Лекция Бейорганикалық байланыстырғыш заттар негізінде алынатын құрылыс материалдары
Материалдың механикалық қасиеттері
жүктеу/скачать 399,51 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 2. Шектік беріктік
- Иілу майысу беріктікке
- Созу беріктігі
- Маос шкаласы
| Материалдың механикалық қасиеттері
1. Беріктік – материалдардың сыртқы, күштердің әсерінен күйрету немесе қарсыласу қасиеті. Материалдар құрылыстарда пайдалану күйінде әртүрлі әдістердің әсерінен пайдаланады. Бұлар – созу, иілу, қысу және сыну. Әр түрлі материалдар бұлардың әсерінен белгілі бір жағдайда ғана жұмыс істей алады. Мысалы: гранит, бетон қосуға жақсы қарсылық білдіретінмен, иізде, созуда, нашар жұмыс істейді (5-50 есе). Сондықтан бұл материалды тек қысу жұмысы бар аймақтарда қолданады. Ал металдардан және ағаштан жасаған конструкциялар қысуға, созуға және иуге жақсы қарсылық білдіреді, сондықтан осы жерлер көп жерде қолданады. Мысалы: колона, плита перекрытия тағы басқа. Материал беріктігі шектік беріктікпен сипатталады. 2. Шектік беріктік – үлгіні бұзуға жеткізетін (күштің) салмақтық қысым. Оны механикалық және гидровлика арқылы қарастырады. Қысу беріктікті анықтағанда стандартқа сай болу қажет. Мысалы 15х15х15; 10х10х10; 20х20х20 – бетон; 7,07х7,07х7,07 табиғи тастар раствор. Бұны мына формула арқылы анықтайды. P кг/см3 = мПа мұндағы: R – шектік қысу беріктік P – бұзушы күш, салмақ (кг) F – үлгінің ауданы (см2) Иілу майысу беріктікке мынадай формула арқылы анықталады. Р h кг/см2 = мПа l мұндағы: P - бұзушы күш b – үлгінің ені h – үлгінің биіктігі l – екі тіректің арақаштығы Созу беріктігі мына формула арқылы анықталады: P кг/см2 Соңғы кезде құрылыстарда материалдардың бұзбайтын беріктігін анықтау әдістемелер қолданады. Мысалы: акустикалық, импульстік, резонанстық. Беріктік тығыздығына байланысты. Мысалы: гранит – 100 мПа кирпич – 7,5 – 20 мПа бетон – 5 -60 мПа болат – 380 – 450 мПа Қаттылық – материалдың өз бойына өзінен қатты затын енуіне қарсылау қасиеті. Қаттылық беріктілікке көбінесе сәйкес бола бермейді. Тас материалдардың қаттылық дәрежесін анықтау үшін шкала ретінде он минералдан тұрады. Шкаланы алғаш ұсынған неміс ғалымы Маос болған. Соның құрметіне Маос шкаласы деп аталады. Оның ең жұмсағы біріншісі, ал қаттысы екіншісі. Оның қолдануы мысалға кез келген материалды алып оны Маостың минералдар мен сызады. Сонан соң қайсы сызық немесе өз ізін қалдырса сол зат сондай қаттылықта анықталады. Маос шкаласы Тальк Гипс Кальцит Флюорит Апатит Ортоклаз Кварц Топаз Корунд Алмаз Құрылыс материалдардың қаттылығын анықтау үшін басқа да әдістер бар. Мысалға: микроқаттылық өлшеуіш арқылы. жүктеу/скачать 399,51 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|