Д еревня  сыртындағы  дөңеске  ш ыға  бергенде,  он  ш ақты  маш инаға  тиеліп  дұш пан  солдаттары  келіп  қалды   (Т.  Ахт.)

беретін  шылаулар  д е м  е у л  Ьік  ш  ы  л а у л  а  р.болады.  Мысалы:
— 
Қазір  ше?— Оны  кейін  айтамын  г о й   (Б.  М .).  Бірінші  мы­
салда  демеулік  шылау  сұрау  мағьінасын  беріп  тұр,  екінші  мы­
салда  сенімділік  мағынасын  қосып тұр.
Д емеулік  шылауларға  мыналар  жатады:
1.  Сурау  мағыналы  демеуліктер:  ма,  ме,  ба,  бе,  па,  пе, 
ше. 
Мысалы-:  Ж ү деген  жоқсың  б а ? ( Б .   М .). А л   батиста  ш е ?   (Б.  М .).
2.  Жалыныш,  тілек  мағыналы  демеулік:  Келе  ғой,  күніге- 
шім,—  деді  әжем  өзеуреп  ( С.  М .).  К,арсылық  қылмасаң,  айта 
ғой  (Б. М .).
3.  Теж еу  мағыналы  демеулік:  ғана  (қа н а ):  Тек 
қана 
әкем 
келсін,  бар  тілегім әкемде...  (Б.  М .).
4.
 
Қ үш ейту  мағыналы  дем еуліктер: 
ақ,  да,  де,  ды,  ді,  ты,  ті, 
ғой:  Бұл  сөзді Мариямнық  аузынан  ес.туі- 
а қ  
мұң  екен,  Бөкен 
ушып  тұрды  (Б.  М .).  Күлтай  екі  күндей  жайдан-жай  отырды 
да
.  ңойды  (Б.  М .) .—  Ауы лды   көрейін,  кип  жыл  өтті...  сағындым 
гой,  — деп,  барған-ды  (Б.  М.).
5.  Көңіл  күйді  білдіретін  демеуліктер:  -ай,  -ау:  Бәрекелді- 
ай,  қонақтарға ет болмады-  а у  ,— деді  (Б.  М .).
6.  Сенімсіздік,  кекесін  мағыналы демеуліктер:  мыс, міс  (мыш ); 
Қаръшсащтың  көзінен  бүршіктеген  жас  шығыпты-  мыс  (Б.  М .).
390-жаттығу.
 
ДемеулІк  шылаулардыц  қаидай  магына  берІп  тұрғанын 
түсіндіріціздер.
1.  Ой,  дариға-ай,  елдің  көркі  ж ас  екен  ғой!  (Б.  М .).  2.  Е,  сен- 
д е  көз  бар  да,  менде  ж оқ  па,  шырағым-ау?  (С.  М.).  3.  —  Мү- 
сәпірлер-ай,  қайтсін,  әж есінің  жолы  басқа  ғой!—  деп,  олар  да 
көздеріне  ж ас  алды.  4.  —  Мына  келін  жарайды  ғой,  осы  кісіні 
сайлау  керек,—  деп,  Раушанды  нұсқаған-ды.  5.  —  Әй,  Ж амақ- 
ай,  абырой  алмай-ақ,  өлдің-ау!  Осы 'Сөзді  манадан  бері  сен  айт- 
саң   ғой,  абыройын. аласың да  кетесің  (Б.  М.).
891-жаттығу. 
Көп  нүктенін,  орнына  мағынасына  қарай  төмендегі  шы- 
лауларды  қолданып,  тыныс  белгісін  қойып,  жаттығуды  көшіріңіздер.
1. 
Ірілігі  үстаса,  кісіге  айналып  қарамайтын  мінезі  бар... 
(Б.  М .).  2.  Бұл  адам  ақылды...,  қу...,  айлакер...  кісі  (С.  М .).
3. 
Дәметкен...,  мынау  қазақ  сықылды...,  осыдан  сүрасаң,  қай- 
теді?—  деген...  4.  —  Сол...,  пәле іболды...  шақыртпай...  келсе  қай- 
теді  екен?!— деп,  Бәкен  азырақ  кейістік  білдірді.  5.  —  Аш-жала- 
қаш  болмайсың,  өзің  би,  өзің  төре  боласың,—  деп,  Абдол  оны 
қызықтырыпты...  6.  Қардың еруін  көрдің бе,  жақсы еріп жатыр... 
е з і  (Б.  М .).
Ш ы л а у л а р :   -ды,  -ді,  -ғой,  -де,  -да,  -та,  -ay,  -ақ,  -мыс.
892-жаттцғу. 
Д ыіді
 
формалы  омоиим  косымшаларды  (септік,  жік- 
Тік  жалғаулары,  сын  есім,  жедел  өткен  шақтың  жұрнағы)  шьілауды  ажыра- 
тып, олардық бірінен-бірінін  айырмашылығын  түсіндіріціздер. 
'  • ..
179

1.  —  Аға,  ұят-ты...  Бармаймын,—  деген  сыпайы,  нәзік  кыз 
үні  шықты  (Б.  М .).  2.  Осында  отырған  бірнеше  өнерлі,  көрікті 
ж а с  әйелдерге  көз  тастап  өтті.  3.  Аса  тілеулес  ағасы  Абай  оның 
алдынан 
шықпайды 
ж әне  ешкімге  бетін  де  қақтырмайды.
4.  Үмітей  бұл  әннің  сөзін  арманды  күдікпен,  аса  бір  қүпия  сыр 
етіп  айтады.  5.  Ол  турасындағы  бірінші  кесімді  губернатор  ке-  . 
ңесі  бекітті  ( М   .Ә.).  6.  Бүл  отырған  ж үрт  тегіннен-тегін  жинал- 
ған  жоқ-ты  (Б.  М .).  7.  Тек  Базаралының  отты,  нүрлы  ж үзін  ' 
еске  а лады  (М.  Ә.).
393-жаттыгу. 
ма/м е 
формалы  қосымшаларды  (зат  есім,  сын  есім  жұр- 
нағы,  етістіктің  болымсыздық  жұрнағы) 
және  шылауды 
ажыратыцыздар, 
олардың  айырмашылығын  түсіндіріқіздер.
1.  Баяндама  соңынан  шығып  сөйлеуші  коммунистер  мен'ком- 
сомолецтер  де  бір-екі  минуттан  артық  уақыт  алмады.  2.  Көпші- 
лік  жарты  сағат  уақыт  берсе  де,  Иванов  баяндаманы  көпшілік- 
ке  арнаған  көңілдегі  сезін  түсінікті,  жатық  тілмен 
10  минут- 
та  акырын  айтып  шықты.  3.  Есігі  ашық  тұрған  төргі  бөлмеге  де 
бүрылып  қарамады  (Ә.  Н .).  4.  —  Үзап  кетпейміз  бе?— деді,  Рау- 
шан елең етіп.—  Ж оқ, үзамаймыз  (Т. Ахт.).
Ж алғаулық  шылаулар
Сөз  бен  сезді,  сөйлем  мен  сөйлемді  байланыстыратын  шылау- 
ларды 
жалғаулық  шылаулар  дейміз.  Мысалы:  Б ұ л   Ержанға  да, 
өзіне 
де,  . ө з гелер ге 
де, 
р и за  
болы п 
кеткеннің 
белгісі 
еді  (Т. Ахт.).
Ж алғаулық  шылаулар  мағынасына  қарай  алтыға  бөлінеді:_
1.  Ыңғайлас  жалғаулықтар:  және,  мен,  бен,  пен,  тағы,  эрі, 
да, де,  та, те.
2.  Қарсылықты  жалғаулықтар:  бірақ,  б ір а қ   та,  алайда,  сонда 
да,  зйткенмен,  онда  да,  болмаса,  әйтпегенде,  әйтпесе,  ал,  деген- 
мен, ғйтсе д.е,  өйткенмен,  сөйтсе де.
3.  Талғаулық  жалғаулықтар:  я,  не,  немесе,  әлде,  не  болмаса, 
біресе, кейде. 
.
.
.
.
.
4.  Себептік жалғаулықтар,  өйтііені,  себебі.
5.  Салдарлық  жалғаулықтар:  сондықтан,  соның  үшін,  сол  се­
бе пті,  соның нәтижесінде.
6.  Шарттық жалғаулық:  егер,  егер  де.
394-жаттығу.
 
Оқып  шығып,  жалғаулық  шылауларды  түр-түріне 'ажы­
ратыцыздар. 
-
1.  Ол  өзін  алқымынан  үстап  алды  д а ,  бір еу  буындырып  ж ат- 
қандай-ақ  жағасын  жыртшп,  тәлтіректеп  кетті 
(А.  М ак.).
. 
жүмадан  бері  жүрмін,—  деген  сөздерді  ести-
сщ   (С.  Ш.).  3.  Оқудан  арқасы бос  жүрген Әлібек пен Әділбек тү- 
бөкті  меилшше  аралаған  болатын  (X.  Е с,).  4.  ШымбайыНа  батса
180

да,  үнсіз  орнында  тұрып  қалды  (А.  Т.).  5.  Ерте  ме,  кеш  пе  Ж ар- 
кент 
жерінен  гүл  иісі  аңқиды,  май  ағады,  нұр  шашырай- 
ды  (С.  Б .).  6.  Большевиктер  өздері  жетім  мен  ж ееірді  қорғай- 
ды  (А.  Т.).
395-жаттығу
. 
Көп  нүктенің  орнына  төмендегі  жалғаулық  шылаулар- 
дың  тиістісің  қолданып,  тексті  көшіріңіздер.
1.  Бірақ  қайла  әркімнің  қолынан  келе  бермейді,  ...  әркімге- 
беріле  д е  бермейді.  2.  —  Ө зщ   осы  ж ерде  тіліңді  безеп,...  қанша 
тұрмақсың,  соныдды  айтшы?—  дедім.  3.  Қіндік  кесіп,  кір  жуған,. 
асыр  салып  аунаған,  ...  көңіл  тынбаған,  күба  төбел  ауылдан «өр- 
кем,  сірә,  бар  ма  екен?  4.  Шал  шаршап  жатса...,  әлдекімді  ша- 
льга  жатыр.  5.  Сені  ...  біз  қандай  жәрдемдесетін  едік  бір-бірім із- 
ге  (Ғ.  Мүст.).  6.  Ж аңа  жұмысшыларды  шахтаға  жеке  ж іберме- 
ңіз  өзін,  ...шахтаны  бүлдіреді  (Ғ.  Мұст.).  7.  Буфеттен  шығып,  бұ- 
лардың  қасына  келген  Айбар  ж үзі  суықтау  еді,  ...  бейтаныс  жігіт 
алдында әдеп сактады  (3 .  Қ абд.).
Ш ы л а у л а р :   онан  да,  егер,  не,  онда,  сондықтан,  сонда  да, 
мен,  бірақ,  да,  тағы.
396-жаттыгу.
 
Қөмекші  сөздерді  тауып,  үлгі  бойынша,  теріп  жазыңыз- 
дар.
Ү л г і   :
Кемекш і  есіи
Көмекші  еті  т ік
Ш ыліу
алды на
кете  алмайтынын
-ақ,  -де
1. 
Келер  күндер  көз  алдына  осынша-ақ  айқын  елес  берсе  де,. 
Ушаков  ашық  алысуға  кете  алмайтынын  сезді.  2.  Мұньщ  (бәрі 
кімге  айтылып  жатқанын  Сейіт енді  ғана үққандай,  Омардың  ар- 
тина  қарай  жантая  кетті  де,  бүйірінен  бір  нүқып  қалды  (Ғ.  М .).
3.  Түр-түлғасынан-ақ  белгілі  емес  пе?  (С.  М .).  4.  Әдіс  алып  кал­
ган  жүрт  жолдан  тез  бүрылып,  сай-жыраларға  қарай,  ағашқа 
қарай  кетіп  барады  (Ғ.  М .).  5.  Антон,  өзі  мына  тұр  ғой,  осы-ақ. 
айтсыншы  (А.  М ак.).  6.  Қала  көзіне түспеу үшін,  Ушаков Игілік- 
ке  ж аяу келіп  еді.  7.  Емен  шаң-топырақтан  керінбей  бір  кетті  де^ 
аздан  сон,  бар  жапырағынан  бір-ақ  айрылып,  сорайып  қал- 
ды  (Ғ . М .).  8.  — Сіз тындасаңызшы  әуелі,  екі-ақ  метр деп түрмыз 
ғой.  9.  Колония.мен  қош  айтысу  қажеттігі  Калина  Ивановичтің. 
жанына  қатты батып  жүрген-ді  (А. М а к.).
397-жаттыгу.
 
Тексті  оқып,  негізгі  сөз  бен  көмекші  сөзді  ажыратып, 
олардық  айырмашылығын  түсіндіріңіздер,  көмекші  сөздің  қайсысы  екенін  тал- 
дацыздар.
181

Абай  бұл  кезде  кітапханашы  қартқа  қол  'беріп  амандасып, 
-езіне  керек  кітабын  енді  алғалы  тұр  еді.  Ж аңағы  тұрпайы  әзілді 
«.ұлағы  шалысымен,  чиновник  ж аққа  салқын  ызамен,  жалт  етіп 
бір  қарады.  Чиновникке  жақын  отырған  бірер  ж ас  оқушы  оны 
қостап,  ойсыз  күліп  қалған  екен.  Бірақ  жігіттің  қасындағы  тәр- 
биелі,  көрікті  әйел  күлсен  жоқ.  Чиновникке.  тұңғиық  қара  көк 
көздерін  кейіспен  бұрды.  Қабағын  аз  шытынып,  жігіттің  әдепсіз- 
дігі  үшін,  қызарып  кетті.  Абайдың  алғашқы  ашуы  бір-ақ  сәтке 
білінгендей  еді.  Енді  күлдіргі  мьісқыл  ж үзбен  ж ігітке  бұрылды 
да,  лезде  ж ауап  қатты:
—  Чиновник  мырза,  түйе  «ірсе,  нёсі  бар,  мұнда  ол  түгіл  есек 
те  отырыпты  ғой!— д ед і  (М.  Ә.).
О ДА ҒА й
Одағайлар  адамның  шаттану,  куану,  ренжу,  таңырқау,  өкіну, 
шошыну  сияқты  алуан  түрлі  көңіл  күйін  білдіреді.  Мысалы; 
Қап,  не  дедің  сен  бала?  (М.  Ә.).  Мұндағы  одағай  ( қ а п )  сөйлем- 
ге  екіну мәнін қосып түр.  Бөрекелді,  мынаң  қара!  (М.  Ә.)  Мұнда- 
ғы  бәрекелді  сөйлемге  шаттану,  риза  болу  мәнін  қосып  түр.  Ода- 
рай  сөйлем  мүшесі  болмайды,  сөйлем  құрамына  енбей,  үтір  арқы- 
лы  бөлініп,  оқшау тұрады.
Одағайлардың  мағынасына  қарай  мынадай  түрлері  бар;
1.  Көңіл  күйі  одағайлары:  алақай,  з ттең,  щап,  әттегенай,  бәре- 
келде,  пәлі,  ойпырмай,  туу,  уһ,  аһ,  еһе,  оһа,  дй,  ой,  беу,  уа,  ойбай 
т.  б.
2.  Ж&кіру одағайлары:  тәйт,  тек,  жэ.
3.  Ш ақыру  одағайлары:  іиөре-иіөре,  моһ-моһ,  қос-қос,  сорап- 
€орап,қош-қош,  щұрау-ңұрау т.  б.
\
398-жаттығу.
 
Одағайларды  тауып,  олардың  одағайдыц  қай  түріне  жа- 
татынын  ажыратын,ыздар.
—   А,  а,  анау  бір  естігенім  болар  ма,  Тоқтамыстың  інісі  ме?
■—  Е,  күш  атасын тыддар  ма?
—   О,  қай үлсың?
—  Уа,  баба,  арғы  атам  Найман,  бергі  атам  Сыбан,  өз  атым 
Есен, елім қосқан  атым — батыр Есен.
—   Ойбу бетім, батыр  шөгелім-ай!
—   Уау, ойбай... Қайдасый,  Еқлік...
—   Ж ә,  ал!
—   Алда,  батыр-ай, солай  ма едің?
—   Бәсе,  ер болсац сабырлы  бол  (М.  Ә.).
399-жаттыту.
 
М ұндата  одағайлардың  қандай  мағына  беретінін,  сөй- 
лемнен 
қандай белгі  арқылы оқшауланып  тұрғаңын  ажыратыңыздар.
Бэсе, еркек десем ептісің...  бала десем,  бидейсің. 
—-  Әй, жігіттер,  батыр болсаңдар, тоқтаңдар.
№

—  Қап, қап, қапы  болды-ау осы жол!
—  Ж ә,  өрекпімей-ақ қой.
—  Е-е-й,  өңкей би!
—  Ойбай, бауырым...
—  Уа,  Қараменде,  сені  ж ұрт  баба  десе,  мен  сенен  дб  гөрі  кә- 
рімін.
—  Ия,  ияі  Арыламын өзінеи!
—  Ә,  батыр,  келдің бе  аж ал  айдап?
—  Аһ,  заман  (М.  Ә.).
Қайталау
400-жаггығу.
 
Текске  жалпы  морфологиялық  талдау  жасацыздар.
I.  Ж үргіншілер  ойға,  ж азаң  жерге  келіп  түскенде,  бағанаданғ 
бүларға  көрініп,  өздеріне  қарай  асығып,  тырағайлап  шауып  келе 
жатқан  аттылардын,  алдьщғы  екеу-үшеуі  үйме-жүйме  қатар  ж ет- 
ті.  Омырауларын  тер  басқан,  демігіп  танауратқан  сәйгүліктерді. 
зорға  тоқтатқан  ауыл  кісілері,  күймеге  соқтыға  ж аздап,  дабыр- 
лап  сәлем  берісті.  Қуаныштың  айғай-шуын,  шат  «үлкісін  Әбіш- 
тің  алдынан  ала  шықты  (М.  Ә.).
II.  Бүлғандап  өскен  жалғыз  қыз  бұлай  болған  соң,  бәйбіш е 
үйінің  ішін  үгіттеп,  Шүғаны  өлімнен  қүтқармақ  болысады.  Оның. 
емі — Әбдірақманды  ел  болып  ақтап  алып,  той  қылып  екі  жасты 
қосу.  Балаға  деген  мейірменшілік  Есімбекке  мүны  да  еріксіз  іс- 
тетпек  болады.  Ағайын  туғандарымен  ақылдасып,  болыстан  өті- 
ніп,  Әбдірақманды қайтартпақ болды  (Б. М .).
401-жаттыгу.
 
Текстегі  жеке  сөздерге  морфологиялық  талдау 
ж аса- 
ңыздар.
Бәріміз  бірге  оқыдық.  Сабақтаспыз,  зеректігі  бізден  кем  емес,. 
бірақ  бастап  окығаннан-ақ  Түйебайға  молданыц  қылығы  келіс- 
педі.  Алғадіқы  кездерде:  «Ақымақ,  хайуан»,— деп  сөгетін  болды. 
Ж үре-ж үре  қүлағын  бұрайтынды  шығарды.  Бірқатар  оқыған  2 0  
шақты  баланың  ішінде  Түйебайдан  бүрын  таяқ  жегені  болмады. 
Кешкілік  ж ат  сабақ  жаттатады.  У-шу  болып  ауылды  басымызғаі 
көтереміз  (Б.  М .).
402-жаттЫгу.
 
Текстегі  сөйлемдерді  сөз  тұлғасына  қарай  талдацыздар.
Б ізде  бала  деген  болмайтын,  шырақтарым,  інімнің  бір  қызыи 
асырап  алып,  бала  қылып  едім,  сол  бар  қолымда;  бірақ  азамат- 
тың бөтендігі  ж оқ  еді.  Жарлымын, шалмын,  істелмей жаткан ж ұ- 
мысым  болса,  өздерің  сияқты  азаматтар  ауқым  қылып,  бітіріп 
тастайтын  еді,  бұл  жасыма  келгенше,  баласыздықтьщ зарын  көр- 
ген  шал  емеспін.  Жүртымнан  айналайыні  Біреуі  бала  болып,  бі- 
реуІ  іні  болып  көңілімді  ж үбатумен  келеді,— деп,  Сәрсекең  өз 
күйін  бір  сүре әңгіме  қыльга өтті  (С.  Е .). 
J  .  ‘ 
-
183

403-ясаттығу.
 
Текстегі  сөздердің  қосымшаларын  бөліп  жазып,  жатты- 
ғуды  көшіріңіздер.
— 
Сондықтан  мылтықтарды  алдыр.  Төрт-бес  жігітті  қасы- 
мызға  алып,  есікті  бекітіп  отырайық.  Адам  салып,  жұмысын  сұ- 
рармыз.  М әмілеге  келсе,  сұрағандарын  беріп  құтылған  жөн.  Та­
ка,  болмай,  бара  ж атса,  мылтықтың  астына  алармыз.  Жанынан 
безген  жындылар  қанша  дейсің,  екеу-үш еуі  оққа  жығылса,  бы- 
лайғылары  өздері-ақ  қашады,— деп,  Иван  ақылын  үсті-үстіне 
түйдектетті  (Б . М .).
404-жаттығу.
 
Сөз  табына  қарай  талдаңыздар.
і Ж аңа  жеккен  ат  басымен  алысады.  Енді  кішкене  жүрсек,  өтіп 
те  кетеміз.  Бірақ  өткіміз  келмейді.  Аттын,  басын  теж ей  берем... 
Кім  біледі,  бұдан  кетсе,  Ә бдірақман  Шүғаны  мәңгі  көре  алмас; 
яки,  көрсе де, біраз уақыт сағынуға  тура  келер  деген  ой  елестейді. 
Бірім ізге-бірім із  сейлеспесек  те,  бірім іздің  ойлағанымызды  екін- 
зліміз біліп келеміз  (Б .  М .).

С И Н Т А К С И С
ЖАЙ  СӨЙЛЕМ 
ЖАЛПЫ  TYCIHIK
Сейлем  біршама  тиянақталған  ойды білдіреді.  Сөйлем—тілде- 
гі  мақсатты  ойды  білдіретін  негізгі  тәсіл.  Адамдар  бір-бірімен 
сөйлем 
арқылы  түсініседі.  Айтайын  деген  ойымызды  ж ай 
сөйлем  аркылы  да,  қүрмалас  сөйлем  арқылы  да  білдіре  аламыз. 
Мысалы:  Қ а зір   Еркебүлан  сол  ақ  отаудың  төрінде  жалғыз  отыр. 
Самолет  төмен  түскен  сайын,  бұлт  қоюлана  берді  (3.  Ш.)  деген 
екі  сейлемнің  алдыңғысы  тиянақты  жалан,  бір  ойды  білдіретін 
ж ай  сөйлем  де,  соңғысы  самолеттің  төмен  түсуі  және  бұлттың 
қоюлана  бергендігі  жайында  айтылған  екі  ойды  ұштастыра  келіп 
күрделі  ойды  білдіріп  түрған құрмалас сөйлем.
Сөйлем  бір  сезден  де,  грамматикалық  байланысқа  түскен  әл- 
денеше  сөздердің тіркестерінен  де  ж асала  алады. Мысалы:  Ай да ­
ла.  К өлдің  биік  қабағы   ( С .  М .).  Кеш.  К арсақпай  заводы.  Д а л а -  
да  қы бырлаған жан жоқ  (С.  М .).
Біршама тиянақталған  ойды  білдіретін жеке сезді  немесе грам- 
матикалық  байланыста  айтылған  сездер  тобын  сейлем  дейміз. 
Әрбір  сейлем  дауыс  ырғағы  (интонация)  жағынан  да  бірш ама 
тиянақталып  отыруы  шарт.
405-жаттыгу.
 
Текстен  жай  сөнлемдерді  теріп  ажыратыцыздар.
Күз  аспаны  күңгірт,  бүлыңғыр.  А уада  дымқыл  сыз  бар.  Тан, 
салқыны  қазір  күздің  суық  ж еліне  айналған.  М аңайда  қызарып, 
солған  курайлар  көп  көрінеді.  Бүрінен  айрылған  тобылғы  да  қу- 
қыл  реңді.
...іЖ үргіиш ілер  Ералының  қазірде  қуаң  тартқан  шалғынын 
біраз  аралап  өтті  (М.  Ә.).
Ж аңа  ғаніа  Д әм еш   үшып  келгенде,  аспан  ашық  еді,  лезде  ма- 
нағы  қою  қара  бұлт  қуып  жетіп,  жаңбыр  сіркірей  бастады.  Өкпе 
түстан  соққан  жел  ікөмір  шаңын  боратып  көше  ішінде  құйын  ой- 
нады  ( 3 .  Шаш.). 
"
•  Шәкірттер  есіп  қанат  қақты.  Аға  ақынның 
ж а у а п к е р и н л і г і  

жүктеу/скачать 11,26 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: