Агылшын тілінің практикалъщ грамматикасы

Агылшын тілінің практикалъщ грамматикасы
Did
  you  learn  English  last  year?  (Сіз  былтыр  агылшын 
тілін үйрендіңіз бе?)
Did
  she  learn  English  last  year?  (Ол  былтыр  агылшын 
тілін үйренді ме?)
Did
 it rain yesterday? (Кеше жаңбыр жауды ма?)
Арнаулы  сұракта  сөйлемнің  басында,  көмекші  етістіктің  ал­
дында  сұрау  есімдіктері  келеді.  Бастауышқа  жэне  бастауышқа 
қатысты  аныктауышқа  сұрақ  қойғанда  сөйлемнің  құрылымы  өз- 
гермейді, яғни көмекші етістік келмейді.
Who
  learned  English  last  year?  (Кім  былтыр  агылшын 
тілін үйренді?)
Whose
  friend  learned  English  last  year?  (Кімнің  досы 
былтыр агылшын тілін үйренді?)
What language
 did he learn last year?  (Ол былтыр қандай 
тіл үйренді?)
What
 did you do yesterday? (Кеше сіз не істедіңіз?)
Белгісіздік  откен  шақтың  болымсыз  түрі 
«to  do»
  көмекші 
етістігінің  откен  шақ  формасы  мен  болымсыздықты  білдіретін 
«not»
 сөзі жэне негізгі етістіктің 
«to»
 (шылауынсыз келген) тұйық 
түрі арқылы жасалады.
I 
did not
  learn  English  last  year  (Мен  былтыр  агылшын 
тілін үйренген жоқпын).
You 
did not
 learn English last у ear (Сіз былтьф агылшын 
тілін үйренген жоқсыз).
She 
did not
  learn  English  last year (Ол  былтыр  агылшын 
тілін үйренген жоқ).
It 
did not
 rain yesterday (Кеше жаңбыр жауган жоқ).
Ауызекі  тілде 
«did not»
  формасының  орнына  қысқартылган 
«didn Ь>
 формасы келеді.
«to be»
 етістігінің өткен шақ формасы
«То  be»
  етістігі  откен  шактың  жекеше  түрінде 
«was»
  жэне 
көпше түрде 
«were»
 болып жіктеліп кетеді.
Жекеше түрі 
I 
was
 at home yesterday (Кеше мен үйде болдым).
You 
were
 at home yesterday (Кеше сіз үйде болдыңыз).
91

He 
was
 at home yesterday (Кеше ол уйде бодцы).
She 
was
 at home yesterday (Кеше ол (кыз бала) үйде бодцы).
It 
was
 cold yesterday (Кеше күн суык бодцы).
Көпше түрі
We 
were
 at home yesterday (Біз кеше үйде болдык).
You 
were
 at home yesterday (Сіздер кеше үйде болдыңыздар). 
They 
were
 at home yesterday (Олар кеше үйде болды). 
Сұраулы  сойлемде 
«to  be»
  етістігінің 
«was,  were»
  откен  шак
формасы бастауыштың алдында тұрады.
Was
 he at home? (Ол кеше үйде болды ма?)
Were
 you at home yesterday? (Сіз (сіздер) кеше кеше үйде
болдыңыз ба?)
Was
 it cold yesterday yesterday? (Кеше күн суык болды ма?) 
Болымсыз сойлемде 
«to be»
 етістігінің откен шақ формасынан
кейін 
«not»
 сөзі келеді.
I 
was not
 at home yesterday (Мен кеше үйде болтан жокдын). 
You 
were  not
  at  home  yesterday  (Сіз  кеше  үйде  болған
жоқсыз). 
. 
^   ж
.GST#  щ
■
He (she) 
was not
 at home yesterday (Ол кеше үйде болтан
жоқ).
It 
was not
 cold yesterday (Кеше күн суық болған жоқ). 
Ауызекі тілде 
«was not/were not»
 формаларыньщ орнына олар- 
дың қысқартылтан 
«wasn
 |  
weren Ь>
 формалары келеді.
Белгісіздік келер шақ
Белтісіздік  келер  шақ іс-әрекет,  қимылдың сойлеп  түрған уа- 
қыттан  кейін,  ятни  алдаты  уақытта  істелетінін,  орындалатынын 
корсетеді. Белгісізцік келер шақтаты хабарлы сойлем 
«shall, will» 
көмекші етістіктері мен 
{«to»
 шылауынсыз келген) негізгі етістік- 
тің  тұйык  түрі  арқылы  жасалады. 
«Shall»
  көмекші  етістігі  1-ші 
жактың  жекеше,  көпше  түрінде,  ал 
«will»
  формасы  2-ші,  3-ші 
жақтарда  келеді  (Қазіргі  агылшын  тілінде 
«will»
  формасы  1-ші 
жакта ца жүмсала береці).  Белгісіздік келер шактағы іс-эрекеттің 
мезгілін білдіру үшін 
«tomorrow,  next week (monday,  month, year)» 
т.б. үстеулері қолданылады. 
|   -   •
Ираш Аманқызы Баішүратпова
92

Агылшын тілінің практикалық грамматикасы
1 
shall
 learn English next year (Мен келесі жылы ағылшын 
тілін үйренемін).
You 
will
 learn English next year (Сіз келесі жылы ағылшын 
тілін үйренесіз).
He  (she) 
will
  learn  English  next  year  (Ол  келесі  жылы 
ағылшын тілін үйренеді).
We 
shall
 learn English next year (Біз келесі жылы ағылшын 
тілін үйренеміз).
You 
will
  learn  English  next  year  (Сіздер  келесі  жылы 
ағылшын тілін үйренесіздер).
They 
will
  learn  English  next  year  (Олар  келесі  жылы 
агылшын тілін үйренеді).
Сондай-ақ ауызекі тілде 
«shall,  will»
 көмекші  етістіктері  жік- 
теу  есімдіктерімен  қысқартылған 
« I’ll,  yo u ’ll,  h e ’ll,  she’ll,  it’ll, 
they ’II»
 түрінде келеді.
Сұраулы сөйлемде 
«shall, will»
 көмекші етістіктері бастауыш- 
тың  алдында  тұрады.  Жалпы  сұракта 
«shall»
  етістігі  келер  шақ- 
тағы  іс-әрекетті  білдірмейді. 
«Shall»
  көмекші  етістігі  жалпы 
сұрақта айтушы тыңдаушының іс-эрекет жөнінде нұскауын, келі- 
сімін,  рұқсатын  алу  үшін  қолданылады. 
«will,  won’t»
  көмекші 
етістіктері сыпайы өтінішті білдіреді.
Shall
  we  come  at  5  o ’clock  tomorrow?  (Біз  ертең  сағат 
бесте келейік пе?)
Shall
 I help you? (Мен сізге көмектесейін бе?)
Won’t
 you  show  me  the  way  to the  centre  o f the  city?  (Сіз 
маған  қаланың  орталығына  баратын  жолды  көрсетіп 
жібермейсіз бе?)
Will
  you  come  have  a  dinner  with  us?  (Сіз  біздің  үйге 
қонаққа келесіз бе/келсеңіз?)
Will
  you  learn  English  next  year?  (Сіз  келесі  жылы 
агылшын тілін үйренесіз бе?)
Will
  he  (she)  learn  English  next  year?  (Ол  келесі  жылы 
агылшын тілін үйрене ме?)
Сөйлемнің  болымсыз  түрі  болымсыздық  «not»  сөзі  арқылы 
жасалады және ол көмекші етістіктен кейін тұрады.
We 
shall
  not  learn  English  next  year  (Біз  келесі  жылы 
агылшын тілін үйренбейміз).
93

You 
will
  not  learn  English  next  year  (Сіз  гелесі  жылы
ағылшын тілін үйренбейсіз). 
і
He (she) 
will
 not learn English next year (Ол келесі жылы
ағылшын тілін үйренбейді). 
J
Ауызекі  тілде 
«shall  not»
  формасының  орнына  кыскарған 
«shan’t»
  формасы,  ал 
«will  not»
  формасынын  орнына  қысқарған
«won Ъ>
 формасы келеді.
Белгісіздік келер шақтың қолданылуы
Белгісіздік  келер  шақ  томендегідей  іс-әрекеттерді  білдіру
үшін қолданылады: 
'-Ц
а)  алдағы  уақытта табиғи,  қалыпты  жағдайда  жүзеге  асатын
іс-әрекетті білдіреді:
The  exam 
will
  begin  at  8  o ’clock  on  Monday  (Емтихан
дүйсенбі күні сағат сегізде басталады).
They 
won’t
 work tomorrow (Ертең олар жүмыс істемейді).
э) 
жүзеге  асуы  белгілі  бір  жағдайға,  шартқа  байланысты  ки- 
мыл-әрекетті  білдіреці.  Көбінесе  іс-эрекеттің  іске  асуының  қа- 
жетті  жағдайы,  шарты  шартты  қүрмалас  сабақтас  сөйлемнің  ба- 
ғыныңқылы,  мезгіл  бағыныңқылы  сөйлемдері  арқылы  беріледі. 
Ағылшын тілінде мұндай бағыныңқылы сөйлемдердің баяндауы- 
шы келер шақ формасында емес, белгісіздік осы шақ формасында
тұрады:
When  I  meet  him 
I ’ll
  tell  him  about  it  (Мен  онымен 
кездескенде бүл жөнінде оған айтамын).
If the weather is fine we 
’II
 go to the country. (Егер ауа-райы 
жақсы болса, біз қаланың сыртына шығамыз).
б) күдікті, болжамды, мүмкіндікті білдіретін модаль мағыналы 
кыстырма  сөздері  бар  сөйлемнің  баяндауышы  белгісіздік  келер
шақта түрады: 
** 
;
Perhaps it 
will
 rain today (Бүгін жаңбыр жауатын шығар).; 
She probably 
won’t
 know Ted’s  address (Ол Тедтің мекен- 
жайын білмейтін шығар).
в) 
«to be»
 жэне созылмалы осы шақта жұмсалмайтын етістік- 
термен белгісіздік келер шақ келеді:
I think you7/ like our new flat (Біздің жаңа пәтеріміз сізге
үнайды деп ойлаймын).
Ираш Аманқызы Баимұратова
__________________
94

Агылшын тілінің практикальщ грамматикасы
Не’// tell  us about his trip then  (Өзінің саяхаты  жайлы  ол 
бізге кейін айтар).
We  hope  Azamat 
will
  pass  all  his  exams  (Біз  Азаматты 
барлық емтиханды жақсы тапсырады деген үміттеміз). 
We’// see what happens in future (Алда не боларын көрерміз).
г) 
«will»
  көмекші  етістігімен  келген  келер  шақ  формасы 
айтушының діттеген ойын, сол сөйлеп тұрған уақытта іс-эрекетті 
орындауға шешім қабылдағандығын, бел буғандығын білдіреді.
Who 
will
 be responsible for the delivery o f the goods? I 
will 
(Тауарды жеткізуге кім жауапты?) (— Мен).
They 
will
  meet  the  consumers’  demand  (Олар  тұтыну- 
шылардың сұранысын қанағаттандыруы керек).
Mum, we get through milk. Okay, 17/ buy some today (Ana, 
бізде сүт бітіп қалды. Жарайды. Бүгін сатып алармын).
д) әйтеуір бір алдағы уақытта болатын не алыс болашақта іске 
асатын іс-әрекет белгісіздік осы шақ арқылы беріледі:
They 7/  understand  its  importance  some  day  (Бір  кездері 
олар мұның маңыздылығын түсінеді).
Many people 
will
 come to see them off (Олармен қоштасуға 
көп адам келеді).
Е с 
к е р 
т 
у .  Алдағы  болатын  іс-әрекетті  табиғатына  қарай  екі 
топқа бөліп  карастыруға болады:  жақын  арада болатын  іс-әрекет жэне 
эйтеуір  бір,  дэл  уакыты  белгісіз  алдағы  уақытта  болатын  іс-эрекет. 
Осындай  алдағы  болатын  іс-әрекеттің  ерекшеліктеріне  карай,  алдағы 
болатын  іс-әрекет  белгісіздік  келер  шақ  формасында  емес,  басқа 
конструкциялар арқылы беріледі:
1. 
Алдағы  уақытта  болатын  іс-әрекетті  ресми  тілде  білдіру  үшін 
яғни  газет хабарлары мен іскерлік қарым-катынас магынасындағы  хат- 
тарда,  алдын  ала  жоспарланған,  жүзеге  асыруға  алдын  ала  дайындық 
жасалған  іс-әрекетті  білдіргенде келер шактың орнына 
«to be going to» 
тіркесі келеді.
President 
is  going
 
to  send  a  message  to  Kazakhstan’s  people 
(President 
will
 
send  a  message  to  Kazakhstan’s  people) 
(Президент  Қазақстан  халқына  үндеу  жолдамақшы)  (газет 
хабарламасынан).
The  Government 
is  gong
 
to  raise  wages  of  teachers  (Үкімет 
мұғалімдердің жалақысын көбейтейін деп жатыр).
95

The  mayor of the city 
is going
 
to  control  the work of Tax policy 
(Қала экімі салық полициясының жұмысын қадағаламақшы).
I 'т going
 
to learn English (I ’ 11 learn English) (Мен ағылшын тілін 
үйренейін деп жүрмін) (алдын ала жоспарланған іс-әрекет).
Asan 
is going
 
to  help  me  (Асан  маған  комектесем  деп  отыр),
(Асан маған көмектеспекші). 
.  ■
  , 
I   Н
2.  Жақын  арада  болатын  іс-эрекетті  білдіргенде  белгісіздік  келер
шақтың орнына нақ осы шақ келеді.  Сондай-ақ ауызекі тілде де (ресми
емес) келер шақтың орнына нақ осы шақ келеді.
We  are  going  to  the  cinema  tonight  (Біз  бүгін  киноға  барғалы
жатырмыз). 
Щ
Spring is coming (Көктем келе жатыр).
The  train  is  arriving  in  Astana  (Пойыз  Астанаға  жақындап 
(келіп) қалды).
Созылмалы (аспект) ш ақ формалары
«Continuous»
  деген  термин  жалгасу,  созылу  деген  магынаны 
білдіреді.  Бұл  шақтар  белгілі  бір  уақыт  аральпгында  өтетін,  іске 
асатын  не  белгілі  бір  мерзімге  созылып,  өрбіп  отыратын  іс-әре- 
кеттің  процесін  білдіреді.  Сондықтан  да  кейде  бұл  шақтарды 
прогрессивті  шақтар деп те атайды.  Бұл шақ формасында келген 
етістік белгілі бір уақыт аралыгында, сөйлеп тұрган уақытта, қазір 
жүріп жатқан, өткенде белгілі бір уақыт аралыгында болтан жэне 
алдагы  уақытта  белгілі  бір  уақыт  аралыгында  жүзеге  асатын  іс- 
әрекетті білдіреді. Осыган байланысты бұл шақ тобының нақ осы 
шақ, откендегі нақ (созылмалы) осы шақ жэне келер (созылмалы) 
нак  осы  шак  түрлері  бар.  Іс-қимылдың  мезгілі 
«now, from...  till,
during,  while,  at  ten  o ’clock»
  мезгіл  пысықтауыштары  арқылы 
беріледі немесе контекст, ситуация арқылы анықталады.
Нақ осы шақ
Нақ  осы  шак  қазір  сөйлеп  тұрган  уақытта  жүріп  жатқан  іс- 
эрекетті  білдіреді.  Хабарлы  сойлем  түрі 
«to  be»
  комекші  етіс- 
тігінің осы шақ формасы (am, are, is) мен негізгі етістіктің есімше 
формасы  аркылы  жасалады.  Іс-әрекеттің  мезгілі  шақтың  фор- 
масынан  немесе  контекстен  де  белгілі.  Сонымен  катар 
«now»  -  
қазір», 
«still»
 -  «элі», 
«at this time» —
 осы уақытта / кезде» үстеу- 
лері аркылы да беріледі.
Ираш Аманқызы Баймүратова
 
1
96

Агылшын тілінің практикалық грамматикасы
I 
am  translating
  a  text  now  (Мен  қазір  мэтінді  ауцарып 
Аатырмын).
You 
are translating
 a text now (Сіз қазір мэтінді  аударып 
жатырсыз).
He (she) 
is translating
 a text now (Ол қазір мэтінді ауцарып 
жатыр).
It is still raining now (Әлі жаңбыр жауып тұр).
We 
are translating
 the text now (Біз қазір мэтінді аударып 
жатырмыз).
You 
are  translating
  the  text  now  (Сіздер  қазір  мэтінді 
аударып жатырсыздар).
They 
are  translating
  the  text  now  (Олар  қазір  мэтінді 
аударып жатыр).
Ауызекі тілде хабарлы сөйлемде бастауыш пен комекші етіс- 
тіктің қысқарған  формалары  келеді:  I  am = I’m; you are = you’re; 
he  is  — he’s;  she  is  =  she’s;  it  is  =  it’s;  we  are  =  we’re;  they  are  = 
they’re;
Жалпы сұрақта 
«to be»
 көмекші етістігі бастауыштың алдын­
да түрады.
Am
  I  translating  a  text  now?  (Мен  қазір  мэтінді  аударып 
жатырмын ба?)
Are
 you translating a text now? (Сіз қазір мэтінді аударып 
жатырсыз ба?)
Is
 he (she) translating a text now? (Ол қазір мэтінді аударып 
жатыр ма?)
Is
 it still raining? (Әлі жаңбыр жауып тұр ма?)
Are
 we translating the text now? (Біз казір мэтінді аударып 
жатырмыз ба?)
Are
  you  translating  the  text  now?  (Сіздер  қазір  мэтінді 
аударып жатырсыздар).
Are
  they  translating  the  text  now?  (Олар  қазір  мэтінді
аударып жатыр ма?)
Арнаулы  сұрақта  сұраулы  сөйлемнің  басында,  көмекші  етіс- 
тіктін алдында сұрау есімдіктері келеді. Ал бастауышқа не баста- 
уышқа  қатысты  анықтауышқа  сұрак  қойылғанда  сөйлемнің  ку­
ры лымы өзгермейді.
Who is translating a text? (Мәтінді кім аударып жатыр?)
97

Whose  friend  is  translating  a  text?  (Кімнің  досы  мэтінді
аударып жатыр?) 
1
What text is Asan  translating?  (Асан  кай  мэтінді  аударып
жатыр?) 
;  - 
-■**'. j- 
’щ
What are they doing? (Олар не істеп жатыр?)
Болымсыз  сөйлемде  көмекші  етістіктен  кейін  болымсыздык-
ты білдіретін 
«not»
 сөзі келеді. 
І
I 
am not
 translating a text now (Мен казір мэтінді аударып
жатқаным жоқ.) 
■
You 
are  not
  translating  a  text  now  (Сіз  қазір  мэтінді
аударып жатқан жоқсыз.)
He  (she) 
is  not
  translating  a  text  now  (Ол  қазір  мэтінді 
аударып жатқан жоқ).
It 
is not
 raining now (Қазір жаңбыр жауып тұрған жок).
We 
are  not
  translating  the  text  now  (Біз  қазір  мэтінді 
аударып жатқан жоқпыз).
You 
are not
 translating  the  text now  (Сіздер  қазір  мэтінді 
аударып жатқан жоқсыздар).
They 
are  not
 translating  the  text  now  (Олар  қазір  мэтінді 
аударып жатқан жоқ). 
.
Ауызекі  тілде  болымсыздық  формасы  қыскарған  түрінде
келуі мүмкін. 
. 
I
I am not = I ’m not; we are not = w e’re not = we aren’t; you are not 
= you’re not = you  aren’t;  he is  not = you’re not = you aren’t;  she is 
not = she’s not = she isn’t;  it is not = it’s not = it isn’t; they are not = 
they’re not — they aren’t;
E 
с 
к 
e  p T у
.  Ағылшын тілінде мынадай етістіктер созылмалы шақ 
формасында жұмсалмайды:
1. Адамның сезімін, танымын жэне ақыл-ой кызметін т.б. мағынаны 
білдіретін  етістіктер  нақ  осы  шак  формасында  жұмсалмайды.  Ондай 
етістіктерге 
«to want
 
(қалау), 
to like
 
(ұнату), 
to love
 
(жақсы  көру,  сүю), 
to wish
 
(тілеу), 
to see
 
(кору), 
to hear
 
(есту), 
to feel
 
(сезу, сезіну), 
to notice 
(байкау), 
to know
 
(білу), 
to understand
 
(түсіну), to remember (есте сактау), 
to be
 
(болу)» т.б. жатады.
2. Нак осы шақ алдын ала көзделген, жоспарланған не жақын арада 
болатын іс-эрекетті білдіру үшін де жұмсалады.  Нак осы шак формасы
Ираш Аманқызы Баймүратова
98

Агылшын тілінің практикалық грамматикасы
көбінесе  мұндай  іс-эрекетп бшдіргенде  қозғалысты  білдіретін етістік- 
термен^еледі.
We are going to the country tomorrow (Біз ертең каланың сыртына 
барғалы отырмыз (Біз ертең қаланың сыртына бармақпыз).
They are meeting at 5 o’clock (Олар сағат бесте кездеспекші).
3. Затты және шектеулі бір уақыт аралыгында ғана болып өтетін іс- 
эрекетті білдірмейтін етістіктер созылмалы осы шақта қолданылмайды. 
Бұған 
«Ъе, consist, lack, please, fit, conclude, matter, possess, belong to, con­
tain,  need,  resemble, have, depend on,  owe, seem,  cast, deserve,  own,  tend» 
етістіктері жатады.
4. Заттың күйін білдіретін етістіктермен келмейді.
He 
resembles
 his father (Ол әкесіне ұқсайды).
She 
pleased
 with the requirement (Ол талаптарға келісті).
He 
owes
 me  10 dollars (Ол маган он доллар қарыз).
They  own  a house  on the  seaside  (Олар  теңіздің жағасьгадағы 
үйді иемденді (алды).
Everybody must get what he 
deserves
 (Әркім өзіне лайықтыны 
алуы керек).
This house 
has
 many rooms (Бұл үйде көп бөлме бар).
5. Етістік заттьщ күйін, жайын, мезгілі шектеулі іс-эрекетті білдіреді. 
The problem 
involves
 three steps (Our problems 
are involving
 tree 
levels) (Бұл мәселе үш сатыны қамтиды).
This coat 
fits
 you well (The tailor 
is fitting
 the coat) (Бул пальто 
сізге шақ келеді).
Our plans 
depend
 on the weather (I 
am depending
 on your help) 
(Біздің жоспарымыз aya райына байланысты).
Созылмалы өткен шақ
Созылмалы  откен  шақ 
«to  be»
  комекші  етістігінің  откен 
шақ  формасы  мен  негізгі  етістіктің  есімше  формасы  арқылы 
жасалады.  Өткенде  белгілі  бір  уақыт  аралыгында  болған  іс- 
эрекеттің  мезгілі  откен  шақта  болған,  жүзеге  асқан  екінші  бір 
әрекет  арқылы  немесе 
«at  this  time yesterday,  at 5  о ’clock yester­
day»
 деген мезгілдік үстеулер аркылы да беріледі.
I 
was translating
 a text at ten о ’ clock yesterday (Мен кеше 
сағат онда мәтінді аударып жатыр едім).
You 
were  translating
  a  text  at  ten  o’clock  yesterday  (Сіз 
кеше сағат онда мэтінді аударып жатыр едіңіз).
99

He (she) 
was translating
 a text at ten o ’clock yesterday (Ол 
кеше сағат онда мэтінді аударып жатыр еді).
It 
was  raining
  when  we  went  out  (Біз  далаға  шыкканда,
жаңбыр жауып тұр екен).
We 
are translating
 a text at ten o ’clock yesterday (Біз кеше 
сағат онда мэтінді аударып жатыр едік).
You 
were translating
 a text at ten o ’clock yesterday (Сіздер 
кеше сағат онда мэтінді аударып жатыр едіңіздер).
They 
were translating
 a text at ten o ’clock yesterday (Олар 
кеше сағат онда мэтінді аударып жатыр еді).
Жалпы сұрақта 
«to be»
 көмекші етістігі бастауыштың алдында
тұрады. 
-: 
%
Was
 I translating a text at ten о ’ clock yesterday? (Мен кеше
сағат онда мәтінді аударып жатыр ма едім?)
Were
  you  translating  a  text  at  ten  o’clock  yesterday?  (Сіз
кеше сағат онда мэтінді аударып жатыр ма едіңіз?)
Was
 he (she) translating a text at ten о ’ clock yesterday? (Ол
кеше сағат онда мэтінді аударып жатыр ма еді?)
Was
  it raining  when  you  went out?  (Сіз далаға шыққанда
элі жаңбыр жауып тұр ма еді?)
Were
  we  translating  the  text  at  ten  o ’clock  yesterday?  (Біз 
кеше сағат онда мэтінді аударып жатыр ма едік?)
Were
 you translating a text at ten o ’clock yesterday? (Сіздер 
кеше сағат онда мэтінді аударып жатыр ма едіңіздер?)
Were
 they translating a text at ten o ’clock yesterday? (Олар 
кеше сағат онда мэтінді аударып жатыр ма еді?)
Арнаулы  сұрақта  сұраулы  сөйлемнің  басында,  көмекші  етіс- 
тіктің алдында сұрау есімдігі келеді. Ал бастауышқа не бастауыш- 
қа  қатысты  анықтауышқа  сұрак  қойғанда  сөйлемнің  кұрылымы 
өзгермейді.
Who
 was translating a text at ten o ’clock yesterday?  (Кеше 
сағат онда кім мэтінді аударып жатыр еді?)
Whose friend was translating a text at ten o ’clock yesterday? 
(Кімнің досы кеше сағат онда мэтінді аударып жатыр еді?) 
What
  text  was  Asan  translating  at  ten  o ’clock  yesterday? 
(Асан кеше сағат онда қай мэтінді аударып жатыр еді?) 
What
 were they doing at ten o ’clock yesterday? (Олар кеше 
сағат онда не істеп жатыр еді?)
Ираш Аманқызы Багмуратова

жүктеу/скачать 17,68 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: