Алгебра пəнінен өзіндік жұмысқа арналған дескриптор

жаза алады 

Бағалау критерийлері 

0-2 ұпай

«2»

7-8 ұпай

«3»

9-10 ұпай

«4»

11-12 ұпай

«5»

Барлық ұпай 

Баға 

Критериалды бағалау жүйесін қолдану арқылы мұғалім: 

оқушының тұлғалық бағытын белсенді позицияға бағыттайды; 

оқушының дайындық деңгейі мен өсу динамикасын анықтайды; 

тұлғаны өзіндік жауапкершілікке, тұғырлы нəтижеге, бағытқа жеткізеді; 

 түрлі формадағы бақылау жұмыстардан алған бағаларды дифференциалдауға қол жеткізеді; 

Қалыптастырушы бағалау мен жиынтық бағалау арқылы оқушының еңбегін анықтайды; 

Оқушының бағалау жүйесіне толық қанағаттануын алуға қол жеткізеді. 

«Шəкірттің ойлау қабілетіне еркіндік беріп, шектемей, жетелеп, адастырмай бақылап, 

керек  кезінде  жолын  көрсетіп  отыру  дұрыс» [2],  деген  Ы.  Алтынсариннің  сөзі  бағалаудың 

мəніне сай келмей ме. Яғни біз ұстаздар қауымы бағалауды өткізу үшін, оқушылардың нені 

білетіндігін жəне не істей алатындығын, сонымен қатар олар қандай қиындықтармен кездесуі 

мүмкін екендігін анықтауымыз қажет.   

Ұшып  келе  жатқан  əрбір  тырна  алдыңғы  тырнаның  ауа  толқынын  сезіп  отырады. 

Артында  ұшып  келе  жатқан  құс  ауаны  қалыпты  жағдайына  келгенше  қырындап  отырады. 

Алдында ересек құс, соңында  жастары ұшып отырады. Ересек ауаны жарып отырады. Яғни 

осы Қазақстан Республикасының педагог қызметкерлерінің деңгейлі бағдарламасы бойынша 

біліктілігін  арттыру  курсын  аяқтаған  мұғалімдер  бірігіп,  желелік  қоғамдастық  арқылы 

тырналардай  тізбектеліп,  ынтымақтаса  жұмыс  жасасақ  Қазақстанның  өркендеуіне  үлес 

қосатын білімді ұрпақты тəрбиелеп шығатынымызға кəміл сенемін.  

Əдебиеттер тізімі   

1.Мұғалімге арналған нұсқаулық Бірінші (ілгері) деңгей, екінші басылым

2.Физика жəне математика журналы 2014ж. №1

189

РАЗВИТИЕ КРИТИЧЕСКОГО МЫШЛЕНИЯ УЧАЩИХСЯ НА УРОКАХ 

ФРАНЦУЗСКОГО ЯЗЫКА 

Арыкпаева Г. А. 

Гимназия «БЭСТ» 

г. Петропавловск 

 Республика Казахстан 

Аңдатпа 

Мақала  оқушылардың  оқу  барысында  сын  тұрғысынан  ойлау  қабілетін  дамытудың 

өзекті мəселелеріне арналған. Автор оқу мен жазу арқылы сын тұрғысынан ойлауды дамыту 

технологиясының  əдістері  мен  тəсілдерін  қарастырып,  француз  тілі  сабақтарында 

қолданылған жаңа форматтығы Кембридж университеті бағдарламасы бойынша біліктілікті 

көтеру курстарының мұғалімнің шығармашылық өсуі мен педагогикалық  шеберлігіне əсерін 

баса айтады. 

Аннотация 

Данная  статья  посвящена  актуальной  проблеме  развития  критического  мышления  у 

учащихся в учебном процессе. Автор рассматривает методы и приемы технологии развития 

критического  мышления  через  чтение  и  письмо,  используемые  на  уроках  французского 

языка,  демонстрирует  влияние  курсов  повышения  квалификации  нового  формата  на 

педагогическое мастерство, творческий рост педагога. 

Abstract 

The article consecrate to a very topical problem of the development of pupil’s critical 

thinking. The author consider methods of critical thinking technologies, that are used on french 

lessons, underline the influence of the new size of the courses of qualification rising based on the 

program of the teacher’s creative rising of pedagogical skill  of Cambridge University. 

Сегодня система образования направлена на способность учащегося воспринимать и 

отображать  информацию  без  помощи  учителя.  Обучаемый  должен  оценивать  и 

анализировать    информацию,  использовать  ее  в  различных    ситуациях.  Самостоятельность 

мышления  достигается,  когда  учитель  создает  разноуровневые  задания.  Современный 

учитель  должен  отвечать  на  вызовы  времени.  Огромный  информационный  поток  дает 

возможность учителю быстро  повышать  теоретический уровень,  но  не  всегда способствует 

компетентностному  росту. «Чтобы  быть  компетентным  специалистом,  необходимо  быть  не 

только носителем знаний, нужно уметь их структурировать, привести в систему,  вывести на 

практический уровень».[1,с.66] 

Известно, что к  мастерству ведут три пути: первый – развитие своих способностей на 

базе приобретения научной информации и использования ее в своей деятельности;  второй- 

постоянная рефлексия своего опыта в соответствии с новыми идеями педагогической науки; 

третий – трансляция передового педагогического опыта с учетом собственных потребностей 

и возможностей. 

190

С  методологической  точки  зрения,  учитель-исследователь  занимается  анализом 

какого-то  объекта  или  процесса,  поиском  способов  решения  проблем,  выявлением  причин 

определенных  противоречий,  открытием  нового  знания,  с  помощью  которого  можно 

усовершенствовать объект или процесс. [2,с.112] 

  Изначально,  в  своей  педагогической  практике,  я  была  нацелена  прежде  всего  на 

реализацию  государственного  стандарта  образования,  большая  часть  моих  уроков  состояла 

из объяснений. Что делали в это время ученики? Обучающиеся воспринимали информацию 

и репродуцировали ее для получения оценки. На определенном этапе работы, у меня как  у 

критически  мыслящего  учителя  появились  вопросы.  Как  сделать  предмет  интересным  для 

всех?  Как  научить  ученика  радоваться  уроку,  задавать  вопросы,  находить  ответы,  просто  

размышлять?  Как  построить  урок  так,  чтобы  каждый  из  учеников  получил  удовлетворение 

от самого процесса рождения мысли? Ответы на эти вопросы я нашла во время прохождения 

курсов  повышения  квалификации  нового  формата  по  уровневым  программам, 

разработанным  Центром  педагогического  мастерства  АОО  «Назарбаев  Интеллектуальные 

школы»  совместно  с  Факультетом  образования  Кембриджского  университета.  Сегодня,  на 

своих  уроках  я  обязательно  опираюсь  на  опыт  учеников,  принимаю  во  внимание  их 

возрастные  особенности,  стимулирую  интерес,  акцентирую  мотивацию.  Элементы  новизны 

содержатся  в  методических  приемах,  которые  ориентированы  на  создание  условий  для 

свободного  развития  каждой  личности  на  каждой  из  стадий  урока.  В  своей  практике  я 

использую  технологию  развития  критического  мышления  через  письмо  и  чтение.  Данная 

технология  на  сегодня  актуальна.  В  документах  ЮНЕСКО  сформулированы  следующие 

фундаментальные  цели  и  задачи  образования    в 21 веке:  научить  получать  знания  (уметь 

учиться);  научить  жить  (уметь  решать  проблемы);  научить  жить  вместе  (учение  для 

совместной  жизни).  Каковы  же  цели  данной  педагогической  технологии?  Б.Гершунский 

выделяет  следующие  цели  технологии  развития  критического  мышления: «формирование 

нового  стиля  мышления,  для  которого  характерны  гибкость,  рефлексивность,  открытость,  

осознание  внутренней  многозначности  позиции  и  точек  зрения,  альтернативности 

принимаемых  решений.  Развитие  таких  базовых  качеств  личности,  как      критическое 

мышление, 

рефлексивность, 

коммуникативность, 

креативность, 

мобильность, 

самостоятельность,  толерантность,  ответственность  за  собственный  выбор  и  результаты 

своей деятельности».[3,с.102]. 

Термин «критическое мышление» известен давно из работ известных психологов, как 

Ж.Пиаже [4,с.7], Дж.Бруннер  [5,с.312], Л.С.Выготский [6,с.333]. 

 Н.Соосаар определяет его как «конструктивную интеллектуальную деятельность, оно 

предполагает  осмысленное  восприятие  информации,  переработку  ее  в  соответствии  с 

определенной установкой, освоение и усвоение наиболее ценной ее части, использование для 

достижения  конкретной  цели.  Критическое  мышление – это  сложный  процесс, 

начинающийся с информации и кончающийся принятием решения. [7, с.5] 

Рассмотрев  и  другие  определения    термина  критическое  мышление  многих  ученых 

исследователей,  данный  термин  определился  для  меня  как  мышление,  которое  развивается 

путем наложения новой информации на имеющийся жизненный опыт. Ж.Пиаже отметил, что 

к 14-16 годам у человека наступает наилучший этап для развития критического мышления.  

Д. Халперн выделяет [8,с.71] ряд качеств, которые необходимо учащемуся развить в 

себе, чтобы он мог критически мыслить.  

Во-первых,  это  готовность  к  планированию.  Не  только  у  детей,  но  и  у  взрослых, 

мысли чаще всего возникают хаотично, возникает необходимость упорядочить мысли.   

191

Во-вторых,  гибкость.  Учащийся  должен  быть  готов  к  восприятию  идей  других 

учащихся. 

В-третьих,  настойчивость.  Учащийся  должен  вырабатывать  настойчивость.  Он 

добьется  лучших  результатов  в  обучении,  если  не  будет  откладывать  решение  трудных 

задач. 

В-четвертых,  готовность  исправлять  свои  ошибки.  Критически  мыслящий  человек 

признает свои ошибки, делает выводы и исправляет их для продолжения обучения.  

В-пятых,  осознание.  Учащийся    должен  наблюдать  за  своей    мыслительной 

деятельностью. 

В-шестых,  поиск  компромиссных  решений.  Важно,  чтобы  принятые  решения 

адекватно воспринимались другими. 

Изучение  французского  языка  в  гимназии,  способствует  развитию  критического 

мышления  учащихся,  при  использовании  разнообразного  материала  и  интерактивных 

подходов  на  уроках.  Планирование  уроков  строится  по  структуре:  вызов,  осмысление, 

рефлексия. На мой взгляд, данная структура соответствует полностью этапам человеческого 

восприятия.  Необходимо    вспомнить,  что  тебе  уже  известно,  опираясь  на  имеющиеся 

собственные знания, опыт и планировать на последующее познание. Далее познакомиться с 

новой  информацией,  проанализировать  ее,  продумать,  для  чего  тебе  понадобятся 

полученные знания, и каким образом ты сможешь применить в дальнейшем 

Таким  образом,  сама  структура  по  технологии  критического  мышления  дает 

возможность  каждому  ученику  самому  определить,  что  он  знает,  что  не  знает  по  данной 

проблеме,  что  хочет  узнать,  в  группе  или  самостоятельно,  осмыслить  новые  знания  с 

дальнейшим  обобщением  того,  что  узнал  нового.  Здесь  присутствуют  именно  те  этапы, 

которые  отвечают  на  самые  актуальные  проблемы  организации  процесса  обучения:  как 

вызвать устойчивый интерес к изучаемой теме, мотивировать учащихся к активной учебной 

деятельности,  как  обеспечить  целостное  осмысление  новой  информации,  сформировать 

собственное  отношение    к  изучаемому  материалу.  Опыт  работы  по  использованию 

технологии  развития  критического  мышления  приходит  постепенно,  даже  при  наличии 

установленных  четких  этапов  организации  учебной  деятельности.  Необходимо  знать  и 

обеспечивать  решение  задач,  определенных  для  каждой  фазы  развития    критического 

мышления.  Результат  достигается  только  тогда,  когда  фазы  (этапы)  будут  сопровождаться 

соответствующей  содержательной  направленностью.  На  каждом  этапе  урока  применяются 

свои приемы и стратегии. 

 

Активизация  учащихся  на  стадии  вызова  является  важным  на  данном  этапе,  т.е. 

каждый  ученик    должен  принять  участие  в  работе,  с  целью  актуализации  собственного 

опыта, индивидуально или работая в группе. В своей практике на данной стадии я применяю 

такие  приемы,  как  рассказ-предположение  по  ключевым  словам,  таблицы,  схемы,  карты, 

кластеры,  неверные  и  верные  утверждения,  мозговая  атака,  перепутанные  логические 

цепочки.   

Таким  образом,  информация  полученная  в  результате  высказываний  учащихся 

систематизируется.  Далее  выявляются  противоречия,  они  нацеливают  на  поиск  новой 

информации.  

В  период  педагогической  практики,  я  пришла  к  выводу,  что  в  процессе  реализации 

стадии вызова необходимо, чтобы учащиеся могли высказать свою точку зрения по заданной  

проблеме.  Не  исключена  возможность  допущения  ими  ошибок  в  монологическом 

высказывании (на иностранном языке), которые на мой взгляд, не должны быть исправлены 

учителем  в  момент  монолога.  Учащийся  при  постоянной  корректировке  грамматики  или 

192

фонетических  звуков  со  стороны  учителя,  может  запутаться,  сбиться,  потерять  мысль,  и  в 

конце концов утратить интерес к монологу. 

При работе в группе, важным условием эффективности  работы является правильное 

комплектование групп. Необходимо учитывать характер межличностных отношений, а также 

уровень  учебных  достижений  учащихся.  Кроме  того,  количественный  состав  также 

оказывает  влияние  на  психологический  микроклимат  Оптимальной  на  мой  взгляд  является 

группа из 5 человек.  

 Кроме того, важно записывать все высказывания учащихся, т.к. они необходимы для 

дальнейшей  работы.  Очень  часто  именно  поурочные  дневники  дают  мне  возможность 

увидеть каким образом происходит положительная динамика в учебной деятельности моих 

учеников. 

На  данном  этапе  работы  я  сочетаю  индивидуальную  и  групповую  работу.  При 

индивидуальной  работе  учащийся  активизирует  свои  знания,  при  групповой  работе 

происходит обмен мнениями, систематизация и фиксирование информации. Таким образом, 

функциями данной стадии являются мотивационная, информационная, коммуникационная.  

Организация  работы  на    стадии  осмысления  бывает  различной,  требует  от  учителя 

определиться  с  позиции  целесообразности,  т.к.  очень  важно  обеспечить  направленность 

процесса на активную деятельность учащихся. 

На этапе осмысления учащиеся  вступают в контакт с новой вызвавшей у них интерес 

информацией (текст, фильм, реклама, объявление, письмо) сопоставляют ее с имеющимися 

знаниями  и  опытом,  ищут  ответы  на  возникшие  вопросы,  готовятся  анализировать 

услышанное.  Я  в  свою  очередь    отслеживаю  степень  активности  учащихся,  применяю  при 

этом  такие  приемы  как  инсерт,  фишбоун.  При  изучении  определенных  тем,  возможно 

применение метода «толстого и тонкого вопросов». 

 Стадия  рефлексии:  Рефлексия  направлена  на  прояснение  смысла  вновь  изученного 

материала,  составления  дальнейшего  плана  обучения  (что  понятно,  что  непонятно,  что 

интересно и т.д.).  

Формы проведения данной стадии могут быть как устными (диалог «учитель-ученик», 

«ученик-ученик»), так и письменными (различные виды тестов, приемы  «письмо  по кругу», 

«синквейн»,  творческая  информация  в  виде  эссэ,  постеров).  В  результате  учащиеся  умеют 

слушать,  высказывать  свои  мысли  вслух.  Кроме  того,  у  них  вырабатывается  навык 

саморефлексии и резюмирования по изучаемой теме. 

Таким образом, применение технологии развития критического мышления  позволяет 

сделать обучение более эффективным, интересным, результативным. 

В  целом,  при  применении  технологии  критического  мышления  формируется 

направленность  на  самореализацию.  Учащиеся  становятся  более  коммуникативными, 

инициативными, креативными.   

Использованная литература 

1.Вторина Е. Проблема профессиональной компетентности учителя. М., 2002.

2.Таубаева  Ш.Т.  Исследовательская  культура  учителя:  методология,  теория  и  практика

формирования. Алматы: Алем, 2000.   

3.Гершунский Б. Философия образования 21 века. М.:Совершенство, 1998.

4.Пиаже Ж. Речь и мышление ребенка. М., 1994.

5.Бруннер  Дж.  Психология  понимания:  За  пределами  непосредственной  информации.

М.,1977. 

6.Выготский Л.С. Мышление и речь. М.,1999.

193

7.Соосаар Н., Замковая Н. Интерактивные методы преподавания. СПб: Златоуст,2004.

8.Халперн Д. Психология критического мышления. СПб.,2000.

194

ҚАЗАҚ ТІЛІ САБАҒЫНДА ОҚУШЫЛАРДЫҢ ТАНЫМДЫҚ 

БЕЛСЕНДІЛІГІН ДАМЫТУДА ҚОЛДАНЫЛАТЫН ƏДІС-ТƏСІЛДЕР  

Асанбаева С.М. 

 Семей қаласындағы физика-математика бағытындағы  

Назарбаев Зияткерлік мектебі 

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ 

Аңдатпа

 

Мақалада  автор  қазақ  тілі  жəне  əдебиет  пəндерін  оқытудың  жаңа  бағыттағы  əдіс-

тəсілдермен  бөліседі.  Мұғалімнің  өз  алдына  мақсат  қоюдың  жəне  сол  мақсаттарға 

бағытталған  бірізді  жұмыстың  маңыздылығын  атап  көрсетеді.  Кездескен  қиыншылықтар 

жаңаша  өзгерістер  енгізу  мүмкіндігі  ретінде  қарастырылып,  жаңадан  құрастырылған 

кіріктірлген оқу бағдарламасы туралы тоқталған. Тілдік дағдыларын, құзіреттілігін дамытуда 

жаңа  акпараттық  технология  құралдарды  тиімді  қолдана  білуге  назар  аудартады. 

Оқушыларды  шығармашылыққа  баулуға,  мұғалімнің  өзінің  білім-біліктілігін  үнемі 

жетілдіріп отыруға, ізденісте болуға шақырады. 

Аннотация 

Автор  статьи  делится  личным  накопленным  опытом  по  использованию  новых 

эффективных  методов  обучения  казахскому  языку  и  литературе.  Подчеркивает  важность 

определения  конкретных  целей  для  учителя  перед  собой  и  последовательной  работы 

согласно  им.  Также  рассказывается  про  работу  по  интегрированной  программе  обучения, 

котороая  являлется  решением  тех  трудностей,  которые  рассматривались  как  возможность 

внести  изменения  в  процесс  обучения.  Автор  обращает  внимание  на  эффективное 

использование инструментов информационных технологий для развития языковых навыков 

и компетенций. Призывает учителей все больше привлекать учащихся занятию творчеством, 

научной  деятельностью  и  постоянно  повышать  свою  квалификацию,  находиться  в 

творческом поиске. 

Abstract 

Author shares personal experiences on the use of new and effective teaching methods of 

Kazakh language and literature. Stresses the importance of setting specific targets for the teacher 

and consistent work according to them. Also tells about the work of an integrated program of study 

that has been a solution of difficulties which were considered as an opportunity to make changes in 

the learning process. The author draws attention to the effective use of information technology tools 

for the development of language skills. Calls on teachers to attract more and more students engage 

in creative, scientific activities and continually advance their own skills, to be in a creative search.

 

 “...Бізге керегі шын дарындар. Нарық қол-аяғымызды қалай қыспасын, мемлекет өзінің 

талантты ұлдары мен қыздарын, нағыз əдебиет пен өнерін жасайтын тарланбоз жүйріктерін 

қолдауға,  қорғауға  міндетті” [1, 1 – б], – деп  Елбасы  Н.Ə.Назарбаев  атап  көрсеткендей, 

еліміздің  дарынды,  зиялы  азаматтарын  тəрбиелеу,  қалыптастыру - Назарбаев  Зияткерлік 

мектептері  ұстаздары  алдына  қойылған  үлкен  міндеттердің  бірі.  Дарынды  оқушымен 

жұмыстың  негізгі  мақсаты — олардың  шығармашылық  жұмыста  өзінің  қабілетін  іске 

асыруға  дайындығын  қалыптастыру,  ал  бұл  мақсатқа  жету  оқу  бағдарламасын  тереңдетіп 

оқыту  жəне  оқушылардың  танымдық  белсенділігін  дамыту  арқылы  жүзеге  асырылатыны 

мəлім.  Осы  орайда  менің  оқушылармен  жұмыс  істеудегі  проблемалық  тақырыбым 

«Оқушыларды  шығармашылық  бағытта  жұмыс  істеуге  баулу»  болып  табылады  жəне  осы 

195

бағытта  бірнеше  жылдар  бойы  үзбей  жұмыс  атқарып,  оқушылардың  ерекше  қабілеттеріне 

қатысты зерттеу жұмыстарын жүргізіп келемін.  

2003-2004 жылдары «Сорос-Қазақстан» қоры арқылы келген «Оқу мен Жазу арқылы 

Сын  тұрғысынан  ойлауды  (СТО)  дамыту»  жаңа  технологиясының  Қазақстан  Оқу 

Ассоциациясының  қаламыздағы  ұйымдастырылған  семинарына  қатысып,  толық  курсын 

тəмамдадым, біршама іс-тəжірибе жинақтадым. Бұл оқыту технологиясы қазіргі таңда қазақ 

жəне орыс тілдерінде мектеп тəжірибелеріне көптеп еніп, белсенді қолданыс тапқан. Сабақ 

үрдісінде  мен  аталған  технология  стратегияларының  көмегімен  сабақты  түрлендіріп,  соңғы 

инновациялық  əдіс-тəсілдерді  қолданып,  барынша  тартымды  əрі  ақпарлы  боларлықтай  етіп 

өткізуге тырыстым. Себебі СТО əдістерінің ерекшелігі - оқушылардың еркін ойлап, пікірін 

сенімді  жеткізе  алуға,  сабаққа  қызығушылығын  арттырып,  ой  өрісінің  жан-жақты  дамуын 

қамтамасыз  етуге  бағытталған.  Алайда  сабақтарымды  қаншама  дайындықпен  өткізсем  де, 

ізденіс танытсам да, ұдайы жоғары нəтижеге қол жеткізе бермедім. Оқушыларым ізденгіш, 

дарынды, тапқыр, еш мін тағуға болмайды. «Сабақты қалай өткізу арқылы оқушыларымның 

пəнге деген қызығушылығын, білімге талпынысын арттыра аламын?» деген сұрақ көкейімде 

тұрды. 2011-2012 оқу  жылында  қазақ  тілі  мен  əдебиет  пəндері  бойынша  Кэмбридж 

университетінің  Халықаралық  емтихан  орталығының  бірлесуімен  «Кіріктірілген  оқу 

бағдарламасын»  құрастыру  жобасына  қатыстым.  Бағдарлама  дүниеге  келген  күннен  бастап 

менің  іс-тəжірибем  де,  алға  қойған  мақсаттарым  да  өзгерді.  Себебі  Кіріктірілген  оқу 

бағдарламасы – оқушының  да,  мұғалімнің  де  түпкі  ойын,  болмысын,  танымын 

қалыптастыруға зор мүмкіндіктер беретін бағдарлама.  

Оқушылардың бойында бұл қасиеттерді қалыптастырып, дамытуда оқытудың түрлі 

стратегияларын қолданады. [2, 8-б] Атап айтқанда:  

 оқушылардың  жеке  пікірін  тыңдай  білу,  олардың  бұған  дейін  алған  білімдері  мен

қалыптасқан түсініктерін одан ары дамыту үшін оларды қолданудың маңыздылығын

құптау;

 мұқият  іріктелген  тапсырмалар  мен  іс-əрекет  түрлері  арқылы  оқушыларды

ынталандыра жəне дамыта оқыту;

 проблемаларды  шешу  əдіс-тəсілдерін  оқушыларға  түсінікті  жолмен  құру  жəне

көрсету;

 оқушылардың білім алуына «Оқыту үшін бағалау» арқылы қолдау көрсету;

 оқушылардың  зерттеу  жұмыстарын  жүргізуіне  жəне  зерттеу  əдіс–тəсілдеріне

негізделген  белсенді  оқытуға  бейімдеу;  оқушылардың  сын  тұрғысынан  ойлау

дағдыларын дамыту;

 оқушылардың жеке, топтық жəне тұтас сыныптық жұмыс түрлерін ұйымдастыру.

Оқушылармен  бірге  сабағымда  ақпаратты  технология  құралдарын  пайдаланып,

электронды оқулықтармен, ғаламтор желісімен жұмыстар жасадық. Қазіргі уақытта елімізде 

əлемдік  білім  кеңістігіне  бағыт  алған  жаңа  білім  беру  жүйесі  қалыптасуда.  Мемлекет 

мəртебесін  анықтауда  қазіргі  заманғы  білім  жүйесі - негізгі  фактор.  Сондықтан  елімізде 

мектептердің жаңа техникалық құралдармен жабдықталуына үлкен мəн берілген. Соған орай 

Назарбаев  Зияткерлік  мектебінде  қазақ  тілінің  оқытылуы  мультимедиялық  кабинеттермен, 

интерактивті  тақтамен,  электрондық  оқулықтармен  жабдықталған.  Бұл  өзгерістер  біздің 

жаңаша  ізденісімізге  жол  ашты.  Ақпараттық  коммуникациялық  технология  құралдарын 

дəстүрлі  əдістермен  ұштастыра  жаңаша  сабақ  түрлерін  өткізе  бастағанымда  өзім  де, 

оқушылар  да  пəнге  деген  қызығушылықтың  жаңа  бір  белесіне  шыққандай  болдық. «Əдеби 

əлем», «ikitap.kz», «Wikipedia», «Youtube» жəне  т.с.с.  ақпарат  көздерін  қолдана  отырып 

бейнебаян,  күнделікті  ақпараттық  жаңалықтар  легін  тыңдау,  сұхбат  дайындау,  қойылым 

196

көрсету,  постерлермен  жұмыс,  дебат  ұйымдастыру  жоғарыда  айтылғанның  мысалы  бола 

алады.  Сондай-ақ  НЗМ  мұғалімдеріне  арналған  ортақ  порталдағы  форумда  ой  бөлісу, 

тəжірибе  алмасу  өте  тиімді  болды.  Алғаш  Кіріктірілген  бағдарламамен  сабақ  өткізген – 7-

сыныптар  болды.  Жаңа  бағдарламаны  оқытудың  алғашқы  кезеңдерінде,  əрине, 

қиыншылықтар  болды.  Себебі  оқушылардың  тіл  үйрену  деңгейі  əр  түрлі  болды,  жаңа 

бағдарламаға  сай  оқулық,  аудиожазбалар  болмады.  Бірақ  уақыт  өте  келе  ортаға  бейімделу, 

өзара  ынтымақтастықта  жұмыс  істеу  бұл  кедергілерді  жоюға  көмектесті.  Мысалы, 2012 

жылы 23-ақпанда  мектепішілік  «Ас-адамның  арқауы»  атты  арнайы  сабақ  жоспарын  құра 

отырып,  тəжірибе  сабақ  өткіздім.  Оқушылар  қазақ  тілі  пəнінен  өткен  «Гендік  өзгеріске 

ұшыраған  тағамдар»  тақырыбы  бойынша  алған  білімдерін  əр  түрлі  тəсілдермен  көрсету 

арқылы  шығармашылық  танытты.  Біреулері  қазақтың  ұлттық  тағамдары  мен  гендік 

модификацияға ұшыраған өнімдерге салыстыру жүргізіп, түрлі эксперименттік тəжірибелер 

көрсетсе, енді біреулері аталған тақырып төңірегінде көрермендерден сұхбат алып, іс-шара 

барысын тікелей эфирден хабарлап, көрсетіп жатты. Іс-шараны өткізуге қажетті жабдықтар 

(мəселен, оқушылардың өз қолдарымен жасаған теледидар экрандары), түрлі тағам түрлерін 

дайындау  оқушылардың  өз  шеберліктерін  көрсетуге  жағдай  туғызды.  Əдебиет  пəніне 

қызығушылығы  жоқ  кейбір  оқушыларым  енді  осы  пəнге  асығатындай  болды.  Себебі 

оқушылармен тең дəрежеде, яғни ашық жарқын, дос ретінде қарым-қатынас орнату сабақтың 

айрықша еркін өтуіне жағдай туғызды. Оқушылардың пікірлері назарға алынбайтын дəстүрлі 

оқытудың орнына ойтолғаныс кезеңінде «Алты қалпақ», «Авторға хат», «Эссе», «Синквейн» 

əдістерін  жиі  қолданамын.  Əрбір  игерген  білімді  қорытындылауға  арналған 

қалыптастырушы  бағалау  мен  жиынтық  бағалаудан  кейін  оқушылармен  кері  байланыс 

жүргіземін.  Бұл - оқушының  сабақта  үйренген  білімін  қорытындылауға,  ұсыныстар  айтуға 

мүмкіндік  туғызады.  Екіншіден,  өз  іс-тəжірибемнің  жетілуіне,  ізденіске  жол  ашады.  қазақ 

əдебиеті  сабағында  СТО-ның  «Инсерт», «Түртіп  алу», «Болжау», «РАФТ», « Автор 

орындығы» «Галереяға  саяхат», «ЖИГСО» [3, 26-27 – б]  т.б.  стратегияларын  қолдану 

сабақтың əсерлі өтуіне көптеп септігін тигізді.  

2013  жылдың 6-8 мамырында  Астана  қаласында  өткен  «Тілді  меңгерудің 

жалпыеуропалық компетенциялары шеңберіндегі деңгейлеп оқыту» тақырыбындағы кеңесші 

Лукас Вертеншлагтың шеберлік сабағына қатыстым. Семинардың пайдасы өте үлкен болды. 

Шет  тілдерін  оқытудағы  түрлі  жаңа  əдіс-тəсілдермен  таныстық.  Іс-тəжірибе  алмастық.. 

Əріптестеріммен  үнемі  қарым-қатынаста  болу  ақпаратты  талдауға,  жинақтауға, 

қорытындылауға жəне өз сабағымда пайдалана отырып, білім сапасын артыруға өз нəтижесін 

беруде зор көмегін тигізді. Шеберлік сабағында үйренген кейбір тиімді əдіс түрлерін сіздерге 

ұсынамын. 

жүктеу/скачать 16,98 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: