Түйін
Автор кəсіпкерліктің даму жəне қалыптасу үрдісінің
динамикасы мен мінездемесіне əлеуметтік институттар жүйесінің
трансформация əсеріне талдау жасайды. Қазақстанда кəсіпкерліктің
институтционализациялау үрдісін төрт этапқа бөліп, оның даму
заңдылығымен тығыз байланыстырып қарастыруға болады.
Резюме
Автор анализирует влияние трансформации системы социальных
институтов на характер и динамику процесса становления и
развития предпринимательства. Процесс институционализации
предпринимательства в Казахстане можно условно разделить на четыре
этапа, которые тесно связаны с закономерностями его становления.
ТҮРКІТІЛДЕС ЕЛДЕР ДАМУЫНЫҢ ҰЛТТЫҚ СТРАТЕГИЯЛАРЫ
576 Түркітілдес елдер әлеуметтанушыларының V Конгресі
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
Ғылым комитетінің Философия, саясаттану және дінтану
институты туралы мәлімет
Институт 1999 жылдың ақпан айында 1958 жылы ашылған
Философия жəне құқық институтының жəне 1991 жылғы Философия
институтының негізінде құрылды. Ол 2012 жылдың мамыр айында
ҚР Үкіметінің қаулысымен Философия, саясаттану жəне дінтану
институты болып қайта аталды.
Институттың мемлекеттік ғылыми-зерттеу мекеме ретіндегі
негізгі міндеттері қазіргі қазақстандық қоғамның зияткерлік жəне
рухани-адамгершілік əлеуетін дамытуға бағытталған философиялық-
дүниетанымдық,
философиялық-əдіснамалық,
саясаттанулық,
дінтанулық жəне əлеуметтанулық зерттеулер жүргізу болып табылады.
Бүгінде Философия, саясаттану жəне дінтану институты жоғары
кəсіби ғылыми-зерттеу орталығы болып табылады. Институт оның
құрылымын айқындайтын үш басты бағыт бойынша жұмыс істейді:
философия, саясаттану жəне дінтану. Онда ҚР ҰҒА 1 академигі, 2
корреспондент мүшесі, 21 ғылым докторы, 12 ғылым кандидаты, 2
PhD докторы, 9 PhD докторанты ғылыми-зерттеу жұмыстарымен
айналысады. Институт 2012–2014 жылдарға арналған �Елдің зияткерлік
əлеуеті� басым бағыты бойынша гранттық қаржыландыру шеңберінде
24 ғылыми-зерттеу жобасын орындайды, �Ғылыми қазына� салааралық
ғылыми бағдарламасы аясында зерттеу жұмыстарын, 2013-2015
жылдарға арналған Тақырыптық жоспар аясында зерттеулер жүргізеді.
Институт қызметкерлері саясат, ғылым, білім беру, мəдениет, дін,
қазақ жəне əлемдік философия мəселелері бойынша монографиялар
мен ғылыми мақалалар жариялайды. Институт қызметкерлерінің
ғылыми жарияланымдары таяу жəне алыс шетелдердің ғылыми
рейтингтік басылымдарында сұранысқа ие.
Институт �Мəдени мұра� бағдарламасының шеңберінде �Шығыс
Аристотелі� – əл-Фарабидің шығармалар жинағын (10 том), �Әлемдік
философиялық мұраны� (20 том), �Қазақ халқының философиялық
мұрасын� (20 том) шығарды.
Институт ҚР БҒМ Білім жəне ғылым саласындағы бақылау
комитеті ұсынған екі журнал шығарады: �Адам əлемі� (1999 жылдан
НАЦИОНАЛЬНЫЕ СТРАТЕГИИ РАЗВИТИЯ ТЮРКОЯЗЫЧНЫХ СТРАН
V Конгресс социологов тюркоязычных стран 577
бері) жəне �Әл-Фараби� (2003 жылдан бері). Қазақ, орыс жəне ағылшын
тілдеріндегі Институттың өз сайты бар.
Институт үнемі халықаралық ғылыми конференциялар, дөңгелек
үстелдер, семинарлар, пікірталас алаңдарын өткізіп тұрады. Бұл іс-
шараларға қазақстандық жəне шетелдік ғалымдар қатысады. Институт
Ресейдің, Беларустің, Әзірбайжанның, Қырғызстанның, Қытайдың,
Германияның, АҚШ-ң, Түркияның, Иранның, Өзбекстанның,
Тəжікстанның жəне басқа да елдердің ғылыми-зерттеу орталықтарымен
тығыз ынтымақтастық орнатқан.
Философия, саясаттану жəне дінтану институтының базасында
əл-Фараби атындағы ҚазҰУ, Абай атындағы ҚазҰПУ, Абылай хан
атындағы ҚазХҚжӘТУ, ХБА жəне т.б. жетекші қазақстандық жоғары оқу
орындарының магистранттары мен PhD докторанттары тағылымдама
мен зерттеу тəжірибесін өткізеді.
Институтта қызметкерлердің кəсіби жəне ғылыми тұрғыда өсуі
үшін барлық қажетті жағдайлар жасалған.
Философия, саясаттану жəне дінтану институты туралы анағұрлым
кең ақпаратты мына мекен-жайдан алуға болады:
Қазақстан Республикасы, 050010, Алматы,
Құрманғазы көшесі, 29 (3 қабат)
Тел.: +7 (727) 272-59-10
Факс: +7 (727) 272-59-10
E-mail
: iph@iph.kz
http://www.iph.kz
ТҮРКІТІЛДЕС ЕЛДЕР ДАМУЫНЫҢ ҰЛТТЫҚ СТРАТЕГИЯЛАРЫ
578 Түркітілдес елдер әлеуметтанушыларының V Конгресі
Информация об Институте философии,
политологии и религиоведения Комитета науки
Министерства образования и науки Республики Казахстан
Институт был образован в феврале 1999 г. на базе созданного в
1958 г. Института философии и права, преобразованного в 1991 г. в
Институт философии. В мае 2012 г. постановлением Правительства
он был переименован в Институт философии, политологии и
религиоведения.
Основной задачей Института как государственного научно-
исследовательского учреждения является проведение философско-
мировоззренческих, философско-методологических, политологических,
религиоведческих и социологических исследований, направленных
на развитие интеллектуального и духовно-нравственного потенциала
современного казахстанского общества.
Сегодня Институт философии, политологии и религиоведения
является
высокопрофессиональным
научно-исследовательским
центром. Институт работает по трем ключевым направлениям,
определяющим его структуру: философия, политология и
религиоведение. Здесь проводят научные исследования 1 академик,
2 члена-корреспондента НАН РК, 21 доктор и 12 кандидатов наук, 2
доктора PhD и 9 докторантов PhD. В Институте на 2012–2014 годы по
приоритету �Интеллектуальный потенциал страны� выполняется 24
НИПа в рамках грантового финансирования, ведется работа в рамках
междисциплинарной научной программы �Ғылыми қазына�, прово-
дятся исследования в рамках Тематического плана на 2013–2015 годы.
Сотрудниками издаются монографии и научные статьи по
вопросам политики, науки, образования, культуры, религии, казахской
и мировой философии. Научные публикации сотрудников Института
востребованы в научных рейтинговых изданиях ближнего и дальнего
зарубежья.
В рамках программы �Культурное наследие� Институтом изданы
собрание сочинений �Аристотеля Востока� – аль-Фараби (10 томов),
�Мировое философское наследие� (20 томов), а также �Философское
наследие казахского народа� (20 томов).
НАЦИОНАЛЬНЫЕ СТРАТЕГИИ РАЗВИТИЯ ТЮРКОЯЗЫЧНЫХ СТРАН
V Конгресс социологов тюркоязычных стран 579
Издаются два журнала: �Адам əлемі� (с 1999 г.) и �Аль-Фараби� (с
2003 г.), рекомендованных Комитетом по контролю в сфере образования
и науки МОН РК. Институт располагает собственным сайтом на трех
языках: казахском, русском и английском.
Институт регулярно проводит международные научные
конференции, круглые столы, семинары, дискуссионные площадки,
в которых принимают участие казахстанские и зарубежные
ученые. Институт тесно сотрудничает с крупнейшими научно-
исследовательскими центрами России, Белоруссии, Азербайджана,
Кыргызстана, Китая, Германии, США, Турции, Ирана, Узбекистана,
Таджикистана и других стран.
На базе Института философии, политологии и религиоведения
проходят стажировку и исследовательскую практику магистранты и
докторанты PhD ведущих казахстанских высших учебных заведений,
таких, как КазНУ им. аль-Фараби, КазНПУ им. Абая, КазУМОиМЯ
им. Абылай хана, МАБ и др.
В Институте созданы все необходимые условия для
профессиональной работы и научного роста сотрудников.
Более подробную информацию об Институте философии,
политологии и религиоведения можно получить по адресу:
Республика Казахстан, 050010
Алматы, ул. Курмангазы, 29 (3 этаж)
Тел.: +7 (727) 272-59-10
Факс: +7 (727) 272-59-10
E-mail: iph@iph.kz
http://www.iph.kz
ТҮРКІТІЛДЕС ЕЛДЕР ДАМУЫНЫҢ ҰЛТТЫҚ СТРАТЕГИЯЛАРЫ
580 Түркітілдес елдер әлеуметтанушыларының V Конгресі
Information about the Institute of Philosophy, Political Science
and Religion Studies of Science Committee of the Ministry
of Education and Science оf the Republic of Kazakhstan
The Institute was established in February 1999 on the base of
established in 1958 the Institute for Philosophy and Law, and the Institute for
Philosophy in 1991. By the Decree of Kazakhstan Government in 31 May,
2012, Institute was renamed to Institute for Philosophy, Political Science and
Religion Studies.
The main objectives of the Institute as a public research institution are
conducting of philosophicalworld outlook, philosophical-methodological,
political studies, religion studies and sociological studies aimed at social-cultural
and socialpolitical development and strengthening the independence of Republic
of Kazakhstan, development its intellectual and spiritual-moral potential.
Institute of Philosophy, Political Science and Religion Studies is a
highly skilled scientific research center. Institute has a three key directions
that define its structure: philosophy, political science and religion studies.
Currently, 1 academician, 2 correspondent member of National Academy of
Science of RK, 21 doctors of Science, 12 candidates in science,
2 Phd Doctor
on Political Science and 9 PhD student
are conducting research works. 24
scientific-research projects within the framework of grant financing for
2012–2014 years on priority of �Intellectual potential of the country� are
being conducted, also the works within the framework of interdisciplinary
scientific research program �Gilimy kazyna� are being carried out in the
Thematic Plan for 2013-2015.
Institute employees publish the monographies and articles on important
issues of politics, science, education, religion, culture, Kazakh and world
philosophy, etc. The quality of scientific publications of the Institute is
determined by the demand for scientific articles in rating� journals of near
and far abroad.
Under the �Cultural Heritage� State Program ten-volume collection of
works called �Aristotle of the East� – al-Farabi, twenty volumes �World
philosophical heritage�, twenty volumes �The Philosophical Heritage of the
Kazakh nation�, and other books were published by the Institute.
Institute publishes two magazines: �Adam alemi» and �Al-Farabi»
recommended by the Committee for Control of Education and Science of
НАЦИОНАЛЬНЫЕ СТРАТЕГИИ РАЗВИТИЯ ТЮРКОЯЗЫЧНЫХ СТРАН
V Конгресс социологов тюркоязычных стран 581
RK that been published since 1999 and 2003. The Institute has its own
website in three languages: Kazakh, Russian and English.
Institute of Philosophy, Political Science and Religion Studies science
regularly organizes international scientific conferences, seminars, �round
tables�, where not only leading Kazakhstani political scientists and
philosophers, but also many scientists from foreign countries are participants.
Institute has cooperation with scientific-research centers of Russia, China,
Germany, the USA, Turkey, France, the Great Britain, Iran, Azerbaijan,
Uzbekistan, Tajikistan, Kyrgyzstan, Belarus and others.
Undergraduate Master’s degree and Doctorate students from leading
Kazakh universities, such Al-Farabi KazNU, Abai KazNPU, Abylaikhan
KazUIR&WL, IAB and others are conducting their research work and are
trained at the Institute for Philosophy, Political Science and Religion Studies.
The Institute has created all necessary conditions for professional and
scientific development of employees.
More detailed information about the Institute for Philosophy, Political
Science and Religion Studies can be found at:
Kurmangazy Street, 29 (3rd floor)
Almaty, 050010, Republic of Kazakhstan
Phone: +7 (727) 272-59-10
Fax: +7 (727) 272-59-10
E-mail: iph@iph.kz
ТҮРКІТІЛДЕС ЕЛДЕР ДАМУЫНЫҢ ҰЛТТЫҚ СТРАТЕГИЯЛАРЫ
582 Түркітілдес елдер әлеуметтанушыларының V Конгресі
Қазақстан әлеуметтанушылары қауымдастығы
Қазақстан әлеуметтанушыларының қауымдастығы –
социогуманитарлық бағыттағы ғалымдарды біріктіру мақсатында
құрылған тəуелсіз кəсіби бірлестік. 2012 жылғы 17-18 мамырда
Қазақстан әлеуметтанушыларының алғашқы конгресінде
құрылды. 2003 жылғы наурыздан бастап ҚӘҚ Әлеуметтанушылардың
халықаралық қауымдастығының (ISA) тұрақты мүшесі.
Директор – Шəукенова Зарема Кəукенқызы, ə.ғ.д., профессор
ҚӘҚ жоғары органы Қазақстан əлеуметтанушыларының конгресі
болып табылады.
Қауымдастықтың стратегиялық мақсаты елдегі əлеуметтанулық
қоғамдастықтың интеллектуалдық жəне ғылыми-ұйымдастырушылық
əлеуетін ашу болып табылады.
Қауымдастық ғылыми зерттеулерге белсене қатысады, əлеуметтік
жəне саяси өлшемдердің əдіснамасы мен əдістемесін, заманауи
қазақстандық қоғамдағы үрдістерді жетілдіру жөніндегі жұмыстарды
жүзеге асырады.
Жүзеге асырылған жобалар:
1. �Қазіргі Қазақстан қоғамындағы əлеуметтік құрылым� атты
Халықаралық ғылыми-практикалық конференция (Астана, 2003).
2. �Қазақстандағы модернизациялық реформалардың тəжірибесі�
атты Халықаралық ғылыми-практикалық конференция (Алматы, 2003).
3. �Сайлау науқанының менеджменті� Халықаралық жаздық
университет (Алматы, 2004).
4. �Жаһандану жəне социомəдени бейімделу мəселелері�
Қазақстан əлеуметтанушыларының екінші конгресі (Астана, 2005)
5. �Әлеуметтанулық зерттеулер жəне инновациялық даму�
Қазақстан əлеуметтанушыларының үшінші конгресі (Алматы, 2008)
6. �Азаматтық қоғам жəне 21 ғасырдағы əлеуметтік прогресс� Түркі
тілдес елдер əлеуметтанушыларының екінші конгресі (Алматы, 2008)
7. �Қазақстан жəне Түркия ғалымдарының ғылыми-мəдени ынты-
мақтастығы� атты Халықаралық ғылыми конференция (Стамбул, 2009).
8.
�Қазақстан
қоғамының
əлеуметтік
жаңғыруы:
жетістіктер, проблемалар жəне перспективалар� атты Қазақстан
əлеуметтанушыларының төртінші конгресі (Алматы, 2011)
НАЦИОНАЛЬНЫЕ СТРАТЕГИИ РАЗВИТИЯ ТЮРКОЯЗЫЧНЫХ СТРАН
V Конгресс социологов тюркоязычных стран 583
9. Қазақстан əлеуметтанушылары қауымдастығының жас
əлеуметтанушыларының бірінші форумы (Алматы, 2011)
10. �Қазіргі заманғы əлеуметтанулық дискурстегі қазақстандық
білімнің жаңғыруы� атты І Әженов оқулары Халықаралық ғылыми
конференция (Алматы, 2012)
11. �Башқұртстан мен Қазақстанның əлеуметтік кеңістігінің
мəселелері мен даму перспективалары� атты дөңгелек-үстел,
Башқұртстан əлеуметтанушыларының қауымдастығымен жəне РФ
Башқұртстан Республикасының Қазақстан Республикасындағы
өкілеттілігімен бірлесе ұйымдастырылды (Астана, 2013)
12. Әлеуметтану бойынша мемлекеттік тілдегі алғашқы оқулық
əзірленіп, баспадан шықты (2005).
13. Қауымдастық жас əлеуметтанушы ғалымдар үшін арнайы
шəкіртақыларды құрды. Ең алғашқы табысталу 2003 жылы күзде Әл-
Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінде өтті
14. Қазақстандық �САЯСАТ-Policy� журналының əлеуметтанулық
тақырыпқа арналған төрт арнайы нөмірі шықты (№ 4-2003, № 7-2007,
№ 4, 5 - 2008 год).
15. 2009 жылдан бастап Қауымдастық �Әлеуметтану sociology�
еларалық ғылыми-талдамалық журналдың негізін құрды.
16. Түркістан, Қарағанды, Ақтөбе, Талдықорған, Өскемен
қалаларында өңірлік əлеуметтанулық мектептер өткізілді.
17. Жыл сайынғы ауқымды жəне толық əлеуметтанулық зерттеулер
жүргізеді:
- �Қазақстан Республикасындағы адам құқықтары� (БҰҰДБ жəне
ҚР Президенті жанындағы Адам құқықтары жөніндегі комиссиямен
бірлесіп) (2008);
�Студент жастардың өзекті мəселелерін жəне олардың шешу
жолдарын зерделеу� (2009);
- ҚР Президентінің жыл сайынғы Қазақстан халқына Жолдауын
жүзеге асыру мəселелері бойынша қоғамдық пікірді зерттеу (тоқсан
сайынғы мониторинг) (2011);
- Алматы қаласы халқының этносаралық келісім мəселелерін
зерделеу (2011);
- Алматы қ. бойынша əлеуметтанулық зерттеу �Тəуелсіздіктің
20-жылдығы қарсаңындағы Қазақстан дамуының негізгі нəтижелері:
алматылықтардың пікірі� (2011);
- Алматы қаласындағы қоғамдық-саяси ахуалдың мониторингі:
саяси партиялар мен қоғамдық бірлестіктер көшбасшыларының
рейтингі – тоқсан сайынғы зерттеу (2011, 2012);
ТҮРКІТІЛДЕС ЕЛДЕР ДАМУЫНЫҢ ҰЛТТЫҚ СТРАТЕГИЯЛАРЫ
584 Түркітілдес елдер әлеуметтанушыларының V Конгресі
- Қазақстан Республикасы бас прокуратурасы органдарының
қызметін бағалау (2012).
18. �Евромонитор� жəне �Тюркбарометр� жобаларына қатысу.
ҚӘҚ іс-шараларын ұйымдастыру мен өткізуге мемлекеттік
органдар – ҚР Президенті Әкімшілігі, ҚР Мəдениет жəне ақпарат
министрлігі, ҚР Білім жəне ғылым министрлігі; оқу орындары – Әл-
Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, Л.Н.Гумилев атындағы
Еуразия ұлттық университеті, Ясауи атындағы Қазақ-түрік университеті,
өңірлік университеттер; халықаралық ұйымдар – �Сорос-Қазақстан�
қоры, Қазақстандағы ЕЫҚҰ өкілдігі, Қазақстандағы БҰҰДБ өкілдігі,
зерттеу құрылымдары көмектеседі.
Қазақстан əлеуметтанушылары қауымдастығы Түркияның,
Әзербайжанның, Ресейдің аталмыш құрылымдарымен ынтымақтастық
орнатқан. Қауымдастықтың өкілдері халықаралық конгрестерге,
конференцияларға, дөңгелек үстелдерге қатысады.
НАЦИОНАЛЬНЫЕ СТРАТЕГИИ РАЗВИТИЯ ТЮРКОЯЗЫЧНЫХ СТРАН
V Конгресс социологов тюркоязычных стран 585
Ассоциация социологов Казахстана
Ассоциация
социологов
Казахстана
–
независимое
профессиональное объединение, созданное с целью консолидации
ученых социогуманитарной направленности. Учреждена на первом
Конгрессе социологов Казахстана 17– 18 мая 2002 года. С марта 2003
года АСК – постоянный член Международной ассоциации социологов
(ISA).
Директор – Шаукенова Зарема Каукеновна, д.с.н., профессор.
Высшим органом АСК является Конгресс социологов Казахстана.
В качестве своей стратегической цели Ассоциация ставит
раскрытие интеллектуального и научно-организационного потенциала
социологического сообщества страны.
Ассоциация активно участвует в научных исследова
ниях, проводя
работу по совершенствованию методологии и методики социальных
и политических измерений, процессов в современном казахстанском
обществе.
Реализованные проекты:
1. Международная научно-практическая конференция �Социальная
структура современного казахстанского общества� (Астана, 2003).
2. Международная научно-практическая конференция �Опыт
модернизационных реформ в Казахстане� (Алматы, 2003).
3. Международный летний университет �Менеджмент
избирательной кампании� (Алматы, 2004).
4. Второй конгресс социологов Казахстана �Глобализация и
вопросы социокультурной адаптации� (Астана, 2005).
5. Третий конгресс социологов Казахстана �Социологические
исследования и инновационное развитие� (Алматы, 2008).
6. Второй конгресс социологов тюркоязычных стран �Гражданское
общество и социальный прогресс в 21 веке� (Алматы, 2008).
7. Международная научная конференция �Научно-культурное
сотрудничество ученых Казахстана и Турции� (Стамбул, 2009).
8. Четвертый конгресс социологов Казахстана �Социальная
модернизация казахстанского общества: достижения, проблемы и
перспективы� (Алматы, 2011).
9. Первый Форум молодых социологов Ассоциации социологов
Казахстана (Алматы, 2011).
ТҮРКІТІЛДЕС ЕЛДЕР ДАМУЫНЫҢ ҰЛТТЫҚ СТРАТЕГИЯЛАРЫ
586 Түркітілдес елдер әлеуметтанушыларының V Конгресі
10. Международная научная конференция I Аженовские
чтения �Модернизация казахстанского образования в современном
социологическом дискурсе� (Алматы, 2012).
11. Круглый стол �Проблемы и перспективы развития социального
пространства Башкортостана и Казахстана�, организован совместно
с Ассоциацией социологов Башкортостана и представительством
Республики Башкортостан РФ в Республике Казахстан (Астана, 2013).
12. Подготовлен и издан первый учебник по социологии на
государственном языке (2005).
13. Ассоциация учредила специальные стипендии для молодых
ученых социологов. Первое вручение состоялось осенью 2003 года в
Казахском национальном университете им. аль-Фараби.
14. Издано четыре специальных номера казахстанского журнала
�САЯСАТ-Policy�, посвященных социологической тематике (№4-2003,
№7-2007, № 4,5 - 2008 год).
15. С 2009 года Ассоциацией учрежден межстрановый научно-
аналитический журнал �Әлеуметтану sociology�.
16. Проведены региональные социологические школы в
гг.Туркестан, Караганда, Актюбинск, Талдыкорган, Усть-Каменогорск.
17. Ежегодное проведение полномасштабных социологических
исследований, например:
-
�Права человека в Республике Казахстан� (совместно с
ПРООН и Комиссией по правам человека при Президенте РК) (2008);
-
�Изучение актуальных проблем студенческой молодежи и
пути их решения� (2009);
-
Изучение общественного мнения по вопросам реализации
ежегодного Послания Президента РК народу Казахстана
(ежеквартальный мониторинг) (2011);
-
Изучение проблем межэтнического согласия населения города
Алматы (2011);
-
Социологическое исследование по г. Алматы �Основные итоги
развития Казахстана в преддверии 20-летия независимости: мнение
алматинцев� (2011);
-
Мониторинг общественно-политической ситуации в городе
Алматы: рейтинг лидеров политических партий и общественных
объединений – ежеквартальное исследование (2011, 2012);
-
Оценка деятельности органов генеральной прокуратуры
Республики Казахстан (2012).
18. Участие в проектах �Евромонитор� и �Тюркбарометр�.
Содействие в организации и проведении мероприятий
АСК оказывают государственные органы – Администрация
|