Министрлiгi министерство образования и науки республики

327 

 

УДК: 373 

 

БОЛАШАҚ МҦҒАЛІМДЕРДІ ДАЯРЛАУДАҒЫ ЭЛЕКТРОНДЫҚ 

БАСЫЛЫМНЫҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ 

 

АӘИУ-нің магистранты Жанибекова К., аға оқытушы Асанова Г.С. 

 

XX  ғасырдың  соңғы  он  жылдығы  электроника  мен  компьютерлік 

тахнологияның  тех  дамып  жетілдірілуімен  ерекшеленді.  Осы  кезеңде  барлық 

баспалар  компьютерді  қолдануға  ауысты.  Баспа  ӛнімі  дайындықтың  барлық 

кезеңінде  компьютердің  жадында  сақталатын  болды.  Компьютер  жадында 

сақталатын,  баспаға  шығаруға  дайындалған  ӛнім  электрондық  басылым  деп 

аталады.  Оның  бірі  –  электрондық  оқулықпен  оқыту.  Осы  электрондық 

оқулықтар  басқа  да  газет,  журналдармен  таласа  алуы  үшін,  оларды 

оқырмандарға  жеткізуіміз  керек.  XX  ғасырдың  соңында  электрондық 

басылымдар  кең  кӛлемді  Интернет желілері  арқылы  таратыла  бастады.  Соңғы 

жылдар компакт-дискілер кітаптарды таратудың да құралына айналды. 

Осындай  желілер  арқылы  таратылатын  электрондық  басылымдар  үшін 

арнайы  құрылғы  –  дербес  компьютерлер  қажет.  Соңғы  жылдары  электрондық 

басылымдардың  жүйесінде  мультимедиялық  компоненттер,  дыбыстық  немесе 

видеоүзінділер, анимациялық қойылымдар да қолданыла бастады. Нәтижесінде 

электрондық  басылымдар  ақпараттың  адамға  әсер  ететін  радио,  телевизиямен 

салыстыруға болатын кешенді құралына айналды. 

«Электрондық  оқулықпен  оқыту»  термині  де  әдебиеттерде  әртүрлі 

айтылып келгені мәлім. 

В.П.Тихомировтың пікірінше, электрондық оқулықпен оқыту, ақпараттық-

коммуникациялық  технологияларды  ертерек  қолдануға  дағдыландырады.  Бұл 

келешекте білімді практикалық пайдалану тиімділігін  

арттыруда  жүзеге  асырады.  Ол  электрондық  оқыту  технологиясын,  білім 

алудың жаңа стилі және ақпараттық қоғамға лайықты ӛмір сүру технологиясы, 

үздіксіз  білімді  жетілдіру  және  іскерліктер  мен  дағдыларды  дамытудың 

технологиясы деп сипаттайды. 

О.Околелов,  электрондық  оқулықтың  басты  ерекшелігі,  оқыту  үдерісін 

басқару  жүйесі,  білімді  жүйеге  келтіру  және  диагностикалау  құралы,  сӛздік 

әдісті  қолдану,  кӛрнекілікті  пайдалануыдң  жоғары  деңгейі,  мультимедиа 

құралдарын, оқытудың басқа да түрлерін ұйымдастыруға мүмкіндік береді деп 

санайды. Ол ЭО-тың деңгейін екі түрге бӛледі: 

-мемлекеттік  стандарт  талаптарына  толық  сай,  негізгі  теориялық 

материалдарды  қамтитын,  практикалық  ебдейліктер  мен  дағдыларды 

қалыптастыратын  жаттығулар  мен  есептердің  жүйесі;  оқыту  процесін  басқару 

құралдары  мен  әдістері,  қорытынды  тексеру  әдістері,  базалық  білімдерді 

меңгеруді бағалау деңгейі; 

-  қосымша  теориялық  материалдарды  қамтушы;  студенттің  кәсіптік  және 

шығармашылық  сұраныстарын  қанағаттандырушы  бӛлімдері,  оқыту  процесін 

басқарудың дидактикалық құралдары сияқты деңгейлерге жіктейді. 

Сонымен бірге, электрондық оқулықтарға қойылатын талаптарды ғылыми-

әдістемелік,  техникалық,  тәрбиелік  деп  үш  түрге  бӛледі.  Эксперименттік 

328 

 

зерттеулердің нәтижесінде ЭО-тар арқылы студенттердің оқу материалы жайлы 

ақпаратты 

қабылдауы 

мен 

практикалық 

жұмыстарын 

орындаудағы 

белсенділіктері де 40-45 минут аралығында болатындығын кӛрсетті. 

В.А.Каймин  электрондық  оқулықты  бағдарламаланған  негізде,  оның 

мазмұнын оқу мәтіні мен тест, тапсырмалар жинағы деп анықтады. 

Л.Х.Зайнутдинованың зерттеулерінде электрондық оқулықтарды жасаудың 

технологиясы ұсынылған, теориялық ұғыну әдісін қолдануға негізделген. Онда 

оқу  ақпараты  қолданушының  сұранысы  бойынша  экранда  жинақталады  және 

интеграцияланады . 

Функционалдық  шарттар  жалпы  білім  беру  стандарттарына  оқулықтың 

сәйкес  келуін,  дидактикалық  ұстанымдарды  сақтай  отырып,  оқу  материалын 

құру,  негізгі  педагогикалық  функцияларды  (анықтамалық,  бақылау, 

жаттықтырушылық)  жүзеге  асыру  мүмкіндігін,  білім  алушының  жеке 

ерекшеліктерін  есепке  алуын,  жұмыс  істеуге  қолайлы  жағдай  жасауды 

қарастырады.  Техникалық  шартар  электрондық  оқулықты  тиімді  қолдануда 

«пайдаланушы-ЭЕМ»  интерактивті  диалогын  қамтамасыз  ету,  ақпаратты 

енгізу-шығарудағы 

қолайлылық 

талаптарын 

жүзеге 

асырады. 

Ұйымдастырушылық шартында ақпаратты енгізудегі қолайлылық (пернетақта, 

«тышқан»,  джойстик),  дыбыстық  әсер,  ақпараттық  құралдарды  есепке  алуды 

анықтайды.  Гигиеналық  шарттар  бағдарламалық  ӛнімдерге  санитарлық-

гигиеналық  талаптарды  белгілесе,  ал  арнайы  шарттар  электрондық 

оқулықтарды  құрудағы  жоғары  деңгейдегі  ақпараттық  технологиялардың 

мүмкіндігі мен ерекшеліктерін есепке алу керек екендігін анықтайды. 

К.Ә.Тілегенованың пікірінше, дәстүрлі және электрондық оқулық  

кітаптары тӛмендегідей функциялардың барлығын ойдағыдай орындайды: 

оқыту,  дамыту,  тәрбиелеу,  сезімді  ояту,  бақылау-түзету.  Арнайы  жасалынған 

бағдарламалық  оқулық  кітаптарын  пайдаланғанда бақылауға,  түзетуге,  білімге 

диагноз қоюға, іскерлікке байланысты сұрақтар тиімді түрде шешіледі. 

Жаңа 

ақпараттық-коммуникациялық 

технологиялар 

(ЖАКТ) 

жағдайындағы  оқу  үдерісі  –  электрондық  оқулықтармен  (ЭО)  Интернет-

технологиясын  кеңінен  қолдана  отырып  білімді,  іскерлікті  және  машықтықты 

меңгеретін  күрделі  үдеріс,  онда  студенттің  ой-ӛрісін,  жігерін,  күш-қайратын 

қажет етеді және олардың дамуына жағдай жасайды  

Жоғарыда  аталған  ғалым-педагогтардың  еңбектерін  зерделей  отырып, 

электрондық  оқулықты  құру  және  пайдаланудың  даму  бағыттарының 

құрылымын жасақтадық (Сурет 1). 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

329 

 

 

Электрондық оқулықты (ЭО) дамыту бағыттарының қҧрылымы 

 

 

 

 

Дәстҥрлі 

оқыту 

 

ДО мазмҧны   

Педагогикалық 

технологиялар 

 

ЭО-мен 

оқыту 

 

ЭО мазмҧны   

Тірек 

сигналдары 

(В.Ф.Шаталов), 

ерік 

талдау  (Р.Штейнер),  оза 

оқыту  (С.Н.Лысенкова), 

ірі  блоктар  (П.Эрдниев), 

дамыта 

оқыту 

(Л.В.Занков), 

жүйелілік 

тұрғыда 

оқыту 

технологиясы 

(Т.Т.Галиев), 

компьютерлік  технология 

(В.К.Дьяченко) т.б. 

 

Программалап  оқыту  (Н.Ф.Талызина, 

П.Я.Гальперин): 

-ақпарат, 

- тапсырма-операция, 

- бақылау тапсырмалары 

 

Электрондық оқулықтың дамытылуы 

 

Компьютерлік 

технологияларды  ӛңдеу 

принциптері 

(В.М.Монахов), 

магниттік 

тасымалдағыштағы 

оқулықтарды 

құру 

принциптері 

(В.П.Беспалько) 

 

 

 

 

 

 

 

ЭО-тың субьектілері: 

 

 

 

 

Мҧғалім 

 

 

 

Студент 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Компьютерлік 

оқыту 

(Б.С.Гершунский, 

Е.С.Полат,  О.Окалелов, 

Л.Х.Зайнутдинова, 

А.Ю.Уваров, 

Е.Ы.Бидайбеков, 

Ж.А.Қараев, 

Д.М.Джусупалиева) 

Жаңа 

ақпараттық 

технологиялар: 

- мультимедиа; 

330 

 

- 

телекоммуникация 

құралдары; 

- электрондық оқулық; 

- Интернет, Чат, Форум 

Электрондық  оқулықты 

құру 

(В.М.Каймин, 

Е.Г.Гаевская, 

А.А.Ульман): 

мәтін, 

тест. 

ЭО-ты 

құрудың 

педагогикалық 

технологиясы 

(Г.К.Нургалиева, 

А.И.Тажигулова, 

О.О.Озганбаева, 

А.С.Кадырова, 

С.И.Ферхо): 

модуль; 

гипермәтін; интерактивті 

оқыту әдістері; тест 

  Нарықтық  қоғамның  даму  үдерісінде 

бәсекеге 

қабілетті, 

инновациялық, 

физика-техникалық 

білімдері 

мен 

біліктілігі,  ақпараттық  технологиялар, 

электрондық  оқулықтар  арқылы  кәсіби 

қызметін 

жандандыруға 

қажет 

педагогикалық 

білімі, 

практикалық 

іскерлігі  мен  дағдысы  қалыптасқан 

БОЛАШАҚ МҦҒАЛІМ 

 

 

Сурет 1 – Электрондық оқулықты дамыту бағыттарының құрылымы 

 

 

 

Қазіргі таңда еліміздің білім мен ғылым саласының алдында жаңа талаптар 

пайда  болуда,  білім  беру  жүйесінің  барлық  деңгейінде  қоғамның  жаңа 

талаптарына  сәйкес  келетін  білімді,  кәсіби  біліктілігі  жоғары  жастарды, 

бәсекеге қабілетті білім ордаларын қалыптастыру. 

  Кредиттік оқыту жүйесі – жаңа технология, оның негізгі мақсаты әлемдік 

білім беру стандартына білім сапасын жақындатып, болашақ мұғалімнің нарық 

заманындағы  бәсекеге  қабілетті,  ӛмірден  ӛз  орнын  таба  алуына  негіз  қалау 

болып  табылады.  Болашақ  мұғалімдер  даярлауда  оқу  жұмыстарын  тиімді 

ұйымдастыра  отырып,  ізденімпаздыққа,  дербестікке,  нәтижелі  сапалы  еңбекке 

ұмтылуға шақыру. 

Оқытудың  кредиттік  жүйесі  –  студентке  ӛз  бетінше,  шығармашылық 

негізінде білім алуды ӛз жағдайына бейімдеп білім беретін технология. 

Кредиттік  оқыту  жүйесінде  оқытушы  сабақта  тек  бір  тақырыпты  қамтып 

қоймай,  тұтастай  бір  бӛлімді  игертуі  тиіс.  Курсты  оқытуда  студенттің  ӛз 

бетінше  жұмыс  жасауының  маңызы  зор.  Сол  себепті  студенттің  ӛзіндік 

жұмысының екі түрінің де (ОБСӚЖ және СӚЖ) сапалы орындалуы, кредиттік 

технологияны оқыту процесіне табысты енгізуіне тікелей әсер етеді. 

Біздің тәжірибемізде анықталғандай, дәстүрлі жүйедегі топтарға қарағанда 

кредиттік  жүйедегі  топтарда  білім  сапасы  әлдеқайда  алда.  Олай  дейтініміз, 

біріншіден,  студенттер  алғашқыдай  емес,  жаңа  жүйенің  ерекшеліктерін 

біршама түсініп, оған мойынсына бастаған, яғни ӛз құқықтары мен міндеттерін 

танып,  жоғары  жауапкершілікті  сезінген.  Екіншіден,  нақты  пән  бойынша  алға 

331 

 

жылжу  байқалады,  себебі  бүкіл  оқылатын  пәннің  сипаттамасы,  мақсат-

міндеттері,  қысқаша  мазмұны,  тақырыбы  және  әрбір  сабақ  кӛлемі  мен 

әдебиеттер  тізімі  кӛрсетілген  жұмыс  бағдарламасы  (силлабус)  алдын-ала 

студент  қолына  беріледі  және  аудиториялық  сабақтан  кӛрі  аудиториядан  тыс 

сабақтарға  кӛбірек  бӛлінгендіктен,  студенттің  ӛз  бетінше  ізденуіне  уақыт 

мейлінше жетерлік. Силлабус алдын-ала студент қолында болғандықтан, ол ӛз 

бетінше ізденсе, онда оқытушы басшылығы бәсеңдейді деген пікір қалыптасуы 

мүмкін.  Бірақ  студентке  дұрыс  бағыт-бағдар  беріп,  оның  пәнге  деген 

қызығушылығын  арттыруда,  ғылыми-шығармашылық  жұмыстың  мазмұнын 

анықтауда оқытушының да кӛтерер жүгі аз емес. Сондықтан да, оқытушының 

қатысуымен  жүретін  студенттің  ӛзіндік  жұмыстары  да  (ОБСӚЖ)  әлдеқайда 

тиімді. 

Электрондық  оқулықты  пайдаланып,  студент  кез  келген  уақытта  сабаққа 

дайындала  алады.  Сонымен  қатар,  зертханалық  жұмыстарды  орындау 

барысында  да  біздің  арнайы  зертханалардағы  компьютердегі  виртуальдық 

зертханалардың  да  кӛмегімен  орындай  алады.  ОБСӚЖ  оқытушы  мен 

студенттің  бірге  орындайтын  жұмысы  болғандықтан  оны  ӛткізу  формасын 

оқытушы ӛзі таңдайды оны: тренинг, дискуссия, іскерлік немесе дидактикалық 

ойындар,  миға  шабуыл,  кейс  құрастыру,  топ  болып  сұрақтарға  талдау  жасау 

арқылы ӛткізген тиімді. 

 

Әдебиеттер 

1.

 

Кузьмина Н.В. Основы вузовской педагогика. – Л.: ЛГУ, 1972, - 384с. 

2.

 

Щукина  Г.И.  Формирование  познавательных  интересов  учащихся  в 

процессе обучения. – М., 1962. – 362 с. 

3.

 

Платонов К.К. Структура и развитие личности. – М.: Политиздат, 1986, - 

376 с. 

4.

 

Матюшкин  А.М.  Проблемные  ситуации  в  мышлении  и  обучении.  –  М., 

1973. – 269 с. 

Резюме 

В  данной  статье  рассматриваются  особенности  в  использовании 

электронных изданий  в подготовке будущих специалистов 

Summary 

The  article  considers  characteristic  features  of  electronic  publications  in 

preparing future specialists 

 

 

ЭЛЕКТРОНДЫҚ ОҚУЛЫҚТАРДЫҢ БОЛАШАҚ МАМАНДАРҒА 

ТИІМДІЛІГІ 

 

АӘИУ-нің магистранты Жанибекова К. 

Ғылыми жетекшісі п.ғ.к. Утебаева А.Т. 

 

Болашақ  мұғалімдердің  меңгеруіне  қажетті  білімі,  біліктілігі  және 

дағдылары  мазмұнының  ӛзгерісі  мен  кӛлемі  үздіксіз  ӛсуде.  Білім  беру 

332 

 

салаларында  электрондық  оқулықтарды  пайдаланып,  оқыту  сапасын  арттыру, 

тез  модернизациялау  және  интенсификациялаудың  тәсілдерін  даярлау  жүйесі 

бойынша ізденістер қарастырылуда. Электрондық оқулықтарды оқу процесінде 

қолдану  педагогикалық  практикада  оқу  үдерісін  интенсификациялауға, 

оқытуды  дамыту  идеяларын  жетілдіруді  жүзеге  асыратын  психологиялық-

педагогикалық  технологиялар  жүйесін  арттыруға  мүмкіндік  береді. 

Электрондық  оқулықтарды  қолдану  мүмкіндіктері  адам  іс-әрекетінің  және 

оқытудың жаңа құралы ретінде, оқытудың жаңа әдістері мен оны ұйымдастыру 

формаларының пайда болуына және олардың оқу үдерісіне тез ендірілуіне жаңа 

талпыныс жасады. 

Болашақ  педагогика  және  психология  мұғаліміне  қойылатын  талаптар 

тӛмендегідей кӛрсетілген: 

  -  әлеуметтік  маңызды  проблемалар  мен  процестерді  ғылыми  тұрғыдан 

талдауға қабілетті және осы ғылымдардың әдіс-тәсілдерін әр түрлі кәсіптік іс-

әрекетінде қолдануға дағдылануы керек; 

- кәсіптік іс-әрекеттінің басқару механизмі мен ұйымдастыруын жетілдіру 

үшін  ғылыми  мәліметтердің  автоматтандырылған  қор  жинаған,  ақпараттық-

әдістемелік  материалдарын  және  коммуникативтік  желілерін  қолдануға 

икемділігі болуы қажет; 

-  жоғары  ғылыми-әдістемелік  деңгейде  әр  түрлі  оқыту  қызмет  түрлерін 

жүргізуге,  оқушылармен  тәрбиелік  жұмыстарын  ұйымдастыруға  қабілетті 

болуы керек; 

-  ғылыми  зерттеулерін  және  орта  оқу  орындарында  білім  беру  процесін 

ұйымдастыруға дағдыланған болуы керек; 

- ӛз еңбегін ғылыми негізінде ұйымдастыруға икемді болуы керек; 

-  кәсіби  қызмет  саласында  қолданылатын  мәліметтерді  жинаудың, 

сақтаудың және ӛндірудің компьютерлік әдістерін меңгеруі керек; 

- жоғары кәсіптік білімнің келесі сатысында білімін жалғастыруға қабілетті 

болуы керек.  

Осыған  орай,  баспадан  шығарылатын  оқулықтардың  мазмұнын, 

электрондық  оқулықты  пайдалану  технологиясы  мен  әдістемесін  жетілдіру, 

болашақ педагогика және психология мұғалімдерін оқытуда қазіргі заманғы  

әдістер мен формаларды қолдану қолдау жасайды. 

 Кӛптеген 

ғалымдар 

зерттеулерінде 

оқулықтың 

мазмұны 

мен 

функцияларына мынадай анықтамалар береді: 

И.Я.Лернер пікірінше, оқулық оқу процесін ұйымдастыруға қызмет етуші 

десе,  ал  Д.Д.Зуев  оқулық  ӛзіне  пән  мазмұнын  (ғылыми  негіздері)  және 

оқушылардың  танымдық  іс-әрекетінің  түрлерін  біріктіреді  деп  түсіндіреді. 

Л.В.Занков  оқулықты  құру  негізіне  жалпы  педагогикалық  оқытудың 

әдістемелік  жүйесі  және  оқушыларды  тәрбиелеу  енеді,  бұл  «педагогикалық 

жүйе» деп түсінігін береді. 

Оқулықтың  тағайындалуының  анықталмағандығы,  оның  оқу  үдерісінде 

қолданылуын  қиындатады,  сондықтан  оқулық  нақты  алдын-ала  анықталған 

ұйымдасқан формада құрылуы қажет. 

Оқулықтың  жалпы  құрылымын  модельдеудің  педагогикалық  жүйесі 

тӛмендегідей келтірілуі тиіс деп есептейді: 

333 

 

- 

оқулықтың 

кӛмегімен 

жасалатын 

педагогикалық 

жүйенің 

функцияларының  мақсаты  анықталады  және  нақты  жазылады,  оған 

диагностикалық  анықталғандық,  ӛлшемділік,  мақсаттық  сияқты  барлық 

параметрлері  енгізілуі  тиіс.  Онан  соң  оқыту  мазмұны  дидактикалық 

талаптарды:  жүйелілік,  қолайлылық,  ғылымилық,  кӛрнекілікті  ескеру  керек. 

Оқыту  мазмұнында  қажетті  ақпараттар  (қасиеттері,  ережелері,  ұстанымдары, 

алгоритмі, әдістері, ерекшеліктері) болуы қажет. 

-  оқулықты  жасаудың  және  модельдеудің  келесі  кезеңі  дидактикалық 

үдерістерді таңдау және ӛңдеу болып табылады.  

- соңғы кезеңінде оқулық жасау мен онда педагогикалық жүйені модельдеу 

оқытудың  ұйымдастыру  формасын  анықтайды  Электрондық  оқулықтар  (ЭО) 

алғашында  қашықтан  білім  беруді  ұйымдастыру  үшін  әзірленген  болатын. 

Алайда  уақыт ӛте келе  оқыту  үдерісінде  электрондық оқулықтардың  кӛптеген 

мүмкіндіктерінің арқасында оны қолану ӛрісі кеңейді. Электрондық оқулықтар 

ӛз  бетімен  дербес  білім  алуға,  қандай  да  бір  курстың  әдістемелік  жасақталған 

құралы ретінде, дәтүрлі оқулық қалай пайдаланылса, оны да солай пайдалануға 

болатындығы  анықталды.  Олар  оқыту  мазмұнын  анықтау  мен  студенттердің 

оқу-танымдық іс-әрекетін тексеру және бағалау құралы болып табылады. 

Оқулық  –  оқушылар  мен  студенттерге  арналған  кітап,  ғылым  мен 

мәдениеттің қазіргі жетістіктерінің деңгейін белгілі бір білім саласында жүйелі 

түрде меңгертетін материалдар жиынтығы. 

Ендеше,  дәстүрлі  оқулық  пен  электрондық  оқулықтың  ӛзара  бірдей 

белгілерін айтуға болады: 

1) оқу материалының белгілі бір білім саласына арналғандығында; 

2) оқытылатын материалдың ғылым мен мәдениеттің соңғы жетістіктеріне 

негізделгендігінде; 

3)  оқулықтағы  материалдардың  жүйелі  түрде  берілуі,  кӛптеген 

элементтерден  тұратын,  ӛзара  мағынасы  бойынша  байланысқан  толық 

аяқталған туындының бір тұтастығын қамтамасыз етеді. 

Ендеше,  дәстүрлі  оқулықтар  мен  электрондық  оқулықтардың  құрылымы 

(Сурет  2),  біріншіден,  екі  түрлі  оқулықтарды  әзірлеудің  обьектілері  ұқсас, 

айырмашылығы  тек  терминдік  атауларында  екендігі;  екіншіден,  электрондық 

оқулықтардың  обьектілері  мен  әзірлеу  құралдары  ӛте  ауқымды  екендігі; 

үшіншіден,  ЭО-да  ақпаратты  іздеу  мен  пайдалануда  телекоммуникациялық 

құралдарын бірден байқауға болады. 

Сонымен,  электрондық  оқулық  (ЭО)  пен  дәстүрлі  оқулықтың  (ДО)  дара 

ерекшеліктерін  нақты  анықтауды  қажет  деп  санадық.  Біздің  пікірімізше,  олар 

тӛмендегідей болып ажыратылады: 

1.  Әрбір  дәстүрлі  оқулықты  (қағаздағы)  қолданып  оқыту  оқушылар  мен 

студенттердің алғашқы дайындық және соңғы тақырыпты меңгеру деңгейлерін 

анықтауға  негізделген.  Кӛптеген  жалпы  білім  беретін  пәндерге  арналған  жай 

(базалық), қиындығы жоғары, факультативтік т.б. оқулықтар бар.  

 

 

 

 

334 

 

Оқулық 

 

Дәстүрлі оқулықтар                                       

Электрондық оқулықтар 

 

1.Дәстүрлі  оқу-әдістемелік 

құралдары: 

 

білім  беру  саласында 

қолданылатын  барлық 

мемлекеттік құжаттары; 

 

 пән оқулықтары; 

 

әдеби оқулықтары; 

 

оқу-әдістемелік 

құралдары; 

 

есептер мен жаттығулар 

жинағы; 

 

дидактикалық 

материалдар; 

 

бақылау тапсырмалары; 

 

кестелер  мен  экрандық 

оқулықтар; 

 

оқиғалы 

мазмұнды 

суреттер жинағы; 

 

әдістемелік нұсқаулар; 

 

ӛз 

бетінше 

оқуға 

арналған оқулықтар; 

 

ақпараттық-

анықтамалық жүйелер; 

 

түсіндірме 

сӛздіктер 

т.б. 

2. Кӛрнекілік құралдары; 

3. Құрал-жабдықтар; 

 

1.Электрондық 

оқулық 

пен 

дидактикалық оқу-құралдары: 

 

п

әндік оқып білуі бойынша нұсқау; 

 

н

егізгі 

оқу-құралдары 

(оқулық, 

дидактикалық  оқу-құралдары,  пәндер 

курсы); 

 

қ

осымша  оқу  материалдары  (әдебиет, 

мақалалардың  тақырыптық  жинақтары, 

оқулықтар немесе оқу құралдары т.б.); 

2. Иллюстрациялық кӛркемделінуі; 

3. Бағдарламалармен қамтамасыз етілуі: 

пән  бойынша  мазмұнын  имитациялық, 

анимациялық 

модельдерге 

арналған 

бағдарламалар,  мультимедиа,  аудио  не 

авторлық (лекторлық) видео жазба; 

4. 

Тест 

сұрақтарының 

бірнеше 

нұсқадан  тұратын,  жоғары  деңгейлілігі 

және әртүрлілігін қамтуы; 

5. 

Практикалық 

(лабораториялық, 

семинарлық) жұмыстарды орындауы; 

6.  Анықтамалық  оқу  материалы  бар 

пән-бағытталған 

электрондық 

жаттықтырушылары; 

7.  Мәтіннің  бірнеше,  тоғыспалы, 

түйінді гипермәтіндермен байланысуы; 

8. Интерактивті байланыстың болуы; 

9. 

Телекоммуникация 

құралдарын 

(Интернет,  Электрондық  пошта,  Форум, 

Чат) пайдалануы; 

 

Сурет 2 – Дәстүрлі және электрондық оқулықтың құрылымы 

2.  Дәстүрлі  оқулыққа  қарағанда  электрондық  оқулықтың  кӛрнекілігі 

басым.  Мысалы:  қағазда  басылып  шыққан  кейбір  оқулықтарда  берілген 

иллюстрациялардың саны 50-дей болса, ал жаңа мультимедиялық оқулықтарда 

800-дей  слайд  беріледі.  Электрондық  оқулықты  жасауда  қолданылатын 

мультимедиялықтехнологиялар: анимациялар, дыбыстық қолдау, гиперсілтеме, 

видеоүзінділер  т.б.  оның  кӛрнекілігінің  жоғары  дәрежеде  болуын  қамтамасыз 

етеді. 

335 

 

3.  Электрондық  оқулық  кӛп  нұсқалы,  кӛп  деңгейлі  және  әртүрлі 

тапсырмалар  мен  тесттерді  қамтиды.  ЭО  барлық  тапсырмалар  мен  тесттерді 

интерактивті  және  күнделікті  білім  алу  жағдайында  қолдануға  мүмкіндік 

береді.  Дұрыс  жауап  бермеген  жағдайда  түсініктемелердің  кӛмегімен  дұрыс 

жауапқа қол жеткізуге болады. 

4. Электрондық оқулық құрылымы бойынша ашық жүйе болып табылады. 

Оны  қолданып  жүзеге  асыру  барысында  толықтыруға,  жӛндеуге,  ӛзгертуге 

болады. 

5.  Электрондық  оқулықтың  кӛптеген  мүмкіндіктерін  қолдану  барысында 

және  жетілдіру  мақсатына  қарай  электрондық  оқулықтарды  жасаудың  әртүрлі 

құрылымдарын пайдалануға болады.  

Дәстүрлі оқулықтармен салыстырғанда электрондық оқулықпен оқытудың 

мынадай екі кемшілігіне тоқталсақ: 

1)  электрондық  оқулықпен  жұмыс  істеу  барысында  қосымша  арнайы 

құрылғылардың  қажеттілігі  –  компьютердің  қажетті  бағдарламалармен  және 

сапалы монитормен, қосымша компакт дискінің орны, локальдық және әлемдік 

желілермен жұмыс істеуге арналған модеммен қамтамасыз етілуі қажет; 

2)  электрондық  формада  берілген  ақпаратты  қабылдау  дағдысының 

қалыптаспағандығы мен монитормен жұмыс істеудегі шаршауы. 

Біздің  зерттеуіміздегі  электрондық  оқулықпен  оқытудың  ерекшеліктері 

ӛте кӛп, оларға тӛмендегілерді жатқызуға болады: 

-  білім  алушының  талабына  сай  қолдану  интерфейсін  бейімдеу  және 

тиімділігін арттыру мүмкіндіктері басым.  

-  оқу  материалын  тез  қабылдау  мен  меңгеру  үшін  қосымша  құралдардың 

әсерін  қолдану  мүмкіндігі.  Анимациялық  модельдердің  мәтінге  қосылуы, 

дыбыстық сүйемелдеу кӛмегімен тиімділігі. 

-  электрондық  оқулықтың  кӛмегімен  баспа  оқулықтарындай  беттерді 

парақтамай, қажетті бӛлімге тез ауысу мен қайтудың мүмкіндігі мол. 

- электрондық оқулық арқылы керек материалды тех іздеп табу мүмкіндігі 

ерекше. 

-  студенттердің  білім  деңгейін  бақылаудың  автоматтандырылған  жүйесін 

қолдану мүмкіндігі оқулықтағы тиісті білім деңгейін жылдам таңдайды. 

-  ақпаратты  есте  сақтау  мен  қабылдауды  жақсарту  мақсатында 

меңгерілетін материалдың студенттің білім деңгейіне тез бейімделеді. 

-  электрондық  оқытуда  «студент-мұғалім»  қарым-қатынасының  «субьект-

субьект»  болып  ӛзгеріп,  мұғалім  ұйымдастырушылық  және  қосалқы  рӛл 

атқарады; 

-  электрондық  оқулықтың  негізгі  ерекшелігі  студент  пен  оқулық 

элементтерінің интерактивтік байланыста болу мүмкіндігін атап айту қажет. 

Электрондық  оқулықтардың  оқыту  үдерісіне  ендірілуімен  кітапхананың 

жұмыс  істеу  функцияларында  да  ӛзгешеліктер  болады.  Мұнда  негізгі  рӛлді 

компьютермен  жабдықталған,  локальдық  желідегі  электрондық  оқулықтардың 

жинағымен байланысқан электрондық оқу залдары атқарады. 

 

жүктеу/скачать 4,16 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: