ЖАЌсылыќова к. ЌАзаќ тілі (жалєастырушы деѕгей)

Ќазаќ  тілі
73
САБАЌ КЕСТЕСІ
№  топ  /
кїндер
102 (ќаз.)
102 (а)
102 (фр.)
102 (н)
1 кїн
Дїйсенбі
1. Ќазаќ тілі
2. Орыс тілі
3. Тарих
Аєылшын тілі
Ќазаќ тілі
Мəдениеттану
Француз
тілі
Неміс тілі
Ќазаќ тілі
Неміс тілі
Аєылшын
тілі
Ќазаќ тілі
2 кїн
Сейсенбі
1. Аєылшын
      тілі
2. Ќазаќ тілі
3. Ќисын
Ќазаќ тілі
Орыс тілі
Неміс тілі
Аєылшын тілі
Аєылшын
тілі
Ќисын
Ќазаќ тілі
Француз
тілі
Ќазаќ тілі
Неміс тілі
Пəлсапа
Француз
тілі
222-тапсырма.
Досыѕызєа  сабаќ  кестесі  тїсініксіз. Оєан
кґмектесіѕіз.
223-тапсырма. Досыѕыз ауырып ќалыпты. Сізден келесі аптаныѕ
сабаќ кестесін сўрайды, айтыѕыз.
224-тапсырма. Кґп нїктеніѕ орнына ќажетті сґзді ќойыѕыз.
             
1.  Мен  .  .  .     жаќсы  кґремін.  2.  Меніѕ  шешем  .   .  .     ўнатады.
3. Студенттер  . . . тыѕдайды.   4. Кешке ол . . . оќиды. 5. Бїгін шешем . . .
ќарайды.  6.  Надя  ґз  бетімен  .  .  .  їйренеді.  7.  Алаксандр  ґз  бетімен  .  .  .
оќиды. 8. Меніѕ інім ќазаќ тілін . . . біледі. 9. Сен . . . жаќсы аударасыѕ.
225-тапсырма. Кїнде (кешкілік, əрдайым, жиі, кейде) сіздіѕ
(досыѕыз, əкеѕіз, шешеѕіз) не істейді?
  Їлгі:
- Мен кїнде кешкісін газет оќимын. Ал сен ше?
-  Мен  де  газет  оќимын.  (мен  газетті  кейде  (əрдайым,
жиі, сирек) оќимын. Мен кґгілдір экранды кїнде ќараймын, музыканы
жиі тыѕдаймын).
1.Сен  мəтінді  кїнде  тыѕдайсыѕ. 2. Меніѕ  аєам  футболды
əрдайым  ќарайды.  3.  Александр  кейде  ґлеѕ  жаттайды.  4.  Ол
грамматиканы əрдайым оќиды. 5. Лариса їйіне хатты жиі жазады.
Тірек  сґздер: 1. Музыка. 2. Магнитафон. 3. Кґгілдір  экран.
4. Фильм. 5. Хоккей. 6. Спорт ойындары. 7. Кітап. 8. Журнал. 9. Жаѕа
сґздер. 10. Диалогтар. 11. Жаттыєу. 12. Диктант.  13. Шыєарма. 14.
Мазмўндама.

Жаќсылыќова К.
74
226-тапсырма. Мына  сўраќтарєа  сїйене  отырып, ґзара
əѕгімелесіѕіздер.
1.Кто вы? 2. Как вас зовут? 3. Где вы учитесь? 4. На каком курсе?
5. Что вы изучаете?  6. Ваш любимый предмет? 7. Что вы делаете на
занятии? 8. Что  вы  делаете  утром (днем, вечером, в  выходные  дни)?
9. Где вы живете? 10. Кто ваши друзья?
227-тапсырма. Ќалай  ойлайсыз, бўл  ќандай  сўраќтарєа  берілген
жауаптар? Сіздіѕ нўсќаѕыз.
1.
- .  .  . ?
      - Ќазаќ тілін, аударма практикумы, жантану пəндерін.
2.   - .  .  . ?
      - Мен футболды ќарауды жаќсы кґремін.
3.   - . . .  ?
      - Иə, «Ізденіс» журналы керек.
4.   - .  .  . ?
      - Жоќ , ол ќазаќша, аєылшынша жаќсы сґйлейді.
5.   - .  .  . ?
      - Неміс, француз тілдерін.
6.   - .  .  . ?
      - Жоќ , заѕ институтында оќимын.
7.   - .  .  . ?
      - Жоќ , бўл мемлекеттік мекеме емес.
8.   - .  .  . ?
      - Жоќ , əкімшілік екінші ќабатта.
9.   - .  .  . ?
      - Мен кеше тіл жəне аударма институтында болдым.
10. - .  .  . ?
      - Институт 1994 жылы ќўрылєан.
11. -  .  .  . ?
      - Онда 1500-ден астам студент оќиды екен.
12. - .  .  . ?
      
-  Мен  кітапханаєа  барып  жўмыстандым.  Ауызша  сґйлеу
зертханасында мəтін-сўхбат тыѕдадым.
13. - .  .  . ?
      - Тіл мамандарын, аудармашыларды, хатшы-референттерді.

Ќазаќ  тілі
75
228-тапсырма. Суреттегі мамандыќ иелері туралы əѕгімелеѕіздер.
........................  ............................   .......................      ..............................
  .............................             ..........................               .................................
229-тапсырма. а)Абайдыѕ «Єылым  таппай  маќтанба» ґлеѕін
жаттаѕыз.  Ґлеѕніѕ негізгі ойын айтып беріѕіздер.
230-тапсырма.   Мына  криптограмманы  дўрыс  шешсе, ґнер-білім
туралы  айтылєан халыќ маќалын оќуєа болады.
.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................
І. Аєаш- 14.2.15.4.5.
ІІ. Кґне ќарудыѕ тїрі- 3.2.6.2.14.
ІІІ. Рухани ќазына- 10.11.7.11.12.
ІЇ. Тəулік мезгілі- 13.2.5.
Ї. Є.Мўстафинніѕ „Миллионер”
повесінен кейіпкер - 1.2.9.2.13.
ЇІ. Адамныѕ дене мїшесі- 10.2.3.
ЇІІ. Ўста ќўралы- 10.2.7.8.2.
ЇІІІ. Ы.Алтынсарин əѕгімесініѕ кейіпкері- 2.3.2.9.
 ІХ. Аєаштыѕ ґзегі- 6.11.5.

Жаќсылыќова К.
76
231-тапсырма.  Ґзіѕіз білетін мамандыќтарды атаѕыздар.
  не?
ќандай?
кім?
ќазаќ тілі
техникалыќ университет           тіл маманы
геология                   тіл факультеті
            инженер
заѕ негізі
заѕ институты                           заѕгер
тарих
тарих факультеті
            тарихшы
Лариса болашаќ тіл маманы.  Александр болашаќ заѕгер.
Алексей болашаќ инженер.  Максим болашаќ тарихшы.
232-тапсырма. Алматы  тіл  меѕгеру  жəне  аударма  институты
туралы (институтта  ќанша  факультет  бар, студенттер  ќандай
пəндерді оќиды, оќу орны кімдерді дайындайды?) не білдіѕіздер.
19-сабаќ
233-тапсырма.  Мəтінді оќып, мазмўнын айтып беріѕіздер.
Аќжан Жаќсыбекўлы Машанов
А.Ж.Машанов 1939 жылы институтты тау-кен инженері мамандыєы
бойынша їздік бітірген тўѕєыш тїлегі болды. 1939-1943 жылдары тау-кен
металлургия  институтыныѕ  аспирантурасында  оќып  жїріп,  сол  кезде
ўйымдастырылєан  Одаќтыќ  єылым  академиясыныѕ  ќазаќстандыќ
филиалында кіші єылыми ќызметкерлер болып жўмыс істейді.
А.Ж.Машанов  Ќазаќ  ўлттыќ  техникалыќ  университетінде 1950
жылдан  бастап  доцент  санатында  ўстаздыќ  етті. 1959 жылдан  отыз
жылдан  астам “Маркшейдірлік  іс” кафедрасыныѕ  меѕгерушілік
ќызметін  атќарды. Ол  инженер  маркшейдер  мамандарын  даярлаумен
їзбей айналысып, білікті маман инженерлер даярлауєа ґз їлесін ќосты.
А.Ж.Машанов  Ќазаќстан  Республикасы  мен  шетелдердегі  Əл-
Фараби  мирасын  зерттеушілердіѕ  єылыми  кеѕесшісі  болєан. Аќжан
Жаќсыбекўлы  жан-жаќты  тўлєа. Ол  ќазаќ  əдебиетіндегі  фантастика
жанрыныѕ негізін салушы, философ-єалым, теолог.
234-тапсырма. Мына  сґздерді  сґздік  дəптерлеріѕізге  кґшіріп
жазыѕыздар.
1. Тану
2. Кеѕсе
3. Мўєалім
4. Аєарту бґлімі
5. Нўсќаушысы
6. Ќорєан
7. Болашаќ
8. Їздік
9. Ўйымдастырєан
10.Білікті

Ќазаќ  тілі
77
235-тапсырма. Мəтін бойынша сўраќтар дайындаѕыздар.
Їлгі:    1. А.Ж. Машанов ќай жылы дїниеге келді?
         2. Ол 1924 жылы ќайда мўєалім болып істеді?
            3. ...
236-тапсырма. Суретке ќарап  мəтін ќўрастырыѕыздар.
Тірек сґздер:
 1.Ўстаз. 2. Єалым. 3. Геолог. 4.Инженер.  5. Меѕгеруші. 6. Жазушы.
7.Конференция. 8.Баяндама. 9.Єылыми  еѕбектер. 10.Сегіз  ќырлы, бір
сырлы. 11.Ўлы тўлєа.
237-тапсырма. Тґмендегі сґздердіѕ синонимдерін табыѕыздар.
        1. Ауылдыќ. 2. Бґлім. 3. Тїлек. 4. Ќызметкер.
238-тапсырма. Мəтіндегі барлыќ сан есімдерді жазбаша жазыѕыздар.
239-тапсырма. Мəтін бойынша  сўхбат ќўрастырыѕыздар.
240-тапсырма. Мəтінге ґз сґздеріѕізбен тїйіндеме беріѕіздер.
241 -тапсырма. Аќжан əл-Машани туралы
«Алтын діѕгек», «Ґмір-ґзен» бейнефильмдерін ќарап,
«ХХ єасырдыѕ əл-Фарабиі - Аќжан əл-Машани»
таќырыбына шыєарма жазыѕыздар.
Тірек сґздер: 1.Кеѕсе мектебі. 2.Мектеп
мўєалімі. 3.Нўсќаушы. 4.Геологиялыќ техникум.
5.Болашаќ єалым. 6. Маркшейдірлік іс. 7. Єылыми
фантастика. 8. Дінтанушы. 9. Аспан əлемі.
10. Саз ґнері. 11.  Геомеханика. 12. Ассимитрия
жəне їндесім теориясы. 13. Ўлттыќ ќўндылыќ.
14. Жаратылыстану-гуманитарлыќ институты.
15. Єалым  есіміне  лайыќ  болу. 16. ЮНЕСКО
деѕгейінде.

Жаќсылыќова К.
78
20- сабаќ               Ќазаќстандаєы білім беру жїйесі
242 – тапсырма.  Мəтінді мўќият оќып, мазмўнын айтыѕыздар.
         
Республиканыѕ  білім  беру  жїйесі  ґзара  тыєыз  байланысты
бірнеше  сатылардан  тўрады: балабаќша, жалпы  білім  беретін  мектеп,
кəсіби-техникалыќ колледж, арнаулы орта жəне жоєары оќу орындары,
мектептен  тыс  мекемелер, дипломнан  кейінгі  білім /магистратура,
аспирантура, доктарантура/, əр  тїрлі  мамандыќ  бойынша  білімді
жетілдіру курстары.
Республикада  жоєары  білім  беру  жїйесінде 100-ден  астам
мемлекеттік жəне мемлекеттік емес оќу орны тіркелген. Олардыѕ ішінде
Ќ.И.Сəтбаев  атындаєы  Ќазаќ  Ўлттыќ  техникалыќ  университетін, Əл-
Фараби  атындаєы  Ќазаќтыѕ  Ўлттыќ  университетін, Абай  атындаєы
Ќазаќтыѕ  ўлттыќ  педагогикалыќ  университетін, Л.Н.Гумилев  атындаєы
Еуразия  университетін, Ќазаќстан  менеджмент, экономика  жəне  болжау
институтын, Ќазаќтыѕ  Мемлекеттік  Басќару  академиясын, Əлем  тілдері
университетін ерекше атауєа болады.
Ќазіргі  заманєы  ґндіріс  салалары, ќоєамныѕ  рухани  ґмірі  əрбір
азаматтан  жалпы, политехникалыќ, компьютерлік  білімді  єана  талап
етіп  ќоймайды, сонымен  ќатар  арнаулы  кəсіби  мамандыќты,
біліктілікті  ќажет  етеді. Кəсіптік  білім  жеке  тўлєаныѕ, яєни  əрбір
адамныѕ жан-жаќты дамуыныѕ ќажеттілігі болып саналады. Білімділік
саналылыќтыѕ  ќажеттілігі, ал  мемлекеттіѕ  ќуаттылыєы  оныѕ  əрбір
мїшесініѕ саналылыєына байланысыты.
 /соѕєы абзац. Кїнќожаев Н. Адам жəне ќоєам.-А,2001-68-69б/
243- тапсырма. Мына  сґз  тіркестерін  ќазаќ  тіліне
аударып, сґйлемдер ќўрастырыѕыздар.
      
1.  Курсы  повышения  квалификации.  2.  Вечерняя  школа.
3. Специальное  среднее  учебное  заведение. 4. Школа  с  углубленным
изучением        предмета.      5.  Трехступенчатая      общеобразовательная
школа.6. Продолжить  учебу. 7. Частная  школа.  8. Казахский
Государственный унивеситет им. Абая. 9. Казахская  Государственная
академия управления.
244-тапсырма. Ќазаќстандаєы білім беру жїйесі туралы
пікір алысыѕыздар.

Ќазаќ  тілі
79
245- тапсырма. Екі топќа бґлініп, тґмендегі мамандыќтар  туралы
сґзтізбекті шешіѕіздер.
       Сыртќы шеѕбер бойымен:
1. Ауылшаруашылыќ маманы.
2. Оќушы жаныныѕ баєбаны. 3. Болат
балќытушы. 4. Пəн маманы. 5. Тіл
маманы. 6. Тау-кен маманы. 7. Жердіѕ
химиялыќ ќўрамын зерттейтін єылым.
       Ішкі саќиналар бойымен:
1. Кґк сўѕќарыныѕ иесі. 2. Тўрмыстыќ
ќызмет  кґрсету  саласыныѕ  маманы.
3. Мал  маманы. 4. Мамандыќтыѕ  тїрі.
5.  Дəнді  даќыл  ґсіруші.  6.  Шебер.  7.  Байланыс  ќызметкері.  8.  Механи-
затор. 9. Əскери  техниканы  жїргізуші. 10. Єылым  саласы. 11. Зертхана
ќызметкері. 12. Газет-журналдыѕ  ќатесін  тексеруші. 13. Ежелгі
Грециядаєы шешендер даярлайтын мектеп. 14. Ќўрылысшы мамандыєы.
246- тапсырма. А) «Оќуєа  кештік  жоќ», «Білім – ќуат».   Осы
маќалдар  бойынша  сґйлесіѕіздер.  Ə) Мына  маќал-мəтелдердіѕ
орыс тіліндегі баламасын табыѕыздар.
1. Оќу – білім бўлаєы,
    Білім - ґмір шыраєы
2. Оќымасаѕ ґнер  жоќ.
3. Оќу – білім азыєы, Білім – ырыс ќазыєы.
21-сабаќ
247 – тапсырма.  Мəтінді мўќият оќып, оныѕ мазмўнын
айтып беріѕіздер.
Ќаз ЎТУ – єылым, білім ордасы
Ќазаќстанда  инженер  кадрларын  дайындайтын  киелі  ќара
шаѕыраќ болып табылатын   Ќаныш  Сəтбаев атындаєы  Ќазаќ  ўлттыќ
техникалыќ  университетініѕ  атќарар  міндеті  ерекше. Университет
1934 жылы  Ќазаќ  тау- кен  металлургия  институты  деген  атпен
ќўрылєан  еді.  Ол    ќазаќ    жерініѕ    ўшан  теѕіз    жер  асты    байлыєын
игеруге      деген      ќажеттілікке  байланысты  пайда  болды.  Алєашќыда
оныѕ  їш  факультетінде 146 студент  оќыды. Институттыѕ  тўѕєыш
директоры аса талантты азамат Əшір  Бїркітбаев болды.
Оќу  орны 1960 жылы  политехникалыќ  институт  болып  ќайта
ќўрылды. 1994 жылы ўлттыќ техникалыќ  университет  мəртебесіне ие
болды. Осынау  жылдан  жетпіс  мыѕнан  астам  инженер  тїлек  ўшты.

Жаќсылыќова К.
80
Олардыѕ ішінен 12 Кеѕес Одаєыныѕ Батыры мен Еѕбек Ері, кґптеген
ќоєам 
ќайраткерлері, кґрнекті 
ґндіріс 
басшылары 
мен
ўйымдастырушылар, белгілі  єалымдар  шыќќаны  маќтаныш. Ќазаќ
ўлттыќ  техникалыќ  университеті- бай  тарихы, ќалыптасќан  дəстїрі,
ґзіндік баєыт-баєдары бар іргелі оќу орны.
Ќаныш Сəтбаев атындаєы Ќазаќ ўлттыќ техникалыќ университеті
мемлекеттік  ќазыналыќ  кəсіпорын. Жаѕа  ќўрылым  университет
ќызметін  басќарудыѕ  жобасын  ќабылдады. Єылыми  кеѕес, ректорат,
регламент, ќўрылымдыќ  бґлімшелер  туралы  Ережелер  жасалды.
Факультеттер  негізінде  єылыми  орталыќтары  бар  мынадай
институттар ќўрылды:
1. Жаратылыстану – гуманитарлыќ.
2. Тау- кен ісі
3. Машина жасау
4. Аќпараттану жəне аќпараттыќ технологиялар
5. Мўнай- газ ісі
6. Геологиялыќ барлау
7. Жаѕа технологиялар
8. Экология жəне ќўрылыс
9. Экономика жəне ќаржы
10. Металлургия жəне полиграфия
11. Əскери ісі
248-тапсырма. Сґз тіркестерімен сґйлем ќўрастырыѕыздар.
1. Киелі  ќара шаѕыраќ. 2. Атќарар міндет. 3. Ўшан теѕіз. 4. Жер асты
байлыєы. 5. Аса  талантты. 6.Ґндіріс  басшылары. 7. Ќоєам
ќайраткерлері. 8. Ќўрылымдыќ бґлімшелер
249-тапсырма. Мəтін  мазмўнын  негізге  алып, ґз  институтыѕыз
туралы əѕгімелеѕіз.
250-тапсырма. Ќ.И.Сəтбаев  атындаєы  ЌазЎТУ-дыѕ  тарихи
мўражайы туралы не білесіз? Əѕгімелеѕіз.
251-тапсырма. Мəтін мазмўнын ґз  мəліметтеріѕізбен
толыќтырыѕыздар.
252-тапсырма. Мəтінді оќып, мазмўнын айтып беріѕіздер.

Ќазаќ  тілі
81
Ќаныш Сəтбаев
Ќаныш  Сəтбаев 1899 жылы 12 сəуірде  Павлодар  облысыныѕ
Баянауыл  ауданында (ол  кезде  Аќкелін  облысы) туєан. Ќаныштыѕ
əкесі  Имантай  бір  ауылєа  би, атасы  Сəтбай  ќажы (Меккеге  барып,
мўсылманшылыќ  міндетін  ґтегендері  ќажы  дейді) болєан. Анасы
Сəлима  аурушаѕ  болып, Ќаныш  екі  жасќа  келгенде  дїние  салады.
Имантай би баласын кітап оќуєа жəне əн-жырєа баулыды. Ќаныш бала
кезінде Румидіѕ,  Хавиздіѕ,  Жəмидіѕ, Навоидіѕ ґлеѕдерін жатќа білді.
Бала  кезінде  алєыр, зерек  болєан  Ќаныш  ауыл  молдасыныѕ  да,
ауылдыѕ  орыс-ќазаќ  мектебініѕ  де, Павлодар  ќаласындаєы  екі
сыныптыќ  училищесініѕ  де, Семей  оќытушылар  семинариясыныѕ  да
оќуын жаќсы оќыды.
19 жасында- аќ  мўєалімдер  курсында  сабаќ  берді  жəне  ґзініѕ
туєан  Баянауыл  ауданында  халыќ  соты  болды. Ал 20 жасында  Томск
технологиялыќ институтыныѕ  геологиялыќ факультетіне  оќуєа  тїсті.
Єалымныѕ  Ќазаќстанда  болмаєан  жері  жоќ  десе  де  болєандай.
Ќарсаќбай  мен  Жезќазєандаєы  мыс  кенін, Екібастўз  кґмірін  ашты,
содан соѕ сол жерлерде зор заводтары мен комбинаттары бар ќалалар
орнай  бастады. Ќаныш  Ќазаќстанныѕ  кен  ќорларыныѕ  картасын
жасады.
Ол  Ўлытауда  Əмір  Темірдіѕ  жазу  жазып  ќалдырєан  белгі  тасын
тапќан, ќазір бўл тас Эрмитажда саќтаулы. Сəтбаевтыѕ бастамасымен
Єылым  академиясыныѕ  ќўрылысы  басталады. Ол  академияныѕ
алєашќы  кірпішін  ќалады, ал 1946 жылы  оныѕ  тўѕєыш  президенті
жəне академигі болды.
Сəтбаев  єылым  їшін  кґп  еѕбек  сіѕірді, сондыќтан  оныѕ
ќўрметіне Марс пен Юпитердіѕ аралыєында айналып жїрген планета-
астероид (ќара  ќоѕыр  тїсті, диаметрі  он  бір  шаќырым, жўлдыздар
картасында 2402 санєа  ие) “Сəтбаев  планетасы” деп  аталады. Ќазаќ
ўлттыќ техникалыќ университеті Ќ.И.Сəтбаев атында.
253-тапсырма. Берілген сґздерді сґздік дəптерлеріѕізге
жазыѕыздар.
1.
Туєан
2.
Ќаныштыѕ əкесі
3.
Дїние салады
4.
Баулыды
5.
Бала кезінен
6.
Алєыр
7.
Мыс кені
8.
Кґмір
9.
Еѕбек сіѕірді
10. Саќтаулы
!
!

Жаќсылыќова К.
82
254 -тапсырма. Мəтінге сўраќ ќойыѕыздар.
Їлгі:
1. Ќ.Сəтбаев ќай жылы туылды?
2. Ол 20 жасында ќайда оќуєа тїсті?
3. …
255 -тапсырма. «Мен  їлгі  тўтатын  тўлєа» таќырыбына
сўхбат ќўрастырыѕыздар.
256 -тапсырма. Берілген сґздерге кґптік жалєауын жалєаѕыздар.
      1. Єалым.  2. Ќайраткер.  3. Еѕбек.  4. Мектеп.  5. Руда.  6. Аудан.
7. Минерал.  8. Ќала.  9. Кґше.
257 - тапсырма. Мына сґз тіркестерін ќазаќ тіліне аударыѕыздар.
      1. Видный ученый. 2. Автор трудов. 3. Казахская школа. 4. Родной аул.
258 -тапсырма. Сґйлемдерді толыќтырыѕыздар.
           
1.   Ќ.Сəтбаев  –   аса  кґрнекті  …   …   …   .     2.   Ќазаќ  єылым
академиясыныѕ … …, … … . 3.Ќ.Сəтбаев 640-тан астам єылыми … …
4. Ќазаќстанныѕ … … негізін  ќалаушы. 5. Ол  Жезќазєан … … …
ашуда  кґп  еѕбек  сіѕірді. 6. Ќ.Сəтбаевтыѕ  ќўрметіне … … “Сəтбаев
планетасы” деп аталады.
259 - тапсырма. Мына  сґздерге  жіктік  жалєауын  жалєап,
жіктеѕіздер.
Їлгі:   Мен президентпін
        Сен …
           1.Президент.  2.Академик.   3.Институт.   4.Есім.
21-22 сабаќ               Біздіѕ топтыѕ бір кїні
260- тапсырма. Мына сґздерді мўќият оќып, сґздікке жазып
алыѕыздар.
1. Топ-топта
2. Жетекші
3. Басќарма
4. Ўйымшыл
5. Тату
6. Мəлімдеме
7. Баяндама
8. Таќырып
9. Кезектесіп оќимыз
10. Талдау жасаймыз
11. Ауызша сґйлесеміз
12. Кґрініс ќоямыз
13. Ґлеѕдерді жаттаймыз
14. Сґзжўмбаќ шешеміз
15. Тїзетеді
16. Кілемдей
17. Асыєа кїту
18. Теріп жазу
19. Астын сызу
20. Мўќият
!
!

Ќазаќ  тілі
83
261 -тапсырма. Мына сґздермен сґз тіркесін ќўрастырыѕыздар.
а)
1. Музыканы
1. Дəріс
2. Хабарды
     тыѕдау
2. Конспект
жазу
3. Радио
3. Баяндама
ə)
1. Сабаќ
1. Ереже
2. Ереже
       оќу               2. Маќал
жаттау
3. Ґлеѕ
3.Сґздерді
б)
1. Дəптерге
1.Кітаптан
2. Таспаєа
        жазу
2 Таспадан
  кґшіру,
3. Сґздікке
3.Таќтадан
  теріп жазу
262 - тапсырма. Мына етістерді жіктеѕіздер.
Мен дəрісті жазєыздым.
Біз дəрісті жазєыздыќ.
Сен дəрісті .....................
Сендер дəрісті.............
Сіз дəрісті ......................
Сіздер дəрісті ..............
Ол дəрісті  .....................
Олар дəрісті .................
Мен ережені айтќыздым.
Біз ережені айтќыздыќ.
Сен ережені ....................
Сендер ережені ..............
Сіз ережені .....................
Сіздер ережені.................
Ол ережені .....................
Олар ережені ..................
Мен сабаќты тїсіндірдім.
Біз сабаќты тїсіндірдік.
Сне сабаќты .....................
Сендер сабаќты ............
Сіз сабаќты ......................
Сіздер сабаќты .............
Ол сабаќты ......................
Олар сабаќты .................
Мен мəтінді тыѕдатќыздым.
Біз мəтінді тыѕдатќыздыќ.
Сен мəтінді ...........................
Сендер мəтінді ..................
Сіз мəтінді.............................
Сіздер мəтінді ...................
Ол мəтінді ............................
Олар мəтінді ......................

Жаќсылыќова К.
84
263- тапсырма.  Мына сґздермен сґз тіркесін
ќўрастырыѕыздар.
      
1.  Оќу.   2.Аудару.   3.Жаттау.   4.Сґйлеу.   5.Шешу.   6.Ойнау.
7.Жазу.  8.Орындау.  9.Талдау.
264 -тапсырма. Сґз тіркестерініѕ ќазаќша баламасын жазыѕыздар.
       
1.  Второй  год.  2.Урок  казахского  языка.  3.  Надо  трудиться.
4.  Много  работать.    5.  Писать  сочинение.    6.  Переводить  текст.
7. Составить диалог.  8. Делать разборы. 9. Решать кроссворды.
265-тапсырма. Мəтінді мəнерлеп оќып, мазмўндаѕыздар.
Біздіѕ топтыѕ бір кїні.
Мен екінші курс студентімін. Біздіѕ 202 топта 12 студент оќиды.
Оныѕ  сегізі  –  ќыздар,  тґртеуі  –  жігіттер.  Біздіѕ  топтыѕ  жетекшісі  –
Иванова  Алла  Сергеевна. Ал  топ  басќармасы  Лукашина  Таня. Біздіѕ
топ  ґте  ўйымшыл, тату. Біз  əрдайым  кітапханаєа, мўражайєа, театрєа
бірге  барамыз. Демалыс  кїні  тауєа  шыєамыз. Болашаќта  біз
аудармашы  боламыз.    Бїгін  бізде  їш  жўп  сабаќ  болады.  Бірінші  жўп
сабаќ  – Ќазаќстан тарихы.
Екінші  жўп – ќазаќ  тілі. Ќазаќ  тілі  сабаєында  біз  ќазаќша
сґйлеуге  їйренеміз. Əр  тїрлі  жаттыєуларды  орындаймыз, мəтінді
оќып, аударамыз, диалогты  кезектесіп  оќимыз. Таќтаєа  сґйлемдер
жазамыз, талдау  жасаймыз, диктант, шыєарма  жазамыз. Біз  кґбіне
ауызша  сґйлесеміз, кґрініс  ќоямыз, ґлеѕ  жаттаймыз, сґзжўмбаќ
шешеміз.
Оќытушы  бізге  ќосымша  тапсырма  береді.  Біз  оны  ауызша
сґйлеу  зертханасында  орындаймыз. Онда  мəтіндерді  тыѕдаймыз,
сўраќтарєа  жауап  береміз. Тыѕдаєанымызды  ауызша  айтамыз.
Оќытушы  сґздерді  айтудаєы  ќателерімізді  тїзетеді. Сґйлемдерді
ќайтадан айтќызады, шаєын əѕгімелер ќўрєызады.
Їшінші  жўп  –  дене  шыныќтыру  сабаєы.  Бўл  сабаќ  Əл-Фараби
атындаєы  Ќазаќ  Ўлттыќ  Мемлекеттік  университетініѕ  стадионында
ґтеді. Стадион студенттер ќалашыєыныѕ саябаєында орналасќан. Жан-
жаєында аєаштар ґсіп тўр, аяєыѕныѕ астында кґкпеѕбек шґп кілемдей
жўп-жўмсаќ. Жанынан  Кіші  Алматы  ґзені  сылдырлап  аєып  жатыр.
Таудан  самал  жел  есіп  тўр.  Бўл  жердіѕ  ауасы  тап-таза.  Біз  дене
шыныќтыру  сабаєын  асыєа  кїтеміз. Бізге  стадионда  жїгіру, əр  тїрлі
жаттыєуларды  жасау, футбол, баскетбол, волейбол  ойнау  ўнайды.
Ќыста шаѕєы тебеміз, мўз їстінде конькимен сырєанаймыз.

Ќазаќ  тілі
85
Біз сабаќты тїске дейін  оќимыз. Тїстен кейін біз боспыз. Кейде
біз  тїстен  кейін  оќу  залына  барып, їй  жўмысын  орындаймыз,
жаттыєуларды  жасаймыз, мəтіндерді  аударамыз, конспект  жасаймыз,
семинарєа  дайындаламыз. Біраќ  маєан  сабаќќа  їйде  дайындалєан
ўнайды.  Бізде  дəрістер  №1  оќу  залында  ґтеді.  Ал  семинар,
практикалыќ  сабаќтар  ґзіміздіѕ  дəрісханада  ґтеді. Біздіѕ  топќа 4-ші
дəрісхана бекітілген. Біздіѕ дəрісхана бірінші ќабатта. Шаєын, жарыќ
ґзімізге ўнайды. Терезе їлкен бїкіл ќабырєаны алып тўр.
Таќта  кішкентай, жазуєа  ґте  ыѕєайсыз. Бізге  їлкен  таќта  керек.
Алла Сергеевна бўл мəселені шешуге уəде берген.

жүктеу/скачать 3,4 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: