П у бли ка сы м әдениет, а қ п а ра т ж ә н е қ о ға м д ы қ к е л іс ім м и н и с т р л іг ін щ м ем л е к етт ік тілді дам ы ту бағдарламасы


СӨЗЖАСАМ ТІЛ БІЛІМІНІЦ ЖЕКЕ САЛАСЫ



Pdf көрінісі
бет318/497
Дата14.10.2023
өлшемі38,54 Mb.
#113886
1   ...   314   315   316   317   318   319   320   321   ...   497
Байланысты:
kazak grammatikasy fonetika sozzhasam morfologiia sintaksis

СӨЗЖАСАМ ТІЛ БІЛІМІНІЦ ЖЕКЕ САЛАСЫ
241
2.6.2. Тарихи туынды есімдердің
сөзтудырушы модельдері
Тарихи туынды есімдердің құрылымын тал- 
даудың, тарихи қалыптасуын анықтаудың ж оға- 
рыда көрсетілген тарихи туынды етістіктерді қара- 
стырудан айырмаш ылығы жоқ. Д егенм ен есім- 
дер сөзтудырушы үлгілерінің түр ж ағы нан да, 
сан жағынан да көптілігімен ерекшеленеді. Акад. 
Ә.Т.Қайдаровтың зерттеуінің нәтижесінде анық- 
талған тарихи туынды есімдердің мынадай сөзту- 
дырушы модельдерін корсетуге болады.
-а, -е: 
ж аз-а, өр-е т.б.
-аз, -ез: 
тай -аз//тай ы з, қай -аз, күй-ез т.б. 
-ақ, -ек: 
құр-ақ (ш оп), сұр -ақ т.б.
-ал, -ел: 
тоқ-ал, сақ-ал, ж өт-ел т.б.
-ан, -ен: 
саз-ан, қой-ан, ж ы л-ан, құл-ан, 
қап(б)-ан, бұл-ан, ш ай-ан, күз-ен т.б.
-аң, -ең: 
тоз-аң, кер-ең, тер-ең, күр-ең т.б. 
-ас, -ес: 
топ-ас, үл-ес, күр-ес т.б.
-ау, -еу: 
без-еу, жал-ау, қы р-ау, сұр-ау т.б. 
-жың, жің: 
мыл-ж ың, қал-ж ы ң , ты р-ж ы ң
т.б.
-қ а/-к е, -ға /-ге : 
ж аң-қа, ж о ң -қа, қ аң -қа, 
қас-қа, м аң-қа, ж ор-ға, сер-ке, сір-ке, бүр-ке, 
қо л -қа, ал-қа т.б. 
1
-қай/-кей, -ғай/-гей: 
ш ал-ғай, меш-кей т.б. 
-қақ/-кек, -ғақ/-гек: 
сер-гек, ес-кек, жор- 
гек, ш ал-қақ т.б.
-қар/-кер, -ғар/-гер: 
тай-қар, шал-қар, қый- 
қар, ас-қар т.б.
-қау/-кеу, -ғау/-геу: 
аң-қау, жал-қау, мыл- 
қау, ш ұл-ғау, сы р-қау т.б.
-қы /-кі, -ғы /-гі: 
қар -ғы , таң -қы , ш ал-ғы , 
еш -кі, ж ы л-қы , қай-қы т.б.
-қыл/-кіл, -ғы л/-гіл: 
қ о ш -қы л , үш -кіл, 
-қы ш -қы л , тар-ғы л т.б.
-қын/-кен, -ғын/-ген: 
сүр-гін, құз-ғы н , ай- 
қы н, ш ал-ғы н, бал-ғы н т.б.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   314   315   316   317   318   319   320   321   ...   497




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет