3. Ш мидт ядросы және ол ядроның меншікті функцияларм.
H ( x , s ) e L2(D) симметриялық ядро емес, ал H*(x,s) = H ( s ,x ) оның түйіндесі,
бұларға сэйкес Фредгольм операторлары Н жэне Н ' болсын. Ал А', = Н ' Н жэне
К 2 = Н Н ' симметриялық жэне оң операторлар дейік. Олардың ядролары
К , (х ,s) = j H ' { x , t ) H { t, s ) d t , K 2(x ,s ) = j Я (x ,t) H '( t,s ) d t
a
и
симметриялық жэне оң ядролар болады. Расында,
99
К, (s,x) = \H~ (s,t)H (t,x)dt = \ H ( t , x ) H ' ( s , t ) d t = \ Н ' (x ,t)H (t,s)dt = K t(x,s),
(I К {xj)h{x)h{s)d\dx = f fjj Н' {x,t)HU.s)dl lh(
-
b
(b
b
( b
= j dtU H ’ (x,t)h(x)dxj H(t,s)h(s)ds \ = \d t j H(t,s)h(s)ds
a
a
\a
> 0.
Міне, осындай қасиеттері бар А^,(х,5) жоне K 2(x,s) ядролары H ( x ,s ) ядросы
үшін Шмидт ядролары деп аталады.
Әрбір симметриялық емес H (x,s) ядросына Шмидт екі ортогональ функ-
цияны сойкестендіреді, ал жалпы жағдайда берілген ядроның меншікті функция-
лары ешқандай байланысы жоқ жүйемен сэйкестендіреді. Екі (р{х) жэне ^(х)
функциялары (Шмидтің анықтауы бойынша)
(р(х) = А( Н ( х , s)if/(s)ds, y/{s) = Aj H(s, x)(p{x)dx
(90)
теңдеулерін қанағаттандырса, онда (р{х) пен i//(s) функциялары одақтас меншікті
функциялар деп аталады.(90) тендеулеріндегі Л шамасы H (x ,s ) ядросының
меншікті моні. Әрқашан меншікті функциялар пары бар болады. Расында, (90)
теңдеулерінен^(х) функциясын шығарып тастасақ, онда симметриялык ядролы
һ
(р{х) = А }\К 2 (x,s)(p(s)ds
біртекті интегралдық тендеуіне келеміз, мұндағы, К 2 (х, s) - Шмидт ядросы. Егер
(90) теңдеулерінен (р{х) функциясын шығарып тастасақ, онда симметриялык
ядролы
ь
у/(х) = Я2 J AT, (х, s)y/(s)ds
(91)
а
біртекті интегралдықтеңдеуін аламыз, мунда да K i(х , s ) -Ш м и д т ядросы.
Егер (90) жүйесінің Я параметрлеріне сэйкес ^ ,( х ) ,^ ,( х ) шешімдері болса,
онда K {( x ,s ) ,K 2(x,s) ядролары үшін А, сандары меншікті мэндер, ал у/,{х ) пен
(рі(х) функциялары оларға сойкес меншікті функциялар болады. Керісінше, А ^ -
сол ядролардың біреуінің (моселен, AT,(x,.v) ядросының) меншікті моні болсын.
Бул сан орқашан оц. Ал <р0(х) функциясы сол Я0 санына сойкес меншікті функция
болсын. Егер
100
деп алсақ, онда
¥и (x) = jA^jH(t,x)
<РМ = лДЛ н (x,t)i//0(t)d t.
и
Сонымен, (90) теңдеулер жүйесінің шешімдерін табу моселесі K^(x,s) немесе
K 2(x ,s ) симметриялық ядроларының біреуінің меншікті мэндері мен меншікті
функцияларын табу моселесімен пара-пар. Бұл екі ядроның меншікті мэндері
бірдей жэне оң болғандықтан (Я > 0) оларды Л;,Л2,... деп белгілейік. АДх,.?)
ядросының ортонормаланған меншікті функциялары (р,(х),<р2(х),...,<рп(х) болсын.
(90) тендеуінің екіншісінде Л = ЛІ жоне (р - (р,(х) деп алсақ, (91) тендеуінің Лі мен-
шікті мәніне сойкес меншікті функциясын аламыз. Осылай алынған і//,(х) функ
циялары да ортонормаланған жүйе құрайды.
Расында,
һ
ь
V-,(*) = ц н (Ах)(р, 0t)dt, у/к (*) = Лк\ Н (s,х)(рк (s)ds
п
п
Теңдеулерінен
һ
һ
j у/ (х)у/к (x)dx = ЛіЛк\< J H(t,x)cp, (t)dt\H(s,x)(pk (s)ds үіх =
и
а [ а
а
)
b b
= Л А j j A (t,s)(pt 0t)
00<Рк ( 0 dt = Г \ к ’
а а
А к а
I U ,
I Ф К ,
демек, {у/Xх )} (z -1,2,...) жүйесі ортонормаланған.
4. Ш м идт теорем асы . V/?(x) е L2(a,b) үшін
f ( x ) - \ H (x,s)h(s)ds
(92)
тендігі орынды екенін Шмидт долелдеген (мұндағы, H ( x , s ) симметриялық емес
ядро).
Теорем а (Шмидт). H ( x , s )~үзіліссіз ядро болсын. (92) теңдігімен анықталған
кез келген f ( x ) функциясы H ( x , s ) ядросының меншікті функциялары {(р,{х)}
арқылы бірқалыпты жинақты қатарға жіктеледі.
Д әлелдеуі. Теореманың шартына байланысты (92) теңдігімен анықталған
f { x ) функциясы үзіліссіз болады. Ал f ( x ) үшін Фурье коэффиценттері
101
h b
f] = J J H (x,s)h(s)cpi(s)dsdx
a a
^-\h{s)y/,{s)ds
Я;
a
h
____
l_
Я
/
Екінші жағынан,
= \ H ( x , s ) y / i (s)ds
H (x ,s) ядросының Фурье коэффиценттері. Бессель теңсіздігінен Х^,2 жэне
<РМ
1=I
; I Я
қатарларының жинақтығы шығады. Сондыктан
һ
S(x) = ХүУ?,(х)
<=| Я
катары абсолютті жэне бірқалыпты жинақты. R(x) = f ( x ) - S ( x ) деп белгілейік.
R(x) функциясы барлық (pt (х) функцияларына ортогональ. Расында,
J R(x)cpi(x)dx = J / О )(р,{x)dx - J S{x)(p, (x)dx = -j-(/7, -
h,
) = 0,
ci
a
li
демек,
j R(x)S(x)dx = J R(x)'^^-(pi(x)dx = X ^ j Я(*)<Р,(*№ = 0.
Мына өрнекті қарастырайық:
J
H ( x , / ) /
(х)<Ят = j
Н (х, t)R(x)dx + { Н (х , t)S(x)dx.
и
и
a
Бұған (92) теңдігін пайдалансақ,
j
K i(x,s)h(s)ds = f H (x ,t) R ( x ) d x + j H ( x ,t) S ( x ) d x .
a
a
a
(93)
һ
Гильберт-Шмидт теоремасы бойынша f KXx,s)h(s)ds функциясі
a
l
сының меншікті у/Дх) функциялары арқылы коэффиценттрі -
/
лыпты жинақты қатарға жіктеуге болады. Екінші жағынан
K x(x,s) ядро-
болған бірқа-
102
j H ( x,t)S(x)dx = Х ~ /г ,^ ,( /) .
a
I I /V
b
Сондықтан алдыңғы тендіктен j H{x,t)R{x)dx = 0.
Демек (93) жэне соңғы тендіктерден
J/ (x)/?(x)dx = j
j
H(x,s)h(s)R(x)dsdx = О,
а
]
R 1(x)dx = \ R(x)[f(x) -
= О,
и
а
яғни Я(х) = 0. Ендеше
/ W = ^ ) = Z y f , W
/ I
а
,
теңдігін аламыз. Бұл формуладан \ / g ( x ) e L 2[a,b] үшін
j J H(x,s)h(s)g(x)dsdx = f J*y-gr
а а
/=1 Л/;
(94)
b
Осы тэсілмен кез келген f (х) = j Н (x,s)g(x)ds фуніщиясын
(х) функция-
* 1
лары арқылы бірқалыпты жинақты f ( x ) = 'Z—g,i//l(x ) қатарына жіктеуге болады.
/=і
Теорема дэлелденді.
Енді (94) формуласын симметриялық
К 2 (x,s) = j H ( x , t) H '( t , s ) d t
a
ядросына қолданайық. Сонда ол ядро
K 2(x,s) =
Достарыңызбен бөлісу: |