Исследование» научные доклады «Білім беру саясаты, тәжірибе және зерттеу»
жүктеу/скачать 16,98 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Əдебиеттер тізімі
- КƏСІБИ БІЛІМ БЕРУДІҢ МƏСЕЛЕЛЕРІ Абдукаликова Г. Ж.
- ФОРМИРОВАНИЕ ПРОФЕССИОНАЛЬНОЙ ГОТОВНОСТИ БУДУЩЕГО УЧИТЕЛЯ К ВОСПИТАНИЮ ПОЛИКУЛЬТУРНОЙ ЛИЧНОСТИ ШКОЛЬНИКА
3. Сызықты функция. Сызықты функция тақырыбын берердің алдында əрбір оқушыға 30 см жіп беріледі. Тапсырма: жіптің ортасынан бастап, бірнеше түйіндер жасау керек. Сол кездегі жіптердің ұзындығын өлшеп, нəтижесін кестеге жазу қажет. Тəжірибені бірнеше рет қайталау керек. Осы түйіндер мен ұзындықтарына қарап, координаталық жазықтықта нүктелер парын белгілейміз.Осыдан кейін оқушы мынандай сұрақтарға жауап беруі тиіс. 1. Қанша түйін жасалды жəне түйіннің арасындағы ұзындықтардың қатынасы қандай? 2. Неліктен алынған нүктелер нақты? 3. Түйіндер сандары көп болса, жіптің ұзындығы қандай болу керек? Осы сұрақтарға жауап беру арқылы сызықты функцияның анықтамасын өздері қорытатындай жағдай туғыздық. Неліктен теорияны берердің алдында оларға өздігінен талдауға практикалық тапсырма берілді? Ал кіріктірілген бағдарламаның бір ерекшелігі оқушының осы тақырыпты жан-жақты қарастыруында мысалы, сызықты функция тақырыбын география, информатика жəне тарих пəндерімен байланыстыра отырып, мынандай тапсырма беруге болады: Статистикалық мағлұматтарды қарай отырып, қай елге немесе мемлекетке материалды көмек аса қажет екендігін зерттеп анықтау керек. Зерттеу барысында оқушылар компьютерлік дағдыларын қолданып, ғаламтордан əр ел жайында критерийлер бойынша мəліметтер жинап, осы мəліметтер бойынша графигін салып, қортынды шығарады. 29
7 Оқушылардың функционалды тəуелділікті оқуы, оқу мақсаттарының негізгі ұғымы функция ұғымының, əртүрлі нақты шамалардың арасындағы тəуелділіктің математикалық моделі болып келеді, сондықтан күнделікті өмірден функционалды тəуелділікке мысал алуға тапсырмалар беруге болады. Проблемалық оқыту-ойлау операциялары логикасы талдау, қорытындылау, ізденіс əрекетінің заңдылықтарын ескере отырып жасалған оқу мен оқытудың бұрыннан мəлім тілдерін қолдану ережелерінің жаңа жүйесі. Сондықтан да көбінесе мектеп оқушыларының ойлау кабілеттерін дамыта отырып жəне сенімдерін қалыптастыруды қамтамасыз етеді.
1. Интегрированная образовательная программа Учебная программа по предмету «Математика», основная школа. Астана: АОО Назарбаев Интеллектуальные школы, 2014. 2. Руководство для учителя, третий базовый уровень. Астана: АОО Назарбаев Интеллектуальные школы, 2012. 3. Махмудов М. И.
Организация проблемного обучения в школе . Москва: «Просвещение», 1977 год.
4. Атанасян Л.С., Бутузов В.Ф. Орта мектептің 7-9 кластарына арналған оқулық. Алматы: Рауан, 1992. 5. ‘Introduction to Problem-Based Learning’ Temasek polytechnic, Participation Presented to “Inguiry Learning” PBL. Сингапур: 2013. 30
КƏСІБИ БІЛІМ БЕРУДІҢ МƏСЕЛЕЛЕРІ Абдукаликова Г. Ж. А.С.Пушкин атындағы мектеп-лицейі Шиелі ауданы, Қызылорда облысы ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ Аңдатпа Бұл баяндамада жаңа замандағы кəсіби маман - қарапайым қызметкер емес, ол шəкіртінің алдағы өмірін өз басынан кешірген тəжірибесіне таянып, оларға келешек өмірде аяғын шалыс басып, соққы жеп өкінбес үшін күні бұрын сақтандыратын қорғаушысы болуы керек. Кəсіби маман өз біліктілігін арттыруда, жаңа оқыту технологиясын пайдалануда, оның негізгі мақсаты – білімгерді өз бетімен ізденуге үйрету, олардың танымдық жəне шығармашылық икемділіктерін дамыту. Бұл технология интелектуалдық тұрғыда қызығушылығын арттыруға, жүйелеп сөйлеуге, дəлелдеуді үйрете отырып, ой қорытындысын жасап, қатарластарына құрметпен қарауға дағдыланадырады, сондай-ақ көпшілік алдында өз пікірін еркін жеткізуге үйретеді. Аннотация Профессиональный специалист современной эпохи – это не простой служащий, а защитник, предостерегающий от всех неприятностей, который, оперевшись на свой практический опыт, заранее может предупредить своих учеников о трудностях, встречающихся в жизни, о том как достойно надо жить, не получив удар и не спотыкаясь, а также не сожалеть о произошедших негативных последствиях. Профессиональный специалист сам повышает квалификацию, использует новую технологию, инновационные методы обучения, и основной его целью является - заниматься самостоятельно, быть лидером своего дела, развивать свои познавательные и творческие склонности. Данная технология развивает способность и интелектуальность учеников, способствует развитию их интересов, увеличивает их запросы, содействует правильной формулировке заключений и выводов, систематизации мыслей, умению свободно выступать перед обществом уважать мнение окружающих и достойно постоять за себя.
Only what epoch professional specialist is outage offi ce worker not, I student being ahead of life head excuse experience me leans, future life leg knocked down, a blow eats regrets for cautions beforehand defender is is needed.Professional specialist increases qualifi cation, uses technology educating only what, self білімгерді it basic aim - to engage in a search бетімен to teach, to develop them cognitive and creative inclinations. This the technology stands interest increases, grounds systematizes talks, teaches sits, an idea conclusion does, parallel respect looks, and also majority opinion freely delivery teaches. «Ұстаз жаратылысынан өзіне айтылғанның бəрін жете түсінген, көрген, естіген жəне аңғарған нəрселердің бəрін жадында жақсы сақтайтын, бұлардың ешнəрсені ұмытпайтын алғыр да аңғарымпаз ақыл иесі мейлінше шешен, өнер-білімге құштар, аса қанағатшыл жаны асқақ жəне ар-намысын ардақтайтын, жақындарына да, жат адамдарына да əділ
жұрттың бəріне жақсылық пен ізгілік көрсетіп қорқыныш пен жасқану дегенді білмейтін батыл, ержүрек болуы керек» (Əл-Фараби). 31
Мемлекет мəдениетінің айнасы-мектеп. Шын мəнісінде еліміздің əлеу-меттік, мəдени,
саяси, психологиялық жай-күйі халықтың білім жүйесінен, оның деңгейінен, ағартушылық іс-əрекетінен анық аңғарылады. Осы орайда, жазушы Ə.Кекілбаевтың «Уақыттың жалғыз өлшемі бар ол-адам ғұмыры. Адам ғұмырының жалғыз өлшемі бар, ол – арттағы халықтың қамы үшін бітіретін іс» -деген сөзін еске алсақ, осындай үлкен іс атқарар бір сала – мектеп жəне оның мұғалімі. Педагогикалық іс - өте нəзік, қасиетті іс. Ол тəрбиешіден сезімталдықты, балаға деген сүйіспеншілікті, бала жанын бірден танитын қырағылықты талап етеді. Бүгінгі мектептің басты міндеті - өзіндік ой- көзқарасын ашық айта алатын, өмірге бейім тұлға қалыптастыру болса, оған мұғалімнің шəкіртіне деген сүйіспеншілігі, оны тұлға ретінде бағалауы баланың адамдық қасиеттерінің дамуына басты кепіл бола алады. ХХІ ғасыр - қатаң бəсеке ғасыры. Бұл ғасыр – марғаулықты көтермейтін ғасыр. Демек, əлемдік бəсекелестіктің жылдам дамуына ілесе алатындай білімді де тапқыр дара тұлғаның тағдыры біздің қолымызға аманат ретінде тапсырылып отыр. Аманатқа қиянат жасамау - халқымның ізгі ұлылық дəстүрі. Жаңа ғасырдың ақпараттық қоғамына қажетті жаңа тұрпатты мұғалім дайындау мəселесіне байланысты 2005 жылы 18 тамызда «Қазақстан Республикасындағы жаңа тұрпатты мұғалім даярлаудың үздіксіз педагогикалық білім беру тұжырымдамасы» жəне «Қазақстан Республикасындағы жоғары педагогикалық білім беру тұжырымдамасының» жобалары ұсынылды. Осы екі жобаның біріншісінде жаңа тұрпатты мұғалімге – рухани жетілген, шығармашылық қабілеті жоғары, өзіне сын көзбен қарай алатын, кəсіби дағдылары, педагогикалық дарыны бар, жаңашылдыққа ұмтылатын тұлға ретінде анықтама берілген. Мұғалім идеалы – білімнің құндылығын айқын түсінетін, «мəдениеті жоғары адам», өз пəнінің жетік шебері, педагогика мен психологияны терең меңгерген, жеке тұлғаға бағытталған педагоги-калық əдістерді қолдана алатын, өзін жеке тұлға ретінде дамытып, рухани өсуге деген қажеттілігі мол болуы тиіс делінеді. Кəсіпқой мұғалім өз пəнін жетік біліп қана қоймай, əрбір қатынасушының педагогикалық үдерістегі орнын білуі керек. Оқушылардың оқу-тəрбие жұмысын ұйымдастыра алуға қабілетті болып, оның нəтижелерін алдын-ала болжамдап көре білуі тиіс, болуы мүмкін ауытқушылық-тарды дер кезінде түзете алуы, яғни құзыретті тұлға болу керектігіне назар аударылады. [2.89 б] Жаңа тұрпатты мұғалім үш түрлі құзыреттілікке ие болуы тиіс: əдіснамалық, жалпымəдени, пəндік-бағыттылық. Педагогикалық қызметтің шығармашылық бағытталуы, біріншіден, мұғалімге мамандығы үшін мəні бар күшті жəне əлсіз жақтарын (өзін-өзі тануын, эмоционалдық қалпын, коммуникативтік жəне дидактикалық қабілеттерін жəне т.б.) бағалай алуы; екіншіден, зияткерлік мəдениетін (ойлау, ес, қабылдау, зейін), мінез-құлық, қарым- қатынас, соның ішінде педагогикалық қарым-қатынасты меңгеруі; үшіншіден, қазіргі интеграциялық үдерістер, əлемдік білім берудің даму тенденцияларын бағдарлай алу сияқты мəселелерді қарастырумен байланысты. [1, 25-б] Жаңа тұрпатты мұғалім ұғымының теориялық еңбектерде қарастырылу жайы, айтылған мəселелерді жүзеге асыру үшін жаңа тұрпатты мұғалімді қалыптастыруда ақпараттық технологияларды да қолданудың дидактикалық шарттары, ақпараттық технологияларды қолдану мазмұны сынды мəселелер өз шешімін табуды көздейді. Білім беруді дамытудың 2005-2010 жылға дейінгі мемлекеттік бағдарламасы 32
бойынша бакалавриаттың халықаралық бағдарламаларының құрылымы мен мазмұны үйлескен білім беру бағдарламалары жасалып, оқытудың кредиттік жəне қашықтықтан оқыту технологиялары жүзеге асады. Білім берудегі осындай өзгерістерге сəйкес жаңа тұрпатты мұғалім дəстүрлі оқыту формаларын ақпараттық-коммуникациялық, басқа да жаңашыл технологиялармен үйлестіріп жүргізе алуға қабілетті болуы керек деп есептеймін. Қазіргі білім беру саласындағы басты міндет - білім мазмұнына жаңалық енгізудің тиімді жаңа əдістерін іздестіру мен оларды жүзеге асыра алатын жаңашыл мұғалімдерді даярлау.
Жаңа тұрпатты мұғалім ұғымын психологиялық-педагогикалық əдебиеттерден жаңа типті мұғалім, жаңа буын мұғалімі терминдері түрінде кездестіріледі. Жаңа тұрпатты мұғалім анықтамасы 2005 жылғы 18 тамызда жарияланған «ҚР жаңа тұрпатты мұғалім дайындаудың үздіксіз педагогикалық білім беру тұжырымдамасы» жəне «ҚР жоғары педагогикалық білім беру тұжырымдамасында» бір мəселеге деген екі түрлі көзқарас көрсетілген. Екі тұжырымдама авторлары бір мəселені екі түрлі шешуді ұсынады. Дегенмен, бұларда бірін-бірі қайталайтын тұстар да баршылық. Жаңа тұрпатты мұғалімдерге қойылатын талаптардың «Жоғары педагогикалық білім» жəне «Жоғары педагогикалық білім беру құрылымы» бөлімдерінде олар бір-бірін қайталаған. Егер бірінші тұжырымдама негативті факторлар ретінде «бірін-бірі жалғастырып жататын білім беру стандарттары мен бағдарлама-ларын құруға ғылыми негізделген ұстанымның болмауын» атаса, екінші тұжырымдама авторлары «стандарттардың, типтік оқу бағдарламаларының жетілдірілмегендігін...» атайды. Осындай мысалдарды көптеп келтіруге болады. Сондықтан, осы екі тұжырымдама негізінде біреуін жасау қажеттігі сөзсіз. [3.67 б] Педагогикалық білім берудің ең жоғарғы мақсаты - жаңа тұрпатты мұғалімнің жалпы жəне кəсіби дамуының үздіксіз жүргізілуі. Бұл мақсатты жүзеге асыру кезінде маман-адам, азамат пен оның кəсіби білімі, іскерліктері мен дағдылары арасындағы үзіліп қалған байланыс қайта жалғасын табуы керек. Болашақ маманның жеке тұлғалық позициясын, оның кəсіби білімі мен іскерліктерін біріктіру жүзеге асуы жөн. Бұл біріктіру жалпы қосынды емес, сапалық жағынан жаңа құрылым болып, тұтастығы мен ішкі құрылымы жаңа типті мұғалім даярлау мен қалыптастыру мақсатын қоюға болады. Педагогикалық білім беру мақсаты, мұғалім тұлғасы мен кəсіби қызметінің инвариантты, идеалданған көрсеткіштері біліктілік сипаттамасының негізіне қойылатын профессиограммада ашылады. Біліктілік сипаттамасы типтік кəсіби педагогикалық міндеттер жүйесі түрінде құрылып, мұғалім тұлғасы мен кəсіби қүзыреттілігіне қойылатын жалпы талаптарды құрайды. Шебер мұғалім, біріншіден, халқымызға тəн жастарымыздың бойында бар адамгершілік сипаттағы дүниетанымына, өз мəдениетіне, əдет-ғұрып, салт-саналарына, қол өнері мен педагогикасына арқа сүйейтіндігіне жəне ашық-жарқындығы мен бауырмалдылығына, яғни қазақ ұлтының басқа халықтардың құндылықтарын сіңіре алушылық қабілетіне ерекше назар аударған жөн. Екіншіден, өзі оқытатын пəнді терең меңгеруге міндетті. Үшіншіден, өздігінен білім алуға ынталы болуы керек. Мұғалімнің жеке басының үлгісі - кəсібилікпен біте қайнасқан қасиет болуы керек. Себебі, кез келген ұжымдағы қарым-қатынас мұғалімнің жеке басының үлгісімен тығыз байланысты. Сонымен жаңа тұрпатты мұғалім ұғымы соңғы жылдары жарияланған шетелдік жəне қазақстандық педагогика оқулықтарында, ғылыми зерттеулерде «жаңа типті мұғалім», 33
«мұғалім идеалы», «шебер мүғалім» түрінде берілсе, «жаңа тұрпатты мүғалім» термині терең қарастырылмаған. Жаңа тұрпатты мұғалім дегеніміз – кəсіби білім мазмұнын үздіксіз жетілдіріп отыратын, оқу үдерісін басқару қабілеті, сондай-ақ тұлғалық жəне кəсіби сапасы жоғары, озық технологияларды меңгерген, оны қалауынша пайдаланатын құзыретті тұлға. Қазіргі білім беру саласындағы оқытудың озық технологияларын меңгермейінше сауатты, жан-жақты маман болу мүмкін емес. Жаңа технологияны меңгеру мұғалімнің интеллектуалдық, кəсіптік, адамгершілік, рухани, азаматтық жəне басқа да көптеген адами келбетінің қалыптасуына əсерін тигізеді, əрі өзін-өзі дамытып, оқу-тəрбие үрдісін тиімді ұйымдастыруына көмектеседі. Яғни жаңа технологияларды меңгеру жаңа тұрпатты мұғалімді қалыптастыру-ға қойылатын негізгі талап болып отыр. Білімді ақпараттандырудың негізгі мақсаты – «оқушыларды ақпараттық қоғам жағдайында тұрмыстық, қоғамдық жəне кəсіби салалардың іс-əрекетіне толық, тиімді араластыру» болып табылады. Жоғары мектеп педагогикасы теориясында зерттеуді қажет ететін мəселелердің бірі – педагогикалық модельдеу мəселесі. Жоғары білім беруді модернизациялау ең алдымен оның мазмұнын терең жаңартумен байланысты. Тек қана информатика пəнінің мұғалімі ғана емес, сонымен бірге кез келген пəн мұғалімінің ақпараттық технологияны меңгеруі – жаңа тұрпатты мұғалімге тəн басты белгі деп айтуымызға болады. Жаңа тұрпатты мұғалімнің ақпараттық технологияны меңгеруі жоғары оқу орнында қалып-тасатын болғандықтан, оқытушылардың ақпараттық сауаттылығы, олардың кəсіби деңгейінің заманауи талаптарға лайық болуы, студенттердің ақпараттық құзіреттілігін қамтамасыз ету, олардың барлық оқу формалары бойынша іс-əрекетін тиімді ұйымдастыру қажеттігі туындайды. Мұғалім идеалы – білімнің құндылығын айқын түсінетін, «мəдениеті жоғары адам», өз пəнінің жетік шебері, педагогика мен психологияны терең меңгерген, жеке тұлғаға бағытталған педагоги-калық əдістерді қолдана алатын, өзін жеке тұлға ретінде дамытып, рухани өсуге деген қажеттілігі мол болуы тиіс делінеді. Сын тұрғысынан ойлау-сынау емес, шыңдалған ойлау. Бұл бағдарламаның құрылымында ерекшелік бар. Бұл құрылым үш фазадан тұрады. Олар өздерінің қызметтеріне байланысты аталады: 1) қызығушылықты ояту; 2) мағынаны ажырату; 3) ой толғаныс. Қызығушылықты ояту білімгерлер үшін сабаққа қатысудағы алғашқы қадам. Бұрынғы білімдері мен сезімдеріне немесе əсерлеріне еніп, жаңа білімге мазмұн қалап, болашақта зерттеу жүргізулеріне күш алуларына жəне орындалуы керек тапсырмалар жөніндегі жеке жəне топтық түсініктерді қалыптастыруларына көмектеседі. Сонымен қатар білімгерлердің жаңа идея мен мəліметтерді үйренуге жəне оны өзіндегі білім негізімен ұштастыруда іштей немесе сырттай белсенді болатын – болмайтындықтарын шешуі де алғашқы кезеңде іске асады. Қызығушылықты ояту ұзақ, əрі мағыналы оқытудың қажетті психологиялық негізін салады. Мағынаны тану кезеңі білімгерлер жаңа мəліметпен, идеямен немесе жаңа мазмұнмен кез келіп қалғанда іске асады Дəрісті басқаратын талқылау, кітап оқу, бейнетаспа, өнер қойылымдары немесе басқа да нұсқау əдістерінің қайсысы болмасын жаңа білімді бұрынғымен біріктіре отырып жəне ақпараттың жаңа мазмұнға қолданбалылығы мен қолайлылығын қарастыра отырып, белгісізден белгіліге қарай жүретін ақпарат пен идеяның маңыздылығы жөнінде шешім қабылдауларына əсер етеді.Осы арқылы білімгерлер жаңа 34
идеяны қабылдайды, ескі мен жаңаны ұштастырады, ойлау қабілетін кеңейтіп, не түсінгенін анықтайды.Білімгерлер берілген тапсырмаларды топта талқылап, ұжымда өз ой-пікірлерін ортаға салады. Ой толғаныс – үйрену процесінің соңғы кезеңі болады да, бұл кезде білімгерлер алған білімдерін сыртқа шығарып, түсінгендерін өз сөздерімен жеткізіп бере бастайды. Саналы талқылаулар мен білімді тəжірибеде қолдану, жаңа идеялар мен ұғымдарды жинақтаумен, мазмұн жөніндегі өздерінің ашық ұсыныстарымен немесе бір зерттеуді бастаумен айғақталады. Бұл процесс арқылы білімгерлер өздерінің ойын нақтылайды, қатарластары мен мұғаліммен кері байланыса отырып мəліметтер жинағы мен құрылым мағынасын сынақтан өткізеді. Яғни, іштей ойлануға үйренеді, ой алмасады. Белсенді түрде өз білімін үйрену жолына қайта қарап, өзгерістер енгізеді. Бұл ең ұзақ та, маңызды кезең. Осы кезеңдер əртүрлі стратегиялар, яғни əдіс-тəсілдер арқылы жүзеге асады. Тұлғалық бағдарлы көзқарас тұрғысынан қарастыратын болса, мұғалім мен білімгерлер арасындағы қарым-қатынас, түсіндіруден түсінуге, монологтан диалогқа, əлеуметтік бақылаудан дамытуға, басқарудан өзін-өзі басқаруға көшу болып табылады.
1. Қазақстан Республикасының «Білім туралы заңы». 05.06.1999г. 2. Кенжебеков Б. Маманның кəсіби құзіреттілігінің теориялық негізі. Бастауыш мектеп 2006 ж,. № 7. 3. Профессиональное развитие из опыта учителей, Алматы, 2005ж. 4. Əбілқасымова А.Е., Омарова Р.С. Мұғалімдердің танымдық іздемпаздығын қалыптастыру негіздері. Алмат6ы, 2003ж. 35
ФОРМИРОВАНИЕ ПРОФЕССИОНАЛЬНОЙ ГОТОВНОСТИ БУДУЩЕГО УЧИТЕЛЯ К ВОСПИТАНИЮ ПОЛИКУЛЬТУРНОЙ ЛИЧНОСТИ ШКОЛЬНИКА Абдукаликова А. Ж., к.п.н., Макашева М. С., к.п.н. Кызылординский гуманитарный колледж им. М. Маметовой РЕСПУБЛИКА КАЗАХСТАН
Мақалада болашақ мамандарды даярлаудағы көпмəдениетті білім беру мəселелері қарастырылған. Көпмəдениетті білім жəне көпмəдениетті тұлға ұғымдары теориялық тұрғыдан қарастырылған. Болашақ мұғалім даярлауда «Көпмəдениетті білім негіздері» атты арнайы курстың тиімділігі анықталған.
Статья
посвящена проблемам поликультурного образования в системе
профессиональной подготовки педагога. Проводится теоретический анализ основ поликультурного образования и поликультурной личности. Эффективность профессиональной готовности педагога к воспитанию поликультурной личности школьника предусматривает внедрение авторского учебного курса «Основы поликультурного образования».
The article is sanctified to the problems of multicultural education in the system of professional preparation of teacher. The theoretical analysis of bases of multicultural education and multicultural personality is conducted. Efficiency of professional readiness of teacher to education of multicultural personality of schoolboy envisages introduction of authorial educational course of "Basis of multicultural education". Интеграция Казахстана в мировое образовательное пространство сопряжена с поиском новых путей формирования личности современного учителя, образованного, с активной жизненной позицией, умеющего ориентироваться в потоке возрастающей информации, владеющего иностранными языками, способного толерантно относиться к представителям разных народов, их культурному многообразию и ценностям. В связи с этим особое значение в педагогической науке приобретает проблема воспитания поликультурной личности, которая сегодня является очень сложной и актуальной не только в Казахстане, в России, но и во всем мире. Во-первых, это связано с процессом активного взаимодействия стран, народов, культур, во-вторых, с возникновением локальных войн, конфликтов на религиозной и межнациональной почве, агрессии, терроризма. Результаты огромных усилий стран, расходующих колоссальные затраты в решение этой задачи, к сожалению, неудовлетворительны. Для нашего исследования представляют интерес исследования западные ученых (Д. Бэнкс, Д. Хупс, Я. Пей и др.), в которых обозначены основные цели поликультурного образования: 36
– формирование готовности и умения жить в многонациональной среде для достижения индивидуального успеха и социального прогресса, для уменьшения дискриминации в обществе; – воспитание в детях и молодежи склонности к балансу, компромиссу, толерантности и взаимоуважению, прагматичности, неприятию силовых решений; – создание общества, которое не только понимает и уважает культурное разнообразие, но и закладывает основы соединения многокультурного этнического опыта, объединенного общими демократическими ценностями. По мнению российских исследователей (Г.Д. Дмитриев, О.В. Аракелян, З.А. Малькова, М.Г. Тайчинов), поликультурная направленность образования проявляется: – в мере ориентированности цели, задач, содержания, технологий воспитания и обучения на развитие и социализацию личности как субъекта этноса и многонационального государства, способного к самоопределению в условиях современной цивилизации; – в форме организации школьной жизни, обеспечивающих развитие в ребенке его способностей, формирование этнического самосознания и планетарного мышления, развивающих ответственность за сохранение родной и общемировой культуры; – в содержании образования, обеспечивающей неразрывную связь образования и культуры народов, порождающие новые формы интеллектуальной активности и рациональности, определяющих креативный потенциал человека. Обобщенный анализ исследований казахстанских ученых М.Х. Балтабаева, Ж.Ж. Наурызбай, Б.Е. Каировой позволяет рассматривать поликультурное образование как: – систему обучения и воспитания молодого поколения, направленную на сохранение культурной идентичности личности путем приобщения к родному языку и культуре с одновременным освоением ценностей мировой культуры; – стратегию взаимосвязанных основных этапов, которые выражаются в этнической идентификации и межкультурной интеграции.
Краткий анализ концепций поликультурного образования показывает, что с одной стороны, глубокое знание собственной культуры – это фундамент заинтересованного отношения учащихся к другим культурам, с другой стороны, – знакомство со многими национальными культурами – является основанием для духовного обогащения и развития. Человек живет в мире культуры, постигает его и овладевает им, рождает определенные знания и понимание «своей» и «чужой» культуры, где единственный путь сближения культур – путь диалога между ними [1], где «общечеловеческие ценности сближают культуры всех стран и народов» [2, С.129]. Опираясь на концепции зарубежных, российских и казахстанских ученых, мы трактуем
В этой связи мы даем свою трактовку понятию поликультурной личности как социально активной личности, ориентированной на национально-этнические и общечеловеческие культурные ценности, с богатым духовным и социально-нравственным содержанием воспитания, носителя национального и общечеловеческого культурного наследия. В настоящее время обсуждение и исследование проблемы формирования поликультурной личности приобрело универсальный характер для науки в целом. 37
Существуют многочисленные философские, социологические, психологические, педагогические труды, направленные на ее многостороннее изучение. Но, несмотря на значи- тельное количество работ, посвященных феномену поликультурности в целом, вопросы формирования готовности будущего учителя к воспитанию поликультурной личности школьника не исследованы в парадигме личностно- ориентированного педагогического образования. Применительно к данной проблеме сказанное обуславливает необходимость подготовки учителя к изучению с учащимися своей национальной культуры и основ мировой культуры в целом. В связи с этим, в Кызылординском гуманитарном колледже им. М. Маметовой происходит внедрение экспериментальной работы с целью формирования готовности будущих педагогов к воспитанию поликультурной личности школьника. Интеграция профессионального, поликультурного образования осуществлялась через организацию образовательного процесса на трех уровнях: 1. Углубленное изучение предметов гуманитарного и художественного циклов; 2. Внедрение авторской методики поликультурного образования (во второй половине учебного дня) в рамках экспериментальной работы. Семинары–тренинги, олимпиады, лингвистические турниры, встречи с носителями языка, проведенных совместных мероприятий с общественно–культурным центром «Славяне», работа с британским центром «Использование веб-сайт материалов британского совета на уроках английского языка» . 3. Художественно-эстетическое просвещение студентов колледжа и учащихся общеобразовательных школ (учебные экскурсии, тематические массовые мероприятия и др.), организация профильных лагерей. Основанием для организации образовательного процесса стали разноуровневые образовательные программы: - реализуемые в рамках основного учебного процесса колледжа, адаптированные к условиям их реализации в общеобразовательном учреждении; - реализуемые в рамках дополнительного образования будущих педагогов, ориентированные на удовлетворение индивидуальных образовательных интересов и потребностей студентов. Поликультурное образование в системе профессиональной подготовки будущего педагога имеет решающее значение для развития личности. В ходе экспериментальной работы, заключающейся в интеграции специального и поликультурного образования, образовательный процесс в учебном заведении был направлен не только на передачу специальных знаний, умений и навыков, но и на развитие личности самих студентов, раскрытие их способностей и потенциала в области полиязычного и поликультурного образования. Необходимо отметить, что осуществляемая в рамках указанной экспериментальной работы, подготовка будущих учителей предусматривает следующие тесно взаимосвязанные между собой компоненты: Мотивационно-ценностный
подразумевающий формирование потребности студентов к развитию поликультурной личности школьника в процессе своей профессиональной деятельности, формирование заинтересованного, личностно-ценностного отношения к поликультурному образованию, изучению языка и культур разных народов; Логико-содержательный компонент, направленный на приобретение знаний о сущности поликультурного образования, его основных компонентах, принципах, условиях, методах и современных технологиях, а также истории казахской национальной культуры, ее особенностях, языка и культуры других народов; знаний, необходимых для развития поликультурной личности школьника в процессе школьных занятий; 38
Художественно-операциональный компонент, включающий практические занятия, направленные: на овладение методикой формирования поликультурной личности школьника; - на развитие у студентов таких необходимых качеств личности как толерантность (принятие и правильное понимание многообразия культур, уважительного отношения к их представителям; стремление к развитию этого качества у детей в процессе занятий); эмпатия (способность к сопереживанию различных этнокультурных традиций); диалогичность (позволяющая взаимодействовать, сотрудничать в полиэтническом коллективе класса и школы).
Результаты мониторинга в процессе экспериментальной работы показали, что у студентов заметно повысился уровень познавательной активности и успеваемости по специальным дисциплинам, а также мотивации и интереса к обучению, коммуникативных способностей. Данный факт объясняется тем что сама специфика поликультурного образования предполагает активизацию психически познавательных процессов и творческих способностей, развитие волевой и эмоционально – чувственной сферы будущих педагогов, воспитание ответственности и духовно-нравственных качеств, самореализацию личности. Результаты и теоретические выводы внедрения авторского курса формирования готовности будущего педагога к воспитанию поликультурной личности школьника в Кызылординском гуманитарном колледже им. М. Маметовой отражены в более 50 публикациях и представлены к обсуждению на 1-ом международном научном конгрессе по общественным и гуманитарным наукам в Австрии, на международных научно-практических симпозиумах, конференциях Казахстана, России, Чехии и Германии. Таким образом, мы неоднократно апробировали процесс формирования готовности будущего педагога к воспитанию поликультурной личности школьника в процессе профессиональной подготовки педагогических кадров в Кызылординском гуманитарном колледже им. М. Маметовой и могли бы поделиться нашим скромным опытом в решении актуальной проблемы современной педагогики. Подводя итог
сказанному, следует
сделать вывод,
что если
учитель общеобразовательной школы достигает успеха в решении проблемы воспитания поликультурной личности школьника в своем классе, в своей школе, то он решает очень важную государственную задачу. жүктеу/скачать 16,98 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|