П у бли ка сы м әдениет, а қ п а ра т ж ә н е қ о ға м д ы қ к е л іс ім м и н и с т р л іг ін щ м ем л е к етт ік тілді дам ы ту бағдарламасы


Орамалымылтық қолға алып (Базар жырау).  Толғамалы



Pdf көрінісі
бет447/497
Дата14.10.2023
өлшемі38,54 Mb.
#113886
1   ...   443   444   445   446   447   448   449   450   ...   497
Байланысты:
kazak grammatikasy fonetika sozzhasam morfologiia sintaksis

Орамалымылтық қолға алып
(Базар жырау). 
Толғамалы ақ сүңгім (Қобылан-
ды). Қималы найза өңгеріп
(М ахамбет). 
Коиіпелі
қазақпыз ғой күрке астында
(Ақмолла). 
Ж елік-
пелі жел қүрсақ қызыл айғыр...
(Аймауытов). 
Ай-
нымалы, алдамшы бейне сағым
(Аманжолов).
Сындық мағына білдіретін мұндай құрылым- 
ды туылымдар қатарына, сондай-ақ, 
суармалы
(епн ), ясүқпалы
(ауру), 
отпелі
(кезең) сияқты тағы 
біраз ж аңа сын атауларын жатқызуға болады.
Қазақ тілінде және сөзжасамдық осы 
-м а л ы //
-м е лі
ф орм анты арқылы етістік негізден пайда 
болған кейбір терминдік, жекелеген диалектілік, 
тіпті этноним дік сипаттағы жасалымдар да кез- 
деседі, мысалы: 
үқсатпалы
оралым, 
қорытпалы
оралым, 
серіппелі
оралым (Байтұрсынов). 
Бір қайла
іиыбын ж анға бола м а деп, Жалындым иіұбырт-
палы Ағыбайға
(Арыстанбек). 
Мүның даж асама-
лы болып қалды
(ҚТДС). С оңғы , 
жасамалы
диа- 
лектизмі әдеби тілде айты латы нж ясялш с лексе- 
масымен мәндес. Олардағы 
-малы
мен 
-мыс
фор- 
малары м ағы налары ж ағы нан бұл жерде өзара 
синоним болып табылады.
Қ азақ тілінде сөзжасамдық 
-малы
форманты 
кейде күрделі сын атауын да түзе алады. Ол, бұл 
тұста ара-тұра қосарлану ж олымен ж асалған
күрделі сын атауының екі сыңарыны ң екеуіне де 
ж алғаны п келеді, мысалы: 
Екі ашпалы шайы шы-
мылдықты оң ж аққа қүрып, жібек көрпеге күйеу-
лерді отырғызған
(Аймауытов). 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   443   444   445   446   447   448   449   450   ...   497




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет