікке жазып, жаттаѕыздар.
1. Тудым
2. Бойдаќ
3. Ќабылдандым
4. Аталєан
5. Бітірдім
6. Ўлт
7. Ќызмет істейді
8. Емхана
9. Биыл
10. Мекен-жайы
11. Ыќшамаудан
12. Кґше
177- тапсырма.  Мəтінді мəнерлеп оќып, мазмўнын айтып
беріѕіздер.
Александрдыѕ ґмірбаяны
Мен, Сидоров  Александр  Владимирўлы, бір  мыѕ  тоєыз  жїз
сексен  бірінші  жылы  жетінші  ќазанда  Ќазаќстан  Республикасы,
Ќараєанды  облысы  Ќараєанды  ќаласында  тудым. Ўлтым - орыс, ана
тілім - орыс тілі.
Бір  мыѕ  тоєыз  жїз  сексен  жетінші  жылы  бірінші  ќыркїйекте
Ќараєанды  ќаласыныѕ 15 мектебіне  бірінші  сыныпќа  ќабылдандым.
Аталєан мектепті бір мыѕ тоєыз жїз тоќсан сегізінші жылы бітірдім.
Əкем,  Сидоров  Владимир  Иванўлы,  бір  мыѕ  тоєыз  жїз  елу
сегізінші жылы жетінші ќарашада Ќараєанды ќаласында туєан. Ўлты -
орыс. Мамандыєы - заѕгер, Ќараєанды  ќалалыќ  Ішкі  істер
басќармасында ќызмет істейді.
Шешем, Сидорова  Лариса  Алексейќызы, бір  мыѕ  тоєыз  жїз
алпысыншы жылы тґртінші аќпанда Ќостанай ќаласында туєан. Ўлты
- украин. Мамандыєы - дəрігер, Ќараєанды  ќалалыќ  емханада  ќызмет
істейді.
Їлкен  аєам, Сидоров  Сергей  Владимирўлы, бір  мыѕ  тоєыз  жїз
жетпіс  тоєызыншы  жылы  оныншы  ќаѕтарда  Ќараєанды  ќаласында

Жаќсылыќова К.
58
туєан.  Ол  Алматы  ауыл  шаруашылыќ  Академиясында  екінші  курста
оќиды. Бойдаќ.
Ќарындасым, Сидорова Настя Владимирќызы, бір мыѕ тоєыз жїз
сексен сегізінші жылы алтыншы наурызда Ќараєанды ќаласында туєан.
Ол Ќараєанды ќаласыныѕ  15 мектебінде тґртінші сыныпта оќиды.
Мен  биыл,  бір  мыѕ  тоєыз  жїз    тоќсан  сегізінші  жылы  бірінші
ќыркїйекте  Алматы  заѕ  институтына  бірінші  курсќа  тїстім. Мекен-
жайым: Алматы, Кґктем ыќшам ауданы, жїз он бірінші їй.
178- тапсырма. Мəтін бойынша сўраќќа жауап беріѕіздер.
1. Сіз ќашан, ќай жылы тудыѕыз? 2. Ўлтыѕыз кім? 3. Ана тіліѕіз
ќай  тіл? 4. Отбасы  жаєдайы  ќандай? 5. Бірінші  сыныпќа  ќашан
ќабылдандыѕыз? 6. Орта  мектепті  ќашан  бітірдіѕіз? 7. Əкеѕіз  ќашан,
ќайда  туєан?  8.  Əкеѕіздіѕ  ўлты  кім?    9.Оныѕ  мамандыєы  не?  Ќайда
ќызмет істейді? 10. Апа-ѕыз ќайда, ќашан туєан? 11. Апаѕыздыѕ ўлты
кім?  12.  Оныѕ  мамандыєы  не?  Ќайда  ќызмет    істейді?  13.Аєаѕыз
ќашан,  ќайда  туєан?  14.  Ол  не  істейді?  15.  Аєаѕыз  їйленген  бе?
16.Ќарындасыѕыз  ќашан,  ќайда  туєан?  17.  Ол  не  істейді?  18.  Сіз  не
істейсіз?  19.Мекен-жайыѕыз ќайда?
179- тапсырма. Жаќшаныѕ  ішіндегі  сґздерді  ќазаќшаєа
аударып жазыѕыздар.
1. Мен (1970, 1977, 1980, 1978) жылы тудым. 2. Ўлтым (русский,
кореец, китаец, уйгур,узбек, татарин, белорусс). 3. Сашаныѕ  əкесі
(юрист, архитектор, учитель, рабочий, врач). 4. Ол (в  прокуратуре, в
институте, в  академии, в  больнице) ќызмет  істейді. 5. Женя (пятом,
шестом,  десятом,  первом)  сыныпта    оќиды.  6.  Апам  (в  колледже,  в
институте, в  университете) екінші  курста  оќиды. 7. Брат (не  женат).
8. Сестра (не замужем). 9. (Родной язык) - ќазаќ тілі.
180- тапсырма. Мəтінніѕ  ішіндегі  етістіктерді  теріп  жазып, ќай
шаќта тўрєанын кґрсетіѕіздер.
Їлгі: тудым (ту-ды-м) - прош. время, 1 л., ед. ч.
181- тапсырма. Сўраќќа  алдымен  болымды, сосын  болымсыз
тїрде жауап беріѕіздер.
1.Сіздіѕ əкеѕіз инженер ме? 2. Сашаныѕ аєасы фирма президенті
ме? 3. Мына кісініѕ тегі Сидоров па? 4. Шешеѕіз елу жаста ма? 5. Сіз
орта мектепті бітірдіѕіз бе?

Ќазаќ  тілі
59
6. Досыѕыз əскерде ќызметте болды ма? 7. Сіз 1980 жылы тудыѕыз
ба? 8. Ќарындасыѕыз тґртінші аќпанда туды ма? 9. Ол оќушы ма?
182- тапсырма. Берілген сґздерге жатыс септігініѕ жалєауын
жалєаѕыздар.
        
1.Алматы.  2.  Ќала.  3.  Мектеп.  4. Университет.  5. Їй.  6. Кґше.
7. Жас.  8. Он бес. 9.Отыз алты. 10. Мамыр.
183- тапсырма. Берілген сґйлемдерді ќазаќшаєа аударыѕыздар.
      1. Мой брат учится на третьем курсе. 2. Твоя старшая сестра учится
в  институте.3.Моему  дедушке  60  лет.  4.  Моя  мать  родилась  в  1960
году. 5. Твоей младшей сестре пять лет. 6. Сколько лет твоей бабушке?
7.  Асану  23  года?  8.  Он  служит  в  армии.    9.  Я  родился  в  Караганде.
10. Иван Сергеевич приехал из Атырау.
184- тапсырма. Тірек сґздерді ќолданып, сўраќќа жауап беріѕіздер.
 1. Атаѕыздыѕ
2. Əжеѕіздіѕ
3. Сіздіѕ
4. Оляныѕ
жасы                 15, 17, 30, 42,
 5. Əкеѕіздіѕ
нешеде?            57, 13, 16, 38
6. Шешеѕіздіѕ
7. Ініѕіздіѕ
   8. Досыѕыздыѕ
185- тапсырма. Тірек сґздерді ќолданып, сґйлем ќўрастырыѕыздар.
                 атаѕыз                              1.университетте оќытушы. 2. дəрі-
əжеѕіз                              гер. 3. мектепте мўєалім. 4.  инс-
                  əкеѕіз                                титутта студент. 5. дїкенде са-
                  шешеѕіз                            тушы. 6.   ќўрылысшы. 7.    кол-
Сіздіѕ
аєаѕыз          кім?
леджде оќушы. 8. їй    шаруасында.
ќарындасыѕыз                  9. сəулетші.
10. зейнеткер
                 ініѕіз
досыѕыз
                 наєашыѕыз
       жиеніѕіз
60

Жаќсылыќова К.
60
 186- тапсырма.Жіктеѕіздер.
   а) данные числительные: 15, 10, 35, 16, 45, 50, 78.
   б) данные слова: оќушы, инженер, дəрігер, суретші, сатушы, студент.
  187- тапсырма. Сўраќќа жауап беріѕіздер.
- Сіздіѕ есіміѕіз кім?
- -
- Сіздіѕ ўлтыѕыз кім?
- -
- Сіздіѕ жасыѕыз нешеде?
- -
- Мектепті ќай жылы, ќашан бітірдіѕіз?
- -
- Нешінші курста оќисыз?
- -
188- тапсырма. Диалогтыѕ сўраќтарын жазыѕыздар.
- ...
- Меніѕ əкемніѕ аты-жґні Владимир Иванўлы.
- …
- Əкемніѕ жасы 41-де.
- …
- Ол 1958 жылы туєан.
- ...
- Əкемніѕ мамандыєы заѕгер.
- ...
- Иə, атам жəне əжем бар.
- …
- Атам 60-та, əжем 58-де.
- …
- Шешемніѕ есімі Лариса, ол 39 жаста.
- …
- Ол дəрігер.
189- тапсырма. Жаєдаятты  ойнаѕыздар:
       
Саша  приехал  домой  на  каникулы  с  другом.  Друга  зовут  Петр.
Родители  Саши  разговаривают  с  ним. Спрашивают  откуда  он, кто
родители. Сколько им лет, чем они  занимаются.

Ќазаќ  тілі
61
190- тапсырма. Мына тапсырмаларды ќазаќша орындаѕыздар.
а) Нарисуйте  свое  генеалогическое  дерево  и  расскажите
подробнее о членах своей семьи.
б) Покажите  свои  семейные  портреты  другу, и  пусть  он (она)
определит  степень  родства  каждого      человека  на  фотографии  и
назовет его примерный возраст.
в) Расскажите свою автобиографию.
191- тапсырма. Мына  кїлдіргі  əѕгімені  оќып, мазмўнын
айтып беріѕіздер.
Бір сґзді болу керек
Бір ќу адам Ќожанасырдан: Ќожеке, сіз осы нешедесіз? - депті.    Ќожа:
- Ќырыќ жастамын, - депті.
Он жыл ґткен соѕ əлгі ќу Ќожадан:
- Ќожеке, сіз неше жастасыз? -деп таєы сўрайды.
Ќожа:
- Ќырыќ жастамын, - депті.
Сонда ќу:
- Бўл  ќалай, он  жыл  бўрын  сўраєанымда  да  ќырыќ  жастамын  деген
едіѕіз єой?
- Адам бір сґзді болу керек.
16- сабаќ
4-апта
192 -тапсырма. Берілген  сґздерді  дəптерлеріѕізге  кґшіріп
жазыѕыздар.
1. Ќўќыќ                                                                       16.Дəлелді себептер
2. Заѕ                                                                             17.Тіркеу орны
3. Куə                                                                           18.Рўќсат ету
4. Ерлі-зайыпты                                                          19.Жїктілік
5. Теѕдік                                                                       20.Тəртіп
6. Тəрбиелеу                                                                21. Бас тарту
7. Ынталандыру                                                          22. Шаєым.
8. Денсаулыќ                                                               23.Їй тіршілігі
9. Адамгершілік                                                          24.Тўрмыс
10.Əлеуметтік                                                             25.Тўрєын
11.Нəсілдік                                                                  26.Əкімшілік
12.Ўлттыќ                                                                    27. Мəдени

Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   17




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет