Жобаны орындау бойынша есеп
жүктеу/скачать 0,94 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 7 жастан асқан
- Қала, облыс Сатып алынған автобустар саны
Дереккӛз: ҚР ИИДМ Кӛлік комитетінің деректері [2] Автокӛлік қҧралдарының отынды тҧтынуы және ластаушы (зиянды) заттардың шығарындылары олардың бастапқы технологиялық деңгейіне, ӛндіріс еліне, ластаушы заттардың шығарындыларына арналған стандарттарға сәйкестігіне, сондай-ақ пайдалану мерзімі мен жасына байланысты болады. Автокӛліктердің технологиялық деңгейін олардың еуропалық Еуро стандарттарына сәйкестігі бойынша бағалауға болады. Еуро стандарты бойынша автомобиль класы неғҧрлым кӛп болса, отынның нақты шығыны мен ластаушы заттардың шығарындылары соғҧрлым аз болады. Еуро 0 (1992 ж.бҧрын шығарылған – еуропалық және 2004 ж. – ресейлік) санатындағы автомобильдермен салыстырғанда Еуро 1 - Еуро 4 едәуір ҥлкен шығарындылар мен отын шығынына ие. Мысалы, Еуро 3 класындағы ҧқсас автобуспен салыстырғанда дизель отынымен жҧмыс істейтін Еуро 3 класындағы сыйымдылығы 20-дан 60 орынға дейінгі орташа автобус отын шығынын 6,7% - ға аз, СО кӛміртегі тотығының шығарындысынан 59,3% - ға (немесе 2,5 есе) аз, СН кӛмірсутегінің шығарындысынан 69,2% - ға (немесе 3,2 есе) және no азот тотығының шығарындысынан 70,1% - ға (немесе 3,3 есе) аз. Экология проблемаларының ӛзектілігін ескере отырып, Ҥкімет саябақты жаңарту арқылы ахуалды жақсарту бойынша шаралар қабылдауда. Атап айтқанда, ҚР Премьер-Министрінің ӛкімімен 2018-2020 жылдарға арналған автобус тасымалдарын дамыту жӛніндегі кешенді бағдарлама (Жол картасы) қабылданды, ол отандық қҧрастырылған автобустарды жеңілдікпен сатып алуды қаржыландырады және оның орындалуы Ҥкімет пен УО бақылауында. Нәтижесінде, қазіргі уақытта паркті жаңарту процесінде елеулі ӛзгерістер байқалады. Тӛмендегі кестеде Бағдарламаны іске асыру кезінде және ӛз қаражаты есебінен автобустарды сатып алу нәтижелерін ҧсынатын 2018-2020 жылдарға арналған статистика келтірілген. Кесте 8. Ӛңірлер бӛлінісінде автобустарды жаңарту
Дереккӛз: ҚР ИИДМ Кӛлік комитетінің деректері [2] Бҧдан басқа, ҥкімет АТС-ті отынның экологиялық таза тҥрлерін пайдалануға кӛшіру арқылы жағдайды жақсарту жӛнінде шаралар қабылдауда. Бҧл ретте газбен жҧмыс істейтін автобустарды пайдалануға баса назар аударылады. Атап айтқанда, "2019 – 2022 жылдарға арналған табиғи газды мотор отыны ретінде пайдалануды кеңейту жӛніндегі іс-шаралар жоспарында (бҧдан әрі-жоспар) ӛндірістік-ӛткізу инфрақҧрылымының 85 (сексен бес) бірлігін салу кӛзделген, оның ішінде: қалаларда жергілікті "әлеуметтік зәкірлі тҧтынушы" ҥшін автогаз толтыру компрессорлық станцияларын (АГТКС) - сығымдалған табиғи газды (КПГ) тҧтынатын автобус парктерін салу); Сҧйытылған табиғи газды (СТГ) тҧтынатын "коммерциялық зәкірлі тҧтынушы " – магистральдық жҥк және жолаушылар автокӛлігі ҥшін "Еуропа – Қытай" халықаралық кӛлік бағытында (МТМ ЕК) криогенді автожанармай қҧю станцияларын (КриоАЗС) салу); Криоазсқа жеткізу және "Қазақстан темір жолы "ҦК" АҚ ("ҚТЖ "ҦК"АҚ) локомотивтерін отынмен қамтамасыз ету ҥшін СТГ (МТЗ) ӛндіру бойынша аз тонналы криогендік зауыттар салу. ҚР ЭМ жоспарда тауарлық табиғи газ – метанның экологиялық таза және ҥнемді мотор отынының тҥрлерін ӛндіру ҥшін жылына 500 млн. текше метр мӛлшерінде резервке қойылған, ол 400 мың тонна дизель отынын алмастыруды және отандық МӚЗ-ге жҥктемені азайтуды қамтамасыз етеді. Жоспарды табысты іске асыру ҥшін "2018 – 2020 жылдарға арналған автобус тасымалдарын дамыту жӛніндегі кешенді бағдарлама (Жол картасы) шеңберінде отандық автоӛндірушілердің 12 мың бірлік автобус пен табиғи газбен жҥретін арнайы автомобильдер ӛндіру кестесімен газ қҧю станцияларын салу кестесін ҥйлестіру қағидаты салынған». Бҧдан басқа, жол картасының 5-тармағында кӛзделген автобустардың газ баллон жабдықтарын уақтылы жӛндеу және техникалық қызмет кӛрсетуді қамтамасыз ететін сервистік инфрақҧрылымды дамыту жоспарланған. Импортты алмастыруды қамтамасыз етуде және отандық автоӛндірушіні қолдауда ҚР экономикасы ҥшін жоспарды іске асырудан кҥтілетін нәтиже, ол соңғысының арқасында әлеуметтік маңызы бар қалалық маршруттарда автобустардың тозған паркін жаңғыртуды кҥшейтеді. Дизель отынын неғҧрлым арзан метанмен алмастыру (2-3 есе арзан) отын шығыстарын айтарлықтай ҥнемдеуді және тиісінше кӛлік шығыстарының ӛзіндік қҧнын тӛмендетуді, субсидияларға бюджет қаражатын ҥнемдеуді қамтамасыз етеді. ЕК МТМ-де СТГ және СТГ автожанармай қҧю желісін салу ҚР кӛліктік транзиттік стратегиясын іске асыру кезінде халықаралық автотасымалдаушыларға қолайлы жағдайлар жасауға ықпал ететін болады. Метанның экологиялылығы (Еуро-5 стандартына сәйкес келеді) атмосфераға зиянды шығарындылар мен парниктік газдарды бірнеше есе қысқартуды қамтамасыз етеді. Газ қҧю станциялары желісінің жеткіліксіз саны мен тӛмен даму қарқыны туралы бизнесті сынға алу, кӛлік жобалары сияқты олардың сӛзсіз рентабельділігіне бағытталған жобаларды іске асыру ерекшеліктерін ескермейді, олардан АГТКС қҧрылысы автопарктерді қҧруға байланысты. Жанармай қҧю бекеттерінің тӛмен қарқынының негізгі себебі- кӛрсетілген синхрондау принципін бҧзу. ЖАО дизель автобустарын сатып алады немесе газ автобустарын сатып алады, бірақ АГТКС салу ҥшін жер учаскелерін бӛліп шығармайды немесе кешіктіріп бӛледі. Тапсырыс берушілердің (ЖАО, тасымалдаушылар) және газ берушілердің іс-қимылдарын ҥйлестіруді жеңілдету ҥшін "Қазақстанның газ моторлық қауымдастығы" қауымдастығы қазіргі уақытта ӛңірлерде АГТКС қҧрылыс жобаларына ШОБ ӛкілдерін тарту бойынша белсенді жҧмыс жҥргізуде. Мәселен, Шымкент қаласының әкімдігі ағымдағы жылдың соңына дейін "СарыарқаАвтоПром" ЖШС дайындаған 590 бірлік газ автобустарын жеткізу кестесін іске асыруда. Осындай сатып алулар Атырау, Ақтау, Ақтӛбе, Тараз қалаларының және басқа да ӛңірлердің ЖАО -ларының бақылауымен жасалды не жоспарланды. Мҧнда АГТКС қҧрылысын жеке компаниялар жҥргізеді, соның ішінде "Akzhayik CNG" ЖШС, "MetanGas" ЖШС, "SKYMAX TRADE" ЖШС, "АГНКС Қазақстан" ЖШС және "AvtoGasServiceCompany" ЖШС франшиза ҧсыну шартымен тартылған компаниялар. Бҧдан басқа, "ҚТЖ "ҦК" АҚ локомотивтерін газ-дизель режимінде СТГ пайдалануға кӛшіру жӛніндегі жоба шеңберінде жеке инвестор "KNGP VORTEX GAS" ЖШС компаниясымен - қҧйынды салқындатқыштарда СТГ ӛндірудің жоғары тиімді технологиясының иесімен бірлесіп СТГ ӛндіру бойынша зауыттар салу бойынша жҧмыс жҥргізілуде. Алматы қаласының әкімдігімен 2019 жылы "Самҧрық-Қазына" ҦӘҚ АҚ қаланың коммуналдық автопарктерінің КТГ пайдалануды кеңейту мәселелерін (қосымша автобустар сатып алу, оларды отынмен қамтамасыз ету ҥшін АГТКС салу, дизельді автобустар сатып алуға мораторий және т.б.) кӛрсететін ынтымақтастық туралы Меморандумға қол қойды. Ҥкіметтік іс-шаралар жоспарына сәйкес Алматы қаласында 2020 жылы 1600 бірлік газ автобустары және 13 АГТКС болуы тиіс. Қазіргі уақытта мҧнда тек 6 АГТКС жҧмыс істейді, оның ішінде 5 - еуі ҚТГО компаниялар тобының қаражаты есебінен салынған, екеуі-ЖАО, олардың біреуі әлі іске қосылмаған. СТГ - да нақты пайдаланылатын автобустардың жалпы саны-400 бірлік, осы себепті АГТКС ӛндірістік қуаттарының жҥктемесі 20% - дан аспайды. Газ автобустары паркін кеңейтудің кідіруіне байланысты (2020 жылдың соңына дейін қосымша 150 автобус сатып алу жоспарлануда) жаңа АГТКС қҧрылысы да кешіктіріліп жатыр (қҧрылысқа жер учаскелері бӛлінбейді). Дегенмен, Алматы қаласының ЖАО-ның осыдан 10 жыл бҧрын қаланың коммуналдық парктері ҥшін СТГ енгізу жӛніндегі пилоттық жобаны жҥзеге асырған және осы салада кӛшбасшылықты сақтап келген тәжірибесі қалалардың кӛлік инфрақҧрылымын дамытудың басқа да ең ҥздік бағыттары, оның ішінде жолаушылар автотасымалдаушыларының шығындарын субсидиялауды қамтамасыз етуге қатысты болып табылады. ЖАО-ның негіздеуші қҧжаттардың ашықтығына сенімсіздігіне байланысты, оның ішінде ҥлес салмағы субсидияланатын шығыстардың 19 - 30% - ын қҧрайтын отынға арналған шығыстар бойынша тасымалдаушылардың шығындарын субсидиялау бойынша қажетті қаражат бӛлуге барлық ӛңірлерде қол жеткізілмейді. СТГ/СТГ пайдалану оны сатып алуға жҧмсалатын шығындардың едәуір (3 есеге дейін) азаюы кезінде мотор отынына жҧмсалатын шығыс бойынша есептердің ашықтығын қамтамасыз етеді. Қазіргі уақытта ҚР Президентінің бастамасы бойынша Нҧр-сҧлтан, Алматы және Шымкент қалаларының экологиясын жақсарту мәселелері бойынша НҚА жобасын әзірлеу жҥргізілуде, онда мегаполистерді, оның ішінде коммуналдық автопарктерді газдандырудың жаңа міндеттері қойылады. Онда қоршаған ауаны қорғау бойынша қатаң шаралар қарастырылған, оның ішінде мҧнда ДТ-да жолаушылар автобустарын пайдалануға тыйым салу, кіру аймақтарын шектеу, зиянды шығарындылардың кӛлемін, отын сапасын бақылауды кҥшейту және басқа да әкімшілік сипаттағы шаралар бар. Қоғамдық жолаушылар кӛлігін газдандыру жағдайын жақсарту ҥшін жолаушылар кӛлігін дизель отынынан газға ауыстыру бойынша мамандар мен сарапшылар келесі шараларды ҧсынады: елді мекендерді жолаушылар автобустарымен қамтамасыз ету нормалары бойынша әлеуметтік стандарт әзірлеу; тасымалдау шығындарын тӛмендету, жол жҥру тарифтерін оңтайландыру және тасымалдаушылардың шығындарын субсидиялау кӛлемін тӛмендету мақсатында кӛлік саласын дамыту бағдарламалары мен ағымдағы жоспарларда автобустарды табиғи газды пайдалануға ауыстыру мәселелері бойынша ҚР қолданыстағы нормативтік- қҧқықтық актілері ескерілсін. Айтылған ҧсыныстар жолаушыларды автомобиль кӛлігімен тасымалдауды жетілдіруге, қала экологиясы мен атмосфералық ауаны жақсартуға бағытталған, осыған байланысты осы міндеттерді шешуге тҥрлі бизнес-қоғамдастықтардың ортақ кҥш-жігері жҧмылдырылуы тиіс. жүктеу/скачать 0,94 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||