Курсы оқу құралы


  Ш мидт ядросы  және ол  ядроның  меншікті  функцияларм



Pdf көрінісі
бет64/97
Дата06.01.2022
өлшемі10,43 Mb.
#14129
1   ...   60   61   62   63   64   65   66   67   ...   97
3.  Ш мидт ядросы  және ол  ядроның  меншікті  функцияларм.
H ( x , s ) e  L2(D)  симметриялық ядро емес,  ал  H*(x,s) = H ( s ,x )   оның түйіндесі, 
бұларға  сэйкес  Фредгольм  операторлары  Н   жэне  Н '   болсын.  Ал  А',  = Н ' Н   жэне 
К 2  = Н Н '   симметриялық жэне оң операторлар дейік.  Олардың ядролары
К (х ,s) = j H ' { x , t ) H { t, s ) d t ,  K 2(x ,s ) = j Я  (x ,t) H '( t,s ) d t
a  
и
симметриялық жэне оң ядролар болады.  Расында,
99


К, (s,x) = \H~ (s,t)H (t,x)dt = \ H ( t , x ) H ' ( s , t ) d t  = \ Н '  (x ,t)H (t,s)dt = K t(x,s),
(I К  {xj)h{x)h{s)d\dx =  f fjj Н' {x,t)HU.s)dl lh( 
-

(b

( b
= j dtU H ’ (x,t)h(x)dxj H(t,s)h(s)ds \ = \d t  j H(t,s)h(s)ds

a
\a
> 0.
Міне, осындай қасиеттері бар  А^,(х,5)  жоне  K 2(x,s)  ядролары  H ( x ,s )   ядросы 
үшін  Шмидт ядролары деп аталады.
Әрбір  симметриялық  емес  H (x,s)  ядросына  Шмидт  екі  ортогональ  функ- 
цияны  сойкестендіреді,  ал  жалпы  жағдайда  берілген  ядроның  меншікті  функция- 
лары  ешқандай  байланысы  жоқ  жүйемен  сэйкестендіреді.  Екі  (р{х)  жэне  ^(х) 
функциялары (Шмидтің анықтауы бойынша)
(р(х) = А( Н ( х s)if/(s)ds, y/{s) = Aj H(s, x)(p{x)dx
(90)
теңдеулерін  қанағаттандырса,  онда  (р{х) пен  i//(s)  функциялары  одақтас  меншікті 
функциялар  деп  аталады.(90)  тендеулеріндегі  Л  шамасы  H (x ,s )  ядросының 
меншікті  моні.  Әрқашан  меншікті  функциялар  пары  бар  болады.  Расында,  (90) 
теңдеулерінен^(х)  функциясын шығарып тастасақ, онда симметриялык ядролы
һ
(р{х) = А }\К 2 (x,s)(p(s)ds
біртекті  интегралдық  тендеуіне  келеміз,  мұндағы,  К 2 (х, s) -  Шмидт  ядросы.  Егер 
(90)  теңдеулерінен  (р{х)  функциясын  шығарып  тастасақ,  онда  симметриялык 
ядролы
ь
у/(х) = Я2 J AT, (х, s)y/(s)ds 
(91)
а
біртекті  интегралдықтеңдеуін аламыз,  мунда да  K i(х ,s ) -Ш м и д т ядросы.
Егер  (90)  жүйесінің  Я  параметрлеріне  сэйкес  ^ ,( х ) ,^ ,( х )   шешімдері  болса, 
онда  K {( x ,s ) ,K 2(x,s)  ядролары  үшін  А,  сандары  меншікті  мэндер,  ал  у/,{х )  пен 
(рі(х)  функциялары  оларға  сойкес  меншікті  функциялар  болады.  Керісінше,  А ^ -  
сол  ядролардың  біреуінің  (моселен,  AT,(x,.v) ядросының)  меншікті  моні  болсын. 
Бул сан  орқашан оц.  Ал  <р0(х)  функциясы сол  Я0  санына сойкес меншікті функция 
болсын.  Егер
100


деп алсақ, онда
¥и (x) = jA^jH(t,x)
<РМ = лДЛ н  (x,t)i//0(t)d t.
и
Сонымен, (90) теңдеулер жүйесінің шешімдерін табу моселесі  K^(x,s)  немесе 
K 2(x ,s )  симметриялық  ядроларының  біреуінің  меншікті  мэндері  мен  меншікті 
функцияларын  табу  моселесімен  пара-пар.  Бұл  екі  ядроның  меншікті  мэндері 
бірдей  жэне  оң  болғандықтан  (Я  > 0)  оларды  Л;,Л2,...  деп  белгілейік.  АДх,.?) 
ядросының  ортонормаланған  меншікті  функциялары  (р,(х),<р2(х),...,<рп(х)  болсын. 
(90) тендеуінің екіншісінде  Л = ЛІ  жоне  (р -  (р,(х)  деп алсақ, (91) тендеуінің  Лі  мен- 
шікті  мәніне  сойкес  меншікті  функциясын  аламыз.  Осылай  алынған  і//,(х)  функ­
циялары да ортонормаланған жүйе құрайды.
Расында,
һ
 
ь
V-,(*) = ц н х)(р, 0t)dt,  у/к (*) = Лк\ Н (s,х)(рк (s)ds
п
п
Теңдеулерінен
һ
 
һ
у/ (х)у/к (x)dx = ЛіЛк\< J H(t,x)cp, (t)dt\H(s,x)(pk (s)ds үіх =
и  
а   [ а  
а  
)
b  b
= Л А  j j A  (t,s)(pt 0t)
 00<Рк ( 0 dt = Г   \   к ’
а   а 
А к   а
 
I  U ,  
I   Ф   К ,
демек,  {у/Xх )} (z -1,2,...)  жүйесі  ортонормаланған. 
4.  Ш м идт теорем асы .  V/?(x) е  L2(a,b)  үшін
f ( x )  - \ H (x,s)h(s)ds
(92)
тендігі  орынды  екенін  Шмидт  долелдеген  (мұндағы,  H ( x , s )  симметриялық  емес 
ядро).
Теорем а  (Шмидт).  H ( x , s )~үзіліссіз ядро болсын.  (92) теңдігімен  анықталған 
кез  келген  f ( x )   функциясы  H ( x , s )  ядросының  меншікті  функциялары  {(р,{х)}
арқылы бірқалыпты жинақты қатарға жіктеледі.
Д әлелдеуі.  Теореманың  шартына  байланысты  (92)  теңдігімен  анықталған 
f { x )   функциясы үзіліссіз болады.  Ал  f ( x )   үшін Фурье коэффиценттері
101


h  b
f]  = J J H (x,s)h(s)cpi(s)dsdx
a  a
^-\h{s)y/,{s)ds
Я; 
a
h
____
l_
Я
/
Екінші жағынан,
= \ H ( x , s ) y / i (s)ds
H (x ,s)  ядросының  Фурье  коэффиценттері.  Бессель  теңсіздігінен  Х^,2  жэне
<РМ
1=I
;  I Я
қатарларының жинақтығы  шығады.  Сондыктан
һ
S(x)  =  ХүУ?,(х)
<=|  Я
катары  абсолютті  жэне  бірқалыпты  жинақты.  R(x) = f ( x ) - S ( x )   деп  белгілейік. 
R(x)  функциясы барлық  (pt (х)  функцияларына ортогональ.  Расында,
R(x)cpi(x)dx = J /  О )(р,{x)dx -  J S{x)(p,(x)dx = -j-(/7,  -  
h,
) = 0,
ci 

li
демек,
R(x)S(x)dx = J R(x)'^^-(pi(x)dx = X ^ j  Я(*)<Р,(*№ = 0. 
Мына өрнекті  қарастырайық:

H ( x , / ) /
(х)<Ят = j 
Н (х, t)R(x)dx + {Н (х , t)S(x)dx.
и 
и  
a
Бұған (92) теңдігін пайдалансақ, 

K i(x,s)h(s)ds = f H (x ,t) R ( x ) d x  + j H ( x ,t) S ( x ) d x .
a  
a  
a
(93)
һ
Гильберт-Шмидт  теоремасы  бойынша  f KXx,s)h(s)ds  функциясі
a
l
сының  меншікті  у/Дх)  функциялары  арқылы  коэффиценттрі  -
/
лыпты жинақты  қатарға жіктеуге болады.  Екінші жағынан
K x(x,s)  ядро- 
болған  бірқа-
102


 (x,t)S(x)dx = Х ~ /г ,^ ,( /) .

I  I /V
b
Сондықтан алдыңғы тендіктен  j H{x,t)R{x)dx = 0.
Демек (93) жэне соңғы тендіктерден
J/ (x)/?(x)dx = j 

H(x,s)h(s)R(x)dsdx = О,
а

R 1(x)dx = \ R(x)[f(x) -  
= О,
и 
а
яғни  Я(х) = 0.  Ендеше
/ W  = ^ )  = Z y f , W
/  I 
а
,
теңдігін аламыз.  Бұл формуладан  \ / g ( x ) e L 2[a,b]  үшін
j J H(x,s)h(s)g(x)dsdx = f J*y-gr
а а 
/=1 Л/;
(94)
b
Осы  тэсілмен  кез  келген  f  (х) = j Н (x,s)g(x)ds  фуніщиясын 
(х) функция-
*  1
лары  арқылы  бірқалыпты  жинақты  f ( x )  = 'Z—g,i//l(x )  қатарына  жіктеуге  болады.
/=і
Теорема дэлелденді.
Енді (94) формуласын симметриялық
К 2 (x,s) = j H ( x , t) H '( t , s ) d t
a
ядросына қолданайық.  Сонда ол ядро
K 2(x,s) =


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   60   61   62   63   64   65   66   67   ...   97




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет