З. Е. Колумбаева

25 
5-ші тақырып. 
ҚАЗАҚСТАН АЛТЫН ОРДА ДӘУІРІНДЕ
 
(XIII-XVғғ.) 
Дәуірдің ерекшеліктері: 
- Алтын Орда дҽуірі – Ҧлы далада экономикалық, мҽдени ҿрлеу уақыты; 
- Қазақстан халықаралық байланыстар мен сауданың тоғыстыратын 
жолына айналуы; 
- Қазақстан даласында билікті орталықтандыру идеясына ҿтуі; 
- Қазақстанда этносаяси ҥрдістердің дамуы антропологиялық жағынан 
айқындалуға, этникалық картасының қалыптасуына ҽкелуі. 
5.1 Қазақстан тарихындағы моңғол кезеңі. Алтын Орда дәуірінің 
негізгі тарихи оқиғалары: 
 
- 13ғ. басында Орталық Азияда Шыңғыс ханның басқаруымен кӛшпелі 
мұңғұл тілдес тайпалардың (найман, керей, жалайыр, меркіт, дулат) басын 
біріктірген Моңғол мемлекетінің құрылуы; 
- 1207-1218жж. Моңғолдардың империядан тыс Оңтүстік Сібірге, 
Қытайға соғыс жорықтары, Қазақстанның бір бӛлігінің (Жетісу тайпалары- 
қарлұқтар мен ұйғырлар) қарсылықсыз бағынуы және моңғолдар 
шапқыншылығына бағынуы; 
- Қазақстан мен Орта Азия жеріне моңғолдардың шапқыншылығы және 
1218-1220жж. бұл жерлерді жаулап алу; егіншілік шаруашылығын жақсы 
игерген бай орталықтары Сырдария мен Мәуреннахр қалаларын жаулап алу 
біраз зардаптар әкелді, қалалар құлазыды; 
- Қазақстан территориясы Шыңғыс ханның үш ұлының ұлысының 
құрамына енуі: Жошы ұлысы – Ертістен Жайыққа дейін ( Дәшті Қыпшақ), 
шағатай ұлысы- Жетісу мен Оңтүстік), Үгедей ұлысы- Шығыс қазақстанның 
бір бӛлігі, Батыс Моңғолия мен Тарбағатай; 
- 13ғ. 2- ші жартысы- 14 ғ. 1-ші жартысы Алтын Орданың кӛтерілу 
және саяси күшейуі кезеңі, бұл кезең қала мәдениеті мен егіншіліктің қайта 
ӛрлеу кезеңі болып сипатталады; Яғни, Ұлы даланың ӛркендеу кезеңі (Орталық 
және Батыс Қазақстан, Поволжье, Шығыс Еуропа); 
- 14ғ.соңы-15ғ. басы экономикалық және саяси дағдарыс, сонымен қатар 
Орта Азиялық билеуші Ақсақ Темірдің шапқыншылықтары және жеке 
саяси бірлестіктердің құрылуы: Ақ Орда, Астрахан хандықтары, Қазан 
хандығы, Сібір хандығы, Ноғай Ордасы;
-
Шағатай ұлысының ыдырауы және Жетісуда Моғолстан 
мемлекетінің құрылуы және Сырдария мен Амударияның арасында Әмір 
Темір үстемдік еткен Мәуреннахр мемлекетінің қалыптасуы; 

жүктеу/скачать 1,01 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: