Егер САҚ мен ДАҚ мәндері әртүрлі категорияға жатса, онда неғұрлым жоғары категория белгіленеді.
Артериялық гипертензиясы бар науқастың күтімі кезінде науқастардың емдік-қорғау тәртіптің талаптарын сақтауына қатал көңіл бөлу керек, өйткені теріс эмоциялар, жүйке – психикалық күш түсулер, нашар ұйқы ауру ағымын нашарлатуы мүмкін.
Гипертониялық криз дәрігердің шұғыл араласуын және гипетензивтік дәрілердің енгізілуін қажет етеді. өйткені ол бас миы (инсульт) мен жүрек қан айналымының бұзылуымен (инфаркт) асқынуы мүмкін. Дәрігер келгенше науқасты тыныштандыру, таза ауа ағының арттыру қажет, аяққа ыстық ванна және қолға жылы ванналар жасауға болады. Судың температурасы 37-40С.
Артериялық гипетензия сау адамдарда да, әсіресе астениктерде кездесуі мүмкін, бірақ жүректің қан шығару көлемінің, тамыр серпілгіштігінің төмендеуімен, айналымдағы қан көлемінің азаюымен өтетін қауіпті аурулардың белгісі де болуы м.мкін (миокард инфаркты, қан кету, шок, коллапс). Артериялық гипотензия жедел дамыған науқастың бас миына қанның келуін жақсарту үшін оны жатқызу керек, аяқ жағын сәл көтеру қажет, дәрігердің тағайындауы бойынша сәкес дәрілік заттарды енгізу керек.
І. АҚ өлшеу. АҚ әдетте иық артериясында, қажет болғанда – ұршық, тізе асты және т.б. артерияларда өлшенеді.
Әдеттегі жағдайда науқастың жатуына немесе отыруына болады (орындықтың арқасына сүйеніп), резеңке түтік шығатын шеті шынтақ бүгісінен екі көлденең саусақ сиятындай етіп оның иығына манжетті орайды.
Тексерілушінің қолының алақаны жоғары қаратылып, жұрекпен бір деңгейге жуықтау, ыңғайлы жатуы керек, шынтақ қуысына иық артериясының үстіне (оны пульсациясы табады) фонендоскоп орналастырады.
Манжеттегі қысым манометр бойынша иық артериясындағы пульсация жоғалған деңгейден 30-40 мм с.б. артқанша тетігі жабық алмұрт тәріхдес резеңке баллонмен манжетке ауаны үрлейді.
Содан кейін тетікті ашыңқырайды да иық артериясының аускультациясының жүргізе отырып, секундына 2 мм с.б. жылдамдығымен манжеттен ауаны шығарады.
Алғашқы дыбыс (Коротков тондары) пайда болуына сәйкес қысым деңгейін белгілейді – бұл систолалық АҚ, дыбыс естілмей кеткен деңгей – диастолалық АҚ.
Қазіргі кездегі кейбір құралдарда шкаланың сәулелік индикаторына дыбыс сигналдарын беретін микрофон бар.