Мемлекеттік емтихан сұрақтары ХХ ғасырдың басындағы Қазақстанның әлеуметтік-экономикалық жағдайы
жүктеу/скачать 206,77 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- КОКП қызметінің тоқтатылуы. КСРО ыдырауы және Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығының (ТМД) құрылуы. Жауап
| Арал қасіреті
Бүгінгі таңда Қазақстан Республикасында екі аумақ — Арал өңірі мен Семей ядролық полигоны ресми түрде экологиялық апат аумағы болып жарияланып отыр. Арал теңізі – жас Тұран тақтасының үстінде орналасқан көл. Қазіргі Арал теңізінің жасы 8-10 мың жыл шамасында. Арал теңізі суының көлемі жағынан Қазақстанда, тіпті бүкіл ТМД елдерінде екінші, ал дүние жүзінде төртінші орын алатын көл. 1961 жылға дейін Арал теңізі мұхит деңгейінің 53 м биіктікте жатқан.Теңіз суы антропогендік әрекеттің нәтижесінде, шаруашылық мақсатына үздіксіз суды пайдалану барысында 2002 жылы теңіз деңгейі 20 м-ге төмендеді. Өйткені теңізге құятын басты өзендер Сырдария 1974 жылдан және Әмудария 1982 жылдан мүлдем сарқылды. Арал теңізінде ірілі-ұсақты 1100 аралдар тобы болатын, кейін олардың бірқатары түбектерге айналып, құрлыққа қосылып кетті. Арал теңізі – Қазақстанның інжу-маржаны, шөл белдеміндегі бірден-бір көгілдір су айдыны еді. Арал апаты - Арал теңізінің тартылуына байланысты. Оңтүстік Арал мен Қазақстанның үлкен аймағындағы адамға, табиғатқа, өсімдіктер мен жан-жануарлар дүниесіне келген экологиялық әлеуметтік-экономикалық үлкен апат. Бағалы балықтардың түрлері (бекіре, сазан, шоқр, қаяз, ақмарқа, алабұға) құрып кетті. Арал аймағынан жүздеген мың адам туып өскен жерін тастап, өзге өлкелерге қоныс аударуға мәжбүр болады. Бұрын теңіз маңындағы мекендеген су құстары түгелге жуық Қазақстанның «Қызыл кітабына» енген жануарлардың кейбір түрлері (итбала қаз, бұлдырық, жидек, арал шағаласы, ондатр т.б) құрып кетті. Аралға құйылатын су мөлшері азайды. Оның негізгі себептері –антропогендік факторлар еді. Екі өзен бойындағы суды мол қажет ететін күріш пен мақта өсіру ісі қарқындап дамиды. Оның үстіне ауыл шаруашылығының басқа да салалары барынша дамыды. Өзен бойлары игеріліп, суды ысырапсыз пайдалану жүзеге асты КОКП қызметінің тоқтатылуы. КСРО ыдырауы және Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығының (ТМД) құрылуы. Жауап: 1991 жылы 2 қыркүйекте Джордж Буш Литва, Эстония, Латвия Президенттеріне қоңырау шалып, АҚШ олармен тез арада дипломатиялық қатынастар орнатуға дайын екенін айтты. Горбачев Мадридке Таяу Шығыс конференциясына шақырылды. Баспасөз конференциясынан кейін Горбачев Д.Бушқа сүйеніп: "Енді сен қожайынсың", - деді. Осыдан кейін, қажет болған жағдайда, Америка президенті Ресей президентіне қоңырау шалды, бірақ бәріне кедергі келтірген КСРО президенті емес. 1991 жылдың күзінде барлық бұрынғы одақтас республикалар КСРО құрамынан шығатындарын мәлімдеді. Олардың егемендігін РСФСР Жоғарғы билігі ресми түрде мойындады. 1991 жылы 1 желтоқсанда Леонид Кравчук Украина президенті болып сайланды. 1991 жылы 8 желтоқсанда Ресей президенті, Украина президенті және Беларусь Жоғарғы Кеңесінің төрағасы В.Шушкевич Беловежская Пущадағы (Беларусь) аң аулау үйіне жиналды. Тар шеңбердегі осы құпия кездесуде КСРО-ның жұмысын тоқтату және Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығын (ТМД) құру туралы шешім қабылданды. 1991 жылы 25 желтоқсанда Горбачев мемлекеттік өкілеттігін тоқтататынын мәлімдеді. 19 сағат 32 минутта Кремль қабырғасынан Қызыл Жалау түсірілді. Бүгін 19.45 орынға орыс трехцветный флаг. КСРО-ның ыдырауына себеп болған себептер: - ұзақ уақыттан бері пісіп-жетіліп, "қайта құру" жағдайында ең өткір формаларға ие болған терең экономикалық және саяси дағдарыс - одақтас республикалардағы ұлттық өзін-өзі танудың өсуі, ұзақ уақыт бойы еленбеген және қатал әдістермен шешілген ұлттық мәселенің шиеленісуі; - орталық Бүкілодақтық биліктің, оның тасымалдаушыларының беделін түсіру, егер ТЖМК құру "соңғы сабан" болмаса, онда басқа "тамшылар"болады; -биліктің өздері қалағандықтан, аталған факторлардың дамуын шебер пайдаланған және ынталандырған саяси көшбасшылар мен жергілікті бюрократияның амбицияларын күшейту, қандай да бір шектеусіз "бақылауға" алғысы келді; - АҚШ, Англия, Франция, Германия және басқа батыс елдері басшыларының КСРО-дағы демократиялық өзгерістерге қызығушылығы.КСРО ыдырауының салдары көптеген сарапшылар болжаған процестер, құбылыстар болды. Олардың ішінде бірінші кезекте атап өтуге лайық: * бұрынғы республикалар арасындағы экономикалық байланыстардың бұзылуы; * барлық республикалардың қорғаныс қабілетінің әлсіреуі; * ұлтаралық қақтығыстардың өршуі; * халықтың басым көпшілігінің әлеуметтік-экономикалық жағдайының нашарлауы. Ресей тағы да таңдау алды. жүктеу/скачать 206,77 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|