Мəтінде кездесетін таныс емес сөздерді жазыңдар
524
________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
2.
Кейбір сөздердің мағынасын ашу:
Мүсəпір – жоқшылықтың зардабын шеккен, көп қиыншылық көрген, бақытсыз жан
Тастақ жер -
Шыныдай жылтырап -
Қазандай тас -
Əбірет -
Реуішті -
3.
Мəтін оқиғасының реті қандай?
1.
бұлақ күні-түні тынбай ағып тазаланып тұрғаны үшін ынтық болады.
2.
Мұнан мұрат сол: сен де, адам, тынбай қызмет қыл...
3.
Əй, жолаушы, болсаң осы бұлақтай бол.
4.
Су шыққан жеріне бір қазандай тасты біреу ойып
қорғаныш кылып, тастың суағар жеріне жазу жазыпты:
II . В критерийі бойынша тапсырмалар
4.
Бұлақтың тазалығы адам көңілінің тазалығымен қалай салыстырылған?
А) Бұлақтың суын ішіп, шөлін қандырған адам салқындап, жаны рақаттанады
Ə) Бұлақ адамға да, жануарларға да жақсылық жасайды
Б) Өз ісің үшін еңбек етсең, мақсатыңа жетесің
В) Бұлақ үнемі ағып өз арнасын кеңейтеді, оған басқа бұлақтар қосылып, үлкен өзенге
айналады
Г) Бұлақтың мөлдірлігі сондай, оған күн түссе, күннің, шөп түссе, шөптің сəулесі анық
көрінеді.
5.
Таза бұлақ – табиғаттың бір бөлшегі.
Таза бұлақ
_____________________________________________________________________________
Таза адам
_____________________________________________________________________________
Таза қала
_____________________________________________________________________________
II. C критерий бойынша тапсырмалар
6.
Су – тіршілік көзі. Су туралы қандай мақал-мəтелдер білесіздер?
1.
________________________________________________________________________
2.
________________________________________________________________________
3.
________________________________________________________________________
4.
_______________________________________________________________________
5.
________________________________________________________________________
6.
________________________________________________________________________
7.
Əңгіменің кейіпкерлері əртүрлі кəсіппен айналысатан үш адам: Олардың
образдары қалай ашылған?
- саудагер ісі_________________________________________________________________
- молда ісі___________________________________________________________________
- жас жігіт ісі _________________________________________________________________
525
КРИТЕРИЙЛЕР:
Критерийлер
Ең
жоғарғы
ұпай
А
Түсіну. Тақырыпты түсіне отырып, сұрақтарға жауап бере білуі.
Теориялық білімді меңгеруі.
6
В
Қолдану жəне талдау. Алған теориялық білімді практикада қолдана
білуі. Жаттығу жұмыстарын, сызбалар, талдауларды жасай білулері.
6
С
Шығармашылық жұмыстарда, мəтін құрастыруда, ой толғау жазуда
тілдік қорларын қолдана білулері.
8
КРИТЕРИАЛДЫ БАҒАЛАУ ШКАЛАСЫ
Критерийлері Ұпайлары
Дескрипторлар
А (МАХ)
0
Төмендегі талаптардың ешқайсысы қамтылмаған.
1-2
Берілген 2 сұраққа жауап берген.
3
Берілген 3 сұраққа жауап берген.
4
Берілген 4 сұраққа жауап беруге тырысқан.
5
Берілген 4 сұраққа толық жауап беруге тырысқан. Cөздердің
лексикалық мағынасын, тақырыбының мазмұнын түсінген.
Дегенмен 1 қателік бар.
6
Берілген 4 сұраққа толық жауап берген. Cөздердің
лексикалық мағынасын, тақырыбының мазмұнын толық
түсінген.
В ( мак)
0
Төмендегі талаптардың ешқайсысы қамтылмаған.
1-2
Тапсырмада 4 қателік жіберген.
3
Тапсырмада 3 қателік жіберген.
4
Тапсырмада 2 қателік жіберген.
5
Тапсырмада 1 қателік жіберген. Етістіктің райларын
түсінген. Дегенмен 1 қателік бар.
6
Берілген тапсырма қатесіз, толық орындалған. Етістіктің
райларын түсінген.
С (мак 10)
0
Төменде көрсетілген талаптардың ешқайсысына қол жеткізе
алмады.
1-2
Мəтіннің сөздік қоры аз: сөздер қайталанып, біртектес
сөйлемдер көп қолданылған. Тілдік қателер көп. 8 қате
жіберілген. Оның 4 орфографиялық.
3
Мəтіннің сөздік қоры алуан түрлі емес: сөздің 3 рет
қайталануы, бірдей құрылған сөйлемдер, 4 не одан да көп
тілдік қате. Оның 2 орфографиялық.
4
Мəтіннің сөздік қоры əрқашан алуан түрлі емес: екі не үш
рет сөздің қайталануы жəне бірқұрылымды сөйлемдер
қолданылған. 3 немесе 4 тілдік қате. Барлығы 4 қате
жіберілген. Оның 2 орфографиялық.
5
Мəтіннің сөздік қоры алуан түрлі. Бір не екі қате жіберілген.
Орфографиялық жəне пунктуациялық қателер саны - 5.
526
6
Мəтіннің лексикалық аясы кең: сөз қайталаулар
кездеспейді,орынсыз қолданылған сөз жоқ. 2
орфографиялық, 2 пунктуациялық қателер кездесед..
7
Мəтіннің лексикалық аясы кең: сөз қайталаулар кездеспейді,
орынсыз қолданылған сөз жоқ. 1 жеңіл орфографиялық, 1
пунктуациялық қателіктер жіберілген.
8
Мəтіннің лексикалық аясы кең: сөз қайталаулар кездеспейді,
орынсыз қолданылған сөз жоқ.
ТЕКСЕРУ ПАРАҒЫ:
Критерийлер бойынша ұпайлары
Ұпайлар
жиынтығы
Баға
А
В
С
БАЛДЫ МЕКТЕП БАҒАСЫНА АУДАРУ:
Алған ұпайлар жиынтығы
Баға
88-100 ℅
17 – 20 ұпай
«5»
70 – 87℅
14-16 ұпай
«4»
50 – 69 ℅
11-13 ұпай
«3»
0 – 49 ℅
0-10 ұпай
«2»
Қандай да бір ғылым болмасын, өзіне тəн ерекшелігі бар. Сол ерекшелікті танымай
ешнəрсенің байыбына барып түсіну, табиғатын танып таразылау мүмкін емес. Сол тереңдегі
көркемдікті ұғындыру, оқырман санасында нұрландыру, жер қойнынан табиғаттың байлығын
ел игілігі үшін жарататын қызметпен пара-пар екені біз ұстаздарға ғана аян екені белгілі.
«Даму» ұғымы мен үшiн мөлшерлiк өзгерiстер екенiн, яғни бiр өлшем шегiне шығып,
сапалық өзгерiске айналуы. Диалектика заңы бойынша кез келген құбылыс өзiнiң жеткен
дəрежесiне қанағат тұтып тұрып алмай, оларды жоққа шығару арқылы жаңа сапалық
өзгерiстерге ден қоюы. Психология бойынша жаңа процестің жаңа өмiрге келiп, ескiнiң
жойылуы. Ал эстетика заңдылығы бойынша даму ұғымы өнердің өзегіндегі өріс десе, сол
өнерді Абай «үйрен де жирен» демей ме?
Əдебиетте жасалынған көркем дүниелер адам игілігі үшін қызмет атқарады. Сол
жолдағы халықтың ұшқыр қиялы, сол жолдағы талас-тартыс, сол жолдағы сан қилы оқиғалар
адамның бүгіні мен болашағы үшін жасалынған баға жетпес көркем туындылар болып
саналады. Міне мектеп өмірінде біз оқып жүрген əдебиет пəнінің ерекшелігі осында жатыр
емес пе?
Сол əдемілікті танытатын əр қоғамның өзіне тəн көркем туындыларының тұңғиығында
жатқан жоқ па?
Менің жоғарыда айтқан ой тұжырымдарымда əдебиетті оқытудағы төрт ұстанымға
ерекше мəн бердім. Ерекшелік. Əдемілік. Тəрбие. Тəжірибе.
Міне, осы төрт ұғымды дамытатын, тəрбиелейтін əр дəуірдің өзіне тəн көркем
туындыларының еншісінде. Өйткені «Талант жалпы көңіл күйді бұзады» деген қазақта сөз бар.
Шынымен де, онсыз көркем туындының құны жоқ.
527
Көркем əдебиеттегі шеберлік пен үйлесімді оқушыларға терең таныту шығарманың
əсемдік ерекшеліктеріне талдау жасауға негізделмек. Онсыз əдебиеттен оқушыларға терең де
сапалы білім беру қиын. Оқушылардың əдеби білімі олардың көркем шығарманы оқи жəне
оған талдау жасай білуінен айқын байқалады. Əрбір зейінді, зерделі оқушы – əдебиетіміздің
болашақ мəдени оқырманы.
Жаңашыл ойлау, жаңа инновацияларды меңгеру əдебиеті оқыту мен жалпы дамудың
философиялық, ғылыми көзқарастарды меңгеруді талап етеді.
Əдебиетті шын мəнінде оқытуды жүзеге асыру үшін, ең алдымен, жеке тұлғаға
бағытталған жаңашыл ойлайтын, оқу- тəрбие үдерісінде өзін- өзі жетілдіру арқылы өмірлік
мақсаттарына жете алатын, өзара қарым- қатынас жасай білетін, адамгершілік құндылықтарды
қастерлейтін, жеке қызығушылықтары мен қажеттіліктерін қоғам талаптарымен үйлестіре
білетін күштер қажет.
Оқуыту үрдісінде оқушылардысыни ойлауға үйрету арқылы өзіндік еркін
шығармашылығын дамыту тақырыбын басшылыққа ала отырып, өткен тəжірибелік
сабақтарым жоғарыда айтылған ойларыма дəлел бола алады.
8-сыныптағы қазақ əдебиеті пəнінен «Жүсіп Баласағүн шығармаларындағы тіл
мəселесі», Т. Айбергеновтің «Ана», «Аруана-бауыр дүние» өлеңдері, Р. Ғамзатов «Менің
Дағыстаным», 10-сыныпта «Тайманның ұлы Исатай» өлеңдеріндегі Исатай бейнесі, өз бейнесі
тəжірибелік сабақтарымдағы негізгі мақсат: жеке тұлғаға бағытталған оқу- тəрбие үдерісінде
өзін-өзі жетілдіру арқылы өмірлік мақсаттарына жете алатын, өзара қарым- қатынас жасай
білетін, адамгершілік құндылықтарды қастерлейтін, жеке қызығушылықтары мен
қажеттіліктерін қоғам талаптарымен үйлестіре білетін тұлғаның қалыптасуына қолайлы
жағдай тудыру болды.
Осы өтілген сабақ барысында «тұйық» болып келген жекелеген оқушыларымның
өзіндік көзқарастары мен пікірлерін еркін білдіріп, тақырыпты талқылауда тың идеялар
ұсынып, арасында импровизациялық қабілеттерін көрсетуі ең алдымен құрбыларын таң
қалдырды. Бұл туралы сабақ нəтижесі туралы олардың жазып берген рефлексияларында
айқын көрініс тауып отырды.
Сабақтың нəтижелілігі мұғалімнің дайындық деңгейіне, оқушылардың оқу-танымдық
əрекетін ұйымдастыра алуына жəне ол оқу əрекетінің нəтижесін болжай алуына байланысты.
Тапсырмалар арқылы алға қойылған міндеттерге қарай, ал ол міндеттерді орындау
барысында бұған дейінгі алған білімдері толықтырылады, жаңа ғылыми түсініктер жəне білім
жолындағы кездесетін əртүрлі жағдайларда қолданыла алатын əрекеттердің тəсілдері
қалыптасады, оқушылардың оқу əрекетін бақылау мен түзету жүзеге асады, олар
білімсіздіктен білімге, епсіздіктен біліктілікке қарай қадам жасай отырып, заманауи
педагогикалық процеске қойылатын төмендегідей талаптарға ерекше көңіл аудардым:
- Сабақта оқу материалының ерекшелігіне сай, проблемалық ситуацияларды туғызу. Сонымен
бірге танымдық процестің логикасын сақтап, оқу процесінің дамытушылық сипаты қажет
ететін өзіндік пікірлер мен ой қорытындыларын жасауға үйрету;
- Оқу материалдарына, тақырыпқа оқушылардың қызығушылығын үнемі оятып, танып-білу
қажеттілігін қалыптастыру. Сонымен бірге сабақтың өн бойында жағымды эмоциялық
жағдайдың болуына назар аудару;
- Оқушылардың жеке жас ерекшеліктерін ескере отырып, оқытудың əдіс-тəсілдері мен оқу
материалдарының қиындық келтіретін, сондай-ақ жеңіл дəрежелерін дұрыс айқындау;
- Оқушылардың психологиялық ерекшеліктеріне сай, оларға шамадан тыс күш түсірмеу
жағдайын есептеу;
528
- Қазіргі заманауи білім беру бағытына сай жас ұрпақты ғылым негіздерімен қаруландыру ғана
емес, олардың білімді өздігінен меңгерудің əдіс-тəсілдеріне қажетті іскерлік пен дағдыларды
қалыптастыру;
- Қазіргі сабаққа білімнің қағамдық потенциялын көтеру үшін талантты жəне дарынды
балаларды оқыту. Сондай-ақ əр оқушының бейімділігін, қабілеттерін дамытуға жағдай жасау;
- Əрбір сабақты білім берудің гуманистік мақсатымен бірге ынтымақтастық негізде өткізу
қазіргі білім берудегі басты реформа болып табылады.
Барнс оқытудың тиімділігі мұғалімді тыңдағанда ғана емес, тиісінше вербалды
құралдарды қолдану нəтижесінде, яғни сөйлесу, талдау жəне дəлелдеу барысында сапалы
болатынын алға тартады. Қазірдің өзінде сыныптағы балалардың өзара сұхбаты танымдық
қабілеттерін аша түсетіндіктерін айқын көрсетуде. Мысалы:
-
оқушылар тақырыпты кеңірек ашуларына мүмкіндік алды;
-
бірінің идеясын бірі тыңдауына, қабылдауына жағдай жасайды;
-
оқушылар өз ойларын дəлелдеуге тырысты;
-
мұғалімдер оқушылардың білімінің деңгейін анықтауына мүмкіндік туды;
-
сөйлеу мəдениеті қалыптасты;
-
ойын жеткізуге дағдыланды;
-
өз ойын айта отырып өзінің есте сақтау қабілетін жақсарта алды;
-
сұхбат барысында белгілі бір тақырып төңірегінде ғана ой толғауына мүмкіндігі туды;
-
тілдік қорын толықтыра алды;
-
көркем əдебиет оқу қажеттігін түсінді;
Менің іс-тəжірибемде нені қолдануым қажет:
Оқыту мен оқытуда сабақ берудегі тəжірибелік дағды, этикалық моральдық өлшемдерді жетік
білу. Жаңаша оқытудың маңыздылығын, дағдыларын қалыптастыру үшін өз бетімен көп
жұмыс жасау керек екенін өз ойыма түйдім. Зерттеушілік əңгімені сабақтарымда проблемалық
мəтін ретінде қолдану қажетілігі уақыт талабы екенін ұғындым.
Мен сабақ барысында нені өзгертуім қажет?
1. əр топтағы оқушылардың хал-ахуалын үнемі зерттеп білу;
2. сабаққа кіргенде сабақтың мақсат- міндеттерін оқушылармен біргелікте талқылау;
3. топ мүшелерінің тақырып материалдарына қатысты білім мен біліктерін бір-бірлеріне бүгіп
қалмай қолдау көрсету;
4. əр топ мүшесі өз іс-əрекетін сабақ процесінде топтың ортақ позициялық көзқарасына қайшы
келмейтін пікірлерін ортаға салу жəне талқылау;
5. кез келген сəттілік қағидаларын топ мүшелерінің бірлікте ұғынулары;
6. топ мүшелері кездейсоқ кездескен қиыншылықтарды жеңуге қабілеттерін бірыңғай
бағыттау;
7. топ көшбасшысы өзінің топ мүшелерінің жетістікке жетуіне көмектесуге деген ынтасын
шабыттандыру;
8. топ мүшелерінің іс-əрекет барысындағы жұмыстарына деген өз көзқарастарын жақсы
сезінулері үшін мадақтап отыру қажет.
Менің іс-тəжірибемде қолдануыма қажет:
Топтық жұмысты ұйымдастыру стратегияларын сабақта қолдану, білім беру
бағдарламасын жедел меңгеру туралы сауалнамалар алу жəне оқу мен оқытудың нəтижелі
стилдерін іс-тəжірибеде қолдану.
Іс-тəжірибе барысында қазақ тілі мен əдебиеті пəні арқылы диалогтік оқытуда топтық
жұмыстарды ұйымдастырудың тиімділігін зерттеу барысында кездескен кедергілерді саралай
келе келесі сабақта ескерілуі қажет жұмыстар:
529
1. Оқушыларға жұмыстың мақсатын ауызша ғана атап өтпей, топтарға жазбаша нұсқасын да
беру;
2. Тапсырмаларды орындауға берілетін уақытты шектеулі екенін ескертесіз;
3. Топтың құрамы 5-7 адамнан артық отырғызудың кажетсіздігі;
4. Оқушылардың топта жұмыс жасауын аралай жүріп бақылау мен үшін де оқушылар үшін де
тиімді. Егер де оқушылар түсінбей жатқан материалдарын болса, оқытушы сол топқа немесе
бүкіл сыныпқа қайта түсіндіріп шығуына болатындығы;
5. Жұмысты барысын талқылауды аяқтауды үнемі қайталай берудің қажетсіздігі. Уақыт бітіп
немесе бұрын аяқталса, я болмаса талқылау еш нəтиже бермесе, оқушының назарын өзіңізге
аударыңыз.
6. Топ мүшелері ортақ пікірлеріне түйін жасап, қорытынды шығарулары қажеттігі. Əр топ
өздерінің қорытындылары мен шешімдерін айтып топ мүддесіне қатысты тапсырманы
қорғауы.
Не сəтті өтті?
1. Сабақтың басында сыни ойлау арқылы шығармашылыққа бағыттау, сабақтың тақырыбын,
мақсатын оқушылар өздері ашты, зерттеу жұмысын жүргізді. Мен үшін оқушылардың
тақырып бойынша сөйлеген жауаптары маңызды емес, керісінше сол өтілген тақырып
бойынша қойған сұрақтары маңызды. Оқытудың бұл тиімділігі менің (мұғалімнің)
«Көшбасшылық» қабілетімде емес, керісінше оқытуды ұйымдастырудағы əдіс – тəсілдердің
тиімді қолдану нəтижесі мен оқушылардың сөйлесу, талдау жəне дəлелдеу барысында сапалы
болғандығын алға тартамын. Қазірдің өзінде сыныптағы балалардың өзара сұхбаты танымдық
қабілеттерін ашып тереңдей түсетіндігін айқын көрсетті.
Не сəтсіз болды?
2.Топтағы оқушылардың барлығы бірдей белсенділік танытқан жоқ. Себебі, кейбір оқушылар
«Көшбасшы» оқушылардың тасасында қалып қойды.
Келесі сабақ бойынша нені ойлауым қажет?
Оқу үдерісінде барлық оқушыларға сабақта сапалы жұмыс жасату үшін рефлексия
қорытындыларын сараптап, тиімді стратегияларды қолдануым қажет.
Бүгінгі жас ұрпаққа жан-жақты білім беру, тəрбиелеу - əрбір ұстаздың басты міндеті.
Мұғалімдер қай əдісті пайдаланса да, басты мақсат бағдарламадағы материалдың мазмұнын
шəкірт бойына сіңіру. Жаңа материалды шеберлікпен түсіндіре білу ол ұстаздардың кəсіби
деңгейінің көрінісі. Қазіргі жаһандану заманында білім саласының жаңа жүйеге көшуі əрбір
мұғалімнен жаңаша жұмыс істеуді, батыл шығармашылдық ізденісті талап ету мақсатында
оқушылардың білім сапасына айтарлықтай əсер етті.
Ұлы ағартушы Ахмет Байтұрсыновтың «Ұстаз үздіксіз ізденген де ғана, шəкірт жанына
нұр құя алады», – деген сөзі ізденімпаз, жаңашыл ұстаздарға арналғандай. Мұны əрбір мұғалім
жадында сақтауы тиіс.
Əдебиеттер тізімі
1. Бітібаева Қ. Əдебиет сабағының түрлері мен үлгілері. Алматы: Рауан, 1995.
2. Құдайбергенова К.С. Құзырлылық табиғаты – тұлғаның өзіндік дамуында. Алматы, 2006.
3. Құдайбергенова К.С. Инновациялық тəжірибе орталығы – педагогикалық технология
көзі. Алматы, 2006.
4. Мұғалімге арналған нұсқаулық. Астана: ПШО, 2012.
5. www. сpm.kz
530
ОСОБЕННОСТИ ИНТЕГРИРОВАННОЙ ПРОГРАММЫ ПО ПРЕДМЕТУ
«ИСКУССТВО» И ВАЖНОСТЬ ПРЕДМЕТА «ИСКУССТВО» В
СОВРЕМЕННОМ ОБРАЗОВАТЕЛЬНОМ ПРОЦЕССЕ
Дюсенова Г. Г.
Филиал АОО «Назарбаев Интеллектуальные школы» г. Кокшетау
РЕСПУБЛИКА КАЗАХСТАН
Аңдапта
Мақала «Өнер» пəні бойынша Жаңа Интеграцияланған программаны енгізу
ерекшеліктерін қарастырады, сонымен қатар бұл пəннің заманауи білім беру процесіндегі
орнын белгілейді. Материал жеке тəжірибеге негізделген, сондықтан мақалаға кейбір
практикалық іс-əрекетке сілтемелер енгізілген. Барлық сұрақтар бағдарламаның негізгі
жағдайларымен бір контекстте қарастырылған.
Аннотация
Данная статья раскрывает особенности внедрения Новой Интегрированной программы
по предмету «Искусство» и определяет важность этого предмета в современном
образовательном процессе. Весь материал основан на личном опыте, поэтому в статью
введены некоторые ссылки на практическую деятельность. Все вопоросы рассмотрены в
контексте с основными положениями программы.
Abstract
This article reveals the peculiarities of introducing the New Integrated program on the subject
of Art and determines the importance of this subject in the contemporary educational process. The
whole material is based on the personal experience that’s why some practical activity has been
linked. All the questions are viewed in the context with the basic theses of the program.
Образование, которое включает в себя
обретение навыка учиться,
не начинает устаревать мгновенно…
Скорее оно готовит обучающихся к тому,
чтобы вести продолжительную
интеллектуальную беседу с миром
и, тем самым, не останавливаться
в своем интеллектуальном росте.
Ч. Темпл
В 2012-2013 учебном году впервые в Казахстане, в Назарбаев Интеллектуальных
школах, была внедрена новая интегрированная программа по предмету «Искусство». Это
говорит о важности предмета «Искусство» в современном образовательном процессе. В
качестве девиза на данный период, являются следующие слова: «Образование в области
искусства необходимо для воспитания инновационных мыслителей, которые будут нашими
лидерами в будущем». Потенциал новой интегрированной программы способствует
воспитанию творческой личности, способной применять знания и приобретенные навыки в
531
жизни. В чем же отличие новой программы от других, ныне действующих в образовательных
школах Казахстана? Прежде всего, рассмотрим цели и задачи этих программ. Это развитие у
детей изобразительных способностей, художественного вкуса, творческого воображения,
пространственного мышления, эстетических чувств и понимания прекрасного, на воспитание
интереса и любви к искусству, на формирование духовной культуры личности. Конечно, в
интегрированной программе нельзя отрицать всего этого. Но следует полагать, что, она
охватывает более широкий диапазон, а именно формирование у учащихся художественного
восприятия окружающей действительности на основе собственных творческих
способностей, заложенных природой и потенциала, который развивается в течение всей его
жизни. [1, с. 5]
Можно перечислить целый ряд умений и навыков, которые развиваются в процессе
обучения. Но есть некоторые навыки, которые являются особенными и отличительными в
данной программе. Это креативность мышления, свобода творчества, экспериментирование с
различными материалами, исследование в процессе обучения. Особенностью является
практическая направленность программы, так как даже в первом и втором классах учащиеся
учатся делать разметки, отмерять, соединять части в единое целое, создавать
функционирующие объемные работы, например, модели музыкальных инструментов,
создание двигающихся картинок. Учащиеся на уроках искусства активно участвуют в
качестве деятеля искусств: изучают, экспериментируют, наблюдают, создают, оценивают и
анализируют работы искусства в процессе обучения. Также активно участвуют в качестве
музыканта, играют, поют, сочиняют, импровизируют, придумывают, экспериментируют и
слушают. [1, с. 12]
Важным аспектом новой программы является интеграция в предмете «Искусство».
Интегрируются следующие предметы: изобразительное искусство, трудовое обучение,
музыка. Во-первых, интеграция прослеживается внутри каждого предмета отдельно. Во-
вторых, есть темы, на которых необходима интеграция изобразительного искусства и музыки
на одном уроке. Интеграция данных предметов способствует пониманию связей между
явлениями в обществе, в природе и мире в целом. Использование разных искусств на уроках
искусства позволяет "озвучить" картину и представить музыку, пробудить у учащихся
целую гамму чувств и ассоциаций. В новой программе присутствуют элементы
синтетических видов искусства – кино и театра. Такое сочетание раскрывает определенные
способности даже у самого обычного ребенка, считающего, что у нет склонности к
искусству. А для одаренных учащихся интегрированные уроки искусства - это огромное
пространство для фантазии и свободы творчества. Что касается театра, кино и хореографии,
уже в первом и втором классах по новой интегрированной программе, дети играют в
спектакле, танцуют, создают куклы и игрушки. Важно отметить, что все идеи исходят от
них, нет навязывания тех или иных произведений, дети свободны в своей деятельности и
получают от этого огромное удовольствие. Кроме того, можно рассмотреть ряд терминов,
применяемых на интегрированных уроках искусства. Например, «ритм»-распространенный
термин, применяемый и в изобразительном искусстве, и в музыке, понятия «мажор» и
«минор» ассоциируют с настроением в художественном произведении. Можно привести еще
целый ряд таких примеров в интеграции. Главное, каждый учитель и изобразительного
искусства, и музыки, должен понимать, видеть это и уметь использовать это в практике.
Исследуя новую программу по предмету «Искусство», нельзя не остановиться на
педагогических подходах в деятельности учителя. Введение в образовательный процесс
новой интегрированной программы требовало больших изменений в практике.
Следовательно, это требовало пересмотра своих крепко установленных норм и правил в
532
преподавании и обучении. Но в процессе внедрения программы, ежедневной практики,
анализа и рефлексии, можно сказать, что все страхи, которые были в начале этого пути,
начали развеиваться, как только были получены результаты.
Следует привести примеры из практики. В 7 классах учащиеся создают интересные
портреты в разных техниках. Они рисуют себя художественным углем, создают вполне
реалистичные работы. Кроме того, пишут экспрессивные автопортреты гуашью, как у Ван
Гога и создают свой образ из проволоки, как у Александра Колдера. Заметьте, что многие,
учащиеся, не имея навыков рисования портретов, создали такие интересные работы.
Возникает вопрос, как, почему? Ведь в программе не предусмотрены часы на подробное
объяснение этих тем. Весь секрет как раз в новых задачах и подходах в обучении учащихся.
Назарбаев Интеллектуальные школы соблюдают принцип, согласно которому одной из задач
процесса обучения учащихся является необходимость научить их учиться и стать
самостоятельными, мотивированными, заинтересованными, уверенными, ответственными и
умеющими проводить анализ учениками. [1, с. 12]
Необходимо эффективно использовать опыт учащихся, пусть самый маленький, но это
их опыт. Культура и ценности личного опыта учеников выступают значимым контекстом,
существенным образом определяющим успешность процесса обучения. [2, с. 142] Опыт
положительно влияет на самооценку учащихся, формируется уверенность, создает
благоприятную атмосферу и высокую мотивацию. Очень важен принцип - научить учащихся
учиться. В этом вопросе необходимо организовать и направить работу учащихся.
Эффективное использование учащимися всех ресурсов, включая литературу, интернет
ресурсы, средства массовой информации, приведет к высоким результатам. Получение
дополнительной информации и ее обработка дает учащимся возможность пропустить через
себя те или иные вопросы по темам разделов. В таком случае учащиеся лучше начинают
понимать суть проблем и вопросов, что ведет к более успешной реализации идей в практике.
Программа предусматривает различные формы работы.
Важно учитывать особенности творческого предмета, который предполагает развитие
индивидуальности учащихся. Также важны возрастные особенности и цели урока. Учащиеся
создают свои работы, уникальные в подборе материалов, в использовании различных техник,
даже в объяснении контекста. Несомненно, есть темы, которые предполагают групповую
работу. В разделе «Кино. Анимация» учащиеся используют информационно-
коммуникационные технологии в создании покадровой анимации в стиле стоп-моушен.
Создание пластилинового мультфильма – увлекательный процесс, который требует от
учащихся знание основ композиции и понятия «сюжетная линия», знаний по предыдущему
разделу «Фотография», навыки работы с пластилином в создании фигур, навыки работы в
различных компьютерных программах, позволяющих преобразовать фотоснимки в видео.
Очевидна интеграция с музыкой, что наблюдается в подборе музыки к разным эпизодам
мультфильма. Также учащиеся используют свои записи для озвучивания персонажей,
различные звуковые эффекты. Распределение ролей в группе повышает ответственность
учащихся, они примеряют на себя различные роли: режиссера, художника, декоратора,
музыкального продюсера, оператора, директора. Художники создают пластилиновые фигуры
персонажей мультфильма. Декораторы создают фон и декорации. Музыкальный продюсер
отвечает за тему музыкальной композиции, соответствующей за тот или иной сюжет.
Режиссер организует съемку вместе с оператором. Они создают покадровое движение фигур,
соблюдая сюжетную линию. Директор находит все необходимые ресурсы для создания
мультфильма, начиная с пластилина и завершая штативом для фотоаппарата. Наблюдая за
учащимися и анализируя их деятельность, можно с уверенностью сказать, что знания и
533
навыки, приобретенные на уроках искусства, помогут учащимся вносить значимый вклад в
жизнь за пределами школы. Можно привести один пример, ученица 7 класса заявила, что в
Казахстане мало мультипликационных фильмов, и она в будущем обязательно поднимет
уровень отечественной мультипликации. Этот и ряд аналогичных примеров доказывают
вышесказанные убеждения.
Одним из немаловажных пунктов программы, является реализация политики
трехъязычия. Реализуя эту политику, на уроках искусства учитель помогает учащимся
развивать языковые навыки. Во-первых, это использование ключевых слов и терминов,
изучение специфичного академического языка. Учащиеся узнают эти слова на всех трех
языках и учатся употреблять их в своей речи. Во-вторых, развитие функционального языка.
Учащиеся вовлечены в познавательную деятельность и выполняют конкретные
познавательные процессы обучения. Для того, чтобы уметь делать сообщения, и говорить об
этих процессах, учащимся необходимы специальные языковые структуры. Эти структуры
могут классифицироваться в соответствии с функцией в вопросе, например, есть вопросы,
относящиеся к языку классификации, оценивания и описания процесса. В-третьих, на
уроках искусства также развиваются коммуникативные навыки. Учащиеся общаются,
рассуждают, выражают свое мнение. Таким образом, навыки говорения развиваются на
каждом уроке искусства. Навыки слушания наблюдаются при прослушивании не только
заданий или сообщений учащихся, но и слушают различные звуки, музыкальные фрагменты
и композиции. Кроме того, на уроках искусства неплохо развиваются навыки письма, так как
учащиеся в специальных альбомах- скетчбуках записывают свои идеи, описывают процессы,
т.е. ведут небольшое исследование по темам уроков. Можно сказать и о навыках чтения,
насколько это возможно использовать на уроках искусства, например, при чтении заданий.
В целях реализации политики трехъязычия, уже третий год во многих Назарбаев
Интеллектуальных школах ведется командное преподавание на уроках искусства. Опыт
иностранных преподавателей помогает более эффективному внедрению программы и
способствует повышению уровня владения английским языком, что очень важно как для
учителя, так и для учащихся. Учащиеся учатся использовать предметные термины на
английском языке. Большинство наших учащихся, довольно неплохо излагают свои мысли
на английском языке. В заключении следует отметить, что языковые цели в целом на уроках
искусства достигаются.
Выше упоминалось о скетчбуках, следует отметить, что это не просто традиционный альбом
для рисования. Скетчбук -это альбом, где учащиеся ведут исследование, записывая свои
идеи, сообщения, зарисовывая, делая на рисунках надписи. Креативность в оформлении
обложки и титульных страниц разделов можно видеть у многих учащихся. Ведение
скетчбука систематизирует их работу. Кроме того, это современный вид альбома, широко
распространенного во многих странах.
Особенностью новой программы «Искусство» является применение на уроках
активных форм обучения. Это предполагает не только игровые ситуации, эксперименты с
проведением урока вне классной комнаты, но и организация активной мыслительной
деятельности учащихся. При этом часто применяют групповые и парные формы работы.
Например, при создании своих автопортретов, учащиеся использовали зеркало, наблюдая в
нем свой образ. Также учащиеся примеряли на размер своей головы проволоку для создания
проволочного автопортрета. Такие задания относятся к заданиям по принципу «обучение в
действии». Это один из самых эффективных методов обучения. Что касается мыслительной
активности, то учащиеся анализируют работы художников, самостоятельно определяя
визуальные элементы, технику исполнения, стили и жанры. При этом эффективно работает
534
диалогическое обучение. Обучение диалогу происходит через кумулятивную и
исследовательскую беседы. Таким образом, методы активного обучения повышают
мотивацию учащихся, эффективность усвоения материала.
Особое внимание уделяется предмету «Искусство» в начальной школе. Начиная с
первого класса, формируются знания, развиваются навыки и умения, по спирали,
усложняясь с каждым годом. На каждом уроке учащиеся тему урока связывают с собой,
своим миром и представлениями. Следовательно, необходимо показать ребенку связь
искусства с его личным миром его мыслей и чувств. Важной задачей предмета «Искусство»
является гармонизация абстрактно-логического и образного мышления ребенка, что
особенно важно на начальном этапе обучения, когда ребенок только входит в учебную
деятельность. [3, с. 12]
Младший школьный возраст является самым благоприятным в нравственно-
эстетическом воспитании. Очень важно развить в ребенке способность углубления в себя,
осознания сложности и богатства своих внутренних переживаний, способности
сопереживания и родственного отношения к окружающим людям. У младших школьников в
отличие от других возрастных периодов, личностная ориентация определяется
направленностью на внешний предметный мир, у них преобладает наглядно-образное
мышление и эмоционально-чувствительное восприятие действительности, для них остается
актуальной игровая деятельность. Специфика искусства, его художественно-образная
природа как нельзя лучше отвечают личностным потребностям ребенка младшего школьного
возраста.
В заключении, необходимо подчеркнуть, что уроки искусства по новым
интегрированным программам интересны не только учащимся, но также приносят огромное
удовольствие учителю. Учитель меняется вместе с теми изменениями, которые происходят в
современном образовательном процессе. За период внедрения программы был приобретен
бесценный опыт. Опыт, позволивший успешно реализовать поставленные перед учителем
цели. Подводя итоги, можно отметить, что в стенах Назарбаев Интеллектуальных школ,
благодаря внедрению таких инновационных программ, будет воспитано поколение
гражданин Республики Казахстан, молодых людей с высоким умственным потенциалом,
способным критически и креативно мыслить, сильных духом, умеющих применить свои
знания во благо прогресса общества [4, с. 1].
Достарыңызбен бөлісу: |