Тілдік мамандықтар студенттерінің лингвомəдени құзыреттілігін

112 
Вестник Карагандинского университета 
УДК 808 
З.К.Кульшарипова
1
, Г.Ж.Садыкова
2
  
1
Павлодарский государственный педагогический институт; 
2
Университет «Кайнар-Семей», Семей 
(E-mail: miss.syrymbetova@mail.ru) 
О диалогичности общения студентов в условиях  
развития познавательной деятельности  
В  статье  говорится  о  проблемах  эффективной  подготовки  студентов  к  будущей  работе  с  детьми 
в школе, развития личных качеств студентов, что делает будущих педагогов профессиональными спе-
циалистами. Авторами подчеркнуто, что педагогическое общение, как часть образования и культуры, 
требует  высокой  коммуникативной  компетенции  от  преподавателя  и  сформированного  в  процессе 
обучения коммуникативного потенциала от будущего специалиста. 
Ключевые слова: будущий учитель, коммуникация, педагогическое общение, педагог, студент, систе-
ма образования, инновационная система образования, педагогика сотрудничества. 
 
Проблематика общения занимает одно из центральных мест в структуре психологического зна-
ния, являясь давней и традиционной темой теоретических и экспериментальных исследований. Особо 
пристального внимания требует проблема общения в системе педагогического образования. Профес-
сиональная деятельность в реальных условиях является частью совместной деятельности. Ее успеш-
ное осуществление предполагает умение сотрудничать с другими людьми, устанавливать с ними до-
верительные, диалогичные отношения.  
Современную ситуацию в системе образования и воспитания можно определить как время раз-
мышлений и поисков новых путей развития, и это естественно, так как меняются условия жизни, пе-
реоцениваются  моральные  категории,  принимаются  новые  законы,  оказывающие  свое  влияние 
на сферу педагогического образования. Важной характеристикой педагогического образования явля-
ется диалогическое общение.  
Следует отметить, что формирование социально активной личности — важнейшая задача выс-
шей школы. Каким должен быть студент, как более эффективно подготовить его к будущей работе 
с детьми, какими личностными качествами должен обладать будущий учитель — вот круг вопросов, 
волнующих не одно поколение психологов и педагогов. Все это обусловливает актуальность психо-
логического  осмысления  и  развития  педагогики  сотрудничества,  всестороннее  изучение  различных 
аспектов и условий формирования открытого, доверительного общения 
1.  
Освоение, анализ проблемы индивидуально-личностных факторов готовности студентов к диа-
логичному общению, несомненно, актуальны. Практически важно выявить проблемы развития диа-
логического общения, пути формирования готовности к такому общению будущих учителей.  
Общение  является  неотъемлемой  частью  образования.  В  современных  условиях  образование 
рассматривается как компонент культуры, являющейся основным средством развития гуманистиче-
ской сущности человека. Основной культурной ценностью является сам человек. Отношение к чело-
веку  как  к  высшей  ценности  бытия  берется  за  основу  современного  образовательного  процесса. 
Гуманистическая  сущность  педагогической  науки  и  практики  широко  освещена  в  многочисленных 
современных  исследованиях.  Гуманистические  принципы  образования  в  современной  педагогиче-
ской  науке  призваны  выполнять  культуросозидательную  функцию,  способствовать  приобщению 
личности  к  общечеловеческим  ценностям  и  к  развитию  индивидуальной  культуры  студента  через 
осознание  им  собственной  самоценности  и  возможности  самореализации.  Образование  и  культура 
диалогичны. Их существование возможно только в условиях общения 
2. 
Между тем общение — это и источник, и канал информации, поэтому в образовании оно выпол-
няет ведущую роль. В общении передаются идеи, факты, представления, а также ценностные отно-
шения, интересы, настроение, чувства. В общении осуществляются рациональное, эмоциональное и 
волевое взаимовлияние и взаимодействие педагога и учащихся, врача и пациента, выявляется и фор-
мируется общность взглядов, мыслей, настроений. 
В общении достигается взаимопонимание, осуществляются передача и усвоение знаний, опыта, 
создаются сплоченность и солидарность, характеризующие групповую и коллективную деятельность. 

О диалогичности общения студентов… 
Серия «Педагогика». № 3(79)/2015 
113 
Педагогическое общение формирует и передает социальные установки, отношение к пациентам, об-
раз жизни. Общение является важным условием для выявления и раскрытия лучших сторон лично-
сти, для формирования сознания и самосознания личности, для ее развития. 
При общении и преподаватель, и студент анализируют отношения других к себе, осуществляют 
саморефлексию, обнаруживают потребность в самосовершенствовании и реализуют эту потребность 
в процессе саморазвития 
3. 
В общении проявляется механизм «заражения» и подражания. Это способствует формированию 
у студентов идеального образа педагога с набором качеств и свойств, которые хотелось бы приобрести. 
В результате общения преподаватель должен стать для студентов эталоном или идеалом его бу-
дущей  профессии.  Для  студентов  главный  мотив  выбора  профессии — это  принятие  его  в  данную 
профессиональную группу. 
К сожалению, проведенные исследования  среди студентов показывают, что авторитет препода-
вателя среди студентов невысок. В анкете при ранжировании значимости для студентов требований, 
исходящих из разных источников, на первом месте — собственные требования, на втором — требо-
вания друзей, на третьем — семьи, на четвертом — общества, на пятом месте — коллектива студен-
ческой группы и лишь на шестом, последнем, — требования преподавателей. 
Только 58 % анкетируемых студентов смогли назвать среди своих преподавателей таких, чьи че-
ловеческие  и  профессиональные  качества  совпадают  с  их  представлениями  об  образе  специалиста-
педагога. 
В связи с этим преподавателю необходимо формировать высокий уровень педагогического мас-
терства,  профессиональной  педагогической  компетентности,  основной  составляющей  которой  и  яв-
ляется педагогическое общение. 
Из качеств, которые современные студенты больше всего ценят в преподавателях, обычно назы-
вают широкий кругозор, знание и увлеченность предметом, интерес к личности студента, уважение, 
терпимость, понимание, доброжелательность, справедливость. 
Среди негативных личностных качеств они часто выделяют низкий уровень культуры, невеже-
ство, нетерпимость, фальшь, унижение достоинства студента, высокомерие, жестокость, злость. 
Чтобы педагогическое общение было эффективным, педагогу необходимо понимать: 
 закономерности общения; 
 структуру  общения,  особенности  реализации  коммуникативной,  интерактивной  и  перцептив-
ной функций общения; 
 методики изучения общения и межличностных отношений; 
 основные психолого-педагогические требования по организации педагогического и межлично-
стного общения. 
Одним  из  компонентов  личности  педагога  является  его  коммуникативная  компетентность, 
включающая: 
 уважение и внимательность к собеседнику, «беспристрастную заинтересованность»; 
 способность устанавливать контакт; 
 способность слушать и слышать; 
 эмпатию (чувство сопереживания); 
 искусство помощи собеседнику в высказывании своего мнения; 
 способность адекватно выражать собственную позицию; 
 коммуникативную гибкость и конструктивность; 
 готовность разрешать межличностные проблемы; 
 способность работать в команде; 
 владение коммуникативными умениями и навыками 4. 
В структуру педагогического общения включаются функции, феномены и закономерности про-
цесса общения. 
Различают три основныe функции общения: 
 информационная функция (получение и передача информации в общении с целью возможности 
овладеть опытом, накопленным человечеством); 
 перцептивная функция (при общении передача и восприятие эмоций и чувств, отношения к со-
бытию, важности и значимости его для данного человека); 
 интерактивная функция (с помощью общения происходит взаимодействие 1. 

З.К.Кульшарипова, Г.Ж.Садыкова 
114 
Вестник Карагандинского университета 
Таким образом, взаимопонимание участников общения имеет большое значение. Возникновение 
и успешное развитие межличностного общения возможно лишь в том случае, если между его участ-
никами существует взаимопонимание. Процесс общения во многом определяет то, в какой мере люди 
отражают черты и чувства друг друга, воспринимают и понимают других, а через них и самих себя. 
Следовательно, процесс познания и понимания одним человеком другого выступает как обязательная 
составная часть общения. 
Вместе с тем одним из основных секретов эффективного общения является умение «правильно» 
слушать  собеседника. «Секрет  влияния  на  людей  не  в  умении  говорить,  а  в  умении  быть  хорошим 
слушателем», — писал Дейл Карнеги. Все дело в том, что слушание — это не только и не столько 
молчание,  а  процесс более  сложный, активный,  в  ходе которого  устанавливаются  невидимые  связи 
между людьми, возникает взаимопонимание, которое делает эффективным любое общение. 
Общение  принесет  положительные  результаты,  если  партнеры  настроены  на  одну  волну.  Для 
этого желательно определить и учитывать индивидуальные особенности собеседника, а также суще-
ствующие правила общения. 
Переход к гуманистической, межличностно-ориентированной педагогике предъявляет огромные 
требования  к  организации  процесса  общения  педагога  со  студентами.  Такими  требованиями  могут 
быть  доверительность,  диалогичность,  психологический  контакт,  взаимопонимание  и  взаимоуваже-
ние, способность отказаться от воздействия и перейти к взаимодействию, сотрудничеству. 
Исследования и опыт многих педагогов показывают, что овладение сложным искусством педа-
гогического  общения  вполне  возможно.  Для  этого  необходимо  самопознание  и  профессиональное 
самовоспитание. 
Педагог работает обычно с группой студентов, поэтому он должен знать закономерности, прин-
ципы и механизмы создания, развития и обеспечения функционирования коллектива. Исследования 
доказали влияние на самоорганизацию группы различных стилей руководства. Курт Левин выделил 
три основных стиля руководства группой: авторитарный, попустительский (либеральный) и демокра-
тический. Ранее в традиционной системе образования преобладал авторитарный стиль, а сейчас в ин-
новационной системе образования все большее место занимает демократический стиль, при котором 
руководитель группы не заставляет принимать навязанное извне решение, а поощряет разрабатывать 
самостоятельно свои собственные варианты. На этих принципах и строится педагогика сотрудниче-
ства,  отметающая  «общение – запугивание», «общение – заигрывание», «общение – дистанцию»  и 
другие  формы  искаженного  педагогического  воздействия.  В  результате  у  студентов  формируется 
уверенность  в  себе,  повышаются  самооценка,  ответственность,  развивается  самоуправление  в  сту-
денческой  группе.  Опираясь  на  гуманистические  традиции,  преподаватели  должны  воплотить 
в жизнь педагогику сотрудничества, постепенно переводя ее в педагогику сотворчества, цель — все-
стороннее развитие личности каждого обучающегося. Личностное равенство  субъектов — субъект-
ные отношения — достигается: 
 ориентацией на потребности и интересы студентов; 
 накоплением потенциала согласия и сотрудничества вместо принуждения и манипулирования; 
 свободным обменом мнениями с признанием права на ошибку и студента, и преподавателя; 
 стремлением к творчеству, профессиональному и личностному росту; 
 стремлением к объективному контролю учебной деятельности и к индивидуальному подходу 
к каждому студенту. 
Следовательно,  педагогическое  общение,  как  часть  образования  и  культуры,  требует  высокой 
коммуникативной компетенции от преподавателя и сформированного в процессе обучения коммуни-
кативного потенциала от будущего специалиста. 
 
 
Список литературы 
1  Батаршев А.В. Диагностика способности к общению. — М.: Питер, 2006. — С. 51. 
2  Баева О.А. Ораторское искусство и деловое общение. — Минск: Новое знание, 2001. — С. 328. 
3  Жуланова Е.А. Диалогичность учебно-научного монолога в речевой ситуации обучения: Автореф. дис. … канд. фи-
лол. наук. — Екатеринбург, 2002. — 24 с. 
4  Еремина И.А. Рассуждение как переходный тип речи между монологом и диалогом: Дис. ... канд. филол. наук. — М., 
2004. — 151 c.  

О диалогичности общения студентов… 
Серия «Педагогика». № 3(79)/2015 
115 
З.К.Күлшəріпова, Г.Ж.Садықова  
Студенттердің диалогтық қауышу арқылы танымдық  
іс-əрекетін дамытудың шарттары туралы 
Мақалада  студенттерді  болашақта  балалармен  жұмыс  істеуге  қалай  дайындауға  болады,  болашақ 
мұғалімнің  қандай  жеке  қасиеттерге  ие  болуы  керек  деген  мəселелер  көптен  бері  психолог  жəне 
педагогтарды  ойландырып  келетіні  жайлы  айтылған.  Мұның  бəрі,  авторлардың  пайымдауынша, 
психологиялық  ұғыну  жəне  ынтымақтастық  педагогикасын  дамытудың  өзектілігінің,  ашық  жəне 
сенімді қатынас құрудың түрлі аспектілері мен шарттарының жан-жақты зерттеудің алғышарттары. 
 
Z.K.Кulsharipova, G.Zh.Sadykova  
About dialogicality of students communication  
in the conditions of the development of cognitive activity 
How to effectively prepare students for future work with children, what personal qualities does a future 
teacher have to possess — these are the issues concerning many generations of psychologists and educators. 
All these determine relevance of psychological apprehension and development of cooperative pedagogy, 
comprehensive study of various aspects and conditions of forming an open, trust-based communication.  
 
 
References 
1  Batarshev A.V. Diagnostics of ability to communication, Moscow: Piter, 2006. p. 51. 
2  Bayeva O.A. Oratory and business communication, Мinsk: Novoe znanie, 2001, p. 328. 
3  Zhulanova E.A. Dialogichnost of an educational and scientific monologue in a speech situation of training, avtoref. yew. … 
edging. philol. sciences, Yekaterinburg, 2002, 24 p. 
4  Eremina I.A. Rassuzhdeniye as transitional type of the speech between a monologue and dialogue, dis. ... edging. philol. 
sciences, Moscow, 2004, 151 p.  
 
 
 

116 
Вестник Карагандинского университета 
ƏОЖ  811.581 
Ж.Қағазбаев, А.Ысқақнаби 
Е.А.Бөкетов атындағы Қарағанды мемлекеттік университеті 
(E-mail: zhan_1952@mail.ru) 
Мəдениетаралық қарым-қатынас аясында қытай тілін шетел тілі  
ретінде оқытудың кейбір ерекшеліктері 
Мақалада  қытай  тілінің  Біріккен  Ұлттар  Ұйымының  ресми  тілдерінің  арасында  алатын  орны 
нақтыланып,  мəдениетаралық  білім  беру  саласында  қытай  тілінің  мандарин  диалектісіне  оқытудың 
кейбір  ерекшеліктері  қарастырылған.  Соның  ішінде  Қытайдың  иероглифтік  жазба  тілінің 
фонетикалық  транскрипция  жүйесін  (пиньинді)  меңгерудің  тиімді  амал-тəсілдері  көрсетілген. 
Дауысты,  дауыссыз  дыбыстарды  жəне  қытай  тілінің  тондарын  үйреткенде  авторлардың  ұсынған 
əдістемелік нұсқаулары назар аудартады. Айтылатын ойдың грамматикалық тұрғыдан дұрыс болуына, 
сөз қорын байытуға өзіндік үлес қосатын, лексика аясында қызмет ететін  сандық сөздердің қытай мен 
қазақ тілдерінде салыстырмалы түрде қолданыс аясы тілге тиек етілген.  
Кілт сіздер: мəдениетаралық қарым-қатынас, қытай тілі, мандарин диалектісі, пиньин, сандық сөздер, 
білім алушы, тон, дауысты жəне дауыссыз дыбыстар, əуен ырғағы (интонация). 
 
Əлем  дамуының  индустрияландыру  сатысынан  кейінгі  кезең  жаћандану  сипатындағы 
үдерістермен тығыз байланысты. Қоғам дамуының барлық саласындағы геосаяси, коммуникациялық 
жəне  ақпараттық  жаңару  мен  өзгерістер  олардың  жанданып  орын  алуына  бірден  бір  себеп  болды. 
Əлемдік  нарық  аясының  кеңеюі  бұқаралық  мəдениет  қалыптарының  қанат  жаюына  ерекше  əсерін 
тигізді.  Мемлекеттер  арасындағы  күшейе  түскен  интеграция  үдерістері  гуманистік  құндылықтар 
арасында  дəнекер  болатын,  шетел  тілдері  мен  мəдениеттерін  айқындайтын  мəдениетаралық  білім 
беру жүйесін де қамтиды. Сондай жаhандық тілдердің бірі жəне бірегейі қытай тілі болып саналады. 
Қытай  елі  болса,  халық    саны  жағынан  əлемдегі  ірі  елдердің  көшбасында.  Сонымен  қатар  қытай 
елінің  экономикасының  дамуы,  ғылым  мен  техника  жетістігінің  əлемге  таралуы,  күнделікті  өндіріс 
пен  тұрмыста  қолданылатын    құрал-жабдықтар,  қондырғылар,  киім-кешек,  азық-түлік,  басқа  да 
толып  жатқан  заттар  Қытайдан  шығарылып,  біздің  елге  келіп  жатқаны  баршаға  мəлім.  Сондықтан, 
көрші Қытай Халық Республикасының  тілін мен мəдениетін үйрену біз үшін жəне əлем елдері үшін 
маңызды болып тұр. 
Қытай  тілі  əлемде  кең  таралған  сино-тибеттік  тіл  тумасының  маңызды  бір  өкілі  болып  келеді. 
Қазіргі  заманда  бұл  тілде  тек  қана  Қытай  Халық  Республикасының  тұрғындары  сөйлеп  қоймай 
(шамамен 1,3 млрд  адам),  оның  сыртында  оңтүстік-шығыс  Азия  елдері,  соның  ішінде  Тайланд, 
Индонезия,  Лаос,  Сингапур  мемлекеттерінің  азаматтары  қолданып  отыр.  Қытай  Халық 
Республикасының аумағынан тыс жерлерде кем дегенде 450 миллион этникалық қытайлар осы тілді 
сақтап  қалған.  Бұл  дегеніміз — Жер  шарында  тұратын  əрбір 5 адамның  біреуі  осы  тілде  қарым-
қатынас жасайды деген  сөз.  Бүгінгі  күні қытай  тілі  Біріккен  Ұлттар  Ұйымының  ресми  алты  тілінің 
біреуі болып саналады. Қытай тілі жеті үлкен диалектіге бөлінеді. Əр диалекті өз кезегінде көптеген 
өзіндік ерекшелігі бар біліктерге жəне жергілікті топтарға жіктеледі. Диалектілердің сан жағынан көп 
болғандығы  олардың  арасындағы  айырмашылықтарды  қолданып  жүрген  тұрғындардың  сөз 
əрекетінен бірден аңғару мүмкін емес. Ал оңтүстік пен солтүстік диалектілерінің арасындағы өзіндік 
ерекшеліктерді байқау қиындық тудырмайды. Осы аталып отырған диалектілердің қолданыс аясында 
қытай  əдеби  тілі(普通话 putonghua) аса  маңызды  рөл  атқарады.  Былайша  айтқанда,  жалпы  халыққа 
танылған  ортақ  тіл.  Бұл  диалект  негізінен  солтүстік  жəне  солтүстік-шығыс  жерінде  өзара  қатынас 
жасайтын топтардан пайда болса керек (官话 guanghua, немесе «шенеунік тілі» деп аталып кеткен). 
Қытай  шенеуніктерін  батыс-еуропалық  тарихи-географиялық  дəстүріне  сəйкес  «мандариндар»  деп 
атайды. Сондықтан аталған «шенеунік тілінің» негізгі өкілі Бейжиң диалектісі болып саналады жəне 
елдің батысында кейде оларды «мандариндық қытай тілі» десе керек (Mandarin Chinese). 

Мəдениетаралық қарым-қатынас аясында… 
Серия «Педагогика». № 3(79)/2015 
117 
Бүгінгі біздің арнайы мектептерде жəне жоғары оқу орындарында оқытылып жатқан қытай тілі 
дəл осы əңгіме өзегі болып отырған ортақ тіл «普通话». Сонымен қатар бұл диалекті Қытай Халық 
Республикасының  барлық  ақпарат  құралдары,  соның  ішінде  теледидар  жəне  радиохабарларында, 
басылымдарында  көрініс  табады.  Алайда  осындай  сан  алуан  диалектілер  түрлері  өзіндік  бір 
сипаттарымен  бір-бірімен  тығыз  байланысты.  Осы  байланыстардың  негізінде  жалпы  ортақ 
біріктірілген  жазба  дəстүрі  иероглиф  (汉字 hanzi) жатыр.  Бұл  елдің  тіршілігінде  таңғажайып  бір 
құбылыс бар. Қытай елінің адамдары өзара ауызба-ауыз сөйлесіп ұғыса алмаған жағдайда, қолдарына 
қағаз-қалам  алып,  бір-бірін  жазысу  арқылы  түсіне  беретініне  қызығасыз.  Қытай  тілінде  кез  келген 
жазбаша мəтін жоғарыда айтылған əр түрлі диалектілерде сөйлейтіндерге əбден түсінікті. Иероглиф 
(汉字 hanzi) тік жазба əлі күнге дейін əлемде қытай тілінде сұхбаттасушылардың тілдік тұлға ретінде 
қалыптасуында  маңызды  рөл  атқарып  келеді.  Қытай  жазбасы  (иероглифі) — бөлекше  бір  буын 
немесе бір түсінік беретін əрбір белгімен қолданылады. Қытай иероглифінің жалпы саны 80 мыңнан 
асып түссе, олардың көп бөлігін тек əдеби ескерткіштерден немесе сөздіктерден кездестіруге болады. 
Бұл  иероглифтердің 1500 түрін  ауызекі  тілде, 3 000 түрін  оқу  үшін    игеріп  танығанда  қалыпты 
жағдайдағы  сауаттылыққа  жатқызылады,  ал  бірақ  толық  сөздік  ретінде  жасақталған  иероглифтер 
саны 87019 белгіні  құрайды.  Қытай  Халық  Республикасындағы  иероглифтер  (汉字 hanzi) жай  бір 
кысқартылған түрінде пайдаланылса, олардың дəстүрлі түрі Тайвань, Гонконг, Сингапур жəне Макао 
елдерінде  қолданылады.  Қытай  сөздерін  əліпби  жазба  түрлерімен  білдіру  көптеген  жүйелерде 
қолданыста бар. Латын түрінде қолданылатын жүйе (Қытайдың пиньин əрпі) ресми мəртебеге лайық 
Қытай  Халық  Республикасында  жəне  Біріккен  Ұлттар  Ұйымында  қолданыста  болса,  орыс 
əліпбиіндегі  жүйе  (Палладия  жүйесі)  кең  көлемде  пайдаланылуда.  Қытай  тілі  фонетикасы  қытай 
тілінің заттық қабығы, қытай ұлтының өзара қарым-қатынас жасау барысындағы дағдыға айналған, 
мағына білдіретін дыбыстар (фонемалар) жүйесі.  
Қытай тілін меңгерудің бүкіл барысы жөнінде айтқанда, қытай тілінің фонетикасын үйрену өте 
маңызды.  Тіл  қарым-қатынас  құралы  ретінде  дыбыстық  сұлбада  өмір  сүреді.  Адам  айтылған 
ақпаратты  дыбыс  жүйесі  арқылы  қабылдап,  өз  ойын  да  сол
 
арқылы  білдіреді,  айтылымды 
прагматикалық  жағынан  іске  асырады  (хабарлау,  əңгімелеу,  келісу,  көзін  жеткізу,  сұрау  т.б.). 
С.Ф.Шатиловтың  сөзімен  айтқанда,  нақты  фонетикада  «тілдің  лексикасы  мен  грамматикасы  өз 
көрінісін  табады» [1]. Қытай  тілінің  фонетикасы  дұрыс  оқытылмаған  жағдайда,  сөйлеген 
сөздерімізді, айтылған ойымызды жаңсақ түсіну орын алуымен қатар, қытай тілінде қарым-қатынас 
жасау үдерісі қиындап кетуі əбден мүмкін. Сондықтан қытай тілінің дыбыстау жүйесін үйрену осы 
тілді оқудың бастамасы, мақсатты тілді талап деңгейіне сай меңгерудің алғышарты болып табылады.  
Төменде  қытай  тілі  дыбыс  құрау  жобасының  əліпбилік  кестесін  (han yu pin fang an)  ұсынып 
отырмыз. 
 
Əріп 
Аа Bb Cc Dd Ee  Ff Gg Hh  Ii 
Аталуы 
А 
Бы 
Цы 
Ды 
Ы 
Еф 
Гы 
Хы 
И 
Əріп Jj 
Kk 
Ll 
Mm 
Nn 
Oo 
Pp 
Qq 
Rr 
Аталуы 
Жіи 
Кы 
Лы 
Мы 
Ны 
О 
Пы 
Чи 
рЫ 
Əріп Ss 
Tt 
Uu 
Vv 
Ww 
Xx 
Yy 
Zz 
 
Аталуы 
Сы 
Ты 
у 
Вы 
Уу 
Ші 
Й 
Зы 
 
 
Ескерту. Vv əріпі  тек  шетел  тілінде,  Қытайдағы  аз  санды  ұлттардың  тілінде  жəне 
диалектілерінде кірме  сөздерді  жазуда  қолданылады [2]. Қалыпты  дыбыстау  жүйесін  меңгеру  білім 
алушылардың коммуникативтік іс-əрекетінің табысты болуының бірден-бір кепілі болып табылады, 
сондықтан Ресей жəне отандық əдістеме саласында дыбыстар мен əуен ырғағы (интонация) жүйесін 
оқытуда  қалыптасқан  «апроксимация»
 
қағидатының  қолдану  аясын  неғұрлым  тарылту  қажет  деп 
есептейміз. 
Қытай əріптері сызықтардан құралатындықтан, иероглифты құрайтын сызық атын білумен бірге 
олардың сызылуы, яғни, жазылу тəртібін үйрену маңызды. Олар төмендегідей: 
 
 

Ж.Қағазбаев, А.Ысқақнаби 
118 
笔画
 
名
     称 
丶
 
点
 
一
 
横
 
丨
 
竖
 
丿
 
撇
 
 
捺
 
 
提
 
ㄑ
 
撇
  点 
し
 
竖
  提 
 
横折提
 
亅
 
弯
  钩 
亅
 
竖
  钩 
乚
 
竖弯钩
 
 
斜
  钩 
 
卧
  钩 
 
Қытай тілінің дыбыс жүйесін
сөздіктерді түрліше жолдармен қа
«Қытайша-қазақша  үлкен  сөздік»
зерделеп,  қытай  əріптерінің  ды
əріптерінің буындық көрсеткішіне
сөздіктің  бет  нөмірінен  оның  оқ
дыбыстық  оқылуын  білмеген  жа
бөліктер мазмұнынан тауып алып
бойынша əріптің оқылуы мен мағ
мыналарды ескергеніміз жөн. Ең 
пішінінен  қарау  керек.  Кейбір  ə
Мысалы:钢  gang «болат»,  姐 jie
көңіл  аударған  абзал.  Ал  кейбір 
Мысалы:  预  yu «алдымен», 飘  р
басты  жан  бөліктері  маңызды  бо
болып келеді. Мысалы: 花  hua  г
穴
,  竹  сияқты  бас  жан  бөлект
дыбысталуы  үстінде  болып  келет
«адал» деген əріптерді 土, 贝, 心 б
ішінде  болып  келетін  əріптер  бар
сияқты сыртқы бөлігінен қарау ке
айыру белгілеріне назар аударған
үсті  бөлігі  жəне  оң,  сол  жан  бөл
болып, əрі басқа əріптердің жан б
жан бөліктерді есте сақтап үйрен
тез  іздеп  тану  үшін  ең  əуелі  əр
ұстауымыз  керек.  Қытай  əріптер
сыртына, (4) сыртынан  ішіне  қа
табуымыз  керек.  Қытай  тілі  ды
əріптерін көп жазу, əсіресе, ауада 
табылады [3]. Нақтылап айтсақ, қ
тəртіппен  іске  асыру  қажет:  a, i.
мынадай  тəртіппен  үйрету  абзал
дыбыстарды меңгерту керек. Тағы
дыбыстар бар. Сондықтан, ағылш
дыбыстарды үйретуге көбірек көң
Вестник Караг
例
  字 
笔画
 
名
     称 
广
 
乛
 
横
    钩 
王
 

 
横折
 钩 
巾
 
横折弯钩
 
白
 
横撇弯钩
 
八
 
ㄋ
 
横折折折钩
 
打
 
竖折折钩
 
巡
 
竖
    弯 
农
 
横折
 弯 
论
 
┐ 
横
    折 
承
 
∟ 
竖
    折 
小
 
ㄥ
 
撇
    折 
屯
 
横
    撇 
浅
 
横折折撇
 
心
 
竖折
 撇 
н сөздікпен жұмыс істеп үйренудің нəтижесі е
арап дыбыстарды үйренуге болады. Əсіресе ү
»  жəне  «Сөз  теңізі», «Түсіндірме  сөздік»  си
ыбыстық  оқылуын  білу  үшін,  алдымен, «Қ
е» көңіл аударып, одан соң сөздіктегі көрсетіл
қылуы  мен  мағынасын  табу  керек.  Енді  бір
ағдайда,  алдымен  сол  əріптің  басты  бөлігін,
п, одан соң əріп іздеу кестесінен көріп, сонда 
ғынасын айқындау қажет. Қытай əріпінің бас
əуелі пішін мен дыбыстан құралған əріптерді
əріптердің  пішіні  сол  жақта,  дыбысталуы  оң
e  «əпке»,  мұндағы  əріптерді  іздегенде钅,  女 
əріптердің  пішіні  оң  жақта,  дыбысталуы  сол
ріао «желбіреу», 政  zheng «саяси» деген əріпте
олады.  Енді  кейбір  əріптердің  пішіні  үстінде
гүл», 空  kong «бос», 箱  xiang «кебеже (əбдір
теріне  қарап  ажыратқан  дұрыс.  Ал,  керісі
тін  əріптер  бар.  Мысалы:  堡bao «қамал»,  资 
басты бөліктерінен қарап табу керек. Пішіні с
р.  Мысалы:  园yuan  «бақша»,  阁ge «сарай»
ерек. Бұлардан басқа да көптеген əріптерді зер
нымыз жөн. Айталық, əріптің алғашқы сызығы
ліктеріне  бірдей  қарау  керек.  Ал,  кейбір  таң
бөліктері де болып келеді. Мұнда қай жағына
нген жөн. Басқаша сөзбен ойымызды жалғасты
ріптердің  басты  біліктеріне  қанық  болуымы
рін  үйренгенде (1) солдан  оңға, (2) жоғарыда
арай  жазу  тəртіптері  бойынша  сол  əріптер
ыбыстарын  көп  дыбыстаумен  қатар,  көп  тың
көп жазып жаттау мақсатты тілді меңгеруде т
қытай тіліндегі 27 дауысты дыбыстарды айты
 u; ai, ei, au, ou; an, ang, en, eng, ong.  Ал, 
:  b, d, g, z, zh, sh, q,  содан  кейін  ғана  бары
ы, бір жағынан, қытай тілінде ағылшын тілім
шын тілін білетін білім алушыларға ағылшын т
ңіл білу қажет. Дауысты дыбыстарды үйретке
гандинского университета 
例
  字 
写
 
月
 
九
 
那
 
奶
 
与
 
四
 
沿
 
口
 
山
 
云
 
水
 
建
 
专
 
елеулі болмақ. Əр түрлі 
үнемі қолданып жүрген 
ияқты  басылымдардан 
Қытай  тілі  дыбыстық 
лген бет саны бойынша 
р  əдіс,  қытай  əріпінің 
,  қытай  əрпінің  басты 
көрсетілген бет нөмірі 
сты жан бөлігін табуда 
і дыбысталуынан емес, 
ң  жақта  болып  келеді. 
басты  жан  біліктеріне 
л  жақта  болып  келеді. 
ерде 页 , 风 , 攵 сияқты 
,  дыбысталуы  астында 
ре)», деген əріптерді艹, 
інше,  пішіні  астында, 
zi «капитал»,  忠zhong 
сыртында, дыбысталуы 
»  деген  əріптерді  囗,门 
рделегенде қарау, тану, 
ынан, нүктесінен асты-
балар  іздері  жеке  əріп 
ан қараса да, асты-үсті 
ырсақ, қытай əріптерін 
ыз  немесе  есте  мықты 
ан  төменге, (3) ішінен 
рдің  басты  бөліктерін 
ңдау  сондай-ақ  қытай 
тиімді əдіс-амал болып 
ып меңгеруді мынадай 
дауыссыз  дыбыстарды 
ып  қалған 15 дауыссыз 
мен өте ұқсас оннан аса 
тілімен ұқсастығы жоқ 
енде  монофтонгтардан 

Мəдениетаралық қарым-қатынас аясында… 
Серия «Педагогика». № 3(79)/2015 
119 
бастап,  содан  кейін дифтонгтарға  көшіп,  күрделі дыбыстармен  аяқтаған  жөн.  Тағы  бір  айта  кететін 
жайт,  қытай  тілін  оқытқанда  осы  тілдегі  тірт    тон  ырғағын  қолданып  үйрету  де  маңызды.  Өйткені 
олар сөз бен айтылымдардың сөз
 
əрекетіндегі қызметін анықтайды. Соның ішінде жоғары көтерілетін 
жəне  төмен  түсетін  тон  ырғақтары  ерекше  қиыншылық  туғызуы  мүмкін.  Дыбыстау  жүйесін 
оқытқанда  жеке  сөздің  тон  ырғағының  айтылуы  сөз  ағымында  өзгеріске  ұшырайтынын  білім 
алушылардың есіне салып отыру қажет. 
Қытай тілі типологиялық жағынан дара өзіндік қасиеті бар, тілдер тобына жатады. Қытай тілінің 
негізгі ерекшеліктері деп сөздердің морфологиялық, яғни, тұлғалық өзгерістерге түспеуін, сөздердің 
орын  тəртібі жəне  көмекші  сөздер  арқылы  грамматикалық  мағына білдіруін,  сандық сөздер ерекше 
көп  қолданылуын  атауға  болады.  Жүйесі  бір-біріне  ұқсамайтын  тілдердің  негізгі  ерекшеліктерін 
салғастырмалы зерттеудің жалпы тіл білімімен қатар, шет тілдерін оқыту жұмыстарында да мəні зор, 
маңызды. Бір тілді екінші бір тілмен, əсіресе генетикалық жағынан бір-бірінен алшақ жатқан тілдерді 
контрастивті  түрде  салыстырудың  лингводидактикалық  мəні  шетел  тілін  оқу  мен  оқыту  кезінде 
олардың  ұқсас  сипаттарын  тани  отырып  жəне  таныта  отырып,  ерекшелік  жақтарын  саналы  түрде 
пайымдаудан көрінеді. Қытай тіл бөлімінің дамуы ертеден басталған, дегенмен, көне заман қытай тілі 
грамматикасы туралы біршама жүйелі жазылған еңбектердің аз екендігі шындық. Бірақ бұдан қытай 
тілі грамматикасы мүлде зерттелмеді деген пікір тумауы тиіс. 
Қытай  тілінде  өзара  қатысымға  түскенде  айтылатын  ойдың  грамматикалық  тұрғыдан  дұрыс 
болуында  сандық  сөздердің  алатын  орны  ерекше.  Қытай  тіліндегі  сандық  сөздерді  сауыт-сүйек 
жазбаларынан (甲骨文) кездестіреміз. Бұлар сандық сөздер тұрмыстағы қажет бұйымдардың, сауда-
саттықта  қолданылатын  сөздердің  негізінде  пайда  болғандығының  дəлелі. Екі  хан  (两汉)  дəуірі 
кезінде  сандық  сөздердің  саны  көбейіп,  атқаратын  қызметі  нақтыланып,  өзінше  даралана  бастады. 
Мысалы, 马 – 匹атқа [pi] сандық сөзі, 牛 – 头 сиырəа [tou] сандық сөзі, 羊 – 头қойға [tou] сандық сөзі 
қолданылған.  Қазіргі  сандық  сөздер  қолданылуы  жағынан  көне  қытай  тіліндегі  сандық  сөздерден 
мүлде өзгеше. Кейбір сандық сөздер құралып-қосылу барысында зат есімдермен немесе етістіктермен 
біртіндеп тұрақты қатынастар орнатып, жиі қолданыс табуының арқасында, бірте-бірте қазіргі қытай 
тіліндегі сандық сөздер қалыптасқан. Сандық сөздерді зерттеуде, болмаса қытай тілін шетелдіктерге 
үйретуде мұның мəні зор екендігіне сенімдіміз.  
本
 (ben) «本»-нің  негізгі  мағынасы — «тамыр», Cюй  Шэнь《说文解字》«Иероглифтерді 
талқылау»  кітабында  «тамыр»  ұғымының  шығу  тегіне  былайша  түсініктеме  береді: «本下曰本», 
徐笺
“凡木命根为柢，旁根为根，通曰本».  Бұл  «本»-нің  бастапқы  мағынасы  өсімдік  тамырын 
білдіреді.  Ол  сандық  сөзге  айналғанда,  əрине,  өсімдіктердің  мөлшерін  білдіре  алады.  Мыса-
лы: 百本薤，五十本葱（汉书·循吏）Жүз  түп  көк  ағаш,  елу  түп  шөп.  Адамдардың  басым  бөлігі 
өсімдіктердің санын білдіруде «本»-ді қолданады, оның «тамыр» деген мəнінен туындаған ауыспалы 
мағынамен, ал оны кітаптар санын білдіру үшін қолдану əдісі «本»-нің «түп-тамыр» (қазық, қайнар) 
мəнінен келіп шыққан ауыспалы мағынамен байланысты деп есептейді. Сандық сөз – қытай тіліндегі 
ең негізгі грамматикалық ерекшеліктердің бірі. Қытай тілінде əдетте заттың санын білдіру үшін сан 
есім мен зат есім бірден тіркесе алмайды, олардың арасында міндетті түрде сандық сөздер қосылып 
айтылады. Мысалы:一个人[Yi ge ren] бір адам, 一本书[yi ben shu] бір кітап, 一辆车[yi liang che] бір 
арба, 三件衣服[san jian yi fu] үш киім, 拉一把[La yi ba] бір тарту, 考一次[kao yi ci] бір рет сынақ 
тапсыру, 住一年[zhu yi nian] бір  жыл  тұру, 看了一遍[kan le yi bian] бір  рет  қарады. Мысалы: бір 
тұтам  шөп,  бір  қазан  ет,  бір  сауым  сүт,  бір  орам  жіп,  бір  атым  насыбай,  бір  уыс  тары  т.б. 
Осындағы тұтам, қазан, сауым, орам, атым, уыс сөздері аталған тіркестердегі зат есімнің мөлшерін 
(шамасын) білдіріп тұр. Бірақ мұндай сөздер қазақ тілінде жеке сөз табы ретінде қарастырылмаған. 
Біріншіден, олар жеке тұрғанда тілімізде басқа сөз табына (жоғарыда келтірілген сөздер зат есімге) 
тəуелді сөздер. Екіншіден, қазақ тілінде əдетте сан есім мен зат есім сөздері тікелей тіркесе береді. 
Мысалы: бір адам, екі үстел, үш орындық т.б. Ал қытай тілінде олай емес, кей жағдайда болмаса, сан 
есім мен зат есімдер сандық сөздерсіз тіркесе алмайды. Заттық сандық сөздер адам не заттың санын 
білдіреді. Мысалы: 一个人[yi ge ren] бір  адам, 一张桌子 [yi zhang zhou zi] бір стол, 一斤米 [yi jin mi] 
бір фунт күріш, 两本书[liang ben shu] екі кітап. Заттардың формасына қарай қолданылатын сандық 
сөздер 条[tiao] сырт көрінісі ұзын, жіңішке заттарға қолданылады:一条板凳 [yi tiao ban deng] бір ұзын 
орындық, 一条绳子[yi tiao sheng zi] бір  арқан  т.б.,  张[zhang]  тегіс,  жалпақ  жəне  кейбір  ашылатын 

Ж.Қағазбаев, А.Ысқақнаби 
120 
Вестник Карагандинского университета 
заттарға  қолданылады: 一张桌子[yi zhang zhuo zi] бір  үстел,一张剧票 [yi zhang ju piao] бір  театр 
билеті т.б.  Жинақтық  сандық  сіздер  заттардың  жəне  адамдардың  жұбын,  жиынын  есептейтін, 
санайтын  бірлік  ретінде  қолданылады:  副[fu],  双[shuang],  对[dui],  帮[bang],  班[ban],  套[tao], 
大
[da], 伙[huo]，群[qun]  т.б.  жатады. Сандық  сөздердің  бұл  түрі  заттардың  жиынтығын  білдіреді. 
Мысалы: 副 [fu] 一副手套[yi fu shou tao] бір жұп қолғап, 一副对联, 一副眼镜[yi fu yan jing] бір жұп 
көзəйнек, 群[qun] 一群马[yi qun ma] бір үйір жылқы, 一群孩子 [yi qun hai zi] бір топ бала, 一群人[yi 
qun ren] бір қора кісі. 
Қытай  жəне  қазақ  тілдеріндегі  жинақтық  сандық  сөздерге  жасалған  салыстырмалы  талдау 
олардың  өзіндік  айырмашылықтары  бар  екенін  көрсетеді.  Қытай  жəне  қазақ  тілдеріндегі  сандық 
сөздердің ұқсастығы — туыс емес екі тілде де жинақтық сандық сөздердің болуының, ал бірақ жасалу 
жолдарында айырмашылықтар бар екенінің дəлелі. Қытай тілінде сандық сөздердің жасалу жолдары 
көп жағдайда зат есімінің көпше түрінің қолдануымен байланысты. Қазақ тілінде жинақтық сандық 
сөздердің жасалу тəсілдері де əр алуан болып келеді. Белгісіздік сандық сөздер əдетте белгісіз сандық 
шаманы  білдіреді.  Олар 些  [xie], бірнеше,  біраз жəне 点儿[dianr] біраз,  азырақ сөздерінің  кімегімен 
белгісіздік  шаманы  көрсетеді.  Мысалы: 一些 [yi xie ] бірнеше, 
一些人
[yi xie ren] бірнеше 
адам, 好些东
西
 [hao xie dong xi] біраз жақсы заттар, 
点儿 
[dian er] азырақ, 
一点儿东西
 [yi dian er 
dong xi] азырақ заттар. Белгісіздік шаманы білдіретін сөздер сан есімдермен тіркескенде, тек қана 
[уі] бір санымен  тіркесе  алады.  Кейде  сандық
 
сіздер  сан  есімдерсіз  зат  есіммен  тікелей  тіркеседі. 
Мысалы: 
来了些人 
[Lai le xie ren] бірнеше  адам  келді, 
买点儿苹果
  [mai dianr ping guo] біраз  алма 
сатып  алады  т.б.  Заттың  белгісіздік  мөлшер  мағынасы  қоршаған  ақиқат  болмыстағы  нəрселердің 
(адамдардың,  жансыз  жəне  жанды  заттардың  т.б.)  болжалды  санын  білдіреді.  Қазақ  тілінде  заттың 
белгісіздік  мөлшерін  білдіруде кіп,  кібірек,  аз  (емес),  азғантай,  қалың,  дүйім,  сан  т.б.  сөздер  де 
қолданылады.  Қытай  жəне  қазақ  тілдеріндегі  белгісіздік  сандық  сөздер  ұқсас  болып  келеді.  Қытай 
тілінде些  [xie], бірнеше,  біраз жəне 点儿  [dianr] біраз,  азырақ  сияқты сөздермен,  қазақ  тілінде кіп, 
аз,  азырақ,  қалың, т.б.,  сөздермен  сіз  тіркестері  жасалады.  Уақытқа  қатысты  (потенционалды) 
сандық  сіздерге 准量词: 
年
жыл 
，星期 
апта, 
天 
күн, 
小时
  сағат  жатады.  Мысалы:
三年
 үш  жыл, 
五天 
бес күн, 
一小时
бір сағат т.б. Қытай тіліндегі өлшем бірлікті білдіретін сандық сөздер екі топқа 
бөлініп  қарастырылады.  Бірі — метрикалық  санау  бірліктері:  ұзындық  өлшемдері（长度）: 
微米 
[wei mi]микрометр т.б.; аудан өлшемдері（面积和地积）:
公亩
 [gong mu] ар,
公顷
 [gongqing] гектар 
т.б.;  сыйымдылық  өлшемдері（容量）: 
毫升
 [hao sheng] миллилитр,
升 
[sheng]  литр  т.б.;  салмақ 
өлшемдері （重量）:
克
 [ke]  грамм, 
百克
 [bai ke] гектограмм, 
公斤 
[gongjin]  килограмм, 
公担
 [gongdan] 
центнер, 
斤
 [jin] 
жарты 
килограмм, 
吨
 [dun] 
тонна; 
көлемдік 
өлшемдер（体积）:
立方厘米
 [lifanglimi] текше сантиметр, 
立方分米
 [ lifangfenmi] текше. Екіншісі 
— қытай халқының өзіне тəн өлшемдік, салмақтық бірліктері бар: ұзындық өлшемдері 
市毫
 [shi hao] 
хао，
市里
 [shi li] ли т.б.аудан өлшемдері 
平方市寸
 [ping fangshi cun] шаршы сунь,
平方市尺
 [ping fang 
shi chi] шаршы  чи  т.б.  сыйымдылық  өлшемдері 
市勺
 [shi shao ]
，市合
 [shi he ] т.б.  салмақ 
өлшемдері
市丝
 [shi si ], 
市毫
 [shi hao]
，
т.б.  көлемдік  өлшемдер（体积）: 
立方市寸
 [li fang shi 
cun], 
立方市尺 
[li fang shi chi], 
立方市丈
 [li fang shi zhang]. Ауыспалы сандық сіздер (借用名量词) — 
сыйымдылықты  білдіретін  жəне  басқа  сөз  табынан  ауысып  келіп  (қосымша)  қызмет  атқаратын 
сөздер.  Қазіргі қытай  тілінде  мұндай  сандық  сөздерді  зат  есім  мен  етістіктен  ауысып  келген  сіздер 
құрайды.  Мысалы:
一杯茶
 бір  кесе  шай, 
一头牛
 бір  бас  сиыр, 
一粒珍珠
 бір  тал  інжу-
маржан, 
一串葡萄 
бір сабақ жүзім
，一朵花
 бір шоқ гүл, 
一束鲜花
 бір бума гүл т.б. Уақытша сандық 
сөздерде  (临时名量词)  зат  есім  немесе  етістік  мөлшерлік  мағынада  қолданылып,  зат  есім  немесе 
етістіктің өздері бейнелейтін зат немесе қимылдың көлемін екінші бір заттың саны ретінде білдіреді. 
Мысалы:
一书架书
  бір  сөре  кітап, 
一脸汗
  жүзін  тер  басу, 
一瓶子牛奶
 бір  бөтелке  сүт, 
一屋子人 
адам толы білме, 
一箱子衣服 
бір сандық киім, 
一身泥
денесі тұтас балшық, 
桌子
[ zhuo zi] 
（
үстел 
/зат  есім/ 
一桌子书
  [yi zhou zi shu] бір  үстел  кітап, 
一裙子水 
етегі  су  болу,
捆
 [kun]  орам 
/етістік/
一捆嫁 
[yi kun jia] бір орам жасау. 
Қазақ  тіліндегі  ауыспалы  сандық  сөздерді  тұрақты  тіркестер  жасайды.  Олар  негізінен  зат  есім 
жəне етістіктен ауысып келген сөздер болады. Мұндай сөздер қазақ тілінде дара сандық сөздер деп те 

Мəдениетаралық қарым-қатынас аясында… 
Серия «Педагогика». № 3(79)/2015 
121 
аталады. Мəселен, қазақ тілінде зат есімнен немесе етістіктен ауысқан сандық сөздер өте көп: бір кесе 
су,  бір  тостаған  қымыз,  бір  бас  сиыр,  бір  тал  алма  т.б.  Қытай  тілі  аса  күрделі  тіл  болғандықтан, 
онда  сандық  сөздердің  саны  көп  жəне  əрбір  сандық  сөздің  ойды  анықтайтын,  толықтайтын, 
сипаттайтын  өзіне  тəн  қызметі  бар.  Сондықтан  оларды  бірінің  орнына  бірін  ауыстырып  қолдануға 
болмайды. Қытай тіліндегі сандық сөздердің қолданылуы сөз тіркесінде немесе сөйлемде білдіретін 
мағынасы жағынан, мөлшерлік мағынасымен, құрылымдық қызметі жағынан жіктеліп, ерекшеленеді. 
Ал  қазақ  тілінде  сандық  сөздер  жеке  сөз  табы  ретінде  қарастырылмағанымен,  тілде  атқаратын 
қызметтеріне қарай сан есімдердің құрамындағы өлшем сөздер немесе есептік сөздер деп аталып жүр  [4]. 
Қорыта  айтқанда,  қытай  тілінің  фонетикасын  қытай  пиньин  əрпімен,  қытай  тілі  лексикасы 
ретінде  қытай иероглифтері (汉字 hanzi) құрайтын таяқшаларынан, одан соң басты бөліктері арқылы 
қытай  иероглифтерін  (汉字 hanzi) меңгеру,  сөз  қорын  дамыту,  грамматикалық  білім  тұрғысынан 
сандық  сөздерді  де  үйреніп  қолдана  білген  абзал.  Қытай  тілін  үйренуде  білім  алушы  оқытушының 
көмегіне сүйене отырып, алдына мақсат қойып, табандылық жəне жауапкершілік көрсете алса, тілді 
белгілі  деңгейде  толық  меңгеруге  болады  деген  сенімдеміз.
 
Тілді  үйрену,  соның  ішінде  көрші  ірі 
аспанасты елдің тілін меңгеру Қазақстан азаматтары  үшін өте маңызды. Тілді білу үшін, біріншіден, 
орта;  екіншіден,  тіл  үйренуге  қызығушылық,  əуестік  керек;  үшіншіден,  талаптанушының  тілді 
үйренудің өзіндік əдіс-тəсілдерін қолдануы сапалы білім алудың кепілі болып табылады.  
 
 
Əдебиеттер тізімі 
1 
Шатилов С.Ф. Методика обучения немецкому языку в средней школе. — М.: Просвещение, 1986. — 256 с. 
2 
Мəсімхан Д., Мамытан Қ. Қытай тілі фонетикасының негіздері: Оқу құралы. — Алматы: Қазақ ун-ті баспасы, 2001. 
— 162 б. 
3 
Найман С. Қытайша-қазақша үлкен сөздік — Үрімжі: «Han-Ha da cidian» Шыңжаң Халық баспасы, 2006. — 2265 б. 
4 
Əкімбай  Жапарұлы.  Қазақша-қытайша  тұрмыс  сөздерінен 500 сөйлем. — Үрімжі:  Шыңжаң  жастар — өрендер 
баспасы, 2011. — 228 б. 
 
 
Ж.Кагазбаев, А.Искакнаби 

жүктеу/скачать 3,79 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: