2. Мәдениет ұғымы және оның мәні



Pdf көрінісі
бет49/82
Дата15.12.2023
өлшемі2,11 Mb.
#138005
1   ...   45   46   47   48   49   50   51   52   ...   82
Байланысты:
sihymbaev madeniettanu

Дәуіт(Давид)
Иса(Иисус)оларға Аллатағала Інжілді лайық деп берген
 
Сурет 2 
Ислам дiнiнiң iшiнде бағыттар пайда болды: суннизм; 
шеизм; хариджизм, суфизм.
Ислам дiнi Мұхаммед пайғамбар қайтыс болған соң, 
көршi мемлекеттерге ене бастады. Құран – бұл Аллаһтың 
кiтабы. Мұсылман Құранға сенедi, оны күн сайын оқып 
отырады және өз өмiрiнде Құран жолымен жүруге тырысады. 
Араб халифатын жаулап алған шығыс елдерiне ислам 
дiнiн және араб мәдениетiн енгiздi. Араб мәдениетi VII 
ғасырдан бастап жедел қарқында дамыды. VIII ғасырда 
Испанияда Араб үстемдiгi толық орнады. Астрономия 
ғылымы дамыды. Обсерваториялар салынды. Медреселер 
салынды. Ислам дiнi әлемде алғашқы мұсылман мемлекетiн 
негiздедi. Ислам дiн мен iс-әрекеттердi бiрiктiредi. Ислам 
барлық адамдарды шынайы дiндi уағыздап, соған сай iс-
әрекет жасай алатын дәрежеге жеткiзуге ұмтылады (сурет 3).


105 
Аравияның қуаң даласында пайда
болып, ислам өзінің таралу барысында
Грек-рим
персиялық
үнділік
византиялық
Және де басқа да мәдениеттердің
жетістіктерін бойына сіңіріп келді
 
Сурет 3 
3. Араб Ренессансының ақындары және философтары. 
Араб философиясының пайда болуы антикалық 
философиямен байланысты қалыптасты, адам еркiндiгi мен 
ерiк-жiгер бойындағы басты назарда болды, олар антикалық 
мәдениеттiң жаратылыс ғылымдарымен, философиялық 
мұраларымен таныса бастайды. Құран мен Суннетке сәйкес 
келмейтін философиялық адасқан түсініктер: (сурет 4) 
Араб философиясы Шығыс перипатетизмi бағытында 
қалыптасты. Әл-Кинди – философ, астроном, математика 
және дәрiгер. Ол Аристотель еңбектерiндегi («Органон») 
түсiнiктеме жазды. Оның дүниетанымдық көзқарасының
негiзiне
жалпылама, себептi байланыс, әр зат санада 
айнадағыдай бейнеленед
i. Осы заттар арқылы әлемдi тануға 
болады дейдi. Алайда, Ислам дiнiн уағыздаушылар оны
 


106 
Араб-мұсылман мәдениеті
Ислам
Құндылықтары:
Рухтың санада болуы
Ауызша сөйлеуде бейнеленген идея.
Жазу арқылы тұрақтылық
және жалпылық қасиетке ие идея.
Құдай бейнеленбейді.
Адам суреті салынбайды,
Себебі ол құдайсыздық, 
құндылығын көрсете
алмайды
Сөздің ролі:
Рубаи
Ғазел
Қасида
поэма
Музыка
Көркемөнер
Кілем
Мата
Қару
Шеберлік:
Мешіт
Медресе
Базар
Мавзолей
Сарайлар
Құдай - таза рух. Құдайдң адам бейнесінде көрінбейді. 
Құдай - бізді қоршаған әлем.
 
Сурет 4 
өзiменен бөлек ойы бар еретик ретiнде қарады. 
Әбу-Насыр ибн Мұхаммед ибн Тархан ибн Узлағ Әл-
Фараби. (870 ж.Фараб, 950ж. Дамаск) әлемнiң «екiншi 
ұстазы», Шығыс энциклопедисы болды. Философиялық
бiлiмiн Халебте (Алеппо), Бағдатта алады. Бағдат қаласы сол 
кездегi саяси, бiлiм, ғылым, мәдениеттiң ошағы болды. Онда 
Сабит ибн Курпа, Коста Ибн Лука, А.Б. Матта, Ю. Хайлон 
т.б. сияқты ғалымдар өмiр сүрiп, еңбек еттi.
Философиялық iлiмiнде Әл-Фараби аристотелизм мен 
неоплатонизмнiң негiзiнде эманация iлiмiн жазады.
Әлеуметтiк этикалық трактаттын да «Қайырымды қала 
туралы» iлiмiнде адамгершiлiкке негiзделген қатым-
қатынастар туралы айтады. 
«Музыканың үлкен кiтабы» еңбектерiнде ежелгi грек саз 
жүйесi мен Шығыс музыкасы туралы жазды. Әл-Фараби Ибн 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   45   46   47   48   49   50   51   52   ...   82




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет