к ізіп   о т ы р а д ы 1.  Осы  ретпен  ол  неше  түрлі  картиналар,  образ-

аударарлы ктай  б ір а з  ф ак тілер  к е л т ір е д і'.  Оның  айтуьінша,  қа- 
зак тарды н   ертедегі  түрм ы сы нда  қ ү д а   б о л у ,  к ы з  үзаты п ,  келіи 
т ү сір у   әдет-садты   халы қ  ортасы н да  т у ғ а к ,  б ү л   салтты   сол  кез- 
д ер д е   билік  еткен  үстем   тап  та  п айдаланы п,  оны  аксакалды к- 
рушылдык  ж о л -ж о б а   закы на  ай налды рған,  өздерінін.  консерва- 
тнвтш  иделсын  косқаи.  М ұн дай   әдет-са л тты д   қ азақ та  Октябрь 
революциясы на  д ей ін  басты   үш түрі  болып  келген.  Б ір ін ш ісі,  б е л 
қ у д а   и см есе  еж еқа б ьіл  д сп   атал ған .  Бүл  әдет -са л т   бойынша, 
жастардын,  ата-ан алары   бал ал ар ы к   т у м а й   тұрыи  атастырып 
койгаи;  б ір ін ен   ұл,  ек інш ісінен  қыз  ту са ,  к ұ д а   бол ам ы з  деп  уә* 
делескен;  тум аған ,  әлі  дүн и еге  келмеген  бал ал ары н а  к үда  түсіп, 
ырымдарын  ж аса ға н ;  ол  б ал ал ар дь ің   не  өл і,  не  т ір і  боларын 
еск е  алмаган.  М үньщ  мысалы  «Қ озы   К өр пеш   —  Б а я н   сүлу»  жы- 
рьшан  к өрінеді.  Е кінш ісі,  б е с ік   қ ү д а   д сп   а тал ған .  Бүл  әдет-салт 
бойьшш а,  ж а стардь щ   а та-ан ал ар ы   ба л а л а р ы н   бесік т е  жатқаи 
к езін д е-а к   атастырып, ж ү д а   бол ған .  Алысатын  не  б ер ісетін   ка- 
лын  малдары н  бел гіл есіп ,  оны  төлей  б а с г а ғ а и .  Ал  бесік те  жат- 
қ а н   бал ал арды ц   ер  Ж'Стт,  ес  б іл ген   к е зін д е   бірігг-бірі  унататылы 
не  үнатпайты нымен  ата -а н а л а р   са н а сп а ға н .  Үш шш Ісі,  қ а р сы  
қ у д а   ден  аталған .  М үнда  қызы  не  қ а р ы н да си   б а р   к ісіл ер   біріие- 
б ір і  кызын  н емесе  қары идасы н  б ер ет ін   болы п  к ү д а   түскен.
Екінші  сө зб ен   ай тк ан да,  ө з  а р а   а д а м   айы рбасьш   ж асаған .
Қ азақты ц  ескі  әдет-гүрпы нан,  салты нан  үст ем д ік   еткен  тап- 
тьщ   аксақалды қ-руш ы лды қ  ж о л -ж о б а г а   ай п ал ды рған   занынан 
е р те  к езд е  ж а с іа р д ь щ   б а с   еркі  болм ағанды ғы   айіқын  керінеді. 
С онды қтан  д а   ж а ст а р   тең ін е  ікосылып,  сүй ген ін е  б а р а   алмағаи. 
О лардьщ   тағдыры н,  ж ар қы и  үм ітін ,  б о л а и іа қ   өм ір ін   әділ етсіз 
әдет-ғұры п,  ескілік  з а д   билеген.  М ұиы қ  үст ін е,  ол  за м а н д а   ж ас- 
тардың,  ә сір е се   кы з  б ал ал арды к ,  б агасы   м алм ен   есептелген. 
Қы здарды   за р   ж ы латы п,  м алға  сатқ ан ,  қалы ң  м ал  алған ,  олар- 
ға  зорлы қ  істеп ,  өм ір ін е  қиянат  ж а с а ғ а п ;  қ а р та й ға н   бай лар  к.а- 
лыц  малды  м атап   беріп»  ж а с   кы здар ды   әй ел д ік к е  ал ған .  Қалык. 
м алды ң  мвлшері  д е   әр   түрлі  б о л ы п   келген.  Қ ы зд ы д   ата-тегіне, 
туыскандарыны ң  әл-ауқатьш а,  тұрмы сы на  қ а р а й   қальщ ға  төле- 
нетіп  м алды ң  саны  ж ет і,  он  ж е т і,  ж н ы рм а  ж е т і,  оты з  ж етІ,  кы- 
рык  ж ет і  болы п  бел гіл ен ген .  Қ а л ы н   м алға  тек  ір і  м ал   алынған.
Б үл арм ен  іқатар,  еск і  з а м а н д а   к а з а к   ар асы н да  үстем   тап 
шыгарғап^ эм ецгерлік,  ж ссірлік.  д еп   атал аты ц   з а к   бол ғаи .  Ол 
занны ц  үйғары мдары ,  бүгін гі  к үннің  түрғы сы пан  қарасаК і  өтс 
қатал,  ж а н   түрш ігерлік  ек ен дігін   б ай к ан м ы з.  М әсел ен ,  он  б ес — 
он   алтыдағы  ж а с   балан ы н   кы ры ктарға  келген  агасы   кайтыс 
б о л с а ,  о д а н   к ал ғаи   әй ел ді  ж а ц а ғы   ж а с   б а л а ғ а   қ оскаи.  Егер  ол 
б а л а   тіпті  ж а с   б о л са ,  о н д а   ж е ц г е сі  оның  ө сіп ,  ер   ж е т у ін   күтіп 
отырған,  со да ң   кейін  оған  түрм ы сқа  ш ы ққан.  А л  өлген  ініден 
қ ал ған   келінді  ж асы   үлкен  а ғ а   әй ел   етіп  ал ған .  Б үл ар ды н   бэріи 
ж о ға р ы д а   аталған  әм ен герлік ,  ж е с ір л ік   заң ы   « аға  өлсе,  іні
*  Б .  Қ е и ж е б а е э .   К азак  әдебнетініи  тзрихы,  I  том,  Алматы.  1948
54

м үра»  д еп   атағаи ,  мұны  сол  к езд іқ   салтына  сыйдырған.  Еріксіз- 
ден   іқосылатын  ж ең ге  мен  інінін,  немеое  аға  мен  келіннің  ж ас 
аііырмашылықтарына, 
бір ін-бір і 
сүйер-сүйм есіне  қарамағаи, 
онымсп  сан асп аған .
Сөйтіп,  қазақты ң  ескі  тұрмысында  орын  алған,  арғы  негізі 
халыктық  ор тада  туған   үй л еііу  салтыныц  кейбір  бастыларыи 
сол  кезде  үстем дік   етксн  билеуш і  тап  пайдаланып,  белгілі  жол- 
ж о б а ,  за ң ға   айналды рған.  М ұндай  за н д а р   ж ү зеге  асып  түрған 
зам ан да  ж а ст а р ға ,  әсір есе  к ы здарға,  ш ексіз  зорлы қ,  көп  кия* 
иат  ж а са ғ а н .  Б ұған  разы  б о л м аған   талай  ж астар  өм ірін  өкініш- 
пен,  қ айғы -қасірет тартып  ж ы л аум ен   өткізген,  к ейбіреулср і  мүп- 
д а й   халғе  шыдай  алм ай,  өзін -өзі  өлтіруге  д ей ін   барғаи.  Ж астар, 
әрине,  ол  к езд е  әд іл етсізд ік к е  карсы   к үрес  ж олы и  таба  алмаған. 
О ларды ң  осындай  ауы р  ж ағдай ы н   көрген  Абайдыц:
«Е тім ді  ш ал  сипаған қ үрт  ж ссін  д еп ,
Ж а р т а ст а н   кыз -құлапты  терец  суға»  J,—
дейтіш   осы дан,  Бүл  сол  к ездегі  әділ стсіздік к е,  қалы ң  малға, 
зор лы қ  ж а са п   ж астар д ы   жылатуш ы лыққа  қарсы   білдірілгеи  
халык  наразылығының  б ір   к өрінісі  еді.
Қазаіқтың  қыз  ү за т у ,  келін  т ү сір у  —  ж астар ды   үй лендір у —  
салтына  байланысты  туған   ж ә н е   соларды   елестететін  өлеңдердің 
бірн еш е  ү с а қ   түрлері  бар.  О ларды ң  қайсысы  бо л са   д а  әр  к сздіц 
ж ағдай ы н а  қаран  өзгер іп ,  дамы п  оты рған.  Сонымен  к атар,  ол 
өл ец дер  арқылы  Іел гіл і  қоғамдьгқ  ортаны н,  таптык  идеясы ,  көз- 
қарасы   б іл д ір іл г е н ./б с ы   атал ған   ө л ец дер д іц   тобы иа  ж ататы н 
«Той  б астар »,  « Ж а р -ж а р » ,  «Сьщ су»,  « Б ет  аш ар»  т.  Щ  өлепдерІ- 
ніц  хальсқтык.  ж ақ тары   бо л у м ен   «.атар,  халықты ң  тіл егін е  каи- 
шы  келбтін,  кері  тартпа  сипаты  барлары н  д а   есте  ү ст а у   керек. 
Б үларды   сын  к өзім ен  іқарастырып  т а л д а у   қ аж ет.
Т о й б а с т а р  
Үзаты лған  қыздың  тойы нда  зйты латы н  өлеңніц 
ү с а қ   бір  түріи   той  б а ст а р   д еп   атайды .  М ұиыц 
өлеціп  ш ығарушы,  әдетте,  ақы ндар  бо л ға н .  Б ір а к   той  сайын 
той  б астар  өлецін  аіқыидар  ғана  айта  б ер у і  ш арт  ем ес.  К ейде, 
ондай  тоіі  іш іи де  аіқыішың  болмауы   д а  мүмкін.  С онды қтан  әусл- 
д е   акы ндар  ш ығарған,  кеніннен  елге  т а р аған ,  ж ү р т   ж аттап   ал- 
ғаи  той  б а ст а р   өлең іи   с ө зг е   е б і  б а р ,  ж ы лпос  ж ітіттер  д е   айтып 
ж үр ген .
Той  бастарды ц   негізгі  м ақсаты   —   той  ж а са п   оты рган  үйдін 
үзаты латы н  кызына  «қүтты  болсы н»  айту,  ж ақсы   тілек  біл діру, 
тонға  ж и н ал ған   ад ам д ар д ы   көн іл ден діру. 
Сонымен  катар,  кү- 
й еуге  үзаты лып  бара  ж атқ ан ,  ел-ж үрты н,  ата-анасы н,  туған- 
туыстарын  тастап  кетудІ  кимай,  кипалып  отырған  кызға  д ем еу  
б ер у ,  көңілін  аул ау,  «ата*ананыц  ж олы   осы»  д еп   көрсету.  Осьг 
м аксаттан   туған   той  бастар  өлеңінің  бір   үл гісі  мынадай  болып 
келеді:
1  А б а й .   Т о л ы қ  ж н н а қ.  180-бст,  1945.
55

Багы лан  серке,  м арк аск а  кой  бастайды ,
Кой  алдьш да  ж а н у а р  ойкастанды .
Құтты  тойға  коз  бол ған   ж ол ды   ж ігіт,
Бүръшғыиын ж ол ы м ен  той  бастайды .
Қүнан  койын  ш айлаты п  соиды рған  уй.
Т а б а к -т а б а қ   ет  тарты п  тойды рғак  үй,
Сәтті  күні  сәр сен бі  той  кылыпсыз,
Күтты  болсын,  тойыңыз,  топ  кы лған үи.
Немесе:
Б ел гіл і  б ү л   к аза қ к а   т іл д іқ   ж ел і,
Той  қылдың ж ұ р т   ж и н а л ға н   мерекелі.
С әрсеибі  сәтті  күні  той  кылыпсыз,
Тойыңыз той ға үл ассь ш   бер ек ел і.
Той  б астар  өл ен ін ід   осылай  басталатьш   ү л гіл ер ін іц   кайсысын 
а д с а қ   т а ,  мазмүны   ж а т н а н   б ір -б ір ін е   ү қ с а с   к ел ед і.  «Сәрсепбі- 
іііц  сәтті  күні  той  ж а са ғ а н »   а д а м ға   «күтты  болсы и»  айтудэп 
басталған   той  б астар   ө л едд ер і  ө з  к езін д егі  ә д е т -ғ ү р ь т ,  салт  бо- 
йыиша,  әдгім ен і  узаты латы н  ■қыз  ж ағы н а  қ арай   да  ауыстырадм. 
КЬізға  да  айтары:  «ата-ананы ц  ж олы   осы »,  со ға н   кен,  кеаіліце 
кайғы  алман  аттан  д су .  Той  б а ст а р   е л ең д ер ін ін   б э р ін д е   кездесе- 
тін   ж ә н е   м ада^ тап ,  мак,тау  т ү р ін д е   айтылатъш  негізгі  идея  оси- 
лай  болып  оты рады . 
М үнымен  к атар ,  той  б а ст а р   өлендерінін 
к ен бір сул ер ін де  той  и ссін ің   сәи -сал тан аты н ,  ойын-сауыгып,  бай- 
лык-бады тын  ж ер-көкке  сы йғы збай  мақтауш ы лы к, 
ол   адамдьі 
бук іл   ел-ж ұрты   ж ары лқауш ы   е се б ін д е   көрсетуш ілік   те‘  хездесе* 
д і.  М ундай  дәр іп теул ер,  асыра  м ак таул ар   бай л ар ды ң   тілегінеи 
туған.  С онды қтан  о л а р д ы   той  б а с т а р   ө л е д д е р ін ін   х а л и к и а  жат 
түрі  деп   б іл у  керек.
Той  бастауш ы ныц  екішиі  б ір   м һ ідеті  —   «жарш ы лы к»  кызме- 
тіп  атқару.  Той  б а ст а р   өл едін   к ей де  арн аулы   «ж арш ы лар»  дз 
айтқаи.  О лар:  « Ж а р а н д а р -а у ,  ж а р а н д а р ,  күлағы цды   бері  сал...» 
д еп   тойдын,  тәртібін ,  ен дігі  ж е р д е   іқандай  оны п-сауы к,  кызьгқтар 
болатыидығьш ,  той   и е сіш қ   н ем есе  б а с қ а л а р д ы н   жариялайтын 
к ан дай   сө зд ер і  барлы ғын  х а б а р л а п   оты рған.
Той  бастарды ң  өл ең дері  төрт  жолды*  о к   б ір   буы нды ,  тілі  хз- 
льгкка  түсіш кті,  б ір е у д е н   б ір е у д ің   ж ат т а п   алып  айтып  жүруінв 
әрі  ж ец іл ,  әрі  ынгаіілы  болып  келеді.
Жар-жар. 
б а с т а р д а н   кейін,  үзаты латы н  кызды ц  тойыи-
д а   айты латш і ө л е я н щ  ек ін ш і  б ір  т ү р і —  ж ар-ж ар. 
іМүны  ойьшға  ж и н а л ға н д а р   екі  ж а к   болы п,  айтыс  т ү р ін д е  орын* 
дай ды .  Б ір  ж ағы   қы здар,  екінш і  ж ағы   ж ігітт ер   и ем есек ы з  алу- 
шы  ж ә и е  ікыз  беруш і  қ ү д а л а р   ж а ғы   болы п  ек іге  б өл ін іп   ай?ыски 
тү сед і.  С ө зд і  тойға  келген  акьш дар,  б о л м а с а   «ж ар -ж ардьш » 
ж ұ р тқ а   м әл ім ,  ж аттап   алынғаи  ө л ед ін   б іл е т ін   ж ігітт ср   бастаи- 
ды.  Айтыстын,  басты   тақырыбы ,  м азм үн ы   үзаты л ғал ы   отырғаіі. 
ж ары на  қосылатын  кыз  туралы ,  ои ы д  ж а ц а   жер-ге,  ж а т   жұртка 
бара  ж атканды ғы   ж ай ы н да  болы п  к ел ед і. 
'Мүнымеи  қатар,
56

естір те  ө зін ід   мүды н,  іқайғьькасіретін  шағады.  «М ен  еліме  өкпе- 
лі»  деп   басталатьш  сы дсу  өлеқінде:
Зам апы м   өтті  басы м наи, 
- 
К етер-ау  бастан  сәулетім. 
Д ә у р е и ім   кетті  басы миаи. 
Айнзлайыи,  ел-ж үртьш ,
Бүл  це  дегеы  іс  болды , 
Н е  болар  менім  заманым!
К өл ін ен   кеткен  қ ұс  болды м . 
Д әу р ен ім   менін  өтксн  сок,  . 
Б үлгақ тап   ж үр ген   зам аны м , 
Бұралкы   иттей  кеткеіг  соц, 
Қ ап дай   д а  ж е р г е  тұс  болды м .  ' 
Е стіл е  ж үр ер  д еіісіз  бе, 
А та-анам   еді  доул етім , 
Н е  болып  ж үр геіі  хабарьш .
М ен  ж үрты м а  ж а у   ма  едім , 
З а м а н и м   киын болар-ау, 
Ж ат-ж үр тты қ   болып  кеткен 
К әкірекке  қ а й ғи   толар-ау, 
соц, 
Е л-ж урты м,  сенен  айрылып.
Сана  мен  ж ү зім   сол ар-ау..,—
деп,  үзаты лы п  б а р а   ж а ж а н   .кыз  көқіл  ш ерін  толғайды .  Бүл  заі? 
канш ама  ащы,  аянышты  болғаігымеи  д е,  ескі  әдет-ғүрып,  оділст- 
сіз  за ң га   сүйенген  за м а н да ,  эйел  мұцы  ескерілм еген,  аякқа  ба- 
сылған.  С олай  бол а  түрса  д а ,  сы цсу  өлен дері  ерте  к ездегі  әйел- 
д ер д іц   хал -ж ай ы н   суреттейтһі,  еск іл ік   ж о л -ж о б а ғ а   қарғыс 
айгқан,  қареылы к  біл д ір гсн   ш ы ғар м алар  болып  табылады .
Ж ү б а ту .  С ы нсу  аякталғаш ган  кейін,  үзаты лып  бар а  ж атқан 
қызға  аіқыл-өсиет  айтылған.  М үны  ж ү б а т у   д еп   атайды.  Ж ү - 
б а т у д ы ,ә д е т т е ,  ауыл  ағасы,  б ед ел д і  а д а м д а р   анткаи.  Ж үбату 
өлеңдері»  б ір   ж ағьш ан,  ұзаты лы п  б а р а   ж а т қ а н   қызды ң  көнілін- 
дегі  іқайғы-зарды  ж уы п-ш аю   м ақсаты и  көздеее;  екінш ідсн,  кыз- 
ды ң  ж а ң а   ж ер г е  б а р ға н д а   атқаратьш   м ін деті,  мінез-іқүлкы  қан? 
д а й   б о л у   керектігін  наси хаттаған ,  ж о л -ж о б а   көрссткен.  М эсе- 
лен,  ж ү б а т у   ө л ец ш ід   б ір   түрі:
Ж ы л ам а,  бикем,  ж ы л ам а, 
К ө зд і  ж а сп ен   боям а,
К өзіц н іц  ж асы к   б ү л а м а . 
Б із  бер м ей ік  д есек  те,
Үл  боп   т у са ц  әу ел д ен , 
М ал  б е р г е н ід   қоя  ма? —
Сепі  м үндай  қыла  ма!
деп   басталады   д а ,  «ата-ананы ц  ж олы н»,  ескі  әдет-ғүры пты   ақ- 
тауға  ты р и сады .  С о д а н   кейін,  узаты лғалы   оты рған  қыздык  бо- 
лаш ағы ,  сидігі  өм ірі  к алай   б о л у   ж ай ы н   ү гіт  ретін де  айтыи 
шығадьі,  Ж а р ы д а   қосы ласы д,  м ал-м алдаиы п, 
ж ан-ж анданы п 
ж ек е  үй  б о л а сың,  эл ди л еп   б а л а   сү й есіц   д ег е н   сек іл ді  көңіл  ж ү - 
бататы н  өсиеттер  айтылады:
Т ілеулі,  қүтты  той ы дда, 
Шьш  ел ін е ж етерсін ,
Көп  ж ы лауды   койыцы з... 
Т ед   құрбы ң  шықса  алдыннан.
Ж ы лам ай  қ ү л а к   сал и ң ы з, 
Ойьш-күлкі  етерсін-
Бүл  с ө зім е   наиыныз, 
Қ үрбы   келсе,  күлгейсін,
M en  айтамы н  ө с и е т —  
Ә деппеиеч  ж үргейсің,
Т ы ддап  үғыц  алыцыз. 
С алмакпепен  с ө з  сөйлеп,
М үнан  көшіп  к етерсің, 
Ж аксы   жауагт  бергейсің,—
Деп  к еледі  д е ,  б ү д а и   ары  к арай   акыл-өсиет  созыла  береді.  Оида
59

айтатыны:  үй  іш іц,  ата-ан ан м ен ,  ағайын  арасы мен 
тату-тәтті,
•  адепті  бол,- үлкенді  сыйла;  са л ды р -са л а қ   бол м а, 
мал-мулкінді 
ш аш па,  тазалы қ  сақ та,  окыс  м ін ез  көрсетпе,  өтірік-өсек  айтгіл, 
ж ар лы ларға  квз  қырыңды  салы п  ж ү р ,  с а р а п   болм а!  Белгілі  д э о  
түргс  айналған  ж ү б а т у ,  ак ы л -өси еттер де  айтылатын  ксгізгі  г.ц- 
гім елер  осы  тәріэді  болы п  к ел еді.  Ә рнне,  бүл   өлендердін.  халық- 
тық  снпаты  барлығын,  хальгктыц  мінез-ж.үлык,  ж айы ндағы  спьы, 
көзкарасы н  білдіретіндьгін  ж о к к а   ш ы ғаруға  болмаГгды.  Ұсаты- 
лып  бара  ж атқ ап   .қызға  «ж ақсы   бол»  д еп   акьтл  айту.  емір  со:> 
пагын  к өрсету,  болаш ағы н да  не  іст еу   керектігін  түсіндіру — 
халық  үғымына  киғаш   к ел м ей ді.  Б ү д а н ,  әри н с,  ж ү б а т у   ел еіи г- 
рш ш   кайшылығы  ж о қ   д ег е н   ұғь ш   тумайды .  Нскі  одет-гүрыпты, 
«ата-ана  ж олы н»  ақ тауға  тырысуы, 
ә й ел д с р д ін   элеуметтік  до- 
р еж есі  ерлерм ен  б ір д ей   ем ес  д сп   көрсетуі  ж ұ б а т у   өлеңдерінік 
халы қ  кабы лдам аиты н,  халықты ң  көзк ар асы на,  ой-тілегіне  ка- 
рам а-карсы   келетін  үғы м д а р   болы п  табы лады .  М үпдай  жат 
үгы мдарды  үстем  тапты к  коспасы   д ен   т ү сіи у   қ аж ет.
Кв,  
<Ж аңа  түскеи  келінш ектіц  тойында  айтылатын
W vT  U U iflU t 
_ , 
J  
v 
С  г » ■#
өлеңш ц  бір  түрш   б е т   аш ар  д еп   атанды.  ь*/л 
өлеңнін  максаты  —  ж а с   келіншекті  ж а ц а   ағайы и-жұрты на,  қа- 
йыи  ата  мен  н а й ш і  сн есіи е,  ж а ң а   ікауы мға  таныстыру,  кімнія 
каидай  екен дігін   айту;  мұны мен  қ атар,  ж а н а ғы   ағайын-журтқа 
ж а с  келіншек  жайы н  т ү с ін д ір ^ ж а т с ы п б а й   б а у р а п   ал,  ол  осы 
ііЧауымның  бір  м үш есі  болдьі  д еп   көрсету. 
;
Осындай  екі  ж ақты   бір>біріне  таныстыруды  бет   аш ар  дсл 
атаған.  М үның  е зін е   арнап  ш ығарылған  ел ен і  бол ған .  Ол  өлец- 
д і  той  ү стін де,  квбіп есе,  ақ ы н дар  айтқан.  Е р тедегі  сал т  уойын- 
ша,  бүл  ө л ең ді  анту  реті  былай:  ж а с   келінш ектіц  түсетін  үйіив 
ж ұр т  ж ииалады .  О ларды ң  ү стін е  келінш екті  еи гізген де,  бетія 
ж ец іл   ж елек пен   бүркеп  эк ел ед і.  Ш оқ ан   Уәлихаиовтьщ   (жоғары- 
д а  аталған  ен б егіл д е)  айтуына  іқ араған да,  ж а с   келін  үйдік 
босагасы и  алғаш   рет  аттап  ен ген де,  от-қа  май  күйып  ырым  жа- 
салғаи .  «М үндан  ы рьш ,— д ей д і  Ш ок аи ,—  ер тедегі  шамаидыя 
дәуір ін еи   қ алған,  ол  к ездегі  адамдарды ц,  отты  жарылкаушы.  күш 
есебін д с  түсің ғен дігін еи   туган».
Ж а ц згы д а и   ырымдары  ж а с в д у   үст ін де  жыршы  акыи  бет 
аш арды к  өленіи  айтуға  к ір ісед і.(« К ел ін ,  келін,  келііх  түр!»  — дел- 
бастанды   д а ,  ж и н ал ған   ж ур тқ а  келінді  тапы сты рады ,  кслік  аты- 
иап  сәлем   б е р с д і.  С әлем   соны нда,  кслін нің   айтайы н  деген  сэзі 
деп   әркімге  арнаулы   тілек  б іл д ір е д і;  к өрім дік к с,  енш іге  деп  мал 
сүрайды.
Н ар  б ерсец із,  мая  бор, 
Щ ү б а л а ц   күі”)рық  ұзііи:ппН...
Үстіне  кілем  ж а я   бер... 
Қ ои  б е р с ен ,  үлкен  ағынаі:*
Ж ылкы  бер сен  — ^биеден, 
ЕгІз  болсы п козы сы ,
Кем  бо л м а си н   түй-еден... 
Б олм асы н   ж алқ ы   дағьпіаі?——
Сиыр  берсец ,  кызылдан,
деи,  түйедси  бастап   еш кі-лаққа  д сн п і  төрт  түлікті  атап  шығады.
6 0

гқыздыц  квціліи  ау л а й   отырып,  онын  ж а н а   ж е р д е   жақсы   түрмыс 
қүруы,  балалы -ш ағалы ,  аудатты   болуы   туралы  сө з  к озғалады , 

жүктеу/скачать

Достарыңызбен бөлісу: